"ეს კანონპროექტი პატრუშევისეული საინფორმაციო უსაფრთხოების დოქტრინის პირდაპირი გაგრძელებაა" - რაში მდგომარეობს ეს დოქტრინა და საით წავა საქართველო ამ კანონპროექტის მიღების შემთხვევაში?

მმართველ ძალასთან აფილირებულმა მოძრაობა "ხალხის ძალამ“ "უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ“ კანონპროექტი დააინიცირა და პარლამენტს დასამტკიცებლად წარუდგინა. მისი ლიდერები ამბობენ, რომ აღნიშნული კანონპროექტი ამერიკულის ანალოგიაა, თუმცა ექსპერტთა ნაწილის თქმით, ის "უცხოეთის აგენტების შესახებ“ რუსული კანონის გავლენით უფროა მომზადებული, რომელიც პუტინის რეჟიმის ხელში იარაღია სიტყვისა და გამოხატვის თავისუფლების წინააღმდეგ.

• ცნობისათვის:

რუსეთში 2012 წელს მიღებულმა ცვლილებებმა, თავდაპირველად არასამთავრობო ორგანიზაციები ამოიღო სამიზნეში. 10 წლის განმავლობაში კანონი მნიშვნელოვნად გაფართოვდა, მედიების გარდა, ცალკეულ პირებსაც კი შეეხო და, საბოლოოდ, უკრაინაში რუსეთის შეჭრის ფონზე, ტოტალური ცენზურის იარაღად ჩამოყალიბდა. საკანონმდებლო ცვლილებები "უცხოელი აგენტების“ შესახებ, ყველა ორგანიზაციას ავალდებულებდა (რომელიც "იღებს ან აპირებს მიიღოს დაფინანსება უცხოეთიდან“ და ჩართულია "პოლიტიკურ აქტივობებში“) იუსტიციის სამინისტროში გაევლო რეგისტრაცია, როგორც "უცხოეთის აგენტს“.

Human Rights Watch-ის თანახმად, კანონის პირველადი ვერსია უშუალოდ ადამიანის უფლებებსა და დემოკრატიის საკითხებზე მომუშავე ჯგუფებს ეხებოდა. დროთა განმავლობაში ეს მიდგომა შეიცვალა და 2012 წლის შემდეგ კანონის მოქმედების არეალი მნიშვნელოვნად გაიზარდა: თანდათანობითი ცვლილებების შემდეგ იგი გავრცელდა მედიაორგანიზაციებზეც, შემდეგ კი ცალკეულ ჟურნალისტებს, იუთუბ-ბლოგერებსა და ფიზიკურ პირებსაც კი შეეხო. ამ ცვლილების შედეგად რუსეთის სახელმწიფოს გაუჩნდა ბერკეტი, უფლებადამცველი და სადამკვირვებლო ორგანიზაციები საკუთარი ინიციატივით, მათი თანხმობის გარეშე დაერეგისტრირებინა "უცხოელ აგენტებად“, რადგან მანამდე ამის სურვილი არც ისე ბევრმა ორგანიზაციამ გამოთქვა.

2016 წლის მაისში, რუსეთის სათათბირომ მიიღო ცვლილებების მორიგი პაკეტი, რომლითაც "პოლიტიკური აქტივობის“ განმარტება გაფართოვდა და მოიცვა "საზოგადოებრივ აზრზე გავლენის მცდელობა“. ამ ცვლილებებმა საბოლოოდ, კანონს დაუქვემდებარა ყველა დამოუკიდებელი ჯგუფი.

საქართველოში ამგავრი კანონპროექტის ინიცირებამ საზოგადოების ნაწილსა და პოლიტიკურ წრეებში დიდი ვნებათაღელვა გამოიწვია. ხელისუფლებასთან დაპირისპირებული ძალები ამ კანონპროექტის დამტკიცებას "საქართველოს მოსკოვის ორბიტაზე დასაბრუნებელ აუცილებელ პირობად“ მიიჩნევენ.

როგორც უსაფრთხოების სპეციალისტი ანდრო გოცირიძე გვეუბნება, აღნიშნული კანონპროექტი დისკრიმინაციული, ქვეყნისთვის საზიანო და სასწრაფოდ გასაუქმებელია. მისივე თქმით, ასეთი კანონის მიღება საქართველოსთვის ევროინტეგრაციის გზაზე მკვეთრად შემაფერხებელი ფაქტი იქნება და ის განხილვის ეტაპზევე გამოიწვევს მკვეთრ დაპირისპირებას დასავლეთთან.

"დასაწყისშივე უნდა ითქვას, რომ ხსენებული კანონპროექტის არა თუ მიღება, არამედ საპარლამენტო უმრავლესობის მხრიდან მისი ინიცირებაც კი ქვეყნისთვის საზიანოა. ნებისმიერი კანონი გარკვეულ რისკებზე, საფრთხეებზე სახელმწიფოს პასუხია და მისი მიღების აუცილებლობა განპირობებულია ქვეყანაში იმ დროს არსებული რეალობით. ბოლო წლებია საპარლამენტო უმრავლესობის მხრიდან ისმის რიტორიკა, რომ დასავლეთი საქართველოს ომში ჩართვას ცდილობს, არღვევს "ქართულ იდენტობას“, ლახავს საქართველოს სუვერენიტეტს... პარალელურად, იგივე ჯგუფი გამოდის ამ კანონის ინიციატორად და მის გაცხადებულ მიზნად დასავლური ფინანსური ნაკადების, გრანტების იდეოლოგიურ გავლენასთან ბრძოლას ასახელებს. ამას გარდა, ინიციატივა გაჯერებულია საბჭოთა წარსულში მოქალაქის ცნობიერებაში ჩაბეჭდილი ისეთი კლიშეებით, როგორიცაა "აგენტი“, "გავლენის აგენტი“, რაც მოსახლეობაში იმ განცდის გაღვივება/გაძლიერებას ემსახურება, თითქოსდა, დასავლეთი, მითიური "გლობალური ომის პარტია“, გრანტებით გამოკვებილი აგენტურის მეშვეობით ცდილობს საქართველო მოწყვიტოს ეროვნულ ნიადაგს, მოურღვიოს ღირებულებები და ჩაითრიოს ომში.

თუკი ეს საქართველოს საპარლამენტო უმრავლესობის გაცხადებული პოზიციაა და ის საფრთხედ აღიქვამს დასავლეთიდან მომდინარე ფინანსურ დახმარებებს, მაშინ, საკითხავია, რაღა დარჩა სახელმწიფოს მიერ დეკლარირებული დასავლური კურსიდან, რომელიც ევროატლანტიკურ ინტეგრაციას ისახავს მიზნად და ამ კურსის ხელშეწყობას კონსტიტუციურ ნორმად ასახელებს?

რაც შეეხება ანალოგიებს, არ არის სწორი, თითქოს ეს იყოს ამერიკული აქტის ბაზაზე შექმნილი კანონი. The Foreign Agents Registration Act (FARA) გასული საუკუნის ოცდაათიან წლებში შეიქმნა და მისი პირველადი სამიზნე გერმანული ნაციონალ-სოციალიზმის გავლენის პრევენცია გახლდათ. მრავალი ცვლილების შემდეგ, დღეს ამერიკული კანონმდებლობა ფოკუსირდება უცხოეთიდან მართული ორგანიზაციების, ძირითადად, რუსული ლობისტური ჯგუფების ფანანსურ მონიტორინგზე, ისიც, იმ შემთხვევაში, თუ ეს ჯგუფები სახელმწიფო ორგანიზაციასთან შედიან შემხებლობაში. ასეთ დროს მსგავსი ორგანიზაცია ვალდებულია განაცხადოს, რომ ის უცხო სახელმწიფოს ინტერესს ახორციელებს. ზემოხსენებული კანონის ამ სახით ჩამოყალიბება დიდწილად განაპირობა აშშ-ის არჩევნებში რუსული ჩარევის დადასტურებამ და ამგვარი დესტრუქციული გავლენისადმი მდგრადობის ამაღლების სურვილმა.

ამერიკულისგან განსხვავებით, რუსული კანონმდებლობა კონტროლს აწესებს ნებისმიერ ორგანიზაციაზე, რომელიც საზღვარგარეთის ფინანსურ დახმარებას მიიღებს. კრემლი ამ კანონს იმ არასამთავრობო და მედიაორგანიზაციების შესავიწროვებლად და რუსული სივრციდან გასაძევებლად იყენებს, რომლებიც რეჟიმის კორუფციული სქემების, ნეპოტიზმის, ხელისუფლების უზურპაციის, პოლიტიკური დევნის და სხვა დანაშაულებრივი პროცესების მონიტორინგს ეწევიან. ეს კანონპროექტი პირდაპირი გაგრძელებაა პატრუშევისეული საინფორმაციო უსაფრთხოების დოქტრინისა, რომელიც ნერგავს განწყობას, რომ დასავლეთი ერევა სუვერენული სახელმწიფოების საქმიანობაში და ახდენს არასასურველი მთავრობების ცვლილებას, რისთვისაც ის იყენებს არასამთავრობო ორგანიზაციებს, მედიასაშუალებებს, გავლენის აგენტურას. რაოდენ საზიანოა ამგვარ რიტორიკასთან ჰარმონიაში მყოფი კანონის არა თუ მიღება, არამედ ინიცირებაც კი საპარლამენტო უმრავლესობის მხრიდან (ითვლება, რომ ის საქართველოს მოსახლეობის უმრაველესობას წარმოადგენს), მკითხველმა თავად განსაჯოს.

ამავე დოქტრინის თანახმად, დასავლეთი ახდენს რუსეთის დემონიზებას, ეს უკანასკნელი კი მხოლოდ საკუთარ სუვერენიტეტს იცავს. კრემლის რეჟიმის მოსაზრებით, რუსეთი უკრაინის ქალაქების, სამშობიარო სახლების, საბავშვო ბაღების, საცხოვრებელი ინფრასტრუქტურის დაბომბვითაც საკუთარ სუვერენიტეტს იცავს.

2017 წელს იმავე თემატიკაზე კანონი მიიღო უნგრეთმაც, რომლის ამჟამინდელი მთავრობა ევროსკეპტიკურ კურსს ატარებს. მნიშვნელოვანია ვიცოდეთ, რომ ევროკავშირის მართლმსაჯულების სასამართლოს შესასრულებლად სავალდებულო გადაწყვეტილებით ეს კანონი დისკრიმინაციული ხასიათისაა და აუცილებელია მისი გაუქმება. ცხადია, ასეთი კანონის მიღება საქართველოსთვის ევროინტეგრაციის გზაზე მკვეთრად შემაფერხებელი ფაქტი იქნება და ის განხილვის ეტაპზევე გამოიწვევს მკვეთრ დაპირისპირებას დასავლეთთან. ამგვარი დაპირისპირება კი წარმოშობს რისკს, რომ საქართველო რუსეთის მოსალოდნელ აგრესიასთან პარტნიორების მხარდაჭერას მოკლებული დარჩეს“.