"როცა სიმშვიდე მღლის, თვეში ერთხელ თბილისში მივდივარ და ვერთობი" - სოფელში გადასახლებული ახალგაზრდა მწერლის ექსპერიმენტული მეურნეობა და იშვიათი ტროპიკული მოსავალი
აგრარული განათლება არ მიუღია, ამბობს, რომ თვითნასწავლია. ძირითადი საქმიანობა მისთვის მაინც მწერლობაა, ლექსებს წერს, მისი პოეტური კრებული ცოტა ხანში გამოვა. ტროპიკული ხილით დაინტერესება კი იმან განაპირობა, რომ ტროპიკული პროდუქტის მოყვარულია. მათი გამრავლება პირველად მიწაში მარაკუიის მარცვლის ჩაგდებით სცადა, რომელიც გაიზარდა და დღეს უკვე მსხმოიარე ხეა.
ასე რომ, სოფელ ჯუნეწერში, ლანჩხუთის მუნიციპალიტეტში, შეიძლება მარტივად აღმოაჩინოთ ისეთი ტროპიკული მცენარეები, როგორიცაა მარაკუია, ლუფა, ნარანჯილა, პეპინო, ჩაიოტი, პატისონი და არაერთი სხვაც. მათი მომყვანი კი ჯერი ძუარია, რომელიც, იმავდროულად უნივერსიტეტში არაბული ენის ფილოლოგიას ეუფლება. პანდემიის პერიოდში სწავლა შეაჩერა, მაგრამ განაახლებს, მანამდე კი საყვარელ კუთხეში, გურიაში დაბრუნდა, სადაც სოფლის მეურნეობაში ექსპერიმენტებს ატარებს.
- პირველი მცენარის შემდეგ დამებადა იდეა, მხოლოდ ეს ხომ არ არის, უამრავი იქნება, რომელიც გურიაში იხარებს-მეთქი. გურია ერთადერთი რეგიონია, რომელშიც ტროპიკული და სუბტროპიკული კლიმატები ერთმანეთს კვეთს. აქ შესაძლებელია გაიზარდოს როგორც ტროპიკული და სუბტროპიკული მცენარეები, ასევე ცივი კლიმატის მოყვარულებიც. როცა შედეგი მივიღე, დავიწყე უცხოეთში თუ საქართველოში ჩემი მეგობრების, ახლობლებისა და მათი მოძიება, ვინც ამ საქმითაა დაკავებული. ვთხოვე, ტროპიკული ხილისა და ბოსტნეულის თესლები და ნერგები მოეწოდებინათ. ასე მივაგენი კულტურას, როგორიც არის ლუფა. საბჭოთა კავშირის დროს მისგან ბუნებრივ ღრუბლებს (ნეჭა - ლ.ფ.) ამზადებდნენ, მერე ეგ კულტურა გაქრა. მე კი მაქვს და გამრავლებაც დავიწყე.
- მხოლოდ ტროპიკულ მცენარეებს ახარებთ?
- კი და ფართო აუდიტორიის ინტერესიც გამოიწვია. ამიტომ გადავწყვიტე, ამ საკითხისთვის სერიოზულად შემეხედა. მზად ვიყავი, ხარჯიც გამეწია, მაგრამ უცებ გამოჩნდა ადამიანი, რომელმაც ტროპიკული მცენარეების უამრავი თესლი გამომიგზავნა და მთხოვა, მისი ვინაობა არ დამესახელებინა. ამერიკაში ცხოვრობს. გასაოცარი თესლები გამომიგზავნა, სადღაც 150-ზე მეტი. მათგან ნაწილი დავთესე და გამრავლდა. აბსოლუტურად ყველა მცენარე, რომლებიც დღეს ჩემს ბაღში ხარობს, ექსპერიმენტულია. არ არსებობს დადასტურებული მაგალითი, რომ ის გურიაში ვინმეს გაუხარებია.
- ნიადაგი ხომ არ გამოგიკვლევიათ?
- მხოლოდ მჟავიანობა გავსინჯე. ისე, ვფიქრობ, ადამიანი თუ მცენარეს გულით მოუვლის, ყველა გაიხარებს. ისეთი მცენარეების თესლები მაქვს, ეგ მცენარეები არაფრით არ უნდა მოერგოს გურიას, მაგრამ მაინც ვაპირებ გახარებას. საქართველოში, მით უფრო, გურიაში, არა მგონია, ვინმეს ის ტროპიკული მცენარეები ჰქონდეს.
- მიწაზე შრომას ცოდნა სჭირდება, ვისგან ისწავლეთ?
- ბაბუა, დედის მამა, ერთი ჩვეულებრივი გურული გლეხი იყო, შრომობდა, უვლიდა ცხოველებს, ფრინველებს. მის გვერდით ვიზრდებოდი, თუ სასოფლო-სამეურნეო საქმიანობის გამოცდილება მაქვს, მისი დამსახურებაა. მე-12 კლასში ვიყავი, როცა ბაბუა გარდაიცვალა. იმ დროს სოფელში დარჩენა და ბაბუაჩემის საქმის გაგრძელება მინდოდა, მაგრამ ოჯახის წევრები მეუბნებოდნენ, რომ თბილისში უნდა მესწავლა. არჩევანი მიწევდა და გავაკეთე - არაბული ფილოლოგია. ამ ეტაპზე კი სოფელში გადავწყვიტე დაბრუნება.
- ციტრუსითა და თხილით განთქმულია გურია. ამ კულტურებით არ დაინტერესებულხართ?
- თხილის ბაღი მაქვს, მუშაობაც ვიცი და მიწევს კიდეც, მაგრამ თხილისგან ფინანსური სარგებელი ბაზარზე ნელ-ნელა იკლებს. დასავლეთში თხილის ბაღი ყველამ გააშენა, ბაზარზე დიდი რაოდენობით შემოვიდა, ბევრმა მაღალი ფასით ისარგებლა და სხვა რაღაცებიც ჩაყარა გასაყიდ პროდუქტში, რამაც თხილის ფასი დასწია. ასე რომ, ეს ბაზარი დაიკარგა. ყველაზე დიდი კულტურა გურიაში ჩაია. ამაზე ბევრს ვფიქრობ. მაქვს ადგილი, სადაც ძველი ჩაია დარგული, რომელიც უნდა აიჭრას და ახალი გაშენდეს.
ვფიქრობ, ორი ჯიში დავრგო - ცეილონისა და გურული. თამბაქოს კულტურაზეც ვფიქრობ და გურულ-ქართული ჯიშის თამბაქოს ვეძებ, რომელიც გურიაში ადრე მოჰყავდათ. თუმცა მაქვს თამბაქოს სხვა ჯიშებიც. ასე რომ, ქართულ ბაზარზე გურულ სიგარეტსაც ვიხილავთ. მანდარინი და ფორთოხალიც ბევრი მაქვს, წელს 1 ტონა მანდარინი ავიღეთ და 40 თეთრად ჩაიბარეს. თუმცა სულ არ ჩაგვიბარებია. გურიაში ეს მანდარინის საშუალო ფასია, თან ყველას არ იბარებენ. ამ პროდუქტების ფინანსურ სარგებლიანობას სამომავლოდ ვხედავ, ოღონდ გადამუშავებული პროდუქტის სახით. შესაძლებელია მანდარინისგან დამზადდეს ისეთი პროდუქტი, რომელიც შედარებით ძვირი ეღირება და გასავალი ექნება. ბოქსებით გაყიდვა უფრო მომგებიანი მეჩვენება, ვიდრე ვიღაც მოვიდეს და მიკროავტობუსით ტონა მანდარინი წაიღოს.
- ახალგაზრდები თუ არიან სოფელში?
- ჩემს სოფელში ერთადერთი ახალგაზრდა ვარ. კი, მიზეზი ისიცაა, რომ მთავრობისგან მხარდაჭერა არ არის. შეიძლება ვიღაც მოვიდეს, მხარზე ხელი დაგარტყას, გაოცებული იყოს შენი გრანდიოზული იდეით, ყოჩაღო, გითხრას, სასიამოვნოა, მაგრამ ეს ორწამიანი პროცესია, წავა და ისევ მარტო რჩები. ჩემთვის სოფელში ყველაზე რთული მომენტი ის არის, რომ თანატოლი არავინაა. განტვირთვის რამე საშუალება არ არსებობს. სოფლის გართობა თევზაობა და ნადირობა რომ არის, ამისთვისაც ვერ იპოვი მეორე ადამიანს, რომ ერთად წახვიდეთ.
უფროს ადამიანებშიც ვერ აღმოაჩენ ისეთს, საერთო ინტერესი რომ გვქონდეს. მისი მიზანია ზამთარში საკვები ჰქონდეს, ცხოველები, ფრინველები დააბინაოს, დააპუროს და იმაზე არ ფიქრობს, მომავალში თხილი რა ეღირება. მთავარია, თვითონ იყოს კმაყოფილი, მაძღარი და მიაჩნია, რომ ყველაფერი რიგზეა. ის მცენარეები, რომლებიც მე მომყავს, ნახევარ სოფელს სიცილადაც არ ჰყოფნის. რომელიმე მცენარეზე რომ მეკითხებიან და ვპასუხობ, სამხრეთ ამერიკიდანაა ჩამოტანილი-მეთქი, ის გურულად გეუბნება, აგი რაია, ბიჭო, რად გინდაო. მერე გადაიდებს მხარზე თოხს და ყანაში წავა. არ არსებობს ინტერესის წყარო, მოტივაცია, ადამიანები, რომელთანაც საერთო ენას გამონახავ. არადა, მეორე მხრივ, სოფელში თავს კომფორტულად ვგრძნობ, მცენარეების გახარება-მოვლით ბედნიერი ვარ, სოფელიც მიყვარს, ჩემი სახლიც, აქ ძალიან ვმშვიდდები. როცა სიმშვიდე მღლის, თვეში ერთხელ თბილისში მივდივარ, რომ მეგობრებთან ცოტა გავერთო.
- რა გეგმები გაქვთ?
- ჩემი ბაღი მიქმნის აბსოლუტურ მოტივაციას ყველაფერი იქამდე მივიდეს, რომ შეიქმნას სოციალური სივრცე, სადაც ადამიანები იმუშავებენ, დაისვენებენ, იქნება აგრობიზნესი, აგროტურიზმი. ადამიანის გაზარმაცება კომფორტმა მოიტანა. ბუნებასთან კონტაქტს მშვიდი ცხოვრება მოაქვს და არის უტყუარი პირობა, რომ ხარ ენერგიული, კარგი საქმეების მოტივაცია მატულობს. პროდუქტების გაყიდვას გაზაფხულიდან დავიწყებ. მაქვს 20 ჯიშის ერთწლიანი მცენარეები, ტროპიკული ხეხილი და ბოსტნეული. მოკლედ, ასეთი ამბებია ჩემკენ.