მრა­ვალ­გზის გა­სა­მარ­თლე­ბუ­ლი დამ­ნა­შა­ვე, მად­ლე­ნა ზვო­რი­კი­ნა-ბერ­ძე­ნიშ­ვი­ლი 2014 წელს, აზერ­ბა­ი­ჯა­ნელ და ქარ­თველ სა­მარ­თალ­დამ­ცავ­თა ერ­თობ­ლი­ვი ძა­ლის­ხმე­ვით, ბა­ქო­ში და­ა­კა­ვეს და სა­ქარ­თვე­ლო­ში დიდი ხმა­უ­რით ჩა­მო­იყ­ვა­ნეს. მას მთა­ვარ­მა პრო­კუ­რა­ტუ­რამ ბრა­ლი 1993 წელს გან­სა­კუთ­რე­ბით და­მამ­ძი­მე­ბელ გა­რე­მო­ე­ბებ­ში ჩა­დე­ნი­ლი 4 კა­ცის გან­ზრახ მკვლე­ლო­ბის ორ­გა­ნი­ზე­ბა­ში წა­უ­ყე­ნა (საქ­მე ეხე­ბა გურ­ჯა­ან­ში იმერ­ლიშ­ვი­ლე­ბის ოჯა­ხის ამო­წყვე­ტას). ამ ინ­ფორ­მა­ცი­ამ იმ­ჟა­მად მით­ქმა-მოთ­ქმა გა­მო­იწ­ვია. იმ­ხა­ნად ქარ­თვე­ლი სა­მარ­თალ­დამ­ცა­ვე­ბი ირ­წმუ­ნე­ბოდ­ნენ, რომ მად­ლე­ნას სა­მუ­და­მო პა­ტიმ­რო­ბას მი­უს­ჯიდ­ნენ, თუმ­ცა ზვო­რი­კი­ნამ ქალ­თა კო­ლო­ნი­ა­ში მხო­ლოდ 9 თვე გა­ა­ტა­რა. ამ ხნის გან­მავ­ლო­ბა­ში პრო­კუ­რა­ტუ­რამ ვერ შეძ­ლო საქ­მის დას­რუ­ლე­ბა, საკ­მა­რი­სი მტკი­ცე­ბუ­ლე­ბე­ბის წარ­დგე­ნა და სა­სა­მარ­თლომ ცი­ხი­დან მად­ლე­ნას გა­თა­ვი­სუფ­ლე­ბის გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბა მი­ი­ღო. მად­ლე­ნამ სა­ქარ­თვე­ლო და­ტო­ვა.

2019 წელს გავ­რცელ­და ინ­ფორ­მა­ცია, რომ უკ­რა­ი­ნა - ბე­ლა­რუ­სის სა­ზღვარ­ზე 65 წლის რუ­სე­თის მო­ქა­ლა­ქე მად­ლე­ნა ზვო­რი­კი­ნა და­ა­კა­ვეს. იგი ბე­ლა­რუს­მა სა­მარ­თალ­დამ­ცვე­ლებ­მა იზო­ლა­ტორ­ში მო­ა­თავ­სეს, სა­დაც 40 დღე დაჰ­ყო მა­ნამ, ვიდ­რე რუ­სე­თი­სად­მი სა­ექ­სტრა­დი­ციო დო­კუ­მენ­ტე­ბი მზად­დე­ბო­და. იმა­ვე წლის 25 ნო­ემ­ბერს მად­ლე­ნა ზვო­რი­კი­ნა რუ­სეთს გა­და­ე­ცა.

რო­გორც რუ­სუ­ლი პრე­სა იმ­ჟა­მად წერ­და, მად­ლე­ნა ზვო­რი­კი­ნამ 1990-იან წლებ­ში, "საქ­მი­ან" პარტნი­ორ ალექ­სან­დრე რო­შინ­თან ერ­თად, რო­მე­ლიც რო­გორც ამ­ბო­ბენ, მისი საყ­ვა­რე­ლიც იყო, მოს­კოვ­ში ბან­და შექ­მნა, რომ­ლის ან­გა­რიშ­ზეც, სა­ვა­რა­უ­დოდ,13 მკვლე­ლო­ბაა. ჩა­დე­ნილ მრა­ვალ­რი­ცხო­ვან და­ნა­შა­უ­ლე­ბა­თა გამო მად­ლე­ნას "სის­ხლი­ა­ნი ატა­მან­შა" და­არ­ქვეს.

"ჩვე­ნი მუ­სი­კის მას­წავ­ლე­ბე­ლი იყო, მახ­სოვს, სულ გაპ­რან­ჭუ­ლი და­დი­ო­და, ლა­მა­ზი ქალი იყო. მისი ყო­ფი­ლი ქმა­რი, ვაჟა მა­თი­აშ­ვი­ლი, ალა­ზან­ში და­იხ­რჩო. მად­ლე­ნა მთელ კა­ხეთს აზან­ზა­რებ­და, მუ­სი­კის მას­წავ­ლე­ბე­ლი უცებ კა­ხე­თის "მხედ­რი­ო­ნის" უფ­რო­სი გახ­და. მისი ყვე­ლას ეში­ნო­და. იმერ­ლიშ­ვი­ლე­ბის ამო­ხოც­ვა­ში თა­ვი­დან­ვე მას ასა­ხე­ლებ­დნენ", - გა­ნა­ცხდა "კვი­რის პა­ლიტ­რას­თან" გურ­ჯა­ა­ნის ერთ-ერ­თმა მკვიდრმა რამ­დე­ნი­მე წლის წინ.

• მა­სობ­რი­ვი მკვლე­ლო­ბე­ბი რუ­სეთ­ში

1993 წლის დე­კემ­ბერ­ში მოს­კო­ვის ია­სე­ნე­ვოს რა­ი­ონ­ში მდე­ბა­რე ერთ-ერთ ბი­ნა­ში ძა­ლა­დობ­რი­ვი სიკ­ვდი­ლის ნიშ­ნე­ბის მქო­ნე ექ­ვსი ცხე­და­რი აღ­მო­ა­ჩი­ნეს. ყვე­ლა მოკ­ლუ­ლი წარ­მო­შო­ბით უკ­რა­ი­ნი­დან, ლვო­ვი­დან იყო. მი­ლი­ცი­ის ოპე­რა­ტი­უ­ლი სამ­სა­ხუ­რის მუ­შა­კებ­მა მი­აკ­ვლი­ეს, რომ ისი­ნი მოს­კოვ­ში ავ­ტო­მან­ქა­ნე­ბის მო­პარ­ვა-გა­ტა­ცე­ბით იყ­ვნენ და­კა­ვე­ბულ­ნი. რად­გა­ნაც მომ­ხდა­რი ფაქ­ტი აშ­კა­რად უკავ­შირ­დე­ბო­და მსხვერ­პლთა კრი­მი­ნა­ლურ ბიზ­ნესს, მი­ლი­ცი­ამ ეჭვი კონ­კუ­რენ­ტებ­ზე მი­ი­ტა­ნა.

გა­მო­ძი­ე­ბა კვალ­მა სა­ქარ­თვე­ლო­ში მცხოვ­რებ მად­ლე­ნა ზვო­რი­კი­ნა-ბერ­ძე­ნიშ­ვი­ლამ­დე მი­იყ­ვა­ნა. რო­გორც გა­ირ­კვა, მომ­ხდა­რი ფაქ­ტი­დან რამ­დე­ნი­მე წლით ადრე მან ბე­დის სა­ძებ­ნე­ლად მოს­კოვს მი­ა­შუ­რა და სა­ვაჭ­რო ფირ­მა "წმინ­და გი­ორ­გი" შექ­მნა, თუმ­ცა კო­მერ­ცი­უ­ლი საქ­მი­ა­ნო­ბა მის­თვის მხო­ლოდ ერ­თგვა­რი სა­ფა­რის როლს ას­რუ­ლებ­და - სი­ნამ­დვი­ლე­ში "წმინ­და გი­ორ­გის" თა­ნამ­შრომ­ლე­ბი მკვლე­ლო­ბე­ბი­თა და ბან­დი­ტიზ­მით იყ­ვნენ და­კა­ვე­ბუ­ლე­ბი. თავ­და­პირ­ვე­ლად გა­მო­ძი­ე­ბა დაჯ­გუ­ფე­ბის ლი­დე­რად სწო­რედ მად­ლე­ნას მი­იჩ­ნევ­და, მაგ­რამ შემ­დეგ, 1995 წელს, როცა "წმინ­და გი­ორ­გის" თით­ქმის ყვე­ლა წევ­რი და­ა­პა­ტიმ­რეს, აღ­მოჩ­ნდა, რომ ბან­დის მე­თა­უ­რი მად­ლე­ნას სა­მო­ქა­ლა­ქო ქმა­რი - ალექ­სან­დრე რო­ში­ნი იყო.

2002 წლის ზა­ფხულ­ში მოს­კო­ვის სა­ქა­ლა­ქო სა­სა­მარ­თლომ ალექ­სან­დრე რო­შინს, რო­მელ­საც პი­რა­დად ხუთი ადა­მი­ა­ნი ჰყავ­და მოკ­ლუ­ლი, იმ დრო­ი­სათ­ვის სას­ჯე­ლის მაქ­სი­მა­ლუ­რი ვადა - 15-წლი­ა­ნი პა­ტიმ­რო­ბა მი­უ­სა­ჯა. იდენ­ტუ­რად და­ი­სა­ჯა მისი თა­ნამ­ზრახ­ვე­ლი ალექ­სეი ფო­კი­ნი - რვა ადა­მი­ა­ნის მკვლე­ლი.

რაც შე­ე­ხე­ბა მად­ლე­ნას, მას მკვლე­ლო­ბის ბრალ­დე­ბის ნა­წი­ლი მო­ეხ­სნა, მაგ­რამ გი­სო­სე­ბი­ან შე­ნო­ბა­ში 9 წლით მა­ინც გა­იგ­ზავ­ნა. ამას­თან, მხედ­ვე­ლო­ბა­ში იქნა რა მი­ღე­ბუ­ლი, რომ ზვო­რი­კი­ნა გა­მო­ძი­ე­ბი­სა და სა­სა­მარ­თლო გან­ხილ­ვის პრო­ცეს­ში და­კა­ვე­ბუ­ლი იყო, მას ეს ვადა პა­ტიმ­რო­ბად ჩა­ეთ­ვა­ლა და იგი ცი­ხი­დან გა­ნა­ჩე­ნის გა­მო­ტა­ნი­დან ორი წლის შემ­დეგ გა­მო­ვი­და. გა­თა­ვი­სუფ­ლე­ბულ­მა მად­ლე­ნამ ტე­რო­როზ­მის მსხვერ­პლთა დახ­მა­რე­ბის სა­ერ­თა­შო­რი­სო ფონ­დი "ალ­დო­ე­დი" და­ა­ფუძნა, მაგ­რამ ფონ­დის ხელ­მძღვა­ნე­ლო­ბა არ დას­ცალ­და - მალე თავი ისევ ცი­ხე­ში ამოჰ­ყო.

• მკვლე­ლო­ბე­ბი სა­ქარ­თვე­ლო­ში

2004 წელს მად­ლე­ნა ზვო­რი­კი­ნა სა­ქარ­თვე­ლოს პრო­კუ­რა­ტუ­რის მო­თხოვ­ნით და­ა­კა­ვეს, სა­დაც მას­ზე 1990-იანი წლე­ბი­დან ძებ­ნა იყო გა­მო­ცხა­დე­ბუ­ლი. ქარ­თვე­ლი ძა­ლოვ­ნე­ბის მო­ნა­ცე­მე­ბით, 1993 წელს მად­ლე­ნა ალექ­სან­დრე რო­შინ­თან, ალექ­სეი ფო­კინ­თან და ბან­დის კი­დევ რამ­დე­ნი­მე წევრთან ერ­თად კა­ხეთ­ში ჩა­ვი­და ად­გი­ლობ­რივ მძღო­ლებ­ში ფუ­ლის აკ­რე­ფის მიზ­ნით. მეტი და­მა­ჯე­რებ­ლო­ბი­სათ­ვის ბან­დი­ტებ­მა მო­ი­მა­რა­გეს ია­რა­ღი, აგ­რეთ­ვე ში­ნა­გან საქ­მე­თა სა­მი­ნის­ტროს, თავ­დაც­ვის უწყე­ბი­სა და უშიშ­რო­ე­ბის ორ­გა­ნო­ე­ბის მუ­შაკ­თა ყალ­ბი პი­რა­დო­ბის მოწ­მო­ბე­ბი.

რო­გორც გა­მო­ძი­ე­ბა მი­იჩ­ნევს, მად­ლე­ნას ბრძა­ნე­ბით რამ­დე­ნი­მე შე­ი­ა­რა­ღე­ბუ­ლი თავ­დას­ხმა გან­ხორ­ცი­ელ­და. ასე მა­გა­ლი­თად - თბი­ლი­სი-გურ­ჯა­ა­ნის ავ­ტოტ­რა­სა­ზე მოკ­ლეს ში­ნა­გან საქ­მე­თა სა­მი­ნის­ტროს თა­ნამ­შრო­მე­ლი, შემ­დეგ ისი­ნი ად­გი­ლობ­რი­ვი მცხოვ­რე­ბის - გივი იმერ­ლიშ­ვი­ლის ოჯახს გა­უს­წორ­დნენ: არ და­ინ­დეს არც მისი ცოლი ლა­მა­რა და არც შვი­ლი ანე­ტა. სახ­ლი­დან წა­ი­ღეს სა­ყო­ფა­ცხოვ­რე­ბო ტექ­ნი­კა, სა­ნა­დი­რო თო­ფე­ბი, გა­ი­ტა­ცეს ავ­ტო­მო­ბი­ლი "ნივა", რო­მე­ლიც გა­ყალ­ბე­ბუ­ლი დო­კუ­მენ­ტე­ბით გა­ყი­დეს და რუ­სეთ­ში დაბ­რუნ­დნენ. მად­ლე­ნა ზვო­რი­კი­ნა-ბერ­ძე­ნიშ­ვი­ლი მკვლე­ლო­ბას­თან კავ­შირს უარ­ყოფ­და რამ­დე­ნი­მე წლის წინ "კვი­რის პა­ლიტ­რის­თვის" მი­ცე­მულ ინ­ტერ­ვი­უ­ში.

კრი­მი­ნა­ლუ­რი წარ­სუ­ლის გარ­და, მად­ლე­ნა ზვო­რი­კი­ნას მდი­და­რი საბ­რძო­ლო გა­მოც­დი­ლე­ბაც ჰქონ­და. ქარ­თვე­ლი სა­მარ­თალ­დამ­ცველ­თა მო­ნა­ცე­მე­ბით, 1990-იანი წლე­ბის და­სა­წყის­ში იგი გა­სამ­ხედ­რო­ე­ბუ­ლი ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ის - "მხედ­რი­ო­ნის" კა­ხე­თის ფრთას ხელ­მძღვა­ნე­ლობ­და.

• "ოცი წე­ლია, ჩემს მიც­ვა­ლე­ბუ­ლებს ვე­ძებ"

გურ­ჯა­ან­ში ყვე­ლას ახ­სოვს უშიშ­რო­ე­ბის ყო­ფი­ლი მა­ღალ­ჩი­ნოს­ნის, ვა­სილ იმერ­ლიშ­ვი­ლის სახ­ლში დატ­რი­ა­ლე­ბუ­ლი ტრა­გე­დია - და­ნა­შა­უ­ლებ­რივ­მა ჯგუფ­მა ოჯა­ხის ხუთი წევ­რი მოკ­ლა და შემ­დეგ ცხედ­რე­ბი გა­აქ­რო. "კვი­რის პა­ლიტ­რამ" 2014 წელს მი­აკ­ვლია იმერ­ლიშ­ვი­ლე­ბის ოჯა­ხის ერთ-ერთ გა­დარ­ჩე­ნილ წევ­რს, და­ვით იმერ­ლიშ­ვილს, რო­მელ­მაც შემ­ზა­რა­ვი და­ნა­შა­უ­ლის დე­ტა­ლე­ბი მოყ­ვა:

- მად­ლე­ნამ ჩემი ოჯა­ხი ამო­წყვი­ტა. ჩემი უფ­რო­სი ბი­ძაშ­ვი­ლი, ვიცე-პოლ­კოვ­ნი­კი ვა­სი­კო იმერ­ლიშ­ვი­ლი, უშიშ­რო­ე­ბის მა­შინ­დე­ლი მი­ნის­ტრის, იგორ გი­ორ­გა­ძის მო­ად­გი­ლე იყო. 1993 წლის 9 აგ­ვის­ტოს მო­მიკ­ლეს ბიძა, ბი­ცო­ლა, ბი­ძაშ­ვი­ლი ვა­სი­კო და მო­ხუ­ცი ბე­ბია, მა­ნამ­დე კი მე­ო­რე ბი­ძაშ­ვი­ლი გია მოს­კოვ­ში მოკ­ლეს.

ობ­ლად გა­ვი­ზარ­დე, მშობ­ლე­ბი რომ და­მე­ხო­ცა, 9 წლის ვი­ყა­ვი და ბი­ძამ ჩემს ბი­ძაშ­ვი­ლებ­თან ერ­თად შვი­ლი­ვით გამ­ზარ­და. ეს ტრა­გე­დია რომ დატ­რი­ალ­და, აფხა­ზე­თის ომში ვიბ­რძო­დი. თავ­ზარ­დამ­ცე­მი ამ­ბა­ვი თვე-ნა­ხევ­რის შემ­დეგ, ომი­დან დაბ­რუ­ნე­ბულ­მა გა­ვი­გე. სოფ­ლის ცენ­ტრში მე­ზობ­ლის ბიჭ­მა რომ და­მი­ნა­ხა, გაკ­ვირ­ვე­ბულ­მა მკი­თხა, ცო­ცხა­ლი ხარო? მერე და­ა­მა­ტა, სახ­ლში არ შეხ­ვი­დე, და­ნაღ­მუ­ლი­აო. ენა ჩა­მი­ვარ­და, რომ უნდა მე­კი­თხა, რას მე­უბ­ნე­ბი, ერთი კარ­გად ამიხ­სე­ნი-მეთ­ქი, სწრა­ფად გამ­შორ­და.

სახ­ლის­კენ წა­ვე­დი. ბი­ძა­ჩემს ძაღ­ლე­ბი ჰყავ­და, რო­გორც კი და­მი­ნა­ხავ­დნენ, სიყ­ვა­რუ­ლით მე­გე­ბე­ბოდ­ნენ. სა­წყლე­ბი - გა­თი­შუ­ლი ეყარ­ნენ, ურე­აქ­ცი­ოდ, ეტყო­ბა, რა­ღაც გა­უ­კე­თეს. მე­ო­რე სარ­თულ­ზე რომ ავე­დი, გა­ვოგნ­დი, მარ­ტო კედ­ლე­ბი იყო დარ­ჩე­ნი­ლი, ყვე­ლა­ფე­რი გა­ე­ტა­ნათ... მერე გა­ვი­გე, რომ ჩე­მი­ა­ნე­ბი და­უ­ხო­ცავთ.

- რას საქ­მი­ა­ნობ­დნენ ოჯა­ხის სხვა წევ­რე­ბი?

- უმ­ცროს ბი­ძაშ­ვილს, გიას, ან­ტიკ­ვა­რუ­ლი ია­რა­ღის კო­ლექ­ცია ჰქონ­და, ყვე­ლა - რე­გის­ტრი­რე­ბუ­ლი. ნა­წი­ლი ჩემ­თან ინა­ხე­ბო­და, ნა­წი­ლი - ბი­ძა­ჩემ­თან. 1993 წელს მე და გიამ რუ­სეთ­ში პორტვე­ი­ნი, ღვი­ნო და არა­ყი წა­ვი­ღეთ, მაგ­რამ ვერ გავ­ყი­დეთ. მა­შინ საქ­მე­ში მად­ლე­ნა ჩა­ე­რია, მო­გე­ბა სა­მად უნდა გაგ­ვე­ყო. და­ვუ­ტო­ვეთ პრო­დუქ­ცია და წა­მო­ვე­დით. მერე მად­ლე­ნამ აღარ მო­ინ­დო­მა თან­ხის გა­ნა­წი­ლე­ბა, არა­და, მა­ნამ­დე გიას აც­ნო­ბა, ყვე­ლა­ფე­რი გორ­კის ავ­ტო­ქარ­ხა­ნას ჩა­ვა­ბა­რე და სა­ნაც­ვლოდ ახა­ლი 15 "ვოლ­გა" უნდა მოგ­ვცე­ნო. აქე­დან 5 მად­ლე­ნა­სი უნდა ყო­ფი­ლი­ყო, 10 - ჩვე­ნი.

- არ მოგ­ცათ მან­ქა­ნე­ბი?

- მად­ლე­ნა რომ აღარ გა­მოჩ­ნდა, გია წა­ვი­და მოს­კოვ­ში, მას მერე აღარც გვი­ნა­ხავს. სა­მა­გი­ე­როდ, მად­ლე­ნამ ვა­სი­კოს­თან გა­მოგ­ზავ­ნა კუ­რი­ე­რი, გია მო­სუ­ლია ლარ­სის სა­ზღვარ­თან, ახა­ლი მან­ქა­ნე­ბი მოჰ­ყავს, პრობ­ლე­მე­ბი ექ­მნე­ბა მე­სა­ზღვრე­ებ­თან და და­ეხ­მა­რე ძმას მან­ქა­ნე­ბის გად­მოყ­ვა­ნა­შიო. ვა­სი­კო თა­ვი­სი წი­თე­ლი "ნი­ვით" წა­ვი­და და ერთ სა­ათ­ში გურ­ჯა­ან­ში და­უ­ნა­ხავთ, რომ ვა­სი­კოს უკვე უნომ­რო მან­ქა­ნის სა­ჭეს ვი­ღაც უც­ნო­ბი ეჯდა, მას მერე ვა­სი­კოც გაქ­რა. იმ სა­ღა­მოს ჩვენს სახ­ლში მო­სუ­ლან სამ­ხედრო­ფორ­მი­ა­ნი რუ­სე­ბი და უთ­ქვამთ ბი­ძა­ჩე­მის­თვის, კარ­გად არის საქ­მე, ვა­სი­კოს ვე­ლა­პა­რა­კეთ რა­ცი­ით, სა­ზღვა­რი გად­მოკ­ვე­თეს და ცოტა ხან­ში მო­ვაო. ბი­ძა­ჩემ­მაც საკ­ლა­ვი დაკ­ლა, შვი­ლე­ბის მო­ლო­დინ­ში სახ­ლში დიდი სუფ­რა გა­შა­ლა, ამის მერე რა მოხ­და, ეს უკვე მად­ლე­ნამ იცის.

ბი­ძია გივი, ბი­ცო­ლა ლა­მა­რა და ბე­ბი­ა­ჩე­მი გაქ­რნენ, არც მათი საფ­ლა­ვე­ბი მაქვს.

გა­ვი­გე, რუ­სებ­თან ერ­თად გურ­ჯა­ა­ნე­ლე­ბიც ყო­ფი­ლან გა­რე­უ­ლი მათ სიკ­ვდილ­ში. არა­ვის უფიქ­რია მათი მო­ძებ­ნა, თით­ქოს არც ყო­ფი­ლიყ­ვნენ, მე კი წლე­ბია, დე­ტა­ლებს ვიკ­ვლევ. გა­აგ­რძე­ლეთ კი­თხვა