ნე­ბის­მი­ერ ქა­ლაქ­ში ყო­ველ­თვის არ­სე­ბობ­და და არ­სე­ბობს პრეს­ტი­ჟუ­ლი უბ­ნე­ბი, და­სახ­ლე­ბე­ბი და სა­ცხოვ­რე­ბე­ლი სახ­ლე­ბი. ამით არც გა­სუ­ლი სა­უ­კუ­ნის თბი­ლი­სი იყო გა­მორ­ჩე­უ­ლი და კო­მუ­ნის­ტურ ეპო­ქა­შიც ცხა­დია, არ­სე­ბობ­და ასე­თი შე­ნო­ბე­ბი, რომ­ლე­ბიც, სა­გან­გე­ბოდ და დიდი სიფრ­თხი­ლით შენ­დე­ბო­და. იმ დრო­ის­თვის და იმ წე­სე­ბით, ასეთ შე­ნო­ბებ­ში სა­ზო­გა­დო­ე­ბის­თვის კარ­გად ცნო­ბი­ლი, გარ­კვე­უ­ლი დამ­სა­ხუ­რე­ბის, წარ­მა­ტე­ბის, გავ­ლე­ნის, სტა­ტუ­სის მქო­ნე ადა­მი­ა­ნე­ბი ცხოვ­რობ­დნენ (მეტ­წი­ლად მათ ამ ბი­ნე­ბით მთავ­რო­ბა ასა­ჩუქ­რებ­და).

მოკ­ლედ, არ­სე­ბობ­და სპორ­ტსმე­ნე­ბის, მსა­ხი­ო­ბე­ბის, მეც­ნი­ე­რე­ბის, მთავ­რო­ბის წევ­რე­ბის, ე.წ. ცე­კას სახ­ლე­ბიც. ერთ-ერთი ასე­თი "ცე­კას სახ­ლი" ვა­კე­ში, ჭავ­ჭა­ვა­ძის 75 ნო­მერ­ში 80-იან წლებ­ში აშენ­და.

რო­გორც ნინო ლეჟა­ვა გვე­უბ­ნე­ბა, ამ სახ­ლში ბავ­შვო­ბა გა­ა­ტა­რა. ის პრო­ფე­სი­ით ჟურ­ნა­ლის­ტია. დღეს­დღე­ო­ბით კი ერთ-ერთი სა­ჯა­რო ბა­ღის დი­რექ­ტო­რი გახ­ლავთ.

აღ­ნიშ­ნულ სახ­ლში დღე­საც ცხოვ­რო­ბენ მისი მშობ­ლე­ბი: დედა - სა­ხე­ლო­ვა­ნი სპორ­ტსმე­ნი, ნელი სა­ლა­ძე ქარ­თუ­ლი მხატ­ვრუ­ლი ტან­ვარ­ჯი­შის ლე­გენ­და და მამა - მეც­ნი­ე­რი, გე­ნე­ტი­კო­სი თე­ი­მუ­რაზ ლეჟა­ვა.

რეს­პონ­დენ­ტი ჩვენ­თან სა­უბ­რი­სას მის მეხ­სი­ე­რე­ბა­ში აღ­ბეჭ­დილ სა­მე­ზობ­ლოს ასე იხ­სე­ნებს...

- თბი­ლის­ში 80 წელს აშენ­და სა­ცხოვ­რე­ბე­ლი კორ­პუ­სი, რო­მელ­საც "ცე­კას" სახ­ლს ეძახ­დნენ. მისი მო­ბი­ნად­რე­ე­ბი დე­და­ქა­ლა­ქი­სა თუ ქვეყ­ნის იმ­დრო­ინ­დე­ლი გა­მორ­ჩე­უ­ლი ფენა გახ­ლდათ. რო­გორც ვიცი, შე­ნო­ბას გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლი სიფრ­თხი­ლით და მა­ღა­ლი ხა­რის­ხით აშე­ნებ­დნენ. ალ­ბათ წარ­მო­უდ­გე­ნე­ლია ისიც, რომ ბინა მა­ცხოვ­რებ­ლებს იმ პე­რი­ოდ­ში უმაღ­ლე­სი ხა­რის­ხის რე­მონ­ტით, ორი სვე­ლი წერ­ტი­ლით მო­პირ­კე­თე­ბუ­ლი და სა­სე­ირ­ნო ბა­ღით ჩა­ა­ბა­რეს.

მარ­თლა სა­ო­ცა­რი სა­მე­ზობ­ლო შე­იკ­რი­ბა - სა­ხე­ლო­ვა­ნი სპორ­ტსმე­ნე­ბი - მაია ჩი­ბურ­და­ნი­ძე, ქე­თე­ვან ლო­სა­ბე­რი­ძე, თა­მაზ იმ­ნა­იშ­ვი­ლი, ნო­დარ ქორ­ქია, ნელი სა­ლა­ძე, ვლა­დი­მერ ისე­ლი­ძე, თა­მაზ ჩიხ­ლა­ძე, ირი­ნა გა­ბაშ­ვი­ლი, ნი­კო­ლოზ დე­რი­უ­გი­ნი, ალექ­სან­დრე ამ­პი­ლო­გო­ვი, ლე­ვან მო­სეშ­ვი­ლი...

ასე­ვე ცხოვ­რობ­დნენ პარ­ტი­უ­ლი მუ­შა­კე­ბიც - სო­ლი­კო ხა­ბე­იშ­ვი­ლი, დო­დი­კა მარ­შა­ნია, ნუგ­ზარ სა­ჯა­ია, ვილი ალა­ვი­ძე, ნა­თე­ლა ვა­სა­ძე, გუ­რამ ენუ­ქი­ძე, ლია ლო­მი­ძე, ნო­დარ ჯან­ბე­რი­ძე, რა­მაზ გოგ­ლი­ძე. ასე­ვე აკა­დე­მი­კო­სი ემილ სეხ­ნი­აშ­ვი­ლი, ორი გე­ნე­რა­ლი - ჯან­ჯღა­ვა და სოტ­ნი­კო­ვი და კი­დევ ბევ­რი ცნო­ბი­ლი ადა­მი­ა­ნი და ყვე­ლა ერთ ოჯა­ხად ვი­ყა­ვით.

- რო­გორც შე­ვი­ტყვეთ, 80-იან წლებ­ში თქვენს სა­მე­ზობ­ლოს, რა­ღაც ეტაპ­ზე, სტა­ლი­ნის ქა­ლიშ­ვი­ლი, სვეტ­ლა­ნა ალი­ლუ­ე­ვაც შე­მო­უ­ერ­თდა...

- მახ­სოვს ეგ ამ­ბა­ვი - და­ახ­ლო­ე­ბით 1985 წელი იყო, რომ სა­მე­ზობ­ლო­ში ამ­ბობ­დნენ, სვეტ­ლა­ნა ალი­ლუ­ე­ვამ აქ ბინა მი­ი­ღო. მარ­თლაც ასე იყო. ეზო­ში ხში­რად ძა­ლი­ან ჩვე­უ­ლებ­რი­ვი, არა­ვის­გან გა­მორ­ჩე­უ­ლი ქალ­ბა­ტო­ნი მხვდე­ბო­და. ის თა­ვის შვილ­თან, ოლ­გას­თან ერ­თად ცხოვ­რობ­და. ოლგა ერ­თა­დერ­თი გო­გო­ნა გახ­ლდათ იქ, რო­მელ­საც უცხო­უ­რი შე­ხე­დუ­ლე­ბა ჰქონ­და და ყვე­ლას­გან გა­მო­ირ­ჩე­ო­და. ახლა ძა­ლი­ან ვნა­ნობ, რომ ერთხე­ლაც არ გა­მოვ­ლა­პა­რა­კე­ბი­ვარ. მხო­ლოდ გა­მარ­ჯო­ბით შე­მო­ვი­ფარ­გლე­ბო­დი, თუმ­ცა მათ­თვის რა უნდა მე­კი­თხა, მა­შინ ხომ ძა­ლი­ან პა­ტა­რა ვი­ყა­ვი... რე­ა­ლუ­რად, ამ ადა­მი­ა­ნებს არა­ვინ ეხე­ბო­და, თა­ვის­თვის იყ­ვნენ და თან, არა­ვის ეკა­რე­ბოდ­ნენ. გარ­კვე­უ­ლი დრო­ის შემ­დეგ სა­ქარ­თვე­ლო­დან და ცხა­დია, ჩვე­ნი სა­მე­ზობ­ლო­და­ნაც წა­ვიდ­ნენ.

სხვა­თა შო­რის, სახ­ლში მაქვს იმ ბავ­შვის დღი­უ­რე­ბი. ამე­რი­კა­ში რომ მი­დი­ოდ­ნენ, ბი­ნი­დან გა­რეთ გა­და­საყ­რე­ლად ბევ­რი ნივ­თი გა­მო­ი­ტა­ნეს, მათ შო­რის, ოლ­გას დღი­უ­რე­ბი. მერე ის ლა­მა­ზი ბლოკ­ნო­ტე­ბი ბავ­შვებ­მა ავი­ღეთ და ეზო­ში ვთა­მა­შობ­დით. რო­გორც გი­თხა­რით, მისი ერთი ცალი შე­მომ­რჩა. იქ არის ერთი ნე­გა­ტი­ვი თვი­თონ სვეტ­ლა­ნა­სი. ეტყო­ბა, გა­და­ი­ღო და მერე ბლოკ­ნოტ­ში ჩარ­ჩა. ოლგა ახლა ამე­რი­კა­ში ცხოვ­რობს. სვეტ­ლა­ნა კი 2011 წელს გარ­და­იც­ვა­ლა.

ნინო ლეჟა­ვას ამ მო­ნა­თხრო­ბის მიღ­მა, ამ ფაქტთან და­კავ­ში­რე­ბით არ­სე­ბობს ოფი­ცი­ა­ლუ­რი ინ­ფორ­მა­ცია, სა­დაც წე­რია: "სვეტ­ლა­ნა და მისი ქა­ლიშ­ვი­ლი ოლგა 1984 წელს მოს­კო­ვი­დან თბი­ლის­ში სა­ცხოვ­რებ­ლად გად­მო­ვიდ­ნენ. სსრკ კომ­პარ­ტი­ის ცენ­ტრა­ლუ­რი კო­მი­ტე­ტის გენმდივ­ნის კონ­სტან­ტი­ნე ჩერ­ნენ­კოს და­ვა­ლე­ბით, სა­ქარ­თვე­ლოს კო­მუ­ნის­ტუ­რი პარ­ტი­ის ცენ­ტრა­ლუ­რი კო­მი­ტე­ტის მა­შინ­დელ­მა პირ­ველ­მა მდი­ვან­მა ედუ­არდ შე­ვარ­დნა­ძემ მათ­თვის თბი­ლის­ში ცხოვ­რე­ბის ყვე­ლა აუ­ცი­ლე­ბე­ლი პი­რო­ბა შექ­მნა: მათ თბი­ლი­სის ელი­ტურ რა­ი­ონ­ში კე­თილ­მო­წყო­ბი­ლი სა­მო­თა­ხი­ა­ნი ბინა გა­და­ე­ცათ, მათ გან­კარ­გუ­ლე­ბა­ში იყო ასე­ვე ავ­ტო­მან­ქა­ნა და ფუ­ლა­დი სახ­სრე­ბი. გარ­და ამი­სა, ოლ­გას მას­წავ­ლებ­ლე­ბი რუ­სულ და ქარ­თულ ენებ­ში უფა­სოდ ამე­ცა­დი­ნებ­დნენ. იგი და­კა­ვე­ბუ­ლი იყო სა­ცხე­ნოს­ნო სპორ­ტით. დედა-შვი­ლი მე­ზობ­ლებს, ქარ­თუ­ლი მეც­ნი­ე­რე­ბის, სპორ­ტის, კულ­ტუ­რის წარ­მო­მად­გენ­ლებს და­უ­მე­გობ­რდნენ".

სვეტ­ლა­ნა ალი­ლუ­ე­ვა და მისი ქა­ლიშ­ვი­ლი თბი­ლის­ში ორი წელი - 1986 წლის მარ­ტამ­დე ცხოვ­რობ­დნენ, შემ­დეგ მოს­კოვ­ში გა­და­ვიდ­ნენ, 1986 წლის ნო­ემ­ბერ­ში კი აშშ-ში გა­ემ­გზავრნენ. ალო­ლუ­ე­ვა ცხოვ­რობ­და ინ­გლის­შიც. გარ­და­იც­ვა­ლა აშშ-ში, ვის­კონ­სი­ნის შტატ­ში, მო­ხუც­თა თავ­შე­სა­ფარ­ში“.

ნინო ლეჟა­ვა:

- ჩვე­ნი მე­ზობ­ლე­ბი­დან გან­სა­კუთ­რე­ბით მიყ­ვარ­და ნუგ­ზარ სა­ჯა­ია (ეროვ­ნუ­ლი უშიშ­რო­ე­ბის საბ­ჭოს მდი­ვა­ნი). ზედ­მე­ტად უშუ­ა­ლო და თა­ვა­ზი­ა­ნი ადა­მი­ა­ნი იყო. ხში­რად, უტ­რან­სპორ­ტო­ბის დროს, სამ­სა­ხურ­ში ფე­ხი­თაც მი­დი­ო­და... ბა­ტო­ნი ნუგ­ზა­რი ჩვენს სა­დარ­ბა­ზო­ში, მე­ო­თხე სარ­თულ­ზე ცხოვ­რობ­და. მის დას­თან ჩემი ბე­ბია მე­გობ­რობ­და. და აფ­თი­ა­ქა­რი იყო და კოს­ტა­ვა­ზე აფ­თი­აქ­ში მუ­შა­ობ­და. სხვა­თა შო­რის, სა­ჯა­ი­ე­ბის გვერ­დით, ერთ ოთა­ხი­ან­ში ბო­რის ად­ლე­ი­ბა ცხოვ­რობ­და, სწო­რედ ის ად­ლე­ი­ბა, რო­მე­ლიც ვლა­დის­ლავ არ­ძინ­ბას წინ აფხა­ზე­თის მთავ­რო­ბას ხელ­მძღვა­ნე­ლობ­და... ჩვენ ბავ­შვე­ბი ყვე­ლა­ნი სა­თა­მა­შოდ ერ­თმა­ნე­თის სახ­ლებ­ში დავ­დი­ო­დით. ად­ლე­ი­ბას შვი­ლიშ­ვი­ლე­ბი სა­ი­და და ნანა დო­ჩი­ე­ბი აფხა­ზე­თის ომამ­დე ჩემი მე­გობ­რე­ბი იყ­ვნენ. არე­უ­ლო­ბა რომ და­ი­წყო, ისი­ნი თბი­ლის­ში ცხოვ­რობ­დნენ და ჩემი პრო­ტეს­ტის გამო მათ­თან ურ­თი­ერ­თო­ბა შევ­წყვი­ტე. შემ­დეგ, რო­გორც გა­ვი­გე, მოს­კოვ­ში წა­ვიდ­ნენ, ბი­ნაც ალ­ბათ გა­ყი­დეს...

მინ­და, ასე­ვე გა­ვიხ­სე­ნო სო­ლი­კო ხა­ბე­იშ­ვი­ლი (ცე­კას მდი­ვა­ნი), ჩემს მშობ­ლებს გან­სა­კუთ­რე­ბით უყ­ვარ­დათ. დე­დას ხში­რად დახ­მა­რე­ბია სპორ­ტსმე­ნე­ბის შე­ჯიბ­რე­ბებ­ზე გამ­გზავ­რე­ბა­ში. სა­ერ­თოდ ისე იყო, რომ ეს ადა­მი­ა­ნე­ბი, სა­მე­ზობ­ლო­ში ყვე­ლა­ნი ერ­თმა­ნეთს ეხ­მა­რე­ბოდ­ნენ... მკა­ფი­ოდ მახ­სოვს ასე­ვე დილა ჩვენს ეზო­ში, შთამ­ბეჭ­და­ვი იყო - შავი ვოლ­გე­ბის დიდი რიგი იდგა. ეს სა­ნა­ხა­ო­ბა არა­სო­დეს და­მა­ვი­წყდე­ბა...

ორი კა­რის მე­ზო­ბე­ლი გვყავ­და - ვა­სი­კო სა­ნა­ძე და თა­მაზ იმ­ნა­იშ­ვი­ლი. ვა­სი­კო მახ­სოვს, ულა­მა­ზე­სი კაცი იყო, რა­ღაც­ნა­ი­რი ევ­რო­პუ­ლი გა­რეგ­ნო­ბის და სა­ხე­ლო­ვა­ნი მო­ცუ­რა­ვე. თა­მა­ზი კი სრო­ლა­ში მსოფ­ლიო ჩემ­პი­ო­ნი... ამ სამი ბი­ნის კარი არას­დროს იკე­ტე­ბო­და.

გული დამ­წყვი­ტა ოლიმ­პი­უ­რი ჩემ­პი­ო­ნის ქე­თე­ვან ლო­სა­ბე­რი­ძის გარ­დაც­ვა­ლე­ბამ. სა­ო­ცა­რი ქალ­ბა­ტო­ნი გახ­ლდათ. ჩემ­პი­ო­ნი ქალი უთ­ბი­ლე­სი, უსაყ­ვარ­ლე­სი ადა­მი­ა­ნი იყო, რო­მე­ლიც ერ­თნა­ი­რად წარ­მა­ტე­ბუ­ლი აღ­მოჩ­ნდა სპორ­ტშიც და მა­თე­მა­ტი­კა­შიც, ის ხომ უნი­ვერ­სი­ტეტ­ში ლექ­ცი­ებ­საც კი­თხუ­ლობ­და. თან, სა­ო­ცა­რი კუ­ლი­ნა­რი იყო.

ჩვენს სახ­ლში ახ­ლაც ცხოვ­რობს მაია ჩი­ბურ­და­ნი­ძე. ის წლე­ბია რე­ლი­გი­უ­რად ცხოვ­რობს. ამი­ტომ მას­თან დიდი ხა­ნია მისი სუ­ლი­ე­რი მო­ძღვა­რი ცხოვ­რობს, ხან­დაზ­მუ­ლი ადა­მი­ა­ნი, რო­მელ­საც მაია პატ­რო­ნობს... კარ­გად მახ­სოვს მა­ი­ას დედა, რო­მელ­საც შვი­ლის კა­რი­ე­რა­ში დიდი წვლი­ლი მი­უ­ძღვის...

ამ­ჟა­მად ჩემს სა­კუ­თარ ოჯახ­თან ერ­თად სხვა­გან ვცხოვ­რობ, თუმ­ცა დე­დას­თან რომ მივ­დი­ვარ, ჩემი სახ­ლის კე­დელ­ზე მე­მო­რი­ა­ლურ და­ფებს სულ ვე­სალ­მე­ბი. ამით კი ვე­სალ­მე­ბი ჩემს მე­ზობ­ლებს, რომ­ლე­ბიც ასე მიყ­ვარ­და...

- სა­კუ­თარ ოჯახ­ზე და დე­და­ზე, ნელი სა­ლა­ძე­ზე გვი­ამ­ბეთ, რომ­ლის ღვაწ­ლი ქარ­თულ მხატ­ვრულ ტან­ვარ­ჯიშ­ში დი­დია...

- დედა მარ­თლაც ცნო­ბი­ლი სპორ­ტსმე­ნი - XX სა­უ­კუ­ნის სა­ქარ­თვე­ლოს სა­უ­კე­თე­სო მწვრთნე­ლი ტან­ვარ­ჯიშ­ში ნელი სა­ლა­ძეა. ეს ბინა დე­დამ მი­ი­ღო. მამა თე­ი­მუ­რაზ ლეჟა­ვა გე­ნე­ტი­კო­სია და 2019 წელს ევ­რო­პის სა­უ­კე­თე­სო მეც­ნი­ე­რი გე­რონ­ტო­ლო­გი­ა­ში...

- სა­ხე­ლო­ვა­ნი სპორ­ტსმე­ნის შვი­ლი რა­ტომ არ გაჰ­ყე­ვით ტან­ვარ­ჯიშს?

- ჩემი ბავ­შვო­ბა მძი­მე იყო იმ კუ­თხით, რომ დედა მთე­ლი დღე დარ­ბაზ­ში დი­ლის 9-10 სა­ა­თი­დან ღა­მის 10 სა­ა­თამ­დე თა­ვის გუნდს ავარ­ჯი­შებ­და. მეც მას­თან ერ­თად ვი­ყა­ვი. სამ­წუ­ხა­როდ, ასე ხდე­ბა ხოლ­მე, რომ დიდი სპორ­ტსმე­ნე­ბის შვი­ლე­ბი დიდი სპორ­ტსმე­ნე­ბი ვერ გა­მო­დი­ან. დედა სხვებ­ზე ისე იყო გა­და­ყო­ლი­ლი, რომ ჩემ­თვის ამ მი­მარ­თუ­ლე­ბით დრო არა­სო­დეს ჰქონ­და, რომ ვე­ვარ­ჯი­შე­ბი­ნე. თვლი­და, რომ სხვებ­ზე უფრო დიდი პა­სუ­ხის­მგებ­ლო­ბა ჰქონ­და. თა­ო­ბე­ბი გა­ზარ­და. ეს ყვე­ლა­ფე­რი კი ჩემს თვალ­წინ ხდე­ბო­და. ქარ­თუ­ლი მხატ­ვრუ­ლი ტან­ვარ­ჯი­შის მე­მა­ტი­ა­ნე ვარ. იყო წარ­მა­ტე­ბე­ბი, მსოფ­ლიო კვარ­ცხლბე­კებ­ზე პირ­ვე­ლი ად­გი­ლე­ბი, ფაქ­ტობ­რი­ვად, ქარ­თუ­ლი მხატ­ვრუ­ლი ტან­ვარ­ჯი­შის ლე­გენ­და შექ­მნა, რად­გა­ნაც თა­ვი­დან დე­დამ როცა და­ი­წყო, ქარ­თუ­ლი მხატ­ვრუ­ლი ტან­ვარ­ჯი­ში მსოფ­ლიო ას­პა­რეზ­ზე არა­ფერს წარ­მო­ად­გენ­და. არა­ვის ეგო­ნა, რომ ასეთ მწვერ­ვა­ლებს მი­აღ­წევ­დნენ, არა­და, ამ ყვე­ლა­ფერ­მა დე­და­ჩე­მის ხელ­ში გა­ი­ა­რეს...

- რა ხდე­ბა დღეს იმ სახ­ლში, სა­დაც ბავ­შვო­ბის წლე­ბი გა­ა­ტა­რეთ?

- იქ ბევ­რი სპორ­ტსმე­ნი ისევ ცხოვ­რობს. თუმ­ცა არა­ერ­თი ბინა გა­ი­ყი­და, სა­დაც უკვე უცხო ადა­მი­ა­ნე­ბი ცხოვ­რო­ბენ, რომ­ლებ­მაც არ იცი­ან, რო­გო­რი სა­ო­ცა­რი სახ­ლის მფლო­ბე­ლე­ბი არი­ან...