თავდასხმები მოსკოვზე, აფეთქებები, განადგურებული თვითმფრინავები და ა.შ. - რას წარმოადგენს დრონები, რასთანაც რუსეთის ჰაერსაწინააღმდეგო სისტემას გამკლავება უჭირს?
რუს ოკუპანტებს საკუთარ ტერიტორიაზე დრონებით თავდასხმის მოგერიება სულ უფრო და უფრო ხშირად უწევთ. დღე არ გავა, მოსკოვსა თუ სხვა დასახლებულ პუნქტებში ახალ-ახალი აფეთქებების ამბავი არ გახმაურდეს. ასევე სულ უფრო ხშირად ვრცელდება ინფორმაცია, რომ რუსეთის დედაქალაქში მდებარე აეროპორტები საჰაერო თავდასხმის საფრთხის გამო შეზღუდვით მუშაობენ. ბრიტანული დაზვერვის თანახმად, 30 აგვისტოს რუსეთი უკრაინული დრონების ყველაზე მასშტაბური თავდასხმის ობიექტი იყო. სულ მცირე, ხუთი დრონი დაესხა თავს სხვადასხვა სამიზნეებს მთელი ქვეყნის მასშტაბით - მოსკოვში, ბრიანსკში, რიაზანში, ფართომასშტაბიანი დარტყმა განხორციელდა ფსკოვის სამხედრო აეროპორტში რუსეთ-ესტონეთის საზღვართან. ეს უკანსკნელი ყველაზე შედეგიანიც გამოდგა - განადგურდა 4 ერთეული Ил-76 ტიპის სამხედრო-სატრანსპორტო თვითმფრინავი, დაზიანდა კიდევ რამდენიმე. საჰაერო დარტყმა ასევე განხორციელდა იმავე ფსკოვში მდებარე სამხედრო ნაწილზე, სადაც ფსკოვის მედესანტეთა ყველაზე ელიტური შენაერთი-სპეციალური დანიშნულების მე-2 ცალკეული ბრიგადაა დისლოცირებული.
ბრიტანული დაზვერვის ინფორმაციით, რუსეთის ჰაერსაწინააღმდეგო თავდაცვას უკრაინულ დრონებთან გამკლავება უჭირს, შესაბამისად, ბრიტანელები ვარაუდობენ, რომ რუსმა სამხედროებმა უკვე დაიწყეს უკრაინის საზღვრების სიახლოვეს საჰაერო თავდაცვის სტრატეგიის გადახედვა. ასევე მოსკოვსა და ქვეყნის სხვა დასავლეთ და სამხრეთ რეგიონებში დრონების თავდასხმის უფრო ეფექტიანად მოსაგერიებლად. ამასთანავე უპილოტო საფრენი აპარატების თავდასხმებმა რუსეთი აიძულა საბრძოლო თვითმფრინავები უკრაინის საზღვრებიდან შედარებით მოშორებულ ბაზებზე განათავსოს.
უკრაინელები ამ თავდასხმებზე ძირითადად ძუნწად ლაპარაკობენ, თუმცა, ფაქტია, უკრაინას უპილოტო საფრენი აპარატების სოლიდური არსენალი დაუგროვდა. მათ ნაწილს ისინი თავისუფალ ბაზარზე, მათ შორის ჩინეთში ყიდულობენ, ნაწილს კი პარტნიორი ნატო-ს წევრი ქვეყნები აწვდიან.
როგორც წესი, ისინი იღებენ არა მზა დრონებს, არამედ კომპონენტებს და ელექტრონიკას, რომელიც შემდეგ თვითონ უნდა ააწყონ. ომის დაწყებიდან და დრონების გადაცემის დღიდან, ქვეყანაში იყვნენ დასავლელი სპეციალისტები, რომლებიც ადგილობრივებს ამ ტექნოლოგიებთან მუშაობას ასწავლიდნენ. დღეს კი, ომის დაწყებიდან თითქმის 1.5 წლის შემდეგ, უკვე უკრაინის ტერიტორიაზეც იწარმოება დრონების ძირითადი კომპონენტები.
საბრძოლო უპილოტო საფრენი აპარატების ორი ტიპი არსებობს - ერთი, რომლითაც შესაძლებელია შეიარაღების ჩამოგდება და მეორე, სადაც ასაფეთქებელი ნივთიერება უშუალოდ კონსტრუქციაშია ჩაშენებული, იგივე კამიკაძე-დრონები. ეს არის ერთჯერადი გამოყენების დრონი, რომლებსაც მოსკოვზე შეტევისთვის იყენებენ.
- დრონები, რომლებსაც მოსკოვზე თავდასხმისთვის იყენებენ:
ძირითადად იყენებენ ჩინური წარმოების Mugin-5-ს, რომელიც კომერციულ ბაზრებზე იყიდება და საკუთარი წარმოების "ბობერს“.
"ბობერი“, რომლის ფრთების სიგრძე 2.5 მეტრი, სიგრძე კი 2-2.5 მეტრია, 150-200კმ/სთ-ის სიჩქარით დაფრინავს და 1000 კმ-მდე ფრენა შეუძლია. აპარატი ისეთ სიმაღლეზე დაფრინავს, რომ საჰაერო თავდაცვის სისტემებისგან "დამალვა“ შეუძლია. მისი წარმოება დაახლოებით 4 მილიონი გრივნა, ანუ 108 000 დოლარი ჯდება.
უკრაინის საზღვრიდან მოსკოვამდე პირდაპირი ტრაექტორიით 500 კილომეტრია. მსგავსი მანძილის დაფარვა უპილოტო საფრენ აპარატებს ნამდვილად შეუძლიათ.
"ბობერის“ კონსტრუქტორები მიიჩნევენ, რომ ეფექტიანი შეტევისთვის, საჭიროა რამდენიმე დრონი მონაწილეობდეს და არა ცალკეული. ასეთ შემთხვევაში მოწინააღმდეგის თავდაცვის სისტემებს კიდევ უფრო მცირე შანსი ექნებათ მათ წინააღმდეგ.
- არსებობს მოსაზრება, რომ დრონით შეტევა რუსეთშივეა ორგანიზებული:
არის ვერსიები, რომ შეტევები რუსეთის ტერიტორიაზევე ორგანიზდება. ამის დამამტკიცებელი საბუთი ჯერჯერობით არ არსებობს. ნებისმიერ შემთხვევაში, უკრაინას გააჩნია საკუთარი თუ უცხოური წარმოების უპილოტო საფრენი აპარატები, რომლებიც რუსეთის დედაქალაქსა და სხვა ქალაქებს მარტივად მიწვდება.
19 აგვისტოს სოლიცის აეროდრომზე უკრაინელების სამიზნეში Tu-22M3 აღმოჩნდა. ამ შემთხვევაში, როგორც ზემოთ გითხარით, პირველი ტიპის დრონი გამოიყენეს, რომელსაც უმაგრდება ასაფეთქებელი მოწყობილობა და სამიზნეს თავზე ხდება მისი ჩამოგდება.
ასეთი უპილოტო აპარატი უფრო მარტივად ხელმისაწვდომია. მაგალითად, ყველაზე გავრცელებულ DJI-ს დრონებზეც შესაძლებელია მსგავსი კონსტრუქციის კუსტარულად დამზადება.
ამ შემთხევაში დრონი არა უკრაინის ტერიტორიიდან, არამედ აეროდრომის სიახლოვეს იყო გაშვებული. ააფრინეს, ჩამოაგდეს თვითმფრინავზე ასაფეთქებელი, დააბრუნეს დრონი და წავიდნენ. დივერსიის შედეგად თვითმფრინავი განადგურდა. სხვათა შორის, ამ ტიპის თვითმფრინავი ჩვენ 2008 წელს გავანადგურეთ და დღემდე ერთადერთი შემთხვევაა, როდესაც ეს მოდელი ბრძოლის ველზე განადგურდა. მსგავსი ჯერ უკრაინელებმაც ვერ შეძლეს.
- რა შედეგი აქვს უკრაინისთვის ამგვარ შეტევებს?
რუსეთის ტერიტორიაზე დრონების შეტევას გამანადგურებელი ეფექტი არ აქვს, თუმცა იგივე მოსკოვზე მსგავსი შეტევები რეზონანსს იწვევს, რაც უკრაინელებს ჰაერივით სჭირდებათ. ერთი რამ ფაქტია, რომ ომის პირობებში მათ აითვისეს და დაიწყეს შორს მფრენი დრონების წარმოება.
ფაქტია რუსეთის დედაქალაქის ცა არც ისე დაცული აღმოჩნდა, როგორც ამას მმართველი ელიტა და საინფორმაციო საშუალებები ღაღადებდნენ, ამის გამოაშკარავება უკრაინელებს დამატებით ბენეფიტს აძლევს. გარდა ამისა, იმასაც ცხადყოფს, რომ უკრაინელებმა ისწავლეს და დაალაგეს მსგავსი ტიპის დრონების წარმოება.
იხილეთ ასევე: