პოლიტიკა
სამართალი

19

ივლისი

დღის ზოგადი ასტროლოგიური პროგნოზი

შაბათი, მთვარის ოცდამეხუთე დღე დაიწყება 00:21-ზე – დღე პასიურია, მოუსმინეთ თქვენს შინაგან ხმას. არ იჩქაროთ. დღის პირველ ნახევარში დაისვენეთ. მოაგვარეთ მარტივი საკითხები. გადადეთ რთული მოლაპარაკებები. დაიცავით ნეიტრალიტეტი კოლეგებთან ურთიერთობაში. არ არის რეკომენდებული აჩქარება, აქტიურობა. ხელშეკრულებების და კონტრაქტების გაფორმება. გადაწყვეტილებების მიღება. დღე ხელსაყრელია მოგზაურობისა და მივლინებისთვის. დღე შესაფერისია ორგანიზმის გასაწმენდად. არ არის რეკომენდებული სოკოსა და ნესვის ჭამა.
Faceამბები
მეცნიერება
სამხედრო
საზოგადოება
მოზაიკა
კულტურა/შოუბიზნესი
კონფლიქტები
სპორტი
წიგნები
კვირის კითხვადი სტატიები
თვის კითხვადი სტატიები
"შუა საუკუნეების მუსლიმურ სამყაროში მიაჩნდათ, რომ თამარი გრძნეული ქალი იყო, რომელიც მუსლიმთა ლაშქარს გრძნებით ამარცხებდა"
"შუა საუკუნეების მუსლიმურ სამყაროში მიაჩნდათ, რომ თამარი გრძნეული ქალი იყო, რომელიც მუსლიმთა ლაშქარს გრძნებით ამარცხებდა"

"XIII სა­უ­კუ­ნის ერთ-ერთ ბულ­გა­რულ თხზუ­ლე­ბა­ში, რო­მე­ლიც ჩვენს ის­ტო­რი­ოგ­რა­ფი­ა­ში უც­ნო­ბი წყა­როა, აღ­ნიშ­ნუ­ლია, რომ მსოფ­ლი­ო­ში მხო­ლოდ სამი იმ­პე­რა­ტო­რი არ­სე­ბობს და ერთ-ერთი მათ­გა­ნი ქარ­თველ­თა იმ­პე­რა­ტო­რია", - წერს ბექა ჭი­ჭი­ნა­ძე, რო­მე­ლიც პა­რი­ზის კა­თო­ლი­კუ­რი ინ­სტი­ტუ­ტის მა­გის­ტრან­ტია, სა­ქარ­თვე­ლო­ში კი სო­ხუ­მის სა­ხელ­მწი­ფო უნი­ვერ­სი­ტე­ტის ის­ტო­რი­ის ფა­კულ­ტე­ტი და­ას­რუ­ლა... იგი პე­რი­ო­დუ­ლად აქ­ვეყ­ნებს სა­ქარ­თვე­ლოს ის­ტო­რი­ის უც­ნობ ამ­ბებს და ამ­ჯე­რად თა­მარ მე­ფე­ზე მო­პო­ვე­ბულ ინ­ფორ­მა­ცი­ებს გვი­ზი­ა­რებს.

- შუა სა­უ­კუ­ნე­ე­ბის მუს­ლი­მურ სამ­ყა­რო­ში მი­აჩ­ნდათ, რომ თა­მა­რი გრძნე­უ­ლი ქალი იყო, რო­მე­ლიც მუს­ლიმ­თა ლაშ­ქარს გრძნე­ბით ამარ­ცხებ­და... ძველ ეგ­ვიპ­ტურ მუს­ლი­მურ სიმ­ღე­რებ­ში ის ბახ­თუს ქარ­თველ­თა დე­დო­ფა­ლა­დაა წო­დე­ბუ­ლი. (იხ. L’histoire de la reine de Gèorgie Bakhtûs). ეგ­ვიპ­ტუ­რი წარ­მო­შო­ბის ფრან­გმა მუ­სი­კოს­მა, ხა­ლილ შა­ჰინ­მა, ქარ­თველ­თა გრძნე­ულ დე­დო­ფალს მუ­სი­კა­ლუ­რი ნა­წარ­მო­ე­ბი მი­უ­ძღვნა. თა­მარ­ზე არ­სე­ბუ­ლი პო­პუ­ლა­რუ­ლი წარ­მოდ­გე­ნე­ბი, ძი­რი­თა­დად, "ლა­მა­ზი დე­დოფ­ლის" მი­თო­ლო­გე­მას ვერ სცდე­ბა. თუმ­ცა ძა­ლი­ან ბევ­რი წყა­რო კონ­კრე­ტუ­ლად აღ­წერს მას­თან და­კავ­ში­რე­ბულ რე­ა­ლი­ებს, მათ შო­რის, საკ­მა­ოდ დაწ­ვრი­ლე­ბით, მის გა­რეგ­ნო­ბა­საც.

- რო­გორ აღ­წე­რენ თა­მარ მე­ფის გა­რეგ­ნო­ბას?

- წყა­რო­თა თა­ნახ­მად, თა­მარს ლურ­ჯი თვა­ლე­ბი ჰქონ­და, იყო "გრე­მან თუ­ა­ლი­თა", XII-XIII სა­უ­კუ­ნე­ებ­ში "გრე­მა­ნო­ბა თუ­ალ­თა" აღ­ნიშ­ნავ­და "თუ­ალ­სა ზღუ­ებრ ლურჯსა". ალ­ბათ ამი­ტომ წერს თა­მა­რის მე­ო­რე ის­ტო­რი­კო­სიც, რომ დე­დო­ფალს ჰქონ­და "თუ­ალ­ნი ტბა­თა­ებრ მზი­სა შემ­ცხრო­მელ­ნი". წყა­რო­თა ჩვე­ნე­ბით, მას "ტანი ზო­მი­ე­რი" ჰქო­ნია, რაც მო­ცე­მულ შემ­თხვე­ვა­ში ამ სი­ტყვის თა­ნა­მედ­რო­ვე ქარ­თულ გა­გე­ბას არ ემ­თხვე­ვა. "ზო­მი­ე­რე­ბა" აქ თა­ნა­ზო­მა­დო­ბას, პრო­პორ­ცი­უ­ლო­ბას, მარ­ტი­ვად, ტა­ნა­დო­ბას ნიშ­ნავს. მე­ფის ტა­ნა­დო­ბა თვალ­სა­ჩი­ნო­დაა ასა­ხუ­ლი გე­ლა­თის და­ზი­ა­ნე­ბულ ფრეს­კა­ზე, რო­მელ­შიც თა­მა­რი სა­იმ­პე­რა­ტო­რო ბი­სონ­შია გა­მო­წყო­ბი­ლი, გა­მოყ­ვა­ნი­ლი წე­ლი­თა და მოხ­დე­ნი­ლი აგე­ბუ­ლე­ბით. პი­რი­სა­ხე დე­დო­ფალს თეთ­რი ჰქო­ნია, მაგ­რამ ღაწ­ვე­ბი ვარ­დის­ფრად შე­ფაკ­ლუ­ლი ("ღა­წუ­თა ვარ­დებ­რივ ფე­როვ­ნე­ბა", "ღა­წუ­ნი ვარ­დო­ვან­ნი"). იმა­ვეს უნდა გუ­ლის­ხმობ­დეს ჩახ­რუ­ხა­ძეც ("ღაწვმწყა­ზა­რი"). თვითმხილ­ველ­თა შთა­ბეჭ­დი­ლე­ბით, მე­ფეს თით­ქოს მორ­ცხვი გა­მო­ხედ­ვა ჰქონ­და, თუმ­ცა მისი მხი­ა­რუ­ლი პი­რი­სა­ხე აღ­ბეჭ­დი­ლი იყო სი­ლა­ღით, ამა­ვე დროს, მას ურ­ყე­ვი გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბე­ბი და მწყობ­რი სა­უ­ბა­რი სჩ­ვე­ო­და ("ზრახ­ვი­სა უჩუკ­ნო­ბა და სი­ტყვი­სა სი­ნარ­ნა­რე", და­ახ­ლო­ე­ბით ამა­ვეს წერს ჩახ­რუ­ხა­ძეც). მისი ეს სიმ­ტკი­ცე გა­აფ­თრე­ბა­დაც შე­იძ­ლე­ბა ქცე­უ­ლი­ყო და "მო­ეწ­ვა და მო­ე­ოხ­რე­ბი­ნა ურჩნი მე­ფო­ბი­სა მი­სი­სა" სა­კუთ­რივ სა­ქარ­თვე­ლო­შიც, რო­გორც ეს ფხოვ­ში გა­ა­კე­თა, რის გა­მოც ბოლო დრომ­დე, ფხო­ვურ/ხევ­სუ­რულ გად­მო­ცე­მებ­ში თა­მა­რი ეშ­მა­კე­ულ, ავ დე­და­კა­ცად იყო მიჩ­ნე­უ­ლი. გა­აგ­რძე­ლეთ კი­თხვა

მკითხველის კომენტარები / 5 /
თარიღის მიხედვით
მოწონების მიხედვით
ვახტანგი -71
0

თამარ მეფე იყო საქართველოს სამეფოს პირველი ქალი მმართველი 1184 წლის 27 მარტიდან გარდაცვალებამდე, 1213 წლის 18 იანვრამდე.

მისი მეფობის პერიოდს "ოქროს ხანა" ეწოდა, როდესაც სამეფომ განვითარების უმაღლეს მწვერვალს მიაღწია.

მისი სრული ტიტული იყო: „მეფეთ მეფე და დედოფალთ დედოფალი აფხაზთა, ქართველთა, რანთა, კახთა და სომეხთა, შირვანთა და შაჰანშათა და ყოვლისა აღმოსავლეთისა და დასავლეთისა თვითმფლობელობითა მპყრობელი“.

თამარ მეფე იყო გიორგი III-ისა და ბურდუხანის ქალიშვილი, რომელიც თავის მხრივ იყო ოსთა მეფის ხუდდანის ასული.

თამარ მეფის მეორე მეუღლე იყო ოსეთის მეფე (თუ უფლისწული) დავით სოსლანი.

მათი შვილები:

- გიორგი IV ლაშა (საქართველოს მეფე 1213-1223 წლებში);

- რუსუდანი (საქართველოს მეფე 1223-1245 წლებში).

დავით
2

თამარს ყველა ვეთაყვანებით

თუმცა

მისი სიკვდილის შემდეგ ძალიან სწრაფად დაეცა დიდი საქართველო

ისევე როგორც

ერეკლეს შემდეგ მთლიანად საქართველო რაც დარჩენილი იყო

რეალური შეფასება არ გვაწყენდა მგონია

 

დღის ვიდეო
00:00 / 00:00
ლევან ხაბეიშვილს პირდაპირ ეთერში თავს დაესხნენ - დაპირისპირების ამსახველი კადრები
ავტორი:

"შუა საუკუნეების მუსლიმურ სამყაროში მიაჩნდათ, რომ თამარი გრძნეული ქალი იყო, რომელიც მუსლიმთა ლაშქარს გრძნებით ამარცხებდა"

"შუა საუკუნეების მუსლიმურ სამყაროში მიაჩნდათ, რომ თამარი გრძნეული ქალი იყო, რომელიც მუსლიმთა ლაშქარს გრძნებით ამარცხებდა"

"XIII საუკუნის ერთ-ერთ ბულგარულ თხზულებაში, რომელიც ჩვენს ისტორიოგრაფიაში უცნობი წყაროა, აღნიშნულია, რომ მსოფლიოში მხოლოდ სამი იმპერატორი არსებობს და ერთ-ერთი მათგანი ქართველთა იმპერატორია", - წერს ბექა ჭიჭინაძე, რომელიც პარიზის კათოლიკური ინსტიტუტის მაგისტრანტია, საქართველოში კი სოხუმის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ისტორიის ფაკულტეტი დაასრულა... იგი პერიოდულად აქვეყნებს საქართველოს ისტორიის უცნობ ამბებს და ამჯერად თამარ მეფეზე მოპოვებულ ინფორმაციებს გვიზიარებს.

- შუა საუკუნეების მუსლიმურ სამყაროში მიაჩნდათ, რომ თამარი გრძნეული ქალი იყო, რომელიც მუსლიმთა ლაშქარს გრძნებით ამარცხებდა... ძველ ეგვიპტურ მუსლიმურ სიმღერებში ის ბახთუს ქართველთა დედოფალადაა წოდებული. (იხ. L’histoire de la reine de Gèorgie Bakhtûs). ეგვიპტური წარმოშობის ფრანგმა მუსიკოსმა, ხალილ შაჰინმა, ქართველთა გრძნეულ დედოფალს მუსიკალური ნაწარმოები მიუძღვნა. თამარზე არსებული პოპულარული წარმოდგენები, ძირითადად, "ლამაზი დედოფლის" მითოლოგემას ვერ სცდება. თუმცა ძალიან ბევრი წყარო კონკრეტულად აღწერს მასთან დაკავშირებულ რეალიებს, მათ შორის, საკმაოდ დაწვრილებით, მის გარეგნობასაც.

- როგორ აღწერენ თამარ მეფის გარეგნობას?

- წყაროთა თანახმად, თამარს ლურჯი თვალები ჰქონდა, იყო "გრემან თუალითა", XII-XIII საუკუნეებში "გრემანობა თუალთა" აღნიშნავდა "თუალსა ზღუებრ ლურჯსა". ალბათ ამიტომ წერს თამარის მეორე ისტორიკოსიც, რომ დედოფალს ჰქონდა "თუალნი ტბათაებრ მზისა შემცხრომელნი". წყაროთა ჩვენებით, მას "ტანი ზომიერი" ჰქონია, რაც მოცემულ შემთხვევაში ამ სიტყვის თანამედროვე ქართულ გაგებას არ ემთხვევა. "ზომიერება" აქ თანაზომადობას, პროპორციულობას, მარტივად, ტანადობას ნიშნავს. მეფის ტანადობა თვალსაჩინოდაა ასახული გელათის დაზიანებულ ფრესკაზე, რომელშიც თამარი საიმპერატორო ბისონშია გამოწყობილი, გამოყვანილი წელითა და მოხდენილი აგებულებით. პირისახე დედოფალს თეთრი ჰქონია, მაგრამ ღაწვები ვარდისფრად შეფაკლული ("ღაწუთა ვარდებრივ ფეროვნება", "ღაწუნი ვარდოვანნი"). იმავეს უნდა გულისხმობდეს ჩახრუხაძეც ("ღაწვმწყაზარი"). თვითმხილველთა შთაბეჭდილებით, მეფეს თითქოს მორცხვი გამოხედვა ჰქონდა, თუმცა მისი მხიარული პირისახე აღბეჭდილი იყო სილაღით, ამავე დროს, მას ურყევი გადაწყვეტილებები და მწყობრი საუბარი სჩვეოდა ("ზრახვისა უჩუკნობა და სიტყვისა სინარნარე", დაახლოებით ამავეს წერს ჩახრუხაძეც). მისი ეს სიმტკიცე გააფთრებადაც შეიძლება ქცეულიყო და "მოეწვა და მოეოხრებინა ურჩნი მეფობისა მისისა" საკუთრივ საქართველოშიც, როგორც ეს ფხოვში გააკეთა, რის გამოც ბოლო დრომდე, ფხოვურ/ხევსურულ გადმოცემებში თამარი ეშმაკეულ, ავ დედაკაცად იყო მიჩნეული. გააგრძელეთ კითხვა