"აფრიკისა და პუტინისთვის..." - ვინ არის ბელგიელი სტალინისტი, ვინც აფრიკაში პრორუსულ დეზინფორმაციულ კამპანიას ხელმძღვანელობს?

უკრაინაში რუსეთის შეჭრიდან მოყოლებული სოციალურ ქსელებში გაჩაღდა ფართომასშტაბიანი კამპანია, რომელიც მიზნად ისახავს რუსეთის პოპულარიზაციას და უკრაინის დისკრედიტაციას აფრიკის ფრანგულენოვან ქვეყნებში.

კამპანია სახელწოდებით Russospère ("რუსული სფერო"), საფრანგეთსა და დასავლეთს ადანაშაულებს კოლონიალიზმსა და რუსოფობიაში. უკრაინელ ჯარისკაცებს კი "ნაცისტებს" და "სატანისტებს" უწოდებს. ისინი ადიდებენ "ვაგნერს" და აქვეყნებენ კონტაქტებს, რათა დაქირავებულებმა რეგისტრაცია შეძლონ.

ექსპერტების თქმით, პრორუსული დეზინფორმაცია ხელს უწყობს აფრიკის ქვეყნებსა და დასავლეთს შორის ურთიერთობების გაუარესებას და კონტინენტზე უკრაინის მხარდაჭერის ნაკლებობას.

BBC-ის ანტიდეზინფორმაციის დეპარტამენტი დაუკავშირდა 65 წლის ბელგიელ სტალინისტს, რომელიც დეზინფორმაციის კამპანიას ხელმძღვანელობს.

• რუსეთის და PMC "ვაგნერის" დასაცავად

"რუსოსფეროს" აღწერაში ნათქვამია, რომ ეს არის "ქსელი რუსეთის დასაცავად". იგი 2021 წელს შეიქმნა, სოციალურ ქსელებში ჯგუფების სახით, მაგრამ 2022 წლის თებერვლამდე, უკრაინაში რუსეთის სრულმასშტაბიან შეჭრამდე რამდენიმე დღით ადრე ამოქმედდა და სწრაფად დააგროვა 80 000-ზე მეტი მიმდევარი.

განსხვავებით რუსული სახელმწიფო მედიისგან, რომელიც მთლიანად ან ნაწილობრივ შეზღუდულია სოციალურ ქსელებში, Russospère მოქმედებს Facebook-ზე, Twitter-ზე, YouTube-სა და Telegram-ზე.

ეს ონლაინკამპანია ბრიტანული Logically-ის კვლევის საგანია, რომელიც დეზინფორმაციის გამოსაკვლევად ხელოვნურ ინტელექტს (AI) იყენებს. შიდა ხელოვნური ინტელექტის პლატფორმისა და ღია მონაცემების მეშვეობით მიღებული ინფორმაციით, Logically-ის გამომძიებლებმა შეისწავლეს კამპანიის მასშტაბები და აღმოაჩინეს მისი ხელმძღვანელი - ბელგიელი კაცი, სახელად ლუკ მიშელი.

BBC-თან მიშელმა დაადასტურა, რომ "რუსოსფეროს" უკან იდგა. მისი თქმით, კამპანია ფინანსურ მხარდაჭერას არ იღებს რუსეთისგან. მისი მტკიცებით, არანაირი კავშირი არ აქვს Wagner PMC-თან და მის ლიდერ ევგენი პრიგოჟინთან.

”მე ვმართავ კიბერ ომს, მედია ომს... და პრიგოჟინი ხელმძღვანელობს ნამდვილ ომს”, - განაცხადა მან მედიასთან.

კაილ უოლტერი, Logically-ის გამოძიების თანაავტორი, BBC-სთან ამბობს, რომ Russospère მიშელის წარმოებული საინფორმაციო ომის პირველი წარმატებული პროექტია. მისი თქმით, თავიდან "ბოტების“ საშუალებით შეძლეს ჯგუფების პოპულარიზაცია, მაგრამ ახლა მათი მთავარი აუდიტორია აფრიკის სხვადასხვა ქვეყნებიდან რეალური ადამიანებისგან შედგება.

• კადაფის და პუტინის თაყვანისმცემელი

მიშელმა პოლიტიკური მოღვაწეობა მშობლიურ ბელგიაში, ნეოფაშისტურ ჯგუფებში დაიწყო. 1980-იან წლებში ის გახდა ჟან ტირიარტის მიმდევარი, რომელიც ნაცისტებთან თანამშრომლობდა მეორე მსოფლიო ომის დროს. ტირიარტი ქადაგებდა ნაციონალ-ბოლშევიზმს და ოცნებობდა გაერთიანებულ ევროპაზე ვლადივოსტოკიდან-დუბლინამდე, რომელიც შეეწინააღმდეგებოდა ამერიკას.

სწორედ მისი მეშვეობით გაიცნო მიშელმა რუსი სამთავრობო იდეოლოგი ალექსანდრე დუგინი, რომელმაც ტირიარტზე დიდი გავლენა მოახდინა. თუმცა, ახლო მეგობრობა არ გამოუვიდათ: ბელგიელმა BBC-ს განუცხადა, რომ არ ეთანხმებოდა დუგინის "ეზოთერულ ფაშიზმს“.

მოგვიანებით მიშელი ლიბიის მმართველის, მუამარ კადაფის მხარდამჭერი გახდა, შემდეგ კი ბურუნდის პრეზიდენტის, პიერ ნკურუნზიზას მრჩევლად დაინიშნა, რომელიც ქვეყანას თითქმის 15 წლის განმავლობაში მართავდა, გარდაიცვალა საპრეზიდენტო მესამე ვადის დასრულებამდე ცოტა ხნით ადრე.

მთელი ამ ხნის განმავლობაში მიშელი რჩებოდა მოსკოვთან კავშირში. 2000-იან წლებში ის თანამშრომლობდა "ნაშას“ ახალგაზრდულ მოძრაობასთან კრემლში. მიშელის უახლოესი თანამოაზრე, ფრანგი ფაბრის ბეორი, "ნაშას“ მოძრაობის ერთ-ერთ წევრზე დაქორწინდა და კრასნოდარის მხარეში დასახლდა. ახლა ის ეხმარება მიშელს კამპანიის მართვაში.

"მე სტალინისტი ვარ", - განუცხადა მიშელმა BBC-ს.

"მე ვიცავ რუსეთს 1980-იანი წლებიდან. მე მჯერა, რომ რუსეთი ერთადერთი ანტიამერიკული ძალაა ევროპაში. მე ნოსტალგიით ვარ საბჭოთა კავშირის მიმართ განწყობილი და ვოცნებობ, თავისუფალი სამყაროს არსებობაზე, ამერიკის გარეშე...“

• სოციალური მედიიდან ქუჩის პროტესტამდე

ინდივიდუალური საინფორმაციო კამპანიების გავლენის შეფასება უკიდურესად რთულია. თუმცა, პრორუსულმა პროპაგანდამ ნაყოფიერი ნიადაგი იპოვა აფრიკაში და მას მხარს უჭერენ რუსეთთან მომუშავე ადგილობრივი გავლენიანი ადამიანები.

"რუსული დეზინფორმაცია იყო ერთ-ერთი ფაქტორი, რომელმაც ხელი შეუწყო ფრანგული ჯარების გაყვანას საჰელის ქვეყნებიდან, განსაკუთრებით ბურკინა-ფასოდან“, - ამბობს ულფ ლესინგი, კონრად ადენაუერის ფონდის რეგიონალური პროგრამის მენეჯერი.

2013 წლიდან მოყოლებული, 5000 ჯარისკაცისგან შემდგარი ფრანგული კონტინგენტი განლაგებულია ჯიჰადისტურ დაჯგუფებებთან საბრძოლველად მალიში და რეგიონის ოთხ სხვა ქვეყანაში - ბურკინა ფასოში, ნიგერიაში, მავრიტანიასა და ჩადიში.

თუმცა, გასულ წელს ფრანგული ძალების უმეტესობა მალიდან გაიყვანეს, ახლა კი ბურკინა-ფასოდან გასასვლელად ემზადებიან. ამის მიზეზი სამხედროების ზეწოლა გახდა, რომლებმაც ორივე ქვეყანაში ძალაუფლება ხელში ჩაიგდეს.

"პროტესტანტებმა რუსეთის დროშები აფრიალეს მალიში, ბურკინა ფასოში, ნიგერიასა და ჩადიში გამართულ აქციებზე და ეს ნაწილობრივ პრორუსული საინფორმაციო ოპერაციებით არის განპირობებული“, - ამბობს, ბევერლი ოჩიენგი, BBC-ის მონიტორინგის სამსახურის ექსპერტი.

ბურკინა ფასოში ბრბო თავს დაესხა საფრანგეთის საელჩოს და მოსკოვთან დაახლოება მოითხოვა.

კევინ ლიმონიერი, ექსპერტი რეგიონში რუსული კამპანიების საკითხებში, ამბობს, რომ პრორუსული პროპაგანდის გავლენა პოლიტიკაზე ძნელია გაზომო, მაგრამ ერთი რამ ცხადია: ეს აწუხებს დასავლეთს.

მისი თქმით, "პარიზში დიპლომატები და სამხედროები ამას კითხულობენ, უყურებენ და ამბობენ: "ღმერთო ჩემო!"