მუნდიალის "ბნელი მხარე": დაღუპული მუშები, შრომის გაუსაძლისი პირობები და დამამცირებელი დამოკიდებულება - რას წერს მედია კატარზე? (ფოტოები)

საფეხბურთო დღესასწაულის დაწყებამდე რამდენიმე დღე გვაშორებს. 20 ნოემბერს 2022 წლის მსოფლიო ჩემპიონატი აიღებს სტარტს და ფეხბურთის მოყვარულების ყურადღება კატარისკენ იქნება მიმართული, რომელიც მუნდიალის მასპინძელია.

• ადამიანები მოიხიბლებიან დოჰასა, თუ სხვა ქალაქების ხედებით და ნახავენ შთამბეჭდავ სტადიონებს, რომლებიც დროის უმოკლეს პერიოდში ათიათასობით მიგრანტმა ააშენა.

კატარმა, რომელსაც "არასაფეხბურთო ქვეყანას" უწოდებენ, 2010 წელს მოიპოვა მსოფლიო ჩემპიონატის მასპინძლობის უფლება. მას შემდეგ კი არაერთხელ გამხდარა კრიტიკის ობიექტი. პირველ რიგში კი კრიტიკა ადამიანის უფლებებთან დაკავშირებულ საკითხებს ეხებოდა.

მას შემდეგ, რაც კატარში მსოფლიოს ჩემპიონატისთვის მზადება და მასშტაბური მშენებლობა დაიწყო, დროდადრო მედიაში წერდნენ იმ არაადამიანურ პირობებზე, რომელშიც მუშებს ცხოვრება და მუშაობა უწევდათ. ასევე ვრცელდებოდა ინფორმაცია მშენებლობის დროს ათასობით დაღუპული მუშის შესახებ.

• რამდენი მიგრანტი მუშაობდა კატარში მსოფლიოს ჩემპიონატისთვის სტადიონებისა და სხვა ნაგებობების მშენებლობაზე?

მსოფლიოს ჩემპიონატისთვის კატარში აშენდა შვიდი ახალი სტადიონი, ასევე ახალი აეროპორტი, დაიგო ახალი გზები და აშენდა 100-მდე სასტუმრო.

გარდა ამისა, იმ სტადიონის გარშემო, სადაც ფინალური მატჩი უნდა გაიმართოს, ფაქტობრივად, ახალი ქალაქი ააშენეს.კატარის მთავრობა აცხადებს, რომ სამშენებლო სამუშაოებისთვის ქვეყანაში 30 000 უცხოელი მუშა დაიქირავეს. მათი უმეტესობა ბანგლადეშიდან, ინდოეთიდან, ნეპალიდან და ფილიპინებიდან იყო.

• რამდენი მუშა დაიღუპა მშენებლობაზე?

2021 წლის თებერვალში the Guardian-ი წერდა, რომ კატარში, მსოფლიოს ჩემპიონატისთვის ნაგებობების მშენებლობის დაწყებიდან 2021 წლის თებერვლამდე 6 500 მიგრანტი მუშა დაიღუპა. ისინი იყვნენ ინდოეთიდან, პაკისტანიდან, ნეპალიდან, ბანგლადეშიდან. გამოცემა წერდა, რომ ეს რიცხვი ეფუძნებოდა კატარში აღნიშნული ქვეყნების საელჩოებიდან მიღებულ მონაცემებს.

კატარის მთავრობაში აცხადებენ, რომ მედიაში გამოქვეყნებული რიცხვი რეალური არ არის, რადგანაც მასში ისეთი ადამიანებიც არიან შეყვანილნი, რომლებიც არა მშენებლობაზე რაიმე დარღვევის გამო, არამედ ბუნებრივი სიკვდილით გარდაიცვალნენ, ზოგიერთი მათგანი მშენებლობაზე არც მუშაობდა და მსოფლიოს ჩემპიონატთან დაკავშირებულ არც ერთ პროექტში არ ყოფილა ჩართული.

• მათივე ცნობით, 2014-2020 წლებში მსოფლიოს ჩემპიონატთან დაკავშირებულ სამშენებლო სამუშაოებში ჩართული 37 მუშა გარდაიცვალა და მათ შორის მხოლოდ სამის სიკვდილი იყო გამოწვეული "სამსახურის მიზეზით.“

შრომის საერთაშორისო ორგანიზაციაში კატარის ხელისუფლების საპასუხოდ აცხადებენ, რომ მათი განცხადება ეჭვს იწვევს. ორგანიზაცია მიუთითებს, რომ კატარში თუ მშენებლობის დროს მუშა სუნთქვის უკმარისობით, გულის შეტევით, ინსულტით გარდაიცვლება, არ თვლიან, რომ ეს "სამუშაოს დროს შექმნილ არასათანადო პირობებს" უკავშირდება.არადა, რეალურად ეს გართულებები შესაძლოა, გამოწვეული იყოს ჰაერის მაღალი ტემპერატურის პირობებში მძიმე შრომით

• მედიაში გავრცელებული ინფორმაციით, მხოლოდ 2021 წელს კატარში 50 უცხოელი მუშა დაიღუპა, 500-ზე მეტი მძიმედ დაშავდა.

BBC-ი წერს, რომ გამოცემის არაბულმა ბიურომ შეაგროვა მტკიცებულებები, სადაც ჩანს, რომ კატარის მთავრობა დაღუპულთა რაოდენობის შესახებ რეალურ ინფორმაციას არ აქვეყნებს.

• როგორ ექცევიან კატარში მუშებს?

უფლებადამცველები აკრიტიკებენ კატარის ხელისუფლებას უცხოელი მუშების მიმართ ქვეყანაში არსებული დამამცირებელი დამოკიდებულების გამო. 2016 წელს, Amnesty International-მა კატარის კომპანიები შრომის იძულებაში დაადანაშაულა. Amnesty International-ის ანგარიშში ნათქვამი იყო, რომ ბევრი მუშა ცხოვრობდა გაუსაძლის პირობებში და მათ თავიანთ ქვეყანაში დაბრუნებაც არ შეეძლოთ, რადგან პაპსორტები დამსაქმებლებმა წაართვეს.

2017 წლიდან მთავრობამ შემოიღო წესები, რომლის მიზანიც იყო უცხოელ დასაქმებულთა დაცვა და მათთვის სამუშაო პირობების გაუმჯობესება. თუმცა Human Rights Watch-ის 2021 წლის ანგარიშის მიხედვით, იქ არაფერი შეცვლილა და უცხოელი მუშები კვლავ მტანჯველ პირობებში მუშაობდნენ.

კატარული კომპანიები მუშაობდნენ სისტემით, რომლის მიხედვითაც ისინი აფინანსებდნენ სამუშაოდ უცხოელების ქვეყანაში ჩასვლას, ხოლო შემდეგ ხელს უშლიდნენ რომ სამუშაო დაეტოვებინათ.

• ეს საკითხი სხვადასხვა ქვეყნის ფეხბურთის ფედერაციის ყურადღების ობიექტია. FIFA-მ წერილობით მიმართა ჩემპიონატის მონაწილე 32 გუნდს, სადაც ნათქვამია, რომ კონცეტრირება მოახდინონ ფეხბურთზე, რომ სპორტი არ უნდა იყოს "ჩათრეული," იდეოლოგიურ ,ან პოლიტიკურ ბრძოლებში და არც მორალური გაკვეთილების დრო იყო, თუმცა მიუხედავად ამისა, ათმა ევროპულმა საფეხბურთო ასოციაციამ მათ შორის, ინგლისისა და უელსის ასოციაციებმა განაცხადეს, რომ "ადამიანის უფლებები უნივერსალურია და რომ ის ყველგან ვრცელდება.“

ავსტრალიის საფეხბურთო ნაკრებმა გაავრცელა ვიდეო, სადაც აკრიტიკებენ კატარს მიგრანტი მუშების მიმართ არასათანოდ მოპყრობის გამო. დანიელი მოთამაშეები კი გეგმავენ, რომ შავი ფერის ფორმით ითამაშონ და ასე გამოხატონ პროტესტი ადამიანის უფლებების დარღვევის გამო.

დაათვალიერეთ კატარის სტადიონების ფოტოები: