რას ითვალისწინებს ცვლილებები დაგროვებით პენსიაზე: ემუქრება თუ არა საფრთხე თქვენს დანაზოგს და სად უნდა დააბანდოთ ან როგორ გააკონტროლოთ თანხები?
7 სექტემბრამდე თუ თქვენს საპენსიო დანაზოგში არსებულ თანხებს თქვენი შეხედულებით არ გადაანაწილებთ, მაშინ უნდა იცოდეთ, რომ ამ თანხების მართვას ისევ საპენსიო სააგენტო განაგრძობს და ერთი წლით იქ არსებული თანხები კანონის შესაბამისად გადანაწილდება. საპენსიო დანაზოგის ინვესტირების წესი შეიცვალა და 7 აგვისტოდან ამ პროგრამის მონაწილეებს თავად უწევთ გადაწყვიტონ, საპენსიო ანგარიშზე დაგროვებული თანხა რა რისკის მატარებელ პორტფელებში დააბანდონ.
"დაგროვებითი პენსიის შესახებ" საქართველოს კანონის შესაბამისად, 2023 წლის 6 აგვისტომდე საპენსიო აქტივების ინვესტირება ხდებოდა ნაკლებად რისკიან პორტფელში - ძირითადად, საბანკო ანაბრებსა და ობლიგაციებში, ხოლო უცხოურ ვალუტასა და გლობალურ აქციებში ინვესტირების წილი შეზღუდული იყო პორტფელის 20%-მდე. როგორც საპენსიო სააგენტოში ამბობენ, გასულ 5 წელიწადში ამ პორტფელის წლიური საშუალო მომგებიანობა 9,4% იყო, რამაც 5 წლის ჯამში 52% შეადგინა და ინფლაციასთან მიმართებით 10,13%-ით მეტი მომგებიანობა აჩვენა, წლიურად საშუალოდ 2,17%-ით მეტი.
- თუ აქამდე არსებობდა მხოლოდ დაბალრისკიანი საინვესტიციო პორტფელი, მას უკვე საშუალო და მაღალრისკიანიც დაემატა. თუ მოქალაქე 7 სექტემბრამდე არ მიიღებს გადაწყვეტილებას, მაშინ მან უნდა იცოდეს, რომ საპენსიო სააგენტომ 7 აგვისტოს ასაკის შესაბამისად გადაანაწილა ეს თანხები სამი სახის - მაღალ, საშუალო და დაბალრისკიან პორტფელებში.
საპენსიო სააგენტოს უფროსი საინვესტიციო ოფიცრის, გოგა მელიქიძის თქმით, "დღევანდელი კანონით მოხდება ავტომატური რებალანსირება, ანუ მონაწილეები, ასაკობრივი ჯგუფიდან გამომდინარე, გადანაწილდნენ საინვესტიციო პორტფელებში და 7 სექტემბრამდე ექნებათ სრული დისკრეცია (უფლება), აირჩიონ სხვა საინვესტიციო პორტფელი".
როგორც სტატისტიკით გაირკვა, საპენსიო სქემაში ამ დროისთვის გაწევრებულია 1 მილიონ 420 ათასი მოქალაქე. 2023 წლის 14 ივლისის მდგომარეობით, მთლიანი საპენსიო აქტივების ღირებულება 3,66 მილიარდი ლარია, წმინდა ამონაგები კი 631 მილიონ ლარს შეადგენს. დღეისთვის დაგროვებითი პენსიით ისარგებლა სხვადასხვა კატეგორიის 4 118-მა პირმა. სწორედ 1 მილიონ 420 ათასი კაცისთვის იცვლება წესები. მათ 7 სექტემბრამდე შეუძლიათ საკუთარი სურვილით ერთი ან მეტი საინვესტიციო პორტფელის შერჩევა და ამ შემთხვევაში თანხის გადანაწილება. მოქალაქის გადაწყვეტილებას ვადა ერთი წელიწადი ექნება. დაგროვებით საპენსიო სქემის მონაწილეს შეუძლია შერჩეული პორტფელი დააფიქსიროს როგორც ონლაინრეჟიმში - პირადი საპენსიო გვერდიდან ელექტრონული ხელმოწერის მეშვეობით, ასევე იუსტიციის სახლებსა და საპენსიო სააგენტოს ოფისში, ანა პოლიტკოვსკაიას 14-ში.
"პორტფელის არჩევის შემდეგ 12-თვიანი დაკეტვის პერიოდია, რომლის გასვლის შემდეგ კვლავ შეგიძლიათ არჩევანი შეცვალოთ“
უფრო დეტალურად ამ ცვლილებებზე გოგა მელიქიძე საუბრობს:
- 7 სექტემბრამდე ცოტა დრო რჩება, მოქალაქეებს ამ დრომდე შეუძლიათ აირჩიონ პორტფელი, რამდენად აქტიურობენ ისინი?
- დიდი აქტიურობა არ არის, მაგრამ რამდენიმე ასეული კაცია, რომელთაც სხვა პორტფელი აირჩიეს, რაც ძალიან კარგია.
- როგორ გადანაწილდა დაგროვებული თანხები 7 აგვისტოდან?
- კანონში წერია, რომ მონაწილეები, რომლებიც არიან 40 წლამდე, მოხვდნენ მაღალ რისკში, ანუ მზარდ პორტფელში; 40-დან 50 წლამდე მონაწილეები მოხვდნენ საშუალო რისკის პორტფელში, რომელიც შერეული და დაბალანსებული პორტფელია, ხოლო 50 წლის ზევით მოქალაქეები არიან დაბალი რისკის პორტფელში. კანონი ამბობს და ასეთია საერთაშორისო პრაქტიკაც, თუ ცოტა პერიოდი გაქვს საპენსიო ასაკამდე, უნდა იყო სტაბილურ პორტფელში, ხოლო რაც უფრო მეტი წელი გაქვს საპენსიო ასაკამდე, სასურველია მონაწილეს მზარდი პორტფელი ჰქონდეს. ამიტომაც ამ პორტფელში მეტი წილი - 55% არის აქციების. აქციებს ახასიათებს ფასის მნიშვნელოვანი ზრდა, მაგრამ არის ფასის მერყეობის რისკიც. ამიტომაც ჰქვია მაღალრისკიანი პორტფელი, თუმცა გრძელვადიან პერსპექტივაში ეს აუცილებლად მოიტანს მნიშვნელოვან ზრდას....წაიკითხეთ სრულად