"ერთხელ თქვა, გივის გარეშე ვეღარ ვძლებო... იუბილეს მოწყობა გვინდოდა და უარი გვითხრა" - რას ჰყვებიან დამსახურებულ პედაგოგზე, რომლის ხელში არაერთ მსახიობს გაუვლია
გარდაიცვალა მეტყველების პედაგოგი ლეილა კაპანაძე, ქალბატონი, რომელიც 70 წლის მანძილზე თეატრალურ უნივერსიტეტში მომავალ მსახიობებს სასცენო მეტყველებას ასწავლიდა. მის ხელში არაერთ სტუდენტს გამოუვლია, რომლებიც დღეს წარმატებული მსახიობები არიან. დიდია მისი ღვაწლი ქართული თეატრის წინაშე. სხვადასხვა თაობაში უამრავი მადლიერი სტუდენტი ჰყავს. ქალბატონი ლეილა გენიალური მსახიობის გივი ბერიკაშვილის მეუღლე გახლდათ.
მიუხედავად იმისა, რომ ასეთი დამსახურების ქალბატონი იყო, საზოგადოების წინაშე გამოჩენა არ უყვარდა და პრესისთვის არც არასდროს მიუცია ინტერვიუ, მიაჩნდა, რომ ის თავის საქმეს ემსახურებოდა და ეს იყო ყველაზე მნიშვნელოვანი.
AMBEBI.GE ოჯახის ახლობელს, მოზარდმაყურებელთა თეატრის სამხატვრო ხელმძღვანელს, რეჟისორ დიმიტრი ხვთისიაშვილს ესაუბრა, რომელიც ასევე ლეილა კაპანაძის მოსწავლეც იყო.
- ბატონი გივი და ქალბატონი ლეილა ინსტიტუტში ერთად სწავლობდნენ. სწავლის დამთავრებისთანავე კი ოჯახური გადაწყვეტილება მიიღეს, რომ გივი უნდა წასულიყო თეატრში და ლეილა დარჩებოდა კათედრაზე. ის მეტყველების გამორჩეული პედაგოგის მალიკო მრევლიშვილის სტუდენტი იყო, რომელმაც მაშინდელ ინსტიტუტში ამ საგნის, სასცენო მეტყველების მოდელი შექმნა. მერე კი ისე მოხდა, რომ ამ სფეროში ყველაზე გამორჩეული სამეული - მარიკო მრევლიშვილი, ბაბულია ნიკოლაიშვილი და ლეილა კაპანაძე ერთ-ერთი ღირსეული წევრი იყო და ეს მესამე წევრიც ახლა წავიდა. თუ ვინმეს უსწავლია ინსტიტუტში ამ 100 წლის მანძილზე მსახიობებს, რეჟისორებს, თეატრმცოდნეებს, ყველა გადიოდა ამ სამი დიდი პედაგოგის კლასს.
რაც შეეხება ქალბატონი ლეილას მოწაფეებს, მისი პირველი თაობის პერიოდის სტუდენტები არიან - გოგი ხარაბაძე, ავთო მახარაძე, ზურა ცინცქილაძე, პავლე ნოზაძე და ძალიან ბევრი. იქიდან მოყოლებული, უკვე ჩვენს პერიოდში ლელა ალიბეგაშვილი, ბესო მეგრელიშვილი, მიშა გომიაშვილი, ეკა მჟავანაძე, თემიკო ჭიჭინაძე...
ქალბატონი ლეილა თეატრალურ უნივერსიტეტში იყო კათედრის გამგე, პროფესორი, ბოლო წლებში კი დრამის ფაკულტეტის კონსულტანტი. მისი ლექცია, კონსულტაცია მეტყველების მიმართულებით ძალიან მნიშვნელოვანი გახლდათ. ფაქტობრივად, ბადალი არ ჰყავდა. ამას არ მალაპარაკებს მისი ახლობლობა და ამ ოჯახთან ნათელმირონობა. აბსოლუტურად ობიექტური ვარ. პირადად მეც, რომელიც უკვე სამსახიობო მიმართულებით უკვე 25 წელია აღარ ვმუშაობ. რა გაკვეთილებიც მასთან, როგორც სტუდენტმა გავიარე, დღემდე მომყვება.
მისი პრიორიტეტი იყო, რომ დარბაზის ყველა წერტილში მყოფ მაყურებელს უნდა გაეგო სცენიდან მსახიობის ხმა. ამისთვის კი მოსაწესრიგებელი იყო როგორც სამეტყველო აპარატი, ისე სასუნთქი სისტემა.
- დიდი პედაგოგი იყო და მას მასობრივად საზოგადოება არც კი იცნობდა. ინტერვიუ არასდროს მიუცია...
- ეს მისი არჩევანი იყო. არ ხიბლავდა ეს ამბავი. 85 წლის რომ გახდა, ძალიან გვინდოდა, იუბილე მოგვეწყო. ეს იყო სტუდენტების, მისი ნამოწაფარების, უნივერსიტეტის სურვილი, მაგრამ კატეგორიული უარი გვითხრა, ვერაფრით დავითანხმეთ. ის იყო მუშა ფუტკარი, მიაჩნდა, რომ თავის საქმე ჰქონდა და ის უნდა ეკეთებინა. ამბობდა, ვცდილობ, ვემსახურო საქმეს, რაც მიყვარს.
მიუხედავად იმისა, რომ იყო პროფესორი, კათედრის გამგე, ამდენი მადლიერი სტუდენტი ჰყავდა, მეუღლის და შვილების წარმატებისთვის იცხოვრა. მათ უმაგრებდა ზურგს.
- ბატონი გივის და ქალბატონი ლეილას ახლოს იცნობდით. რას გაიხსენებდით მათი ურთიერთობიდან?
- მათ ურთიერთობაში იყო დიდი იუმორი. საოცრად შეხუმრებულები იყვნენ, ყველაფერი კი დიდი სიყვარულისა და ურთიერთპატივისცემის ფონზე ხდებოდა. არასდროს ყოფილა ზღვრის გადაცდომა, რაც სამაგალითო იყო. მიუხედავად იმისა, რომ გივი თავისი ნათამაშევი როლებისგან განსხვავებით, ცხოვრებაში სევდიანი ადამიანი გახლდათ თავისი დარდით და წუხილით იქიდან გამომდინარე, რომ ახალგაზრდობაში არც ისე მარტივი ცხოვრება ჰქონდა გამოვლილი. დაახლოებით ანალოგიური იყო ქალბატონი ლეილას ცხოვრებაც... არაჩვეულებრივი ოჯახის შვილი იყო. ხელოვანი დები ჰყავდა, ერთ-ერთი ძალიან ადრე წავიდა, რომელიც შესანიშნავი მსახიობის, გურამ ლორთქიფანიძის, იგივე ლორთქიას მეუღლე გახლდათ. ასე რომ, დიდი სითბოს მატარებელი ოჯახი ჰქონდათ. ეს ოჯახის უფროსებისგან მოდიოდა.
ბატონი გივი სულ აღიარებდა, რომ არ ყოფილიყო ლეილა, ამდენ ხანს ვერ ვიცოცხლებდიო. ისე უწყობდა ხელს, რომ მისი შესაძლებლობები ბოლომდე წარმოჩენილიყო. მისი ჩრდილში ყოფნა კი ქალბატონი ლეილასთვის მნიშვნელოვანი იყო. ბატონი გივის გარდაცვალებიდან 10 აპრილს 5 წელი ხდება და რა უცნაურია, რომ სწორედ 10 აპრილს ქალბატონი ლეილას ორმოცი დაემთხვა... მის გარეშე მძიმედ იყო, ფრთამოტეხილი და ერთხელ თქვა - გივის გარეშე ვეღარ ვძლებო... ფაქტია, რომ ასე მოხდა.
ამ ადამიანებმა დატოვეს სიყვარულით, სიკეთით სავსე შვილები, რომლებიც აგრძელებენ მათ გზას. პროფესიაც მშობლების მიხედვით აირჩიეს, მანანა წლებია უკვე ცნობილი მეტყველების პედაგოგია და ზურა ცნობილი მსახიობი.
მაკა შალიკაშვილი, მსახიობი (ბერიკაშვილებს მაკას ცხოვრებაში დიდი წვლილი აქვთ):
- ლეილა დეიდა ჩემი ნათლიის ცოლი იყო. ჩემმა შვილმა თინანომ დამირეკა, ცხარე ცრემლებით ტიროდა, ლეილა დეიდა გარდაიცვალა. როგორ ვუყვარდიო... პირადად ჩემთვის წავიდა უდიდესი მეტყველების პედაგოგი, რომელმაც ჩემზე ამ კუთხით უდიდესი გავლენა მოახდინა. მსახიობები სცენაზე სხვანაირად ვმეტყველებთ, მოსწავლეებს სხვანაირად გადავცემთ ჩვენს ცოდნას და ცხოვრებაში ჩვეულებრივად ვლაპარაკობთ. ქალბატონი ლეილა თავისი მეტყველებით, საოცარი ხმის ტემბრით, გამოთქმებით მაგალითი იყო საერთოდ ყველგან. ცხოვრებაში მასთან ურთიერთობითაც მეტყველების გაკვეთილებს გიტარებდა.
ასეთი პროფესიონალი იყო და ოჯახისთვისაც რამდენს აკეთებდა. გივიმ რომ ასე ითამაშა, ნიჭი რომ გამოავლინა, ხალხმა დაინახა, ზურიკომ და მანანამ რომ პროფესიონალად შედგნენ, ეს მისი დამსახურებაა. ლეილა დეიდა დიდი დედაბოძი იყო. როდესაც მათ ოჯახში რაღაც ცხოვრებისეულ საკითხებზე ვსაუბრობდი, მათ ჩემზე ყველაფერი იცოდნენ, ვგრძნობდი, რომ ძალიან ვუყვარდი და ამას გამოხატავდა.
ჩემი პირველი შეხვედრა მასთან როგორც პედაგოგთან ასეთი იყო - ლექსი „დროშები ჩქარა“ წავუკითხე და რაღაც ეპიზოდში ქართლურად მოვუქციე. ჩაეღიმა და მითხრა - ბევრი სამუშაო გვაქვსო და დავიწყეთ მუშაობა. ჩემზე ლეილა დეიდას და მის ოჯახს უდიდესი კვალი აქვს და ასეა ყველას ცხოვრებაში, ვისაც კი შეხვედრია, ის მისთვის საუკეთესო პედაგოგია. შეგვაყვარა ჩვენი საქმე. რასაც მომავალი მსახიობები მის ხელში სწავლობდნენ, იმას ვერავისთან ისწავლიდა ვერავინ.