როგორ გავხადოთ სოფლის მეურნეობა უფრო მომგებიანი და ხარისხიანი თანამედროვე ტექნოლოგიების გამოყენებით
სოფლის მეურნეობა 21-ე საუკუნეში ზუსტ მეცნიერებად ყალიბდება. ტექნოლოგიური განვითარება და ხელოვნური ინტელექტი საშუალებას იძლევა, რომ სასოფლო სამეურნეო პროდუქტის მოსავლის ხარისხი და მოცულობა არა ფერმერსა და მის გათვლებზე იყოს დამოკიდებული, არამედ - ზუსტ დაანგარიშებასა და აზომვებზე. ეს უკანასკნელი კი ბოლო პერიოდში განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია, რადგან გლობალური კლიმატური ცვლილებების ფონზე ფერმერების გათვლები სულ უფრო და უფრო არაზუსტი ხდება. შედეგად ვიღებთ ცოტა რაოდენობისა და ცუდი ხარისხის მოსავალს. ტექნოლოგიური განვითარება და მიღწევები კი ფერმერს საშუალებას აძლევს, მოიყვანოს უხვი და ხარისხიანი მოსავალი ნაკლები დანახარჯით.
ზუსტი სოფლის მეურნეობა ეფუძნება აზრს, რომ თითოეული მიწის ნაკვეთი უნიკალურია და არაერთგვაროვანი. შესაბამისად, ნაკვეთის სხვადასხვა ადგილზე, მცენარეს შეიძლება სჭირდებოდეს სხვადასხვანაირი მართვა. ბაღში პროცესების სიზუსტით მართვა მხოლოდ ტექნოლოგიების გამოყენებითაა შესაძლებელი. ეს მიდგომა ფერმერს საშუალებას აძლევს ჰქონდეს უფრო მომგებიანი და ეფექტური ბიზნესი, მოიყვანოს უსაფრთხო და ეკოლოგიურად სუფთა პროდუქტი და შეამციროს გარემოზე მავნე ზემოქმედება.
მსოფლიოს უპილოტო მანქანების სისტემების ორგანიზაციის კვლევის თანახმად, სოფლის მეურნეობაში 2025 წლისთვის დრონების ჯამური ეფექტურობა დაახლოებით 82 მილიარდი დოლარი იქნება. დღეს თანამედროვე ტექნოლოგიები სოფლის მეურნეობაში აქტიურად გამოიყენება აზიის ქვეყნებში. ასევე საკმაოდ განვითარებულია ინგლისში. აღმოსავლეთ ევროპის ქვეყნებში ამ მიმართულებით მოწინავე პოზიცია უკავია უკრაინას. ტექნოლოგიები სოფლის მეურნეობაში ეტაპობრივად ვითარდება საქართველოშიც.
მიმდინარე პროცესში მნიშვნელოვანია სახელმწიფოს ინიციატივაც, რომლის ფარგლებშიც თანამედროვე ტექნოლოგიები ფერმერებისთვის შეღავათიანი აგროსესხით გახდა ხელმისაწვდომი. შეღავათიანი აგროსესხით ფერმერს სასოფლო-სამეურნეო დანიშნულების უპილოტო საფრენი აპარატის ანუ აგროდრონის და სასოფლო-სამეურნეო დანიშნულების ობიექტისთვის მეტეოსადგურის შეძენა შეუძლია. აღნიშნულ აგროდრონს აქვს როგორც შესხურების, ასევე აგრონომიული დანიშნულებით სკანირების ფუნქცია. სახელმწიფო ფერმერს 48 თვის განმავლობაში დაუფინანსებს სესხს წლიური 11%-ის ოდენობით. სესხის თანხა კი 20,000 ლარიდან - 1,500,000 ლარამდეა.
მრავალფეროვანი ფუნქციონალის მქონე აგროდრონების შეძენა საქართველოში ოფიციალური წარმომადგენლებისგან შესაძლებელია. აგროდრონების მწარმოებელი მსოფლიოს ერთ-ერთი ლიდერი კომპანია DJI ქვეყანაში ოფიციალურად არის წარმოდგენილი და მსურველებს სთავაზობს როგორც მოწყობილობებს ოფიციალური გარანტიით, ისე სერვისს.
DJI-ის ოფიციალური წარმომადგენელი კომპანიის Coptertech-ის ტექნიკური მენეჯერის შალვა ბზიკაძის განმარტებით, საქართველოში სოფლის მეურნეობაში დრონების გამოყენება სხვადასხვა მიმართულებითაა შესაძლებელი. ეს გულისხმობს: საველე მონაცემების შეგროვებასა და ანალიზს, დათესვას, შეწამვლას, სასუქების კონტროლს და ზოგადად, ნაკვეთის მართვის ოპტიმიზაციას. შედეგად მცირდება საოპერაციო ხარჯები, ხდება რისკებისა და დაავადებების პრევენცია და იზრდება მოსავლის როგორც რაოდენობა, ისე ხარისხი.
შალვა ბზიკაძე დეტალურად გვესაუბრება იმ 5 მიმართულებაზე, რომელშიც აგროდრონების გამოყენება ეფექტურია:
დაგეგმვა
ნათესების დაგეგმარებაში დრონი მნიშვნელოვან როლს ასრულებს. მას უფრო ხშირად ძვირადღირებული ნერგების/ნათესების დროს იყენებენ. დრონი კონკრეტულ მონაკვეთზე დაფრინავს ავტომატური მისიით, ახდენს აზომვას, გრძედი-განედის სიზუსტით ითვლის დისტანციას ნერგებს შორის და გვაძლევს ზუსტ გეგმას, თუ სად უნდა დაირგოს მცენარეები. ანუ შესაძლებელი ხდება გაშენების სქემის შემუშავება და აგრონომიული და საირიგაციო სისტემის პროექტირება.
დათესვა
აგროდრონით შესაძლებელია მარცვლეული კულტურების დათესვა. მოწყობილობას უმაგრდება სპეციალური ავზი, რომელიც მობნევის პრინციპით ახორციელებს თესვას. პროცესი არის საკმაოდ სწრაფი და ზუსტი. თესლის განაწილება ფართობზე მაქსიმალური სიზუსტით ხდება.
ზრდის მონიტორინგი
DJI Mavic 3 M მულტისპექტრული დრონი
აგროდრონები დიდ როლს ასრულებს მცენარეთა ზრდის მონიტორინგში ანუ მცენარეთა ვეგეტაციის ინდექსის გამოთვლაში. დრონი ფოტოკამერის საშუალებით იღებს მულტისპექტრულ ფოტოს, რომლის ანალიზიც ფერების შესაბამისად ხდება. ამ გზით ხდება მცენარეთა ჯანმრთელობის მონიტორინგი, წყლისა და ნიადაგის მართვა, მავნებლებისა და სარეველების მონიტორინგი, სასუქის ეფექტურობა, მოსავლიანობის მონიტორინგი.
შეწამვლა
აგროდრონს შეუძლია წამლით დაამუშაოს როგორც ერთწლიანი, ასევე მრავალწლოვანი კულტურები. ეს შეიძლება იყოს: ხილის ბაღები, ნუში, სიმინდი, ხორბალი, საზამთრო და სხვა. ტრაქტორთან შედარებით დრონით შეწამვლა ბევრად უფრო ეფექტურია. განსხვავდება საჰაერო და ტრაქტორით შეწამვლის ტექნოლოგია. თუ ტრაქტორის შემთხვევაში წამალი იხსნება 300 ლიტრში, აგროდრონის შემთხვევაში მოცულობა 30 ლიტრამდეა შემცირებული, რაც წყლის რესურსსაც ზოგავს და წამლის ზუსტ დოზირებას განსაზღვრავს. მეორე მხრივ, შეწამვლის დრო მცირდება. რაც მთავარია, დრონი არ აზიანებს ნარგავებს. ტრაქტორი კი, მაგალითად, სიმინდის შემთხვევაში 4–10%–მდე მოსავალს ანადგურებს. აგროდრონის საშუალებით შესაძლებელია დღის განმავლობაში დაახლოებით 100 ჰა მიწის ფართობზე გაშენებული ერთწლოვანი კულტურების დამუშავება.
მონიტორინგი
დრონები ასევე გამოიყენება პლანტაციების დაცვისა და მონიტორინგისთვის. ისინი სპეციალური თერმული კამერით მუდმივ რეჟიმში დაფრინავს პლანტაციის თავზე და ტემპერატურის საშუალებით აკონტროლებს, ვინმე ან რამე, მაგალითად, ცხოველი, ხომ არ არის შეპარული ნარგავებში. ამ ტიპის დრონებს ხშირად დაცვის კომპანიები ყიდულობენ და ისინი სთავაზობენ ფერმერებს აღნიშნულ მომსახურებას.
და ბოლოს, რომ შევაჯამოთ, სოფლის მეურნეობაში აგროდრონების გამოყენების შედეგად:
- მარტივდება მოვლის პროცესი;
- ვიღებთ მეტ მოსავალს;
- ვიღებთ უფრო ხარისხიან მოსავალს;
- გვაქვს ნაკლები დანახარჯი;
- ვუფრთხილდებით გარემოს, რადგან დრონს არ აქვს გამონაბოლქვი და ამავდროულად, ნაკლები წყალია საჭირო;
- მარტივად ვამუშავებთ ფერდებზე მდებარე ნაკვეთებს, რაც ტრადიციული გზით ფაქტობრივად შეუძლებელია;
- მუშაობა ხდება უფრო სწრაფად, რადგან დრონი 24 საათის განმავლობაში მუშაობს.
საქართველოში შესაძლებელია როგორც აგროდრონების შეძენა, ისე მათი მომსახურებით სარგებლობა.