XXI საუკუნის ხელნაწერ "ვეფხისტყაოსანზე“ 18-წლიანი მუშაობა დასრულდა - რა უნდა იცოდეთ ახალ, უნიკალურ გამოცემაზე
„ვეფხისტყაოსანი“ მე-12 საუკუნეში მოღვაწე ქართველი პოეტის, შოთა რუსთაველის ჩვენამდე მოღწეული ერთადერთი პოემაა, რომელშიც ორი პარალელური ამბავია მოთხრობილი - არაბეთის და ინდოეთის. ორივე მათგანი ერთმანეთს სიუჟეტურად უკავშირდება. ტექსტის პირვანდელმა ვარიანტმა ჩვენამდე, სამწუხაროდ, ვერ მოაღწია. ყველაზე ძველი ხელნაწერი, რომელიც დღეისათვისაა ცნობილი, მე-16 საუკუნით თარიღდება. თავად პოემა მე-12 საუკუნეში თამარის მეფობის პერიოდში დაიწერა და 1712 წლამდე მხოლოდ ხელნაწერების მეშვეობით ვრცელდებოდა. დღეისათვის 164-მა ხელნაწერმა მოაღწია.
საუკუნეების განმავლობაში „ვეფხისტყაოსნის“ ტექსტი იცვლებოდა. ხშირად ემატებოდა ახალი სტროფები, ზოგჯერ კი მთლიანი თავებიც, რომლებიც „ვეფხისტყაოსნის გაგრძელებების“ სახელითაა ცნობილი.
„ვეფხისტყაოსნის“ ზოგიერთი ხელნაწერი გაფორმებულია მდიდრული ორნამენტებით და მინიატურებით, რომლებსაც სხვადასხვა მხატვრები ქმნიდნენ. საქართველოში ოდითგანვე არსებობდა ხელით გადაწერის უდიდესი ტრადიცია. სწორედ ამ ტრადიციის დამსახურებაა, რომ ქართველმა ხალხმა ეს უძვირფასესი განძი საუკუნეების მანძილზე შეინარჩუნა და აქამდე მოიტანა.
ქართველი მკითხველი გენიალური პოემის კიდევ ერთ, ახალ გამოცემას იხილავს. სულ ახლახან დასრულდა 18-წლიან პროექტზე მუშაობა, რომელმაც ეპოქის 300-მდე გამორჩეული ადამიანი გააერთიანა. „21-ე საუკუნის ხელნაწერი ვეფხისტყაოსნის“ შექმნის იდეა კოლექციონერ გურამ ახალაიას ეკუთვნის.
„უნიკალური ქართული ხელნაწერებისადმი მოწიწებამ, ცნობილი თუ უცნობი გადამწერების მიმართ მადლიერების გრძნობამ, გამიჩინა სურვილი „XXI საუკუნის ხელნაწერი ვეფხისტყაოსანი“ შეგვექმნა. თავდაპირველად გავეცანი 50-მდე კალიგრაფისტის ნამუშევარს, მაგრამ არჩევანი ვერცერთზე ვერ შევაჩერე. ამიტომაც თხოვნით მივმართე ჩვენი ქვეყნის ცნობილ ადამიანებს, საერო და სასულიერო პირებს, საზოგადოებაში გამორჩეულ პიროვნებებს, მონაწილეობა მიეღოთ ამ პროექტში და ხელით გადაეწერათ „ვეფხისტყაოსნის“ თითო გვერდი,“ – გურამ ახალაია.
„21-ე საუკუნის ხელნაწერი „ვეფხისტყაოსნის” პირველი გვერდი საქართველოს პატრიარქმა, მისმა უწმინდესობამ ილია II-მ გადაწერა, მეორე გვერდი - ჭაბუა ამირეჯიბმა, მესამე - ანა კალანდაძემ. საბოლოოდ, პროექტში მონაწილეობა მიიღეს რუსთაველის პრემიის ლაურეატებმა, მწერლებმა, მეცნიერებმა, მთარგმნელებმა, ჟურნალისტებმა, მუსიკოსებმა, არქიტექტორებმა, მსახიობებმა, სპორტსმენებმა, კალიგრაფისტებმა და წმინა სინოდის წევრებმა. ბოლო გვერდი გადაწერა 21-ე საუკუნის უდიდესმა მოქამდაკემ და საზოგადო მოღვაწემ მერაბ ბერძენიშვილმა.
ილუსტრაციების შექმნაში ცნობილმა მხატვრებმა მიიღეს მონაწილეობა, ესენი არიან: ლევან ცუცქირიძე, პიკო (ზურაბ) ნიჟარაძე, რუსუდან ფეტვიაშვილი, ქეთი მატაბელი, თემო გოცაძე, თაზო ხუციშვილი, ზურაბ წერეთელი, მურთაზ მურვანიძე, მამუკა ცეცხლაძე, რეზო ადამია, ზურაბ ხაბაძე, გოგი წერეთელი, ლორეტა შენგელია, მამია მალაზონია, გიორგი გეგეჭკორი, დავით აფციაური, თეკლა მელაძე. ხელნაწერის თითოეული გვერდის მხატვრულად გასაფორმებლად, სპეციალურად ამ ხელნაწერისთვის, კამარების, მინიატურებისა და საზედაო ასოების კომპოზიციები, უძველესი ხელნაწერების მიხედვით შექმნა განსაკუთრებით მნიშვნელოვან ხელნაწერთა მხატვარ-რესტრავრატორმა ლია სიხარულიძემ.
პოემა ,,ვეფხისტყაოსანი“ 37 ქვეყანაში 47 ენაზეა თარგმნილი. ხელნაწერი „ვეფხისტყაოსნის“ გადამწერთა დიდი სურვილია, რომ საუკუნეში ერთხელ შოთა რუსთაველის უკვდავი პოემის ხელით გადაწერის ტრადიცია გაგრძელდეს, რათა ის ანდერძად დაუბრუნდეს მომავალი ასწლეულის ქართველებს და ძველი კალიგრაფისტების მსგავსად, მათ შექმნან XXII საუკუნის ხელნაწერი „ვეფხისტყაოსანი“.
წიგნის ბეჭდური ვერსია შეზღუდული რაოდენობით გაიყიდება და მისი შეძენა შესაძლებელი იქნება მხოლოდ „ბიბლუსის“ მაღაზიათა ქსელში.
<iframe width="560" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/JLYCDp5NWs8" title="YouTube video player" frameborder="0" allow="accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture" allowfullscreen></iframe>