ყველაზე ცნობილი ქართველის ექვთიმე თაყაიშვილის ნაკლებად ცნობილი შავრაზმელი ძმა ნიკოკია თაყაიშვილი ცუდად ექცეოდა პატარა ძმას - ექვთიმეს, სცხვენოდა მისი კოჭლი ძმის საზოგადოებაში გამოჩენის. თუმცა ექვთიმე უფროს ძმაზე აუგს არსად ამბობს, არცერთი ჩანაწერში. კინორეჟისორი, მკვლევარი ირაკლი მახარაძე ნიკოკია თაყაიშვილის შესახებ გვიამბობს:
- როგორც ვიცით, ექვთიმეს ორი ძმა ჰყავდა, ორივე სამხედრო... ერთი გახლდათ - ნიკოკია თაყაიშვილი, რომელიც ძლიერი პიროვნება, ძლიერი სამხედრო იყო, ძალიან უყვარდა ქეიფი და დროსტარება. იგი სამწუხაროდ ცუდად ექცეოდა უმცროს ძმას, ექვთიმეს... თავად ექვთიმე წერს მოგონებებში, ერთხელ თურმე სადღაც მიდიოდნენ და ზამთრის ცივ ამინდში, შილიფად შემოსილი ექვთიმე ხუხულაში დატოვა მწყემსთან, თავად კი საქეიფოდ გაემართა. პატარა ექვთიმემ მთელი ღამე იმ ხუხულაში გაატარა და მერე მოგონებებში წერდა, არ ვიცი ფილტვების ანთებას როგორ გადავურჩი, ღმერთმა იცისო... ექვთიმეს ხუხულაში დატოვების მიზეზი კი ის იყო, რომ სცხვენოდა საზოგადოებაში თავის კოჭლი ძმა გამოეჩინა.. შემდეგ სწორედ ამ კოჭლმა ძმამ შეძლო ის, რაც - მხოლოდ თითო-ოროლა ქართველმა.
ის უკვე ყველამ ვიცით, რომ პატარა ექვთიმემ ფეხი მოიტეხა, კოჭლი დარჩა და სწორედ ამის გამო იკავებდა მეუღლის - ნინო პოლტორაცკაიას ოჯახი თავის დროზე თავს მათ ქორწინებაზე. მათი ბედი ილია ჭავჭავაძემ გადაწყვიტა და გამორჩეული ოჯახიც შეიქმნა, მიუხედავად იმისა, რომ შთამომავლობა არ დარჩენიათ. ყველაფერი ღვთის ნებაა...
- რას გვეტყვით ნიკოკია თაყაიშვილის შესახებ?
- რაც შეეხება ნიკოკიას, მე მასზე ბევრი მასალა არ მაქვს, რადგან უფრო მეტად სხვა მიმართულებით, გურულ მოჯირითეებზე ვიკვლევ... ვიცი ის რომ, ნიკოკია შავრაზმელი იყო... ხომ იყვნენ წითელრაზმელები, რომლებიც ძირითადად მარქსისტები იყვნენ და რევოლუციის მოხდენა უნდოდათ, ასევე შეიქმნა შავრაზმული ორგანიზაციები. მათ სახელმწიფო აფინანსებდა და იარაღით ამარაგებდა. ამ ორგანიზაციების შემადგენლობა უფრო მეტად თავად-აზნაურობა იყო...ერთერთი ცნობილი შავრაზმელი ნიკოკია იყო და აქედან ჩანს რამდენად განსხვავდებოდნენ ძმები - ნიკოკია და ექვთიმე თაყაიშვილები...
ექვთიმეს კიდევ ერთი მოგონებაა ძმაზე, როდესაც ნიკოკიამ სთხოვა გურიაში ჩასულიყო... ექვთიმე შეუძლოდ იყო, მოგვიანებით ჩავიდა და ნიკოკიას საყვედური უთქვამს, რომ მეთქვა მიწაში რაღაც გატეხილი ქოთანი ვიპოვე, ხომ მაშინვე გამოიქცეოდიო... იკვეთება რომ ცუდად ექცეოდა, თორემ ექვთიმე მასზე აუგს არსად ამბობს. ძმას რომ ქეიფში არ წაიყვან და საზოგადოებაში მისი კოჭლობის გამო გამოჩენის შეგრცხვება, ეს უკვე ყველაფერზე მეტყველებს... ძალიან არ მიყვარს, როდესაც ექვთიმეს მოიხსენიებენ, როგორც - ღვთისკაცი. მე რომ მკითხონ, წმინდანად შერაცხვა საზოგადოებას ართმევს ამ ადამიანს. რაკი ღვთისკაცია, მასზე ვერაფერს იტყვი მიწიერს და ამ დროს ესენი ხომ ჩვეულებრივი ადამიანები არიან?! ექვთიმე თხას რომ წველიდა მაშინაც ღვთისკაცი იყო? ექვთიმე ისედაც წმინდანია, იმდენად უზარმაზარი საქმე გააკეთა თავის ქვეყნისთვის!
