არ­სე­ბო­ბენ ლი­დე­რე­ბი, რო­მელ­თა გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბე­ბი დღემ­დე გავ­ლე­ნას ახ­დენს მსოფ­ლი­ოს პო­ლი­ტი­კურ და სო­ცი­ა­ლურ ცხოვ­რე­ბა­ზე. ბევ­რი ახ­ლან­დე­ლი ლი­დე­რი მათი მო­საზ­რე­ბე­ბით ხელ­მძღვა­ნე­ლობს, სა­ჯა­რო გა­მოს­ვლე­ბი­სას მათი ცი­ტა­ტე­ბით მი­მარ­თავს აუ­დი­ტო­რი­ას და ასე ცდი­ლობს მისი გუ­ლის მო­გე­ბას. თა­ვის მხრივ კი აუ­დი­ტო­რია სა­ხე­ლო­ვა­ნი სა­ზო­გა­დო მოღ­ვა­წის სი­ტყვე­ბის ცი­ტი­რე­ბი­სას უფრო მე­ტად ენ­დო­ბა სი­ტყვით გა­მომ­სვლელს.

მსოფ­ლიო ლი­დე­რე­ბის შთა­მა­გო­ნე­ბე­ლი მი­მარ­თვე­ბი სა­ინ­ტე­რე­სოა არა მხო­ლოდ დღე­ვან­დე­ლი და პო­ლი­ტი­კუ­რი და სა­ზო­გა­დო­ებ­რი­ვი ლი­დე­რე­ბის­თვის, არა­მედ სა­მო­ქა­ლა­ქო პი­რე­ბის­თვი­საც. ყვე­ლა­ზე და­სა­მახ­სოვ­რე­ბელ გა­მოს­ვლებ­ზე სა­უბ­რი­სას მა­შინ­ვე გვახ­სენ­დე­ბა დიდი ბრი­ტა­ნე­თის პრე­მი­ერ-მი­ნის­ტრის უინ­სტონ ჩერ­ჩი­ლის უმ­ნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნე­სი სი­ტყვა (We should never surrender), რო­მე­ლიც 1940 წელს წარ­მოთ­ქვა და დღე­საც დიდი პო­პუ­ლა­რო­ბით სარ­გებ­ლობს. ასე­ვე, უინ­სტონ ჩერ­ჩი­ლის არა­ერთ ემო­ცი­ურ და და­სა­მახ­სოვ­რე­ბელ გა­მოს­ვლას შო­რის ის­ტო­რი­უ­ლად ერთ-ერთი ყვე­ლა­ზე მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია 1946 წელს ფულ­ტონ­ში, მი­სუ­რის შტატ­ში (აშშ) ნათ­ქვა­მი სი­ტყვე­ბი, როცა მან პირ­ვე­ლად გა­მო­ი­ყე­ნა გე­ბელ­სის ტერ­მი­ნი „რკი­ნის ფარ­და“ (იგი­ვე სა­ზღვა­რი, რო­მე­ლიც სიმ­ბო­ლუ­რად, იდე­ო­ლო­გი­უ­რად და ფი­ზი­კუ­რად ყოფ­და ევ­რო­პას ორ ნა­წი­ლად მე­ო­რე მსოფ­ლიო ომის და­სას­რუ­ლი­დან ცივი ომის დას­რუ­ლე­ბამ­დე (1945-1990). ამ უმ­ნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნეს გა­მოს­ვლას­თან ერ­თად, ერთ წიგნ­შია გა­ერ­თი­ა­ნე­ბუ­ლი მსოფ­ლი­ოს ლი­დე­რე­ბის მი­მარ­თვე­ბი 1945 წლი­დან დღემ­დე და ის მკი­თხველ­ში დიდი პო­პუ­ლა­რო­ბით სარ­გებ­ლობს. მსოფ­ლიო ლი­დე­რე­ბის მი­მარ­თვე­ბი, რომ­ლებ­მაც ეპო­ქა შეც­ვა­ლა, აერ­თი­ა­ნებს 38 ლი­დე­რის გა­მოს­ვლას და უინ­სტონ ჩერ­ჩი­ლის 1946 წელს წარ­მოთ­ქმუ­ლი სი­ტყვი­დან ამო­ნა­რიდ­თან ერ­თად, გი­ზი­ა­რებთ კი­დევ 4 ლი­დე­რის ემო­ცი­ურ და უმ­ნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნეს გა­მოს­ვლას.

უინ­სტონ ჩერ­ჩი­ლი - ბრი­ტა­ნე­თის პრე­მი­ერ მი­ნის­ტრი 1940-45წწ; 1951-55წწ

1946 წელი, ფულ­ტო­ნი, მი­სუ­რის შტა­ტი.

მე­ო­რე მსოფ­ლიო ომი რამ­დე­ნი­მე თვის დას­რუ­ლე­ბუ­ლია. უინ­სტონ ჩერ­ჩი­ლი და აშშ-ის პრე­ზი­დენ­ტი ჰარი ტრუ­მე­ნი უეს­ტმინ­სტე­რის კო­ლეჯ­თან ეს­კორ­ტის თან­ხლე­ბით მი­ვიდ­ნენ, სა­დაც ათა­სო­ბით ადა­მი­ა­ნი ელო­დე­ბათ, სწო­რედ აქ წარ­მოთ­ქვამს ბრი­ტა­ნე­თის ყო­ფი­ლი პრე­მი­ე­რი სი­ტყვებს, რო­მე­ლიც აშშ-სა და მთე­ლი და­სავ­ლუ­რი დე­მოკ­რა­ტი­ის­თვის უმ­ნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნეს მე­სი­ჯებს შე­ი­ცავს:

„ცოტა ხნის წინ ალი­ან­სის გა­მარ­ჯვე­ბე­ბით გა­ნა­თე­ბულ სცე­ნა­ზე სიბ­ნე­ლე ჩა­მოწ­ვა... ბალ­ტი­ის ზღვის შჩე­ცი­ნი­დან ად­რი­ა­ტი­კის ტრი­ეს­ტამ­დე, მთე­ლი კონ­ტი­ნენ­ტის გას­წვრივ „რკი­ნის ფარ­და“ და­ეშ­ვა. ამ ბა­რი­ე­რის იქით დარ­ჩნენ ცენ­ტრა­ლუ­რი და აღ­მო­სავ­ლეთ ევ­რო­პის უძ­ვე­ლე­სი დე­და­ქა­ლა­ქე­ბი: ვარ­შა­ვა, ბერ­ლი­ნი, პრა­ღა, ვენა, ბუ­და­პეშ­ტი, ბელგრა­დი, ბუ­ქა­რეს­ტი და სო­ფია - და ყვე­ლა ეს ცნო­ბი­ლი ქა­ლა­ქი და მო­სახ­ლე­ო­ბა მოქ­ცე­უ­ლია, რო­გორც მე ვუ­წო­დებ საბ­ჭო­თა სფე­რო­ში და ყვე­ლა მათ­გა­ნი, ამა თუ იმ ფორ­მით წარ­მო­ად­გენს არა მხო­ლოდ საბ­ჭო­თა გავ­ლე­ნის ობი­ექტს, არა­მედ იმ­ყო­ფე­ბა მოს­კო­ვის ჭარ­ბი და მზარ­დი კონ­ტრო­ლის ქვეშ. მხო­ლოდ ათენს - სა­ბერ­ძნეთს, მისი უკ­ვდა­ვი დი­დე­ბით - აქვს თა­ვი­სუფ­ლე­ბა, გა­და­წყვი­ტოს სა­კუ­თა­რი მო­მა­ვა­ლი არ­ჩევ­ნებ­ზე ბრი­ტა­ნე­თის, ამე­რი­კი­სა და საფ­რან­გე­თის დაკ­ვირ­ვე­ბის რე­ჟიმ­ში. რუ­სე­თის გავ­ლე­ნის ქვეშ მყო­ფი პო­ლო­ნე­თის მთავ­რო­ბა წა­ა­ხა­ლი­სეს, გა­ნე­ხორ­ცი­ე­ლე­ბი­ნა გერ­მა­ნი­ის ტე­რი­ტო­რი­ის მას­შტა­ბუ­რი და უკა­ნო­ნო ხელ­ყო­ფა და ახლა ად­გი­ლი აქვს მი­ლი­ო­ნო­ბით გერ­მა­ნე­ლის სამ­წუ­ხა­რო და წარ­მო­უდ­გე­ნელ მა­სობ­რივ გა­ძე­ვე­ბას...

ომის შემ­დგო­მი მსოფ­ლიო ვე­რაფ­რით იქ­ნე­ბა მარ­თლა უსაფრ­თხო, ახა­ლი, ერ­თი­ა­ნი ევ­რო­პის შექ­მნის გა­რე­შე, რომ­ლის არ­ცერ­თმა ერმა არ უნდა იგ­რძნოს თავი სა­მუ­და­მოდ გა­რი­ყუ­ლად ევ­რო­პის ერთა ოჯა­ხი­დან...“ - ამ­ბობ­და ჩერ­ჩი­ლი.

ალ­ბერტ აინშტა­ი­ნი - ფი­ზი­კოს-თე­ო­რე­ტი­კო­სი, მე-20 სა­უ­კუ­ნის უდი­დე­სი მეც­ნი­ე­რი

უდი­დეს­მა მეც­ნი­ერ­მა ალ­ბერტ აინშტა­ინ­მა წა­მო­ა­ყე­ნა ფარ­დო­ბი­თო­ბის თე­ო­რია, ასე­ვე, უდი­დე­სი წვლი­ლი შე­ი­ტა­ნა კვან­ტუ­რი მე­ქა­ნი­კის, სტა­ტის­ტი­კუ­რი მე­ქა­ნი­კი­სა და კოს­მო­ლო­გი­ის გან­ვი­თა­რე­ბა­ში. 1921 აინშტა­ინ­მა მი­ი­ღო ნო­ბე­ლის პრე­მია ფი­ზი­კა­ში. მის უმ­ნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნეს მიღ­წე­ვებ­თან ერ­თად, და­უ­ვი­წყა­რია მეც­ნი­ე­რის სი­ტყვით გა­მოს­ვლა 1945 წელს, ალფ­რედ ნო­ბე­ლის გარ­დაც­ვა­ლე­ბის ორ­მოც­და­მე­ა­თე წლის­თა­ვი­სად­მი მი­ძღვნილ ვახ­შამ­ზე.

აინშტა­ი­ნი გა­მო­ვი­და ინი­ცი­ა­ტი­ვით, და­არ­სე­ბუ­ლი­ყო სა­ერ­თა­შო­რი­სო, სა­ხელ­მწი­ფო­ე­ბის ზემ­დგო­მი ინ­სტან­ცია, რო­მელ­საც მთავ­რო­ბე­ბი თა­ვი­ან­თი სუ­ვე­რე­ნი­ტე­ტის ნა­წილს გა­და­ა­ბა­რებ­დნენ და რო­მე­ლიც და­ი­ცავ­და ატო­მუ­რი ბომ­ბის შექ­მნი­სათ­ვის სა­ჭი­რო ტექ­ნო­ლო­გი­ე­ბის სა­ი­დუმ­ლო­ე­ბას და იქ­ნე­ბო­და გა­რან­ტი „კა­ცობ­რი­ო­ბის უსაფრ­თხო­ე­ბის, მშვი­დო­ბი­სა და კე­თილ­დღე­ო­ბი­სა“. 1955 წელს, გარ­დაც­ვა­ლე­ბამ­დე ცოტა ხნით ადრე, ბრი­ტა­ნელ მა­თე­მა­ტი­კოს­სა და ფი­ლო­სო­ფოს­თან, ბერტრან რა­სელ­თან ერ­თად ხელი მო­ა­წე­რა დო­კუ­მენტს, რო­მე­ლიც ცნო­ბი­ლია, რო­გორც რა­სელ-აინშტა­ი­ნის დო­კუ­მენ­ტი. ეს იყო ერ­თგვა­რი მოწ­ვე­ვა, გა­ნე­ხი­ლათ საფრ­თხე­ე­ბი, მა­სობ­რი­ვი გა­ნად­გუ­რე­ბის ია­რა­ღის არ­სე­ბო­ბა რომ წარ­მო­ად­გენ­და კა­ცობ­რი­ო­ბის­თვის. სა­ბო­ლო­ოდ, აინშტა­ი­ნის ძა­ლის­ხმე­ვას ამა­ოდ არ ჩა­უვ­ლია.

„დღეს, ფი­ზი­კო­სებს, რომ­ლებ­მაც მო­ნა­წი­ლე­ო­ბა მი­ი­ღეს ყვე­ლა დრო­ის ყვე­ლა­ზე სა­ზა­რე­ლი და სა­ში­ში ია­რა­ღის შექ­მნა­ში, არა­ნაკ­ლებ აწუ­ხებთ პა­სუ­ხის­მგებ­ლო­ბის გრძნო­ბა, თუ და­ნა­შა­უ­ლი­სა არა. ჩვენ არ უნდა შევ­წყვი­ტოთ გაფრ­თხი­ლე­ბა და კვლავ და კვლავ, არ უნდა შე­ვა­სუს­ტოთ მცდე­ლო­ბა, რათა მსოფ­ლი­ოს ერებს, გან­სა­კუთ­რე­ბით კი ხე­ლი­სუფ­ლე­ბებს ვამ­ცნოთ, რო­გორ ენით აღუ­წე­რელ და გარ­და­უ­ვალ კა­ტას­ტრო­ფას გა­მო­იწ­ვე­ვენ, თუ არ შეც­ვლი­ან და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბას ერ­თმა­ნე­თი­სა და მო­მავ­ლის მი­მართ“, - ამ­ბობ­და უდი­დე­სი ფი­ზი­კო­სი ალ­ბერტ აინშტა­ი­ნი.

მარ­ტინ ლუ­თერ კინ­გი - ამე­რი­კე­ლი ორა­ტო­რი და 1955 წლი­დან სა­მო­ქა­ლა­ქო უფ­ლე­ბე­ბის მოძ­რა­ო­ბის ლი­დე­რი

მარ­ტინ ლუ­თერ კინ­გი ამე­რი­კი­სა და მსოფ­ლი­ოს ის­ტო­რი­ის ერთ-ერთი გა­მორ­ჩე­უ­ლი ფი­გუ­რაა. ის უძღვე­ბო­და 1955 წლის მონტგო­მე­რის ავ­ტო­ბუ­სის ბო­ი­კოტს და მოგ­ვი­ა­ნე­ბით გახ­და სამ­ხრე­თის ქრის­ტი­ა­ნუ­ლი კონ­ფე­რენ­ცი­ის პირ­ვე­ლი პრე­ზი­დენ­ტი, რა პე­რი­ოდ­შიც ორ­გა­ნი­ზე­ბას უწევ­და სხვა­დას­ხვა არა­ძა­ლა­დობ­რივ პრო­ტესტს. მარ­ტინ ლუ­თერ კინ­გის სი­ტყვა - „მე მაქვს ოც­ნე­ბა“, რო­მე­ლიც 1963 წელს აბ­რა­ამ ლინ­კოლ­ნის მე­მო­რი­ალ­თან წარ­მოთ­ქვა. მომ­დევ­ნო წელს კი გა­და­ე­ცა ნო­ბე­ლის პრე­მია მშვი­დო­ბის დარ­გში.

„მე­გობ­რე­ბო, მე თქვენ მოგ­მარ­თავთ დღეს: მი­უ­ხე­და­ვად იმი­სა, რომ დღეს-ხვალ სირ­თუ­ლე­ებს ვა­წყდე­ბით, კვლავ მაქვს ოც­ნე­ბა. ეს არის ოც­ნე­ბა, რო­მე­ლიც ღრმად ეფუძ­ნე­ბა ამე­რი­კულ ოც­ნე­ბას.

მე მაქვს ოც­ნე­ბა და მწამს, რომ ერთ დღეს ჩვე­ნი ერი აღ­დგე­ბა და ნამ­დვი­ლად იცხოვ­რებს თა­ვი­სი მრწამ­სის შე­სა­ბა­მი­სად: „ჩვენ­თვის უპი­რო­ბოდ ცხა­დია ჭეშ­მა­რი­ტე­ბა, რომ ყვე­ლა ადა­მი­ა­ნი შექ­მნი­ლია თა­ნას­წო­რო­ბის­თვის“. მე მაქვს ოც­ნე­ბა, რომ ერთ მშვე­ნი­ერ დღეს ჯორ­ჯი­ის წი­თელ გო­რა­კებ­ზე ყო­ფი­ლი მო­ნე­ბი­სა და ყო­ფი­ლი მო­ნათ­მფლო­ბე­ლე­ბის შვი­ლე­ბი შეძ­ლე­ბენ, ძმო­ბის მა­გი­დას ერ­თად მი­უს­ხდნენ. მე მაქვს ოც­ნე­ბა, რომ ერთ მშვე­ნი­ერ დღეს მი­სი­სი­პის შტა­ტიც კი, რო­მე­ლიც უსა­მარ­თლო­ბი­სა და ჩაგ­ვრის ალ­შია გახ­ვე­უ­ლი, თა­ვი­სუფ­ლე­ბი­სა და მარ­თლმსა­ჯუ­ლე­ბის ოა­ზი­სად გარ­და­იქ­მნე­ბა. მე მაქვს ოც­ნე­ბა, რომ ერთ მშვე­ნი­ერ დღეს, ჩემი ოთხი პა­ტა­რა შვი­ლი იცხოვ­რებს ქვე­ყა­ნა­ში, სა­დაც მათ­ზე იმ­სჯე­ლე­ბენ არა მათი კა­ნის ფე­რის, არა­მედ მათი პი­როვ­ნუ­ლი თვი­სე­ბე­ბის მი­ხედ­ვით“, - ამ­ბობ­და მარ­ტინ ლუ­თერ კინ­გი 1963 წლის თა­ვის ერთ-ერთ ყვე­ლა­ზე და­სა­მახ­სოვ­რე­ბელ გა­მოს­ვლა­ში.

და­სა­მახ­სოვ­რე­ბე­ლი და მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი გა­მოს­ვლე­ბი მსოფ­ლი­ოს პო­ლი­ტი­კურ ლი­დე­რებ­სა და სა­ზო­გა­დო­ებ­რი­ვი მოძ­რა­ო­ბე­ბის წარ­მო­მად­გენ­ლებს ჰქონ­დათ არამ­ხო­ლოდ მე-20 სა­უ­კუ­ნე­ში, რომ­ლის შუა ხა­ნებ­ში და რომ­ლის ბო­ლო­საც მსოფ­ლი­ო­ში მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი ცვლი­ლე­ბე­ბი მოხ­და, არა­მედ ჩვენს ეპო­ქა­შიც. მათ შო­რის გა­მორ­ჩე­უ­ლია აშშ-ის ყო­ფი­ლი პრე­ზი­დენ­ტის ბა­რაკ ობა­მა­სა და პუშ­ტუ­ნი პა­კის­ტა­ნე­ლი უფ­ლე­ბა­დამ­ცვე­ლის მა­ლა­ლა იუ­საფ­ზა­ის გა­მოს­ვლე­ბიც.

38-ვე სი­ტყვას სრუ­ლად წა­ი­კი­თხავთ „ლურ­ჯი ოკე­ა­ნის“ მიერ ნა­თარ­გმნ და გა­მო­ცე­მულ კარ­ლო ბა­ტას კრე­ბულ­ში.

წიგ­ნით და­ინ­ტე­რე­სე­ბუ­ლი პი­რე­ბის­თვის 24 მარტს, ხუთ­შა­ბათს, ლო­ლი­ტას სა­კონ­ფე­რენ­ციო დარ­ბაზ­ში გა­ი­მარ­თე­ბა შეხ­ვედ­რა თე­მა­ზე "იდეა, რომ­ლი­საც მწამს...“

შეხ­ვედ­რის ფარ­გლებ­ში სპი­კე­რე­ბი და­ვით ჩიკ­ვა­ი­ძე, ან­დრო დგე­ბუ­ა­ძე, და­ვით კენ­ჭა­ძე, თა­თია დო­ლი­ძე და ნინო ზამ­ბა­ხი­ძე ისა­უბ­რე­ბენ სა­კუ­თარ იდე­ებ­ზე, რომ­ლე­ბი­საც სწამთ და გა­ნი­ხი­ლა­ვენ კარ­ლო ბა­ტას წიგნ­ში - "მსოფ­ლიო ლი­დე­რე­ბის გა­მოს­ვლე­ბი, რომ­ლებ­მაც ეპო­ქა შეც­ვა­ლა“ - წარ­მოდ­გე­ნი­ლი სპი­კე­რე­ბის სი­ტყვით გა­მოს­ვლებს.

ღო­ნის­ძი­ე­ბა­ზე და­სას­წრე­ბად და­ა­ჭი­რეთ აქ.