25 წლის ქართველი პიანისტის საერთაშორისო წარმატება და დიდი მისია - "ქართული მუსიკის პოპულარიზება ჩემი პრიორიტეტია"

დღეს, როდესაც ჩვენს საზოგადოებაში მძლავრობს ნეგატიური ინფორმაციის ნაკადი, და ნებისმიერი მაღალი საზოგადოებრივი ინტერესის საგანი პოლიტიკური სპეკულაციების ობიექტად იქცევა ხოლმე, ნაკლებ ინტერესს ვიჩენთ პოზიტიური ამბების მიმართ, არადა, რეალურად სწორედ სიკეთით, ნიჭიერებით, აღმშენებლური სულის მქონე ადამიანების წარმატებებით პროგრესირებს ეს საზოგადოება და ამ საზოგადოების წარმომშობი ქვეყანა. ეროვნული თავმოყვარეობის განცდას შესაძლოა, ბევრი რამე გვილახავდეს, მაგრამ ჩვენი არსებობის ნათელი მხარე ერთმნიშვნელოვნად უკავშირდება ახალგაზრდა თაობას, რომლის წარმატება ეროვნულ თუ საერთაშორისო სარბიელზე, ქვეყნის რეალური სავიზიტო ბარათია. ვიყოთ გულწრფელნი და დავსვათ კითხვა, მას შემდეგ, რაც საბჭოთა კავშირი დაინგრა და მსოფლიომ საქართველოს "აღმოჩენა“ დაიწყო, ვისთან არის ხოლმე დაკავშირებული ჩვენი ეროვნული ცნობადობა პირველ რიგში - ცხადია, ქართველ მუსიკოსებთან, მსახიობებთან, მხატვრებთან, მწერლებთან, მეცნიერებთან. მიუხედავად იმისა, რომ გეოპოლიტიკურად სტრატეგიული ქვეყანა ვართ, ჩვენს მიმართ პირველი ემოცია მაინც ჩვენი მოსახლეობის ინტელექტუალურ პოტენციალთან ასოცირდება. კიდევ კარგი, ქართველი ადამიანის ნიჭიერება არაა მიზეზ-შედეგობრივად დაკავშირებული გეოპოლიტიკურ ფაქტორთან, რომელიც არასოდეს გვქონია ხელსაყრელი.

ამჯერად სწორედ ერთ-ერთი ასეთი გამორჩეული ახალგაზრდა გვინდა გაგაცნოთ - პიანისტი ივერი კეკენაძე.

ჭიათურის სანდრო კავსაძის სახელობის #1 სამუსიკო სკოლის და თბილისის ზაქარია ფალიაშვილის სახელობის ცენტრალური სამუსიკო სასწავლებლის დამთავრების შემდეგ, 100% სახელმწიფო გრანტით ჩააბარა ივ. ჯავახიშვილის სახ. თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის სოციალურ და პოლიტიკურ მეცნიერებათა ფაკულტეტზე საერთაშორისო ურთიერთობების მიმართულებით, შემდეგ კი თბილისის სახელმწიფო კონსერვატორიაში სპეციალური ფორტეპიანოს მიმართულებით; ივერი სხვადასხვა საერთაშორისო და რესპუბლიკური კონკურსის პირველი პრემიის თუ გრან-პრის ლაურეატია. 2018-19 წლებში Erasmus+ საერთაშორისო მობილობის ფარგლებში სწავლობდა სიბელიუსის აკადემიაში, ჰელსინკის ხელოვნების უნივერსიტეტში. სხვადასხვა სასწავლო კურსები აქვს გავლილი ოქსფორდში (ბრიტანეთი, 2016), ინგესუნდის სამუსიკო აკადემიაში (შვედეთი, 2020-2021), სიენას მუსიკის აკადემიაში (იტალია, 2021). პერმანენტულად მონაწილეობს კლასიკური მუსიკის კონცერტებში, მასტერკლასებსა და ფესტივალებში ევროპის მასშტაბით. 2022 წელს შვედეთის მალმოს მუსიკის აკადემიამ, რომელსაც ყველა მიმართულების სტუდენტს შორის ერთი შემსრულებელი უნდა გამოევლინა სიმფონიურ ორკესტრთან კონცერტისთვის, არჩევანი ქართველ პიანისტზე შეაჩერა; მალმოს მუსიკის აკადემიის სიმფონიურ ორკესტრთან ერთად ივერიმ ბრწყინვალე კონცერტი გამართა (მალმო და ჰელსინბორგი).

ივერი კეკენაძე ნამდვილად არის ერთ-ერთი ძალიან საინტერესო ქართველი არტისტი, მაგრამ ამჯერად ყურადღებას მისი ბიოგრაფიის სულ სხვა მხარეზე გავამახვილებთ.

2022 წლიდან იგი თბილისის სახელმწიფო კონსერვატორიის საერთაშორისო ურთიერთობების დეპარტამენტის უფროსად დაინიშნა, სადაც ჯერ კიდევ 2020 წლიდან ერასმუს+ პროექტების კოორდინატორად მუშაობდა. ახალგაზრდა პიანისტი AEC (ევროპის კონსერვატორიების, მუსიკის აკადემიებისა და სახელოვნებო სასწავლებლების ასოციაციის) საერთაშორისო ურთიერთობების კოორდინატორთა სამუშაო ჯგუფის წევრია მომდევნო სამი წლის განმავლობაში, ხელმძღვანელობს კოორდინატორთა ყოველწლიური კონფერენციის ორგანიზებას და დგამს ნაბიჯებს კონსერვატორიის ინტერნაციონალიზაციის კუთხით.

ივერი, მრავალი საერთაშორისო პროექტით, თავის მხრივ უწყობს ხელს თბილისის კონსერვატორის გლობალურ მსოფლიო მუსიკალურ რუკაზე ღირსეულ დამკვიდრებას, მუდმივად ეძებს კონტაქტებს ახალ უმაღლეს სამუსიკო სასწავლებლებთან პარტნიორული ურთიერთობების დასამყარებლად, თანამშრომლობს სხვადასხვა ქვეყნების კულტურულ და შემოქმედებით ინდუსტრიებთან და კონსორციუმებთან, უძღვება სტუდენტების, ადმინისტრაციული თუ პედაგოგიური პერსონალის Erasmus+ მობილობას, ამზადებს ევროკავშირის თუ სხვა დონორი ორგანიზაციების მიერ გამოცხადებულ კონკურსებში კონსერვატორიის მონაწილეობისთვის აუცილებელ საპროექტო განაცხადებს. მისი ჩართულობით განხორციელებული პროექტების და სხვა აქტივობების სია ძალიან შთამბეჭდავია. ყოველი ასეთი პროექტი საბოლოოდ არა მხოლოდ თბილისის სახელმწიფო კონსერვატორიის ყველა თაობის მუსიკოსის პოპულარიზებას, არამედ ზოგადად ქართული მუსიკალური გენის და ქვეყნის ცნობადობის ამაღლებას ემსახურება.

თბილისის სახელმწიფო კონსერვატორია სტუდენტური თუ პედაგოგიური პოტენციალის გათვალისწინებით ნამდვილად არის გამორჩეული სასწავლებელი, რომლის აღზრდილებიც მუდმივად ფიგურირებენ პრესტიჟულ საერთაშორისო კონკურსების პრიზიორებს შორის, მღერიან წამყვან პარტიებს მსოფლიოს წამყვან სცენებზე, უკრავენ ცნობილ ორკესტრებში. საქართველოს მოსახლეობის პროცენტობის გათვალისწინებით ქართველი მუსიკოსების მსოფლიოს სხვადასხვა ქვეყნებში მოღვაწეობის ინტენსივობა და არეალი შთამბეჭდავია. ამიტომ არის აქტუალური თბილისის სახელმწიფო კონსერვატორიის კიდევ უფრო მეტი განვითარება ევროპეიზაციის და ინტერნაციონალიზაციის მიმართულებით, რაც პირდაპირაა დაკავშირებული საქართველოს სახელმწიფო ინტერესებთან, მისი ცნობადობის გაზრდასთან და ქვეყნის საერთაშორისო მხარდაჭერის ამაღლებასთან.

ცხადია კონსერვატორიის სტუდენტების და პედაგოგების უმაღლეს შედეგებს კიდევ უფრო გაზრდის ახალი როიალებით განახლების პროცესი, რისთვისაც უდიდესი მადლობის ღირსია საქართველოს კულტურის, სპორტისა და ახალგაზრდობის სამინისტრო. 2022 წლის 14 სექტემბერს, კულტურის სამინისტრომ მსოფლიოში აღიარებული მწარმოებლისაგან, STEINWAY & SONS მიიღო როიალების პირველი ნაწილი (9 ერთეული), რაც გზას უხსნის როიალების შემდეგი რაოდენობის კონსერვატორიისთვის მიწოდებას 2025 წლის ბოლომდე (ჯამში სტეინვეის ფირმის 78 სხვადასხვა მოდელის როიალი). 50 წელზე მეტია, რაც სახელმწიფოს მიერ კონსერვატორიის როიალების ფონდი არ განახლებულა.

კონსერვატორიის, როგორც ინსტიტუციის განვითარება და პროგრესი ნამდვილად სახეზეა. სულ რაღაც 30 წლის წინ ვერც კი წარმოვიდგენდით, რომ კონსერვატორიის პედაგოგი უცხოეთის პრესტიჟულ სასწავლებლებში მასტერკლასს ჩაატარებდა ან ლექციას წაიკითხავდა, ვერც იმას წარმოვიდგენდით, რომ ჩვენი სტუდენტი მთელი სემესტრის ან წლის განმავლობაში ისწავლიდა რომელიმე ევროპულ სამუსიკო უმაღლეს სასწავლებელში, რომელთა შესახებ პრაქტიკულად ინფორმაციაც კი არ გაგვაჩნდა.

დღეს კი კონსერვატორიის იმ პედაგოგების მობილობები, რომლებიც მასტერკლასებს ერთხელ მაინც ჩაატარებენ უცხოეთში, უკვე სწორედ პარტნიორი სასწავლებლების მოთხოვნით ხორციელდება ხოლმე. ცხადია, ეს კონტაქტები ერთბაშად არ მოპოვებულა; წლების წინ ყოველგვარი ინტერნეტის, კომპიუტერიზაციის არქონის პირობებში მანანა დოიჯაშვილმა, თავის არაჩვეულებრივ გუნდთან ერთად, თავდადებული შრომის ფასად დაამყარა პარტნიორული ურთიერთობები უცხოელ კოლეგებთან და საფუძველი ჩაუყარა თბილისის პიანისტთა საერთაშორისო კონკურსს, რამაც თავის მხრივ ხელი შეუწყო კონსერვატორიის, როგორც ინსტიტუციის საერთაშორისო ასპარეზზე გაყვანას. ეს პროცესი სხვა, კიდევ უფრო მასშტაბურ ტალღაზე გადაიყვანა კონსერვატორიის ამჟამინდელმა რექტორმა, მუსიკოლოგმა, ხელოვნებათმცოდნეობის დოქტორმა ნანა შარიქაძემ, რომელიც წლების განმავლობაში სწორედ უცხოეთის განყოფილებას ხელმძღვანელობდა. საბჭოთა კავშირის დაშლის შემდეგ ყოველგვარი ორბიტის გარეშე დარჩენილი უმაღლესი სასწავლებლისთვის ურთულესი იყო საერთაშორისო კონტაქტების მოპოვება, თითოეული ასეთი პარტნიორული კავშირის დამყარება ნაბიჯ-ნაბიჯ, უდიდესი ძალისხმევით არის მიღწეული ყოველ ჯერზე იმის ახსნის ფასად, რომ არსებობდა ასეთი ქვეყანა - საქართველო, რომელიც რუსეთი არაა და რომელსაც მიუხედავად საბჭოთა წარსულისა, რუსეთთან საერთო ისტორია არასოდეს ჰქონდა. კონსერვატორიის საერთაშორისო ორბიტაზე ინტეგრირების კუთხით ნანა შარიქაძემ მცირე ხანში შეუძლებელი რეალობად აქცია. დღეს კი ამ საქმეს 25 წლის ახალგაზრდა პიანისტი უძღვება, კოორდინირებას უწევს საერთაშორისო პროექტებს, მონაწილეობს სამეცნიერო ფორუმებში, კონფერენციებში. ერთ-ერთი პროექტის დასრულების შემდეგ კერძო საუბრებში ივერიმ თავისთვის ჩაილაპარაკა - პროექტის დასრულების შემდეგ, განვეწყობი თუ არა დასასვენებლად, ტვინში ახალი პროექტი "მაწვალებსო“; დამეთანხმებით ალბათ, რომ ეს სინდრომი შემოქმედებად დამუხტულ ადამიანებს ახასიათებთ, რომლებიც არასოდეს ჯერდებიან მიღწეულს, დიდხანს არ იხანგრძლივებენ წარმატებით მონიჭებულ სიამოვნებას და კვლავ ახალ გამოწვევებზე ფიქრობენ.

ივერის ვიდეო ჩანაწერების მოსმენისას გაგაოცებთ როგორი მუხტი, ემოცია და ენერგეტიკა მოაქვს მის ინტერპრეტირებულ ქართულ თუ უცხოურ მუსიკას. კონცერტზე გამოსვლამდე რამდენიმე წუთით ადრე კი შესაძლოა, კვლავ რომელიმე პროექტის დეტალებს აზუსტებდეს, საოცარი რაციონალიზმით სტრუქტურირებულ პრეზენტაციას ამზადებდეს ან უბრალოდ რომელიმე თანამშრომლის მობილობის დოკუმენტაციას ამოწმებდეს. აი, ამ გაქანების ახალგაზრდა მუშაობს თბილისის სახელმწიფო კონსერვატორიის ინტერნაციონალიზაციის და ევროპეიზაციის მიმართულებით და უზარმაზარ საქმეს კომპლექსურად უძღვება. მისი განრიგიდან რამდენიმე წუთი მოვიპარეთ, რათა კითხვები დაგვესვა.

- რა არის თბილისის სახელმწიფო კონსერვატორიის საზღვარგარეთთან ურთიერთობის დეპარტამენტის მთავარი მიღწევები?

- წლებია კონსერვატორია ეროვნული სტრატეგიების გათვალისწინებით მუშაობს ევროპეიზაციის და ინტერნაციონალიზაციის მიმართულებით. მჭიდრო თანამშრომლობითი ურთიერთობა ჩამოგვიყალიბდა 40-ზე მეტ უმაღლეს სამუსიკო სასწავლებელთან, მათ შორისაა სკანდინავიური ქვეყნები, გერმანიის, პოლონეთის, იტალიის, ბრიტანეთი, დავამყარეთ კავშირი ასოცირებული ტრიოს წევრებთან - მოლდოვასთან და უკრაინის შესაბამისი პროფილის სასწავლებლებთან. აქ აუცილებლად უნდა აღვნიშნო, რომ ჩვენ გლობალურად გვსურს კონტაქტების გაფართოება, ამიტომ თანამშრომლობით ურთიერთობებს ვამყარებთ აზიის და ამერიკის ქვეყნების სასწავლებლებთანაც. ჩვენი მიზანია მთელი მსოფლიო მოვიცვათ, რადგან ძალზე მნიშვნელოვანია ბალანსის დაცვა და გლობალური თანამშრომლობის ჩამოყალიბება ინტერნაციონალიზაციის კონტექსტში.

2006 წელს გავხდით ევროპის კონსერვატორიების ასოციაციის წევრი, რომლის პრეზიდენტი გვიცხადებს სრულ მხარდაჭერას ჩვენს ყველა წამოწყებაში, რაც უდიდესი მხარდაჭერა და სტიმულია. საერთაშორისო ქოლგა ორგანიზაციები გვაძლევს უფრო ფართო ასპარეზს და კონსერვატორიის მსხვილ პროექტებში ჩართვის შესაძლებლობას. უკვე ვართ Glomus ქსელისა და ANMA - სკანდინავიური სამუსიკო სასწავლებლების ასოციაციის წევრები. მთავარი მიზანია ჩვენი კონსერვატორიის როგორც ინსტიტუციის სწავლა-სწავლების სტანდარტების ევროპულ სტანდარტებთან შესაბამისობაში მოყვანა, საერთაშორისო პროექტებში ჩართვა და საერთო სასწავლო პროგრამების დანერგვა - ინტერნაციონალიზაცია, როგორც საერთაშორისო მიმართულებით, ასევე თავად ინსტიტუციის შიგნით. უკანასკნელი რამდენიმე წლის განმავლობაში დიდი ნაბიჯებია გადადგმული ამ მიმართულებით: საორკესტრო პროექტების ევროპულ სტანდარტთან დაახლოება, ევროპული სასწავლო კურსების ადაპტირება ჩვენს სისტემაში, სტუდენტზე ორიენტირებული გარემოს ხელშეწყობა და სტუდენტების ჩართვა გადაწყვეტილებების მიღების პროცესში, უცხოელი სტუდენტების და პედაგოგების კონსერვატორიაში ვიზიტების მუდმივი ზრდა, მათი ჩართულობა თსკ-ის სასწავლო გარემოში და ა.შ.

ძირითადი კრიტერიუმი უმაღლესი სამუსიკო განათლების რეიტინგისთვის არის სწორედ საერთაშორისო სტუდენტების რაოდენობა, მსხვილმასშტაბიან საერთაშორისო პროექტებში ჩართვა, რაც გაზრდის კონსერვატორიის რეიტინგს საერთაშორისო მიმართულებით. ჩვენი უახლოესი ამბიცია უკავშირდება იმას, რომ კონსერვატორიამ გაიაროს საერთაშორისო აკრედიტაცია და გაზარდოს უცხოელი სტუდენტების რაოდენობა. წარმოიდგინეთ, როგორ საამაყო იქნება, როდესაც უცხოელი სტუდენტი მსოფლიოს პრესტიჟულ უმაღლეს სამუსიკო სასწავლებელს შორის არჩევანს თბილისის სახელმწიფო კონსერვატორიაზე გააკეთებს.

ბოლო წლებში საგრძნობლად მოიმატა პედაგოგების და სტუდენტების მობილობებმა, რადგან უკვე ბევრად კარგად ვართ მომზადებული უცხოელ კოლეგებთან ურთიერთობისთვის, სხვათა შორის საერთაშორისო მობილობებში მონაწილეობის სურვილი და მზადყოფნა სწორედ კონსერვატორიის პედაგოგების, ადმინისტრაციის და სტუდენტების მხრიდან არის ძალიან დიდი, რაც ხელს გვიწყობს ინტერნაციონალიზაციის პროცესში. მობილობის პროცესი გამჭვირვალეა. სტუდენტები, პედაგოგები თუ ადმინისტრაციის წარმომადგენლები კონკრეტული პრიორიტეტების მიხედვით არიან ჩართული მობილობებში განაცხადის გაკეთების პროცესის შემდეგ მათი პროფესიული სურვილების გათვალისწინებით. გეზი აღებული გვაქვს მობილობის უფრო ინტენსიური პროცესისკენ, რომელშიც მომავალშიც პრაქტიკულად ყველა მსურველი ჩაერთვება. ეს პროცესი სულ უფრო ინტენსიური გახდება.

- რა მიზანს ემსახურება თქვენს მიერ კონსერვატორიაში საშემსრულებლო მიმართულებისთვის დანერგილი სასწავლო კურსი - Performance coaching?

- ამ საგნის მიზანია სტუდენტებს დაეხმაროს იმ უნარების გამომუშავებაში, რაც უპასუხებს თანამედროვე სამუსიკო კარიერის და საშემსრულებლო ხელოვნების გამოწვევებს. საგანი დავნერგეთ სიბელიუსის აკადემიის პრაქტიკიდან და მიზნად ისახავს იმას, რომ პირველი კურსიდან გაუჩინოს ახალგაზრდას გარკვეული უნარ-ჩვევები საკუთარი კარიერის დამოუკიდებლად დაგეგმვისთვის, გამოუმუშავეს დროის სწორი გადანაწილების, გადაწყვეტილებების დამოუკიდებლად მიღების უნარი, შეძლოს საკუთარი თავის რეალიზება, კარიერული წინსვლა და რეალობასთან ადაპტირება სამომავლოდაც, ასევე ხელს შეუწყობს შემსრულებელს სტრესის მართვაში, მეტადრე ჩვენი გარემოს გათვალისწინებით.

- რას უკავშირდება შენი უახლოესი გეგმები?

- სულ ახლახან შევასრულე ქართული მუსიკა საქართველოს შვედ მეგობართა ასოციაციის გამართულ კონცერტზე, ქართული მუსიკის პოპულარიზება ჩემი პრიორიტეტია. სხვადასხვა დროს საზღვარგარეთ შევასრულე ქართველი ქალი კომპოზიტორების, მათ შორის ეკა ჭაბაშვილის და მაკა ვირსალაძის ნაწარმოებებიც.

უახლოეს მომავალში დაგეგმილია საფორტეპიანო დუეტების 6 კონცერტი ალბერტ დალჰოვთან ერთად, რომელზეც ფრანგულ მუსიკას შევასრულებთ. გავმართავ კონცერტებს ბაზელში ანასტასია რასპოპოვასთან. ვემზადები კიდევ ერთი ძალიან მნიშვნელოვანი კონცერტისთვის სიმფონიურ ორკესტრთან ერთად - შევასრულებ ამერიკელი კომპოზიტორის სემიუელ ბარბერის საფორტეპიანო კონცერტს, თხზ. 38, რომელიც ძალიან იშვიათად ჟღერს ხოლმე. პარალელურად, გამოწვევებით სავსეა საერთაშორისო ურთიერთობათა დეპარტამენტის საქმიანობა თბილისის სახელმწიფო კონსერვატორიაში. ამ ეტაპზე გვაქვს 23 აქტიური პროექტი და დამატებით 10 პროექტის დაფინანსების შესახებ ველოდებით ინფორმაციას. გრძელდება მუშაობა ინტერნაციონალიზაციის მიმართულებით - საქართველოს კულტურის სტრატეგიისა და უმაღლესი განათლების სტრატეგიის შესაბამისად. ჩემი გონება მთლიანად არის დაკავებული თბილისის სახელმწიფო კონსერვატორიის, როგორც ინსტიტუციის პროგრესზე ფიქრით.

ავტორი: გვანცა ღვინჯილია

მუსიკოლოგი, ხელოვნებათმცოდნეობის დოქტორი, ასოცირებული პროფესორი