კულტურა/შოუბიზნესი
საზოგადოება
კონფლიქტები
პოლიტიკა
მოზაიკა
სამართალი
სამხედრო
მეცნიერება
Faceამბები
სპორტი
კვირის კითხვადი სტატიები
თვის კითხვადი სტატიები
"შემიძლია, სუფთა სინდისით ვთქვა: თბილისის მიტინგის დარბევის გადაწყვეტილება ჩემს ზურგს უკან მიიღეს" - რას ამბობდა გორბაჩოვი 9 აპრილზე, პუტინსა და საბჭოთა კავშირის დაშლაზე?
"შემიძლია, სუფთა სინდისით ვთქვა: თბილისის მიტინგის დარბევის გადაწყვეტილება ჩემს ზურგს უკან მიიღეს" - რას ამბობდა გორბაჩოვი 9 აპრილზე, პუტინსა და საბჭოთა კავშირის დაშლაზე?

91 წლის ასაკ­ში გარ­და­იც­ვა­ლა საბ­ჭო­თა კავ­ში­რის კომ­პარ­ტი­ის უკა­ნას­კნე­ლი გე­ნე­რა­ლუ­რი მდი­ვა­ნი, საბ­ჭო­თა კავ­ში­რის უკა­ნას­კნე­ლი ლი­დე­რი მი­ხა­ილ გორ­ბა­ჩო­ვი. ამის თა­ო­ბა­ზე ინ­ფორ­მა­ცი­ას მოს­კო­ვის ცენ­ტრა­ლურ კლი­ნი­კურ სა­ა­ვად­მყო­ფო­ზე დაყ­რდნო­ბით, რუ­სუ­ლი მე­დია ავ­რცე­ლებს. "მი­ხე­ილ გორ­ბა­ჩო­ვი მძი­მე და ხან­გრძლი­ვი ავად­მყო­ფო­ბის შემ­დეგ გარ­და­იც­ვა­ლა", - ნათ­ქვა­მია ცენ­ტრა­ლუ­რი კლი­ნი­კუ­რი სა­ა­ვად­მყო­ფოს გან­ცხა­დე­ბა­ში.

გორ­ბა­ჩო­ვის დროს სსრკ-ში პირ­ვე­ლად და­უშ­ვეს სი­ტყვის, სინ­დი­სი­სა და მე­წარ­მე­ო­ბის თა­ვი­სუფ­ლე­ბა. მის დროს და­წყე­ბუ­ლი რე­ფორ­მე­ბის შე­დე­გად, ფაქ­ტობ­რი­ვად, და­ი­შა­ლა სსრკ და დას­რულ­და აღ­მო­სავ­ლეთ და ცენ­ტრა­ლუ­რი ევ­რო­პის კო­მუ­ნის­ტუ­რი რე­ჟი­მე­ბი.

გა­სულ წელს რუ­სულ სა­მეც­ნი­ე­რო-ანა­ლი­ტი­კურ ჟურ­ნალ­ში - "Россия в глобальное политике"გა­მოქ­ვეყ­ნდა მი­ხე­ილ გორ­ბა­ჩო­ვის - სსრ კავ­ში­რის ექ­სპრე­ზი­დენ­ტის ვრცე­ლი სტა­ტია სა­თა­უ­რით - "გარ­დაქ­მნის გა­გე­ბა და ახა­ლი აზ­როვ­ნე­ბის შე­ნარ­ჩუ­ნე­ბა", რო­მელ­შიც ავ­ტო­რი ყო­ფილ საბ­ჭო­თა კავ­შირ­ში სამ ათე­ულ წელ­ზე მეტი ხნის წი­ნათ მომ­ხდა­რი მოვ­ლე­ნე­ბის, მათ შო­რის - სა­ქარ­თვე­ლო­ში გან­ვი­თა­რე­ბუ­ლი სი­ტუ­ა­ცი­ი­სა და 9 აპ­რი­ლის შე­სა­ხებ სა­უბ­რობს.

"უკვე 30 წელ­ზე მეტი გა­ვი­და იმ მო­მენ­ტი­დან, როცა საბ­ჭო­თა კავ­შირ­ში ცვლი­ლე­ბე­ბი და­ი­წყო - "გარ­დაქ­მნის" ("პე­რესტრო­ი­კის") სა­ხელ­წო­დე­ბით, მაგ­რამ არ წყდე­ბა დავა-კა­მა­თი იმა­ზე, თუ რას ნიშ­ნავ­და გარ­დაქ­მნა, რა მო­უ­ტა­ნა მან ქვე­ყა­ნას და მსოფ­ლი­ოს. მე თვი­თონ ამის შე­სა­ხებ მუდ­მი­ვად ვფიქ­რობ, ვე­ძებ პა­სუ­ხებს იმ კი­თხვებ­ზე, რომ­ლებ­საც მის­ვა­მენ მეც­ნი­ე­რე­ბი, ჟურ­ნა­ლის­ტე­ბი, წე­რი­ლე­ბის ავ­ტო­რე­ბი - რო­გორც ჩვე­ნი თა­ნა­მე­მა­მუ­ლე­ე­ბი, ისე - უცხო­ე­ლე­ბი. ადა­მი­ა­ნებს სურთ გა­ი­გონ, თუ რა იყო გარ­დაქ­მნა­ში ჩა­დე­ბუ­ლი, რაც იმას ნიშ­ნავს, რომ მა­შინ­დე­ლი მოვ­ლე­ნე­ბი ჯერ კი­დევ არ გამ­ხდა­რა შო­რე­უ­ლი წარ­სუ­ლი. გარ­დაქ­მნის გა­მოც­დი­ლე­ბა და გაკ­ვე­თი­ლე­ბი დღე­საც აქ­ტუ­ა­ლუ­რია და - არა­მარ­ტო რუ­სე­თი­სათ­ვის.

"პე­რესტრო­ი­კამ" სხვა­დას­ხვა ეტა­პე­ბი გა­ი­ა­რა - ძი­ე­ბის, შეც­დო­მე­ბის, მიღ­წე­ვე­ბის ეტა­პე­ბი. რა­საკ­ვირ­ვე­ლია, ყვე­ლაფ­რის თა­ვი­დან და­წყე­ბის შე­საძ­ლებ­ლო­ბა რომ არ­სე­ბობ­დეს, ბევრ რა­მეს სხვა­ნა­ი­რად გა­ვა­კე­თებ­დი, მაგ­რამ დარ­წმუ­ნე­ბუ­ლი ვარ, რომ პირ­ვე­ლი - "გარ­დაქ­მნის" და­წყე­ბა ის­ტო­რი­უ­ლად აუ­ცი­ლე­ბელ ნა­ბიჯს წარ­მო­ად­გენ­და, მე­ო­რე - ჩვენ სწო­რი მი­მარ­თუ­ლე­ბით მივ­დი­ო­დით", - წერ­და მი­ხე­ილ გორ­ბა­ჩო­ვი.

სტა­ტი­ა­ში ავ­ტო­რი, გარ­კვე­ულ­წი­ლად, ნე­გა­ტი­უ­რად აფა­სებ­და ვლა­დი­მერ პუ­ტი­ნის გა­მო­ნათ­ქვა­მებს საბ­ჭო­თა კავ­ში­რის დაშ­ლის მი­ზე­ზე­ბის თა­ო­ბა­ზე (რაც გა­მო­ი­ხა­ტე­ბა პრე­ზი­დენ­ტის მიერ ფე­დე­რა­ცი­ის ლე­ნი­ნუ­რი კონ­ცეფ­ცი­ის კრი­ტი­კა­ში, რომ­ლის მი­ხედ­ვით, მო­კავ­ში­რე რეს­პუბ­ლი­კებს კონ­სტი­ტუ­ცი­ის სა­ფუძ­ველ­ზე გარ­კვე­უ­ლი სუ­ვე­რე­ნი­ტე­ტი და სსრკ-დან გას­ვლის უფ­ლე­ბა ჰქონ­დათ): "ის­მის კი­თხვა: მარ­თლაც, ეს არის საბ­ჭო­თა კავ­ში­რის დაშ­ლის მი­ზე­ზი? ჩვენ ვი­ცით, რომ ბევ­რი იმ­პე­რია და სა­ხელ­მწი­ფო დაშ­ლი­ლა, რო­მელ­თა კონ­სტი­ტუ­ცი­ებ­ში მსგავ­სი რამ ჩა­წე­რი­ლი არ იყო. ესე იგი, მი­ზე­ზი სხვა­გან უნდა ვე­ძე­ბოთ", - წერს მი­ხე­ილ გორ­ბა­ჩო­ვი და იხ­სე­ნებს სტა­ლი­ნურ მკაცრ ეროვ­ნულ პო­ლი­ტი­კას, როცა ცენ­ტრი ყვე­ლა­ფერს აკონ­ტრო­ლებ­და, ყვე­ლას მა­გივ­რად ყვე­ლა­ფერს წყვეტ­და, სა­ზღვრებს სურ­ვი­ლი­სა­მებრ ად­გენ­და, თა­ნაც ისე, რომ არა­ვის ეფიქ­რა საბ­ჭო­თა ოჯა­ხი­დან გას­ვლა. "საბ­ჭო­თა ხალ­ხის აყ­ვა­ვე­ბის" ფა­სა­დის მიღ­მა ბევ­რი ისე­თი პრობ­ლე­მა არ­სე­ბობ­და, რომ­ლის მოგ­ვა­რე­ბას არა­ვინ ცდი­ლობ­და. იო­სებ სტა­ლი­ნი ყვე­ლა ეროვ­ნულ პრე­ტე­ზი­ას ან­ტი­საბ­ჭო­უ­რად მი­იჩ­ნევ­და და მათ და­უნ­დობ­ლად ახ­შობ­და, დროს არ კარ­გავ­და მი­ზე­ზე­ბის შეს­წავ­ლა­ზე.

"1987-88 წლებ­ში ვცდი­ლობ­დი, რომ ეროვ­ნულ-ტე­რი­ტო­რი­უ­ლი და­ვე­ბი­სა და უთან­ხმო­ე­ბე­ბის მო­საგ­ვა­რებ­ლად ერ­თი­ა­ნი დე­მოკ­რა­ტი­უ­ლი მე­თო­დი შეგ­ვე­მუ­შა­ვე­ბი­ნა, პო­ლი­ტი­კურ-ეკო­ნო­მი­კუ­რი რე­ფორ­მე­ბის გან­ხორ­ცი­ე­ლე­ბის კონ­ტექ­სტში. სხვა­თა შო­რის, თავ­და­პირ­ვე­ლად, 1987 წელს, ბალ­ტი­ის­პი­რე­თის რეს­პუბ­ლი­კე­ბის, უკ­რა­ი­ნის, მოლ­და­ვე­თის, სა­ქარ­თვე­ლოს ეროვ­ნუ­ლი მოძ­რა­ო­ბე­ბი­დან არა­ვინ აცხა­დებ­და საბ­ჭო­თა კავ­ში­რი­დან გას­ვლის სურ­ვილს, ყვე­ლა "პე­რესტრო­ი­კის" ლო­ზუნ­გე­ბის მხარ­დამ­ჭე­რად გა­მო­დი­ო­და.

მაგ­რამ ძა­ლი­ან მალე ეროვ­ნულ მოძ­რა­ო­ბებ­ში სე­პა­რა­ტის­ტუ­ლი ტენ­დენ­ცი­ე­ბი გა­მო­იკ­ვე­თა და გაძ­ლი­ერ­და. სამ­წუ­ხა­როდ, ად­გი­ლობ­რივ­მა პარ­ტი­ულ­მა ლი­დე­რებ­მა დე­მოკ­რა­ტი­ის პი­რო­ბებ­ში მუ­შა­ო­ბა ვერ მო­ა­ხერ­ხეს. ისი­ნი და­იბ­ნენ. ეს ტენ­დენ­ცია გა­მოვ­ლინ­და სა­ქარ­თვე­ლო­ში, როცა 1989 წლის აპ­რილ­ში ხალ­ხი თბი­ლი­სის მო­ედ­ნებ­სა და ქუ­ჩებ­ში გა­მო­ვი­და. სა­ჭი­რო იყო, რომ სა­ქარ­თვე­ლოს კომ­პარ­ტი­ის ცე­კას წევ­რე­ბიც ქუ­ჩა­ში გა­მო­სუ­ლიყ­ვნენ და ხალ­ხს შეხ­ვედ­როდ­ნენ, მაგ­რამ მათ ბუნ­კერ­ში ჯდო­მა არ­ჩი­ეს. და სი­ტუ­ა­ცი­აც უბე­დუ­რე­ბამ­დე მი­ვი­და: დე­მონ­სტრან­ტე­ბი­სა­გან ქუ­ჩის "გა­საწ­მენ­დად" ძალა იქნა გა­მო­ყე­ნე­ბუ­ლი, და­ი­ღუ­პა 21 ადა­მი­ა­ნი, ათო­ბით მო­ქა­ლა­ქე და­შავ­და.

ჩემ­თვის ძა­ლი­ან მძი­მეა 9 აპ­რი­ლის გახ­სე­ნე­ბა, მაგ­რამ შე­მიძ­ლია, სუფ­თა სინ­დი­სით ვთქვა: თბი­ლი­სის მი­ტინ­გის დარ­ბე­ვის გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბა ჩემს ზურგს უკან მი­ი­ღეს, ჩემი ნე­ბის გა­რე­შე. მა­ში­ნაც და მოგ­ვი­ა­ნე­ბი­თაც მტკი­ცედ ვი­ცავ­დი ჩემს კრე­დოს: ყვე­ლა­ზე რთუ­ლი პრობ­ლე­მე­ბიც კი მხო­ლოდ პო­ლი­ტი­კუ­რი მე­თო­დე­ბით უნდა მოგ­ვარ­დეს, ძა­ლის გა­მო­ყე­ნე­ბი­სა და სის­ხლისღვრის გა­რე­შე", - ამ­ბობ­და გორ­ბა­ჩო­ვი. იხი­ლეთ სრუ­ლად

მკითხველის კომენტარები / 44 /
თარიღის მიხედვით
მოწონების მიხედვით
1941
1

აბა ბავშვებო რევულუცია ვინ გაააკეთა რუსეთში თუ გამოიცნობთ ? ვინ მართავდა რუსეთს რევოლუციის მერე? კიდევ? ვინ დაშალა საბჭოთა კავშირი? კიდევ? ამაზე არავინ არ ლაპარაკობს ჯობია მანდედან დაიწყოთ და პასუხებიც ბევრ გაუცემელ შეკითხვაზე უცბათ გაგიჩნდებათ

ალექს
0

ჩვენ, კვაზიდემოკრატები ტელევიზორდამოკიდებულები ვართ! მოგეხსენებათ კომუნისტები ძალადობით მოვიდნენ ხელისუფლებაში და მის ხანგძლივად შესანარჩუნებლად სამხედრო პოლიციური რეჟიმი შექმნეს, რომელსაც ცხადია შესაბამისის საკანონმდებლო გარემო და ამ გარემოს შეგუებული(ადაპტირებული) ხელისუფლება ყავდა , საბჭოთა ბანაკური სოციალიზმიც აყვავდა შავთეთრ ტელევიზორში, რომელსაც წინ დიდი გამადიდებელი შუშა ედგა, იმდენად პატარა იყო ეკრანი - რეკორდი ერქვა ! ამ ტელევიზორთან გადაღებულ ჩემს სურათზე ბევრს ხალისობენ ჩემი შვილიშვილები! ისე, სხვათაშორის ეგ გამადიდებელი მჭირდება , ფრენელის ლინზაა ერთგვარი, და ხომ არავის შემოგრჩენიათ ?!მართალია, მაგ პატარა ტელევიზორის ყურებისას არა, მაგარმ უფრო დიდი და უკვე თან ფერადი იყო, ახალი განვადებით ნაყიდი, პროლეტარიატის დიქტატურის მიერ განვითარებული სოციალიზმის პირობებში რომ დავიძინე , იგივე ტელევიზორმა დილას გაღვიძებულს მაცნო, კეთილი იყოს თქვენი მობრძანება დემოკრატიის და საბაზრო ეკონომიკის კაპიტალისტურ გარემოშიო !

დღის ვიდეო
00:00 / 00:00
ისრაელმა ირანზე მასშტაბური დარტყმები განახორციელა: განადგურებულია ბირთვულ იარაღი, დაიღუპნენ სამხედრო მეთაურები
ავტორი:

"შემიძლია, სუფთა სინდისით ვთქვა: თბილისის მიტინგის დარბევის გადაწყვეტილება ჩემს ზურგს უკან მიიღეს" - რას ამბობდა გორბაჩოვი 9 აპრილზე, პუტინსა და საბჭოთა კავშირის დაშლაზე?

"შემიძლია, სუფთა სინდისით ვთქვა: თბილისის მიტინგის დარბევის გადაწყვეტილება ჩემს ზურგს უკან მიიღეს" - რას ამბობდა გორბაჩოვი 9 აპრილზე, პუტინსა და საბჭოთა კავშირის დაშლაზე?

91 წლის ასაკში გარდაიცვალა საბჭოთა კავშირის კომპარტიის უკანასკნელი გენერალური მდივანი, საბჭოთა კავშირის უკანასკნელი ლიდერი მიხაილ გორბაჩოვი. ამის თაობაზე ინფორმაციას მოსკოვის ცენტრალურ კლინიკურ საავადმყოფოზე დაყრდნობით, რუსული მედია ავრცელებს. "მიხეილ გორბაჩოვი მძიმე და ხანგრძლივი ავადმყოფობის შემდეგ გარდაიცვალა", - ნათქვამია ცენტრალური კლინიკური საავადმყოფოს განცხადებაში.

გორბაჩოვის დროს სსრკ-ში პირველად დაუშვეს სიტყვის, სინდისისა და მეწარმეობის თავისუფლება. მის დროს დაწყებული რეფორმების შედეგად, ფაქტობრივად, დაიშალა სსრკ და დასრულდა აღმოსავლეთ და ცენტრალური ევროპის კომუნისტური რეჟიმები.

გასულ წელს რუსულ სამეცნიერო-ანალიტიკურ ჟურნალში - "Россия в глобальное политике" გამოქვეყნდა მიხეილ გორბაჩოვის - სსრ კავშირის ექსპრეზიდენტის ვრცელი სტატია სათაურით - "გარდაქმნის გაგება და ახალი აზროვნების შენარჩუნება", რომელშიც ავტორი ყოფილ საბჭოთა კავშირში სამ ათეულ წელზე მეტი ხნის წინათ მომხდარი მოვლენების, მათ შორის - საქართველოში განვითარებული სიტუაციისა და 9 აპრილის შესახებ საუბრობს.

"უკვე 30 წელზე მეტი გავიდა იმ მომენტიდან, როცა საბჭოთა კავშირში ცვლილებები დაიწყო - "გარდაქმნის" ("პერესტროიკის") სახელწოდებით, მაგრამ არ წყდება დავა-კამათი იმაზე, თუ რას ნიშნავდა გარდაქმნა, რა მოუტანა მან ქვეყანას და მსოფლიოს. მე თვითონ ამის შესახებ მუდმივად ვფიქრობ, ვეძებ პასუხებს იმ კითხვებზე, რომლებსაც მისვამენ მეცნიერები, ჟურნალისტები, წერილების ავტორები - როგორც ჩვენი თანამემამულეები, ისე - უცხოელები. ადამიანებს სურთ გაიგონ, თუ რა იყო გარდაქმნაში ჩადებული, რაც იმას ნიშნავს, რომ მაშინდელი მოვლენები ჯერ კიდევ არ გამხდარა შორეული წარსული. გარდაქმნის გამოცდილება და გაკვეთილები დღესაც აქტუალურია და - არამარტო რუსეთისათვის.

"პერესტროიკამ" სხვადასხვა ეტაპები გაიარა - ძიების, შეცდომების, მიღწევების ეტაპები. რასაკვირველია, ყველაფრის თავიდან დაწყების შესაძლებლობა რომ არსებობდეს, ბევრ რამეს სხვანაირად გავაკეთებდი, მაგრამ დარწმუნებული ვარ, რომ პირველი - "გარდაქმნის" დაწყება ისტორიულად აუცილებელ ნაბიჯს წარმოადგენდა, მეორე - ჩვენ სწორი მიმართულებით მივდიოდით", - წერდა მიხეილ გორბაჩოვი.

სტატიაში ავტორი, გარკვეულწილად, ნეგატიურად აფასებდა ვლადიმერ პუტინის გამონათქვამებს საბჭოთა კავშირის დაშლის მიზეზების თაობაზე (რაც გამოიხატება პრეზიდენტის მიერ ფედერაციის ლენინური კონცეფციის კრიტიკაში, რომლის მიხედვით, მოკავშირე რესპუბლიკებს კონსტიტუციის საფუძველზე გარკვეული სუვერენიტეტი და სსრკ-დან გასვლის უფლება ჰქონდათ): "ისმის კითხვა: მართლაც, ეს არის საბჭოთა კავშირის დაშლის მიზეზი? ჩვენ ვიცით, რომ ბევრი იმპერია და სახელმწიფო დაშლილა, რომელთა კონსტიტუციებში მსგავსი რამ ჩაწერილი არ იყო. ესე იგი, მიზეზი სხვაგან უნდა ვეძებოთ", - წერს მიხეილ გორბაჩოვი და იხსენებს სტალინურ მკაცრ ეროვნულ პოლიტიკას, როცა ცენტრი ყველაფერს აკონტროლებდა, ყველას მაგივრად ყველაფერს წყვეტდა, საზღვრებს სურვილისამებრ ადგენდა, თანაც ისე, რომ არავის ეფიქრა საბჭოთა ოჯახიდან გასვლა. "საბჭოთა ხალხის აყვავების" ფასადის მიღმა ბევრი ისეთი პრობლემა არსებობდა, რომლის მოგვარებას არავინ ცდილობდა. იოსებ სტალინი ყველა ეროვნულ პრეტეზიას ანტისაბჭოურად მიიჩნევდა და მათ დაუნდობლად ახშობდა, დროს არ კარგავდა მიზეზების შესწავლაზე.

"1987-88 წლებში ვცდილობდი, რომ ეროვნულ-ტერიტორიული დავებისა და უთანხმოებების მოსაგვარებლად ერთიანი დემოკრატიული მეთოდი შეგვემუშავებინა, პოლიტიკურ-ეკონომიკური რეფორმების განხორციელების კონტექსტში. სხვათა შორის, თავდაპირველად, 1987 წელს, ბალტიისპირეთის რესპუბლიკების, უკრაინის, მოლდავეთის, საქართველოს ეროვნული მოძრაობებიდან არავინ აცხადებდა საბჭოთა კავშირიდან გასვლის სურვილს, ყველა "პერესტროიკის" ლოზუნგების მხარდამჭერად გამოდიოდა.

მაგრამ ძალიან მალე ეროვნულ მოძრაობებში სეპარატისტული ტენდენციები გამოიკვეთა და გაძლიერდა. სამწუხაროდ, ადგილობრივმა პარტიულმა ლიდერებმა დემოკრატიის პირობებში მუშაობა ვერ მოახერხეს. ისინი დაიბნენ. ეს ტენდენცია გამოვლინდა საქართველოში, როცა 1989 წლის აპრილში ხალხი თბილისის მოედნებსა და ქუჩებში გამოვიდა. საჭირო იყო, რომ საქართველოს კომპარტიის ცეკას წევრებიც ქუჩაში გამოსულიყვნენ და ხალხს შეხვედროდნენ, მაგრამ მათ ბუნკერში ჯდომა არჩიეს. და სიტუაციაც უბედურებამდე მივიდა: დემონსტრანტებისაგან ქუჩის "გასაწმენდად" ძალა იქნა გამოყენებული, დაიღუპა 21 ადამიანი, ათობით მოქალაქე დაშავდა.

ჩემთვის ძალიან მძიმეა 9 აპრილის გახსენება, მაგრამ შემიძლია, სუფთა სინდისით ვთქვა: თბილისის მიტინგის დარბევის გადაწყვეტილება ჩემს ზურგს უკან მიიღეს, ჩემი ნების გარეშე. მაშინაც და მოგვიანებითაც მტკიცედ ვიცავდი ჩემს კრედოს: ყველაზე რთული პრობლემებიც კი მხოლოდ პოლიტიკური მეთოდებით უნდა მოგვარდეს, ძალის გამოყენებისა და სისხლისღვრის გარეშე", - ამბობდა გორბაჩოვი. იხილეთ სრულად