"მეღვრეკისის შეტაკება დღემდე უცნობია ჩვენი საზოგადოებისთვის" - გენერალი მამუკა ყურაშვილი აგვისტოს ომის ნაკლებად ცნობილ ამბებს იხსენებს
"ქართულ მხარესთან კითხვები აღარ არსებობს. ჩვენ ვმოქმედებდით ჩვენს ტერიტორიაზე. არცერთ ქართველ ჯარისკაცს რუსეთის ფედერაციის ტერიტორიაზე ფეხი არ დაუდგამს. არ ჩაგვიდენია დანაშაული კაცობრიობის წინაშე, არ მოგვიწყვია გენოციდი. თუ ვინმეს რაიმე კითხვა ჰქონდა, ყველაზე გასცა პასუხი ჰააგის გამოძიებამ“, - გვეუბნება გენერალი მამუკა ყურაშვილი, რომელიც 2008 წელს საქართველოს შეიარაღებული ძალების გაერთიანებული შტაბის სამშვიდობო ძალების შტაბის უფროსი და ყველა იმ მოვლენის მონაწილე იყო, რაც ომამდე და ომის დროს ხდებოდა. ის დღეს ჩვენი რესპონდენტია:
- ჩვენ ომის დაწყებამდეც უკვე დაპირისპირებაში ვიყავით. სამშვიდობო მანდატი მოშლილი იყო... 7 აგვისტოს ბოლო წამამდე ყველაფერს ვაკეთებდით, რომ ეს ვითარება მეტად აღარ გამწვავებულიყო, თუმცა აგრესორს ჩაფიქრებული ჰქონდა უკვე ჩვენს ქვეყანაში შემოჭრა. რაც შეეხება ჰააგის გამოძიებას, ჩვენ - მე და ბატონი ზაზა გოგავა ვიკითხებოდით პირველი დღიდან ჰააგის სასამართლომდე. გაუთქმელობაზე გვქონდა ხელი მოწერილი, რითაც ისარგებლა დეზერტირების გარკვეულმა კოპორტამ, ეს ხალხი დაკითხვის დროს ჩვენს დაჭერას ელოდებოდა და ათას ზღაპარს იგონებდა. მაგათ, ამ მეზღაპრეებმა გაასაღეს თავი პატრიოტებად და მიიღეს სარგებელი... რეალურად გმირები კი არიან იქ დაღუპული ჯარისკაცები, მეთაურები, ვინც სიცოცხლის ფასად გადაარჩინეს ქართული სახელმწიფო...
- იქნებ გაიხსენოთ ის დღეები...
- 8 აგვისტომდე, დიდი ხნით ადრე მიდიოდა ბრძოლები. გვიტევდნენ ოკუპანტისგან გათამამებული სეპარატისტული ძალები, რომელიც წინასწარ მოამზადა ვლადიმერ პუტინმა. ჩვენ არ გვეძლეოდა მორიტორინგის საშუალება, და ჭორის დონეზე ვერ დავიწყებდით ლაპარაკს, მაგრამ წლების შემდეგ პირადად პუტინმა აღიარა, რომ ის ამზადებდა ბანდფორმირებას ქართული სახელმწიფოს საწინააღმდეგოდ, რათა დატრიალებულიყო ის ტრაგედია, რომელიც მოხდა 7აგვისტოს ღამეს.
არადა, რუსეთი, როგორც სამშვიდობო მანდატის მქონე, უნდა ყოფილიყო დაინტერესებული მხარეების დაშორებით, მას მინდობილი ჰქონდა სამშვიდობო პროცესი, ასევე ქართულ მხარის სამშვიდობო კონტიგენტსაც, რომელიც ნეიტრალურად უნდა ყოფილიყო. როცა სამხედრო შეტაკებები დაიწყო, რუსები ძალიან მალე გაიქცნენ, ვერ გაუძლეს იმ ორგანიზებულ თავდაცვას, რაც გააკეთა ქართულმა სახელმწიფომ. ჩვენ კარგად გვახსოვს კოკოითის განცხადება, რუსებმა გვიღალატესო. რუსებს ასე ჰქონდათ გათვლილი, ქართული ჯარი კი არ უნდა შესულიყო ცხინვალში, კოკოითი უნდა შემოსულიყო გორში, მაგრამ ასე არ მოხდა. ამის მერე გადავიდნენ პირდაპირ აგრესიაზე. 1-ლ აგვისტოს გააკეთეს კარიდორი როკის გვირაბში და დაიწყეს მოსახლეობის გაყვანა. მაგრამ ამას იმიტომ კი არ აკეთებდნენ, რომ ხალხზე ზრუნავდნენ, არამედ იმიტომ, რომ პირდაპირ იერიშზე გადმოსულიყვნენ შემდეგ.
- ბატონო მამუკა, ჩვენი საოცარი ბიჭების - შინდისში ჩადენილი გმირობის გარდა, არსებობს ერთი ამბავი, რომელიც ჩვენმა საზოგადოებამ ნაკლებად იცის..
- საქართველოს ტერიტორიის სიღრმეში შეტევა რუსეთმა 11 აგვისტოს დაიწყო, მას შემდეგ, რაც ცხინვალსა და აფხაზეთში საკმარისად დიდი ძალების კონცენტრირება მოახდინა. იმავე დღეს ქართულმა ჯარმა უკან დახევისა და თბილისის მისადგომებთან დედაქალაქის დასაცავად განლაგების ბრძანება მიიღო. ამ რუსული წინსვლისა და ქართველების უკანდახევის პროცესში რამდენიმე შეტაკება მოხდა. მათგან ყველაზე ცნობილია ტრაგიკული ბრძოლა შინდისთან. თუმცა, სამხედრო შედეგების თვალსაზრისით, მეტად მნიშვნელოვანი იყო სხვა ორი შეტაკება. მათგან ერთს ჩვენთან შინდისზე ბევრად იშვიათად ახსენებენ, ხოლო მეორე, საერთოდაც, სრულიად უცნობია ქართველი საზოგადოებისთვის.
11 აგვისტოს, დილით, ქალაქ ცხინვალის დასავლეთითა და აღმოსავლეთით შეგროვდა რუსული ძალების ორი დაჯგუფება. მათი დავალება იყო წინსვლა გორის მიმართულებით, შესაბამისად, ლიახვის მარჯვენა და მარცხენა სანაპიროს გასწვრივ. ორივე დაჯგუფებას ავანგარდში მედესანტეები ჰყავდა, ხოლო ძირითად ძალას მექანიზებული შენაერთები შეადგენდა. დასავლური დაჯგუფება ტბეთი-ავნევის გზით დაიძრა, თუმცა მალევე მისმა ავანგარდმა გზა მიატოვა, ავნევსა და ზემო ნიქოზს შორის მინდვრები გაიარა და ვარიანისკენ დაიძრა. ძირითადმა ძალებმა ავნევი-ზემო ნიქოზის გზით გააგრძელეს მოძრაობა. სწორედ ამ დროს, შუადღისას, სოფელ ზემო ხვითში ქართველმა ჯარისკაცებმა ამ რუსული კოლონის წინააღმდეგ წარმატებული ჩასაფრება განახორციელეს, რის შედეგადაც რუსებმა დიდი დანაკარგი ნახეს. ორმა რუსულმა ასეულმა მოასწრო ზემო ხვითის გავლა ჩასაფრებამდე, მაგრამ რუსული დაჯგუფების უმეტესი ნაწილი ჩასაფრების შედეგად ზემო ხვითთან გაჩერდა და იმ დღეს წინსვლა აღარ გაუგრძელებია. სამხრეთისკენ ეს ძალები მხოლოდ მომდევნო დღეს, 12 აგვისტოს, დილით დაიძრნენ.
რუსების აღმოსავლური დაჯგუფება ცხინვალიდან სამხრეთისკენ ერგნეთის გავლით გაემართა. იქვე, სოფელ მეღვრეკისთან მის ავანგარდში მყოფი მედესანტეები ქართველი ჯარისკაცების მოწყობილ ჩასაფრებაში მოყვნენ. შედეგად, გორისკენ მოძრაობის ნაცვლად, რუსების აღმოსავლური დაჯგუფება მეღვრეკისთან გაჩერდა. წინსვლა მანაც მხოლოდ მეორე დღეს, 12 აგვისტოს გააგრძელა. ქართული ჯარის საერთო უკანდახევის პირობებში, ქართველი ჯარისკაცების კონკრეტულმა მცირერიცხოვანმა რაზმებმა ბევრად უფრო დიდ და მძიმედ შეიარაღებულ რუსულ შენაერთებზე განახორციელეს თავდასხმები. ამით მათ ერთი დღით გადადეს მსხვილი რუსული ძალების გამოჩენა გორთან და დასავლეთ-აღმოსავლეთ საქართველოს დამაკავშირებელ გზატკეცილთან.
ზემო ხვითის ჩასაფრება განახორციელეს მე-2 ბრიგადის 22-ე ბატალიონის "ჩარლის“ ასეულის ჯარისკაცებმა. მეღვრეკისის შეტაკება დღემდე უცნობია ჩვენი საზოგადოებისთვის, ისევე როგორც ის, თუ რომელი ქართული შენაერთი მონაწილეობდა მასში. არადა, ქართველმა ბიჭებმა სიცოცხლის გაწირვის ხარჯზე შეაჩერეს მტრის წინსვლა...
ავტორი: რუსუდან შაიშმელაშვილი