ასეულობით მილიონი დოლარი და მასშტაბური პროექტების დაფინანსება - რა სახის დახმარებას უწევს აშშ საქართველოს, ბოლო ათეული წლების განმავლობაში?

"კონგრესის კვლევითი სამსახურის" ანგარიშის მიხედვით, სხვადასხვა მიზნისთვის ფინანსური დახმარების ოდენობა, რომელიც საქართველომ აშშ-სგან 1992-დან 2020 წლის ჩათვლით მიიღო, 4 348 400 000 (ოთხი მილიარდ სამასორმოცდარვა მილიონ ოთხასი ათასი) შეადგენს.

"რადიო თავისუფლების" მიერ 2019 წელს მოკვლეული ინფორმაციითა და CRS-ის მონაცემებით, ევროპისა და ევრაზიის ქვეყნებს შორის, საქართველო ამერიკის შეერთებული შტატების საგარეო და სამხედრო დახმარების მიმღები წამყვანი ქვეყანაა.

დეკადის ბოლო ნაწილში, შეერთებულმა შტატებმა საქართველოს ფინანსური დახმარება გაზარდა - საზღვრისა და საზღვაო დაცვის გაუმჯობესებისთვის; ამაში ასევე შევიდა სანაპირო დაცვის გაძლიერება და ტრანსნაციონალური დანაშაულის წინააღმდეგ ბრძოლისთვის საჭირო თანხები.

2000-იან წლებში, ევროპასა და ევრაზიაში, ერთ სულ მოსახლზე, საქართველო შეერთებული შტატების დახმარების მიმღები ყველაზე მსხვილი ქვეყანა გახდა. 2001-2007 წლების განმავლობაში, დახმარების ჯამმა $ 945 მილიონს გადააჭარბა. წელიწადში, საშუალოდ, $135 მილიონი. 2005 წელს, "ათასწლეულის გამოწვევის კორპორაციამ“ საქართველოს $295 მილიონი ღირებულების გრანტი გამოუყო. ხუთწლიანი გრანტი გზების, მილსადენების, მუნიციპალური ინფრასტრუქტურის რეაბილიტაციისა და აგრობიზნესის განვითარებისთვის იყო გამიზნული.

• 2001 წლის 11 სექტემბრის ტერაქტის შემდეგ, შეერთებულმა შტატებმა, საქართველოსთვის სამხედრო მიზნებისთვის განკუთვნილი ფინანსური დახმარება მნიშვნელოვნად გაზარდა. პრეზიდენტ ჯორჯ ბუშის ადმინისტრაციამ, საქართველო, იემენსა და ფილიპინებთან ერთად, ტერორიზმთან ბრძოლის მეორე ეტაპის ნაწილად განიხილა. ამის შემდეგ დაიწყო საქართველოში წვრთნისა და აღჭურვის პროგრამა.

2008 წელს, რუსეთის შეჭრის შემდეგ, შეერთებულმა შტატებმა, საქართველოსადმი დახმარება არსებითად გაზარდა. ამერიკის მთავრობამ დაუყოვნებლივ გამოყო $38 მილიონი ჰუმანიტარული და გადაუდებელი დახმარების მიზნებისთვის.

2008 წლის სექტემბერში, მაშინდელმა სახელმწიფო მდივანმა კონდოლიზა რაისმა განცხადა, რომ საქართველოსთვის საერთო დახმარების პაკეტის ღირებულება მინიმუმ 1 მილიარდი დოლარი იყო. ჯამში, 2008-2009 ფისკალური წლის განმავლობაში, შეერთებული შტატების დახმარებამ $1.4 მილიარდს მიაღწია. ამ თანხაში შევიდა $250 მილიონი პირდაპირი საბიუჯეტო დახმარება და $100 მილიონი, რომელიც "ათასწლეულის გამოწვევის კორპორაციის“ ფონდს დაემატა. ამით, "ათასწლეულის გამოწვევის კორპორაციის“ ხუთწლიანმა გრანტმა $395 მილიონს მიაღწია.

2008 წლის რუსეთ-საქართველოს ომის შემდეგ, საქართველო კვლავ რჩება შეერთებული შტატების დახმარების ერთ-ერთ ყველაზე მსხვილ მიმღებად. 2010-2017 საბიუჯეტო წლების განმავლობაში, არასამხედრო მიზნებისთვის, ფინანსური დახმარება წლიურად, საშუალოდ, $60 მილიონი იყო. გარდა ამისა, 2014-2019 წლებში, "ათასწლეულის გამოწვევის კორპორაციამ“ საქართველოს 5-წლიანი გრანტი, $140 მილიონის ოდენობით გამოუყო. გრანტი ძირითადად, საგანმანათლებლო მიზნებისთვის იყო განკუთვნილი.

2018 წელს, საქართველომ ამერიკისგან, არასამხედრო მიზნებისთვის, $70.8 მილიონი მიიღო. 2019 წელს, ამერიკის კონგრესმა, არასამხედრო მიზნებისთვის, საქართველოს $89.8 მილიონი გამოუყო.

AMBEBI.GE შეეცადა გაერკვია, ბოლო წლებში (2020-2021-2022) რა სახის დახმარება გაუწია აშშ-მ საქართველოს. EAIMS-ზე (საგარეო დახმარების ინფორმაციული მართვის სისტემა) დაყრდნობით გავარკვიეთ კონკრეტულად რომელი პროექტებია საქართველოში დაფინანსებული აშშ-ს მიერ (დოლარებში). გეტყვით იმასაც, რომ აღნიშნული სია არასრულია:

კანონის უზენაესობის მხარდაჭერა საქართველოში (საკანონმდებლო და მართლმსაჯულების სფეროს განვითარება) - 23 383 056;

სოფლის მეურნეობის პროექტი - 23 160 395;

ახალი ეკონომიკური შესაძლებლობები (სოფლის განვითარება) – 22 673 877;

სასოფლო-სამეურნეო წარმოების ეფექტიანობის აღდგენა საქართველოში - 22 589 463;

არჩევნებისა და პოლიტიკური პროცესების მხარდაჭერა საქართველოში (არჩევნები, დემოკრატიული მმართველობა, დემოკრატიული ჩართულობა და სამოქალაქო საზოგადოება, მთავრობა და სამოქალაქო საზოგადოება) – 22 490 383;

აშშ-ს თავდაცვის საფრთხის შემცირების სააგენტოს მასობრივი განადგურების იარაღის გავრცელების თავიდან აცილების პროგრამა (კონფლიქტების პრევენცია და დარეგულირება, მშვიდობა და უსაფრთხოება) – 20 750 000;

მართლმსაჯულების დამოუკიდებლობისა და სამართლებრივი გაძლიერების პროექტი - 19 614 317;

საჯარო სექტორის პოლიტიკა და ადმინისტრაციული მართვა - 19 329 928;

ეკონომიკური მმართველობის პროგრამა - 18 542 172;

კარგი მმართველობა (G3) პროგრამა საქართველოში (საჯარო სექტორის პოლიტიკა და ადმინისტრაციული მართვა) – 18 189 955;

მუნიციპალური (რეგიონალური) ინფრასტრუქტურის განვითარება (სოფლის განვითარება) – 17 730 500;

საქართველოს ელექტროენერგიის გადამცემი ხაზის პროექტი, ელექტროენერგიის გადაცემა და განაწილება (ცენტრალიზებული ქსელები) – 17 700 000;

პროფესიული განათლება ეკონომიკის განვითარებისთვის - 16 000 000;

საქართველოს ენერგეტიკის მომავლის უსაფრთხოება, ბუნებრივი რესურსები მდგრადი გამოყენება, ენერგეტიკული პოლიტიკა და ადმინისტრაციული მართვა - 15 714 040;

USAID-ის სამოქალაქო საზოგადოების ჩართულობის პროგრამა, დემოკრატიული მმართველობა,დემოკრატიული ჩართულობა და სამოქალაქო საზოგადოება - 15 000 000;

Food for Progress Program 2018 – უსაფრთხოებისა და ხარისხის ინვესტიცია მეცხოველეობაში (SQIL) – 14 512 327;

დემოკრატიული მმართველობის ინციატივები საქართველოში, დემოკრატიული მმართველობა,დეცენტრალიზაცია და ადგილობრივი მმართველობის მხარდაჭერა -14 396 340;

ზოგადი განათლების პროექტი, ადამიანური კაპიტალის განვითარება,დაწყებითი განათლება, საბაზისო განათლება - 13 999 911;

ქართული მედია დემოკრატიის, ანგარიშვალდებულებისა და ინფორმირებული მოქალაქეების განვითარებისათვის, მედია და ინფორმაციის თავისუფალება -12 710 000;

საქართველოს დაწყებითი განათლების პროექტი - 12 565 635;

საჯარო პოლიტიკის, ადვოკატირებისა და სამოქალაქო საზოგადოების განვითარება საქართველოში, დემოკრატიული ჩართულობა და სამოქალაქო საზოგადოება - 12 503 000;

ქუთაისი-აბაშის გაზსადენის მშენებლობა, გაზის განაწილება - 10 890 000;

ჯანდაცვის სისტემების გაძლიერების პროექტი, ჯანდაცვის პოლიტიკა და ადმინისტრაციული მართვა - 10 422 600;

საქართველოს მდგრადი საოჯახო და დედათა და ბავშვთა ჯანმრთელობის დაცვის პროექტი -10 273 000;

USAID -ის პარტნიორობა მდგრადობისთვის, დემოკრატიული მმართველობა, კონფლიქტების პრევენცია და დარეგულირება, მშვიდობა და უსაფრთხოება - 10 000 000;

ქუთაისი-აბაშის გაზსადენი - 9 718 000;

გამანაწილებლების შესყიდვა საქართველოს სახელმწიფო ელექტროსისტემისთვის (ცენტრალიზებული ქსელები) – 9 166 000;

მილებისა და ფიტინგების შესყიდვა გორი-ქარელისა და ზესტაფონი-ქუთაისის მილსადენისათვის (გაზის განაწილება) - 8 627 000;

ელექტროენერგიის და გაზის მიწოდების ზედამხედველობის პროექტი - 1 8 550 372;

საპარლამენტო გაძლიერების პროგრამა (საკანონმდებლო ხელისუფლება და პოლიტიკური პარტიები) – 8 370 000;

ინფორმაციის უსაფრთხოებისა და სანდოობის პროგრამა, დემოკრატიული მმართველობა, მედია და ინფორმაციის თავისუფალება - 7 494 979;

ადამიანური და ინსტიტუციონალური შესაძლებლობების განვითარება - 2020 (მთავრობა და სამოქალაქო საზოგადოება, ზოგადი, საჯარო სექტორის პოლიტიკა და ადმინისტრაციული მართვა) – 7 389 074;

Georgia Hazelnut Improvement Project (ეკონომიკური განვითარება, მცენარეთა და პოსტ-მოსავლის დაცვა, მავნე ორგანიზმებისაგან დაცვა, სოფლის მეურნეობის განვითარება) – 7 349 999;

აბაშა-სენაკის გაზსადენის მშენებლობა (გაზის განაწილება) - 7 124 000;

აბაშა-სენაკის გაზსადენი (მილების შესყიდვა) – 7 078 305;

გამჭვირვალე მედია, მედია და ინფორმაციის თავისუფალება - 6 982 000;

სენაკი-ფოთის გაზის გაყვანილობის რეაბილიტაცია - 5 518 948;

აივ პრევენციის პროექტი, სქესობრივი გზით გადამცემი დაავადებების (STD) კონტროლი მათ შორის HIV/AIDS – 5 346 000;

პოლიტიკური პარტიების გაძლიერება საქართველოში - 5 300 000;

პოლიტიკური პროცესების განვითარება საკანონმდებლო ხელისუფლება და პოლიტიკური პარტიები - 5 300 000;

საქართველოში ტუბერკულოზის პრევენციის პტოექტი (ტუბერკულოზის კონტროლი) – 4 660 220;

ფიზიკური რეაბილიტაციის გაძლიერება საქართველოში (სამედიცინო განათლება/ტრენინგი, სამედიცინო მომსახურება, სამედიცინო პერსონალის განვითარება, სოციალური დაცვა) – 4 500 000;

ზესტაფონი-ქუთაისის მილსადენის მშენებლობა (გაზის განაწილება) – 4 496 765;

მილსადენის გაყვანილობისა და ტექნიკური აღჭურვილობის შესყიდვა (გაზის განაწილება) – 4 429 949;

აფხაზეთის თემის რევიტალიზაციის პროექტი (მრავალდარგობრივი სექტორული დახმარება ძირითადი სოციალური მომსახურებისთვის) – 4 300 000;

ნარჩენების მართვის ტექნოლოგიები რეგიონებში (გარემოს დაცვითი პოლიტიკა და ადმინისტრაციული მართვა) -4 220 000;

გორი-ქარელის მილსადენის მშენებლობა (გაზის განაწილება) - 3 899 692;

ეროვნული ინტეგრაციის გაძლიერების პროექტი (ადამიანის უფლებები) – 3 950 000;

ბიოლოგიური საფრთხის შემცირების პროგრამა (BTRP) დემოკრატიული მმართველობა, უსაფრთხოების სისტემის მართვა და რეფორმირება - 3 760 000;

ეკონომიკური უსაფრთხოების პროგრამა (კოვიდ) – 3 289 175;

კარგი მმართველობის ინიციატივა საქართველოში (COVID-19) – 3 220 000;

სოფლის მეურნეობის სამინისტროსთვის აზიურ ფაროსანასთან ბრძოლის აღჭურვილობის შეძენა - 3 045 214.73;

ჰიდრო ენერგიისა და ენერგეტიკის დაგეგმვა საქართველოში (ჰიდროელექტროსადგურები) – 2 963 049;

მასიური განადგურების იარაღები - გავრცელების პრევენციის პროგრამა, სამოქალაქო მშვიდობიანობა, კონფლიქტის პრევენცია და დარეგულირება - 2 750 000;

იუსტიციის სექტორის რეფორმის პროგრამა - კანონის უზენაესობა და მართლმსაჯულება, საკანონმდებლო და მართლმსაჯულების სფეროს განვითარება - 2 200 000;

USAID-ის "კარტოფილის პროგრამა" (აგრო-მრეწველობა, ეკონომიკური განვითარება, მოსავლის მოყვანა, სასოფლო-სამეურნეო მასალები, სასოფლო-სამეურნეო პოლიტიკა და ადმინისტრაციული მართვა, სოფლის მეურნეობის განვითარება, სოფლის მეურნეობის დარგში განათლება/ტრენინგი, სოფლის მეურნეობის კოოპერატივები - 1 890 000;

სამართალდაცვითი სისტემის განვითარების პროგრამა (კონფლიქტების პრევენცია და დარეგულირება, მშვიდობა და უსაფრთხოება) -1785000;

ჯანდაცვის გაუმჯობესების პროექტი - 1 500 000;

საავადმყოფოს საკრედიტო დაბანდების გარანტია - ფინანსური შუამავლები ფორმალურ სექტორში - 1 306 000;

მედია გამჭვირვალე და ანგარიშვალდებული მმართველობისათვის (COVID-19) - დემოკრატიული მმართველობა, მედია და ინფორმაციის თავისუფალება - 1 218 000;

უნარშეზღუდული ბავშვების დაცვა - განათლება ჯანდაცვის სფეროში, სოციალური დაცვა, სოციალური დიალოგი, სოციალური კეთილდღეობა, ჯანმრთელობის დაცვა, ზოგადი - 1 200 000;

საქართველოს სურსათის ეროვნული სააგენტოს მცენარეთა დაცვის სისტემის ინიციატივა - 1200000;

ქართულ-აფხაზური და ქართულ-ოსური სახალხო შერიგების პროექტი - დემოკრატიული ჩართულობა და სამოქალაქო საზოგადოება - 1 171 780;

ადგილობრივი თვითმმართველობის რეფორმის მხარდაჭერა საქართველოში - 1 146 000; საზღვრის უსაფრთხოებისა და მენეჯმენტის პროექტები, უსაფრთხოების სისტემის მართვა და რეფორმირება - 1 075 000;

შავი ზღვის ელექტროგადაცემის დაგეგმვა, ელექტროენერგიის გადაცემა და განაწილება (ცენტრალიზებული ქსელები) – 1 025 000;

სამოქალაქო განათლებისა და ტექნოლოგიების ენის გამოყენებით სწავლება - მასწავლებელთა ტრეინინგი, საბაზისო განათლება - 1 000 000;

USAID - წითელი ჯვრის საერთაშორისო ფედერაცია: COVID-19-სთვის მზადყოფნა და საპასუხო ქმედება - ინფექციურ დაავადებათა კონტროლი, სოციალური კეთილდღეობა - 1 000 000;

USAID - UNICEF COVID-19 საპასუხო ქმედება - ინფექციურ დაავადებათა კონტროლი,სოციალური კეთილდღეობა - 1 000 000;

საქართველოს ტყის მდგრადი მართვა - გარემოს დაცვითი პოლიტიკა და ადმინისტრაციული მართვა - 930 000 და ა.შ.

წყარო