რატომ ითვლება შაქარი ორგანიზმისთვის მავნე პროდუქტად და რა რაოდენობით უნდა მიიღოთ ის - ენდოკრინოლოგის რჩევები
2 დღის წინ ქალაქში ადამიანების დიდი ნაწილი გარკვეულმა პანიკამ მოიცვა - თითქოსდა ამოწურული იყო სასურსათო პროდუქტების მარაგი და ამ მიმართულებით საშიშროება იყო. ამიტომ თბილისის სუპერმარკეტებს ხალხის დიდი ნაკადები მიაწყდა და დახლებიდან გაქრა ისეთი პროდუქტები, როგორიცაა - შაქარი, მარილი, ბურღულეული და ზეთი. ამ თემამ სოციალურ ქსელშიც გადაინაცვლა, რაც ერთგვარ სახუმარო თემად იქცა...
როგორც გაირკვა, დიდი რაოდენობით მაინც შაქარი გაიყიდა. ეს სავარაუდოდ იმაზე მეტყველებს, რომ მოსახლეობა ტკბილს განსაკუთრებულად ეტანება და მათი კვების რაციონს დიდი დოზით შაქარი შეადგენს. არადა, როგორც ცნობილია, შაქრისა და შაქრის შემცველი პროდუქტების გადაჭარბებული მიღება ადამიანის ორგანიზმზე არც ისე სასიკეთო გავლენის ახდენს.
რატომ ითვლება შაქარი ორგანიზმისთვის მავნე პროდუქტად, რა რაოდენობით უნდა მიიღოს ის ადამიანმა, ამაზე AMBEBI.GE ენდოკრინოლოგ ნინო ხაბეიშვილს ესაუბრა:
- ჭარბი რაოდენობით შაქრის მიღების შემდეგ ორგანიზმში გამომუშავდება დიდი რაოდენობით ჰორმონი ინსულინი, რომელიც აზიანებს საკუთარ რეცეპტორებს ქსოვილებზე და გარკვეული პერიოდის შემდეგ საჭირო ხდება მეტი ინსულინის გამომუშავება მიღებული შაქრის ასათვისებლად. ვითარდება ინსულინრეზისტენტობა, რაც თავის მხრივ საფუძვლად უდევს ისეთ დაავადებებს როგორებიცაა: ჭარბი წონა, სიმსუქნე, შაქრიანი დიაბეტი ტიპი 2, მაღალი არტერიული წნევა, საკვერცხის პოლიკისტოზი ქალებში, რომელიც გამოვლინდება მენსტრუალური ციკლის რეგულარობის დარღვევით და თმიანობის მატებით. ჭარბი ინსულინი ხელს უწყობს ცხიმოვანი ცვლის დარღვევას, ზიანდება სისხლძარღვები, რაც თავის მხრივ შეიძლება გახდეს მიოკარდიუმის ინფარქტის, ინსულტის ან უეცარი სიკვდილის განვითარების მიზეზი.
- რა რაოდენობით შეიძლება მისი მიღება?
- თუ ადამიანს აქვს ჭარბი წონა ან სიმსუქნე, სასურველია შაქარი ამოღებული იყოს მისი კვების რაციონიდან. ნორმალური წონის შემთხვევაში ამერიკის გულის ასოციაციის რეკომენდაციით დღის განმავლობაში ქალებისთვის დასაშვებია 6 ჩაის კოვზი ანუ 24 გრ შაქარი, რაც შეადგენს 100 კალორიას, ხოლო მამაკაცებისთვის - 9 ჩაის კოვზი ანუ 36 გრ (150 კალორია) შაქარი. რა თქმა უნდა, იგულისხმება ნებისმიერი სახით შაქარი, რომელსაც ადამიანი იღებს დღის განმავლობაში ტკბილეულის სახით.
- რამდენი კოვზი შაქარი უნდა ჩავყაროთ მაგალითად, ჩაიში და ყავაში, რომ ჯანმრთელობას ზიანი არ მიადგეს?
- სასურველია ჩაი ან ყავა მივირთვათ უშაქროდ, ან ჩავიყაროთ 1 ჩაის კოვზი შაქარი.
- შაქრის ზედოზირება დიაბეტის გარდა კიდევ რა დაავადებებს იწვევს?
- შაქრიანი დიაბეტის გარდა ჭარბი რაოდენობით შაქრის მიღება იწვევს: სიმსუქნეს, გულ-სისხლძარღვთა დაავადებებს: არტერიული წნევის მატებას, ქოლესტერინის მატებას სისხლში, რაც თავის მხრივ შეიძლება მიოკარდიუმის ინფარქტის და ინსულტის განვითარების მიზეზი გახდეს. სიმსუქნის დროს კი თავის მხრივ იზრდება სხვადასხვა ავთვისებიანი სიმსივნის განვითარების ალბათობა.
მოკლედ რომ ვთქვათ, ჭარბი შაქრის მიღება იწვევს ცხოვრების ხანგრძლივობის შემცირებას სხვადასხვა მიზეზით, ხოლო ჩამონათვალი დაავადებების კი ძალიან ვრცელია...
- შეიძლება ვიღაცამ თქვას, შაქარს მთელი ცხოვრება უზომო რაოდენობით ვიღებ, მაგრამ თავს მშვენივრად ვგრძნობ... აქ რასთან გვაქვს საქმე?
- ეს ინდივიდუალურია. შესაძლოა, ადამიანს ჭარბი შაქრის მიღების შედეგად არ განუვითარდეს შაქრიანი დიაბეტი, მაგრამ ძალიან მაღალია სიმსუქნის განვითარების ალბათობა, რასაც მოსდევს როგორც აღვნიშნეთ, მთელი რიგი დაავადებების ჩამონათვალი. ასევე გასათვალისწინებელია, რომ ზოგჯერ ადამიანმა შესაძლოა, ობიექტურად ვერ შეაფასოს მიღებული კალორიების რაოდენობა და გადაჭარბებულად აღიქვას.
- ამბობენ, რომ შაქრის გადაუმუშავებელ მდგომარეობაში მიღება უფრო სახიფათოა, ვიდრე გადამუშავებულ მდგომარეობაში, მაგალითად, მურაბის, კომპოტის სახით...
- მურაბა და კომპოტი შეიცავს შაქარს და ისევე მავნებელია, როგორც ნებისმიერი სხვა შაქრის შემცველი პროდუქტი.
- რა პროდუქტით შეიძლება შაქრის ჩანაცვლება?
- შაქარი და ნებისმიერი ტკბილეული სასურველია ხილით ჩავანაცვლოთ. რაც შეეხება ზოგად რეკომენდაციებს, კვების რაციონში უნდა მოხდეს შაქრის ეტაპობრივად შემცირება. გვახსოვდეს, რომ შაქარს ანუ გლუკოზას ადამიანი ისედაც იღებს ხილით, ბოსტნეულით, ბურღულეულით, რძის ნაწარმით და გლუკოზა, რომელიც "ტვინს სჭირდება“ ორგანიზმში საკმარისი რაოდენობით ხვდება აღნიშნული პროდუქტებით.