"ვიყენებთ ციტოკინური შტორმის წინააღმდეგ მედიკამენტს, რომლის ერთი გადასხმა 7 ათას ლარამდე ჯდება" - რას ამბობს ვაქცინაციასა და კოვიდის საწინააღმდეგო მედიკამენტებზე დავით გადელია?

აკადემიკოს ვახტანგ ბოჭორიშვილის კლინიკის გენერალური დირექტორი დავით გადელია სოციალურ ქსელში პერიოდულად პანდემიასთან დაკავშირებით საინტერესო სტატუსებს აქვეყნებს. ბატონი დავითი ერთ-ერთი პირველი იყო ექიმებიდან, რომელიც ქვეყანაში ვაქცინაციის დაწყების დღესვე ასტრაზენეკას ვაქცინით აიცრა. ქვეყანაში ანტივაქსერული კამპანიის აგორების შემდეგ კი სოციალურ ქსელში წერდა: "ექიმი ანტივაქსერი ჩემთვის არაა ექიმი და პროფესიონალი. აქაც, ვინც შემხვდება, დავბლოკავ! მათ ჭკუის სწავლებას არავითარი აზრი აღარ აქვს".

რა შეცდომები იქნა დაშვებული ვაქცინაციის დროს ქვეყანაში, როგორ უნდა გაიზარდოს ქვეყანაში აცრის მაჩვენებელი და როდის დასრულდება პანდემია, ამ და სხვა თემებზე ბატონმა დავითმა ambebi.ge-ს კითხვებს უპასუხა

- ბატონო დავით, რა შეცდომები იქნა დაშვებული ქვეყანაში ვაქცინაციის პროცესში?

- ამას შეცდომას ვერ დავარქმევდი, ეს უფრო საბედისწერო შემთხვევა იყო, როდესაც ვაქცინაციის დაწყებიდან ორ დღეში ჩვენი კოლეგა, 27 წლის მედდა მეგი ბაქრაძე გარდაიცვალა. ამან ძალიან ცუდად იმოქმედა ვაქცინაციის პროცესზე, ხალხი შეაშინა. ასეთი შემთხვევები მსოფლიოში იშვიათია, მაინცდამაინც ჩვენთან მოხდა. ამან ძალიან დიდი როლი ითამაშა იმაზე, თუ როგორ გაგრძელდა შემდეგ ვაქცინაციის პროცესი.

- თქვენ თუ ხართ მომხრე სავალდებულო ვაქცინაციის?

- დემოკრატიულ ქვეყანაში ვაქცინაცია სავალდებულო ვერ გახდება, მაგრამ არსებობს მთელი რიგი წამახალისებელი საშუალებები. იგივე მწვანე პასპორტები, რომელიც აცრილ მოსახლეობას გარკვეულ უპირატესობას მისცემს. შეიძლება ეს სტატუსი მიენიჭოს კომპანიებსაც, რომელთაც ყველა თანამშრომელი აცრილი ეყოლებათ და გარკვეული შეღავათები ექნებათ. ამან იქნებ დააფიქროს აუცრელი მოსახლეობის ნაწილი, როდესაც სხვა მასზე უფრო მეტი უპირატესობა ექნება. როგორ წარმოგიდგენიათ სავალდებულო რომ იყოს, ცხვრებივით ხომ არ გარეკავენ ხალხს ასაცრელად. არადა, გადარჩენის ერთადერთი შანსი ვაქცინაციაშია, სხვანაირად წარმოუდგენელია.

როდესაც მირეკავენ კოვიდიანი პაციენტის მისაღებად, პირველ რიგში იმას ვკითხულობ აცრილი არის თუ არა. ძალიან მძიმეც რომ იყოს, აცრილი თუ არის, ისე არ ვნერვიულობ, იმიტომ, რომ ძალიან იშვიათია აცრილი პაციენტის შემთხვევაში ფატალური შედეგი დადგეს.

რეანიმაციაში მხოლოდ თითო-ოროლა აცრილი ავადმყოფი თუ გვყოლია და ისინიც სხვა მძიმე სნეულებებით გართულებული. მაღალი რისკის შემცველებად მიიჩნევიან მოხუცები და სხვა სომატური ავადმყოფები. რეანიმაციაში ცუდი პარამეტრების გამო მოხვედრილ მოხუც ავადმყოფს, ძალიან მცირე შანსი აქვს გადარჩენის. არ უნდა დავტოვოთ ეს ადამიანები უშანსოდ, უნდა ავცრათ...

- ბატონო დავით, ბოლო დროს, სოციალურ ქსელშიც წერენ ბრალდებებს სამედიცინო სექტორის მიმართ, თითქოს ადამიანებს ძალით ამძიმებენ, არ უტარებენ სათანადო მკურნალობას და იმიტომ არის გაზრდილი საქართველოში სიკვდილიანობა...

- კლინიკების ლანძღვა, უიმედო ავადმყოფს ვეღარ შველის, სამწუხაროდ. დიახ, ამბობენ კოვიდინფიცირებულზე "თავის ფეხით შევიდა და დამძიმდა...“ პაციენტების 99% თავისი ფეხით შედის, ფილტვის თუნდაც მძიმე დაზიანება სიარულს არ უშლის, მაგრამ აღმავალი პროცესი როდესაც მიდის, სწორედ კლინიკის პირობებში შეიძლება დამძიმდეს. განსაკუთრებით მაშინ, როცა თავად პაციენტიც ვერ ეხმარება ექიმს, ვერ ან არ იცავს დანიშნულ რეჟიმს, აუცრელია.

ყველაზე მძიმე კი მაინც კოვიდის მოულოდნელი გართულებებია. მოგეხსენებათ, ვირუსი აზიანებს ენდოთელიუმს, მათ შორის სისხლძარღვთა სისტემას. ნებისმიერ სისხლძარღვში შეიძლება მიმდინარეობდეს ფარულად ეს პროცესი და მედიცინის ახლანდელ ეტაპზე ვერ გავიგოთ. თუ ჩონჩხის კუნთებშია - ვიღებთ ჰემატომებს, რომელიც შეიძლება საოპერაციოც გახდეს. ხოლო თუ თავის ტვინის სისხლძარღვებშია პროცესი შეიძლება გასაწერი, თითქოს სრულიად გაჯანსაღებული ავადმყოფი უეცრად მოკლას. ამაზე მძიმე გადასატანი ექიმისთვის, მერწმუნეთ არაფერია...

- ბატონო დავით, თქვენ მარტში აიცერით ასტრაზენეკას ვაქცინით. უკვე ექვსი თვე გავიდა ვაქცინაციიდან, თუმცა ბუსტერ დოზაზე არაფერი ისმის...

- რაც შეეხება ბუსტერ დოზას, ამას ვაქცინის მწარმოებლები წყვეტენ, როგორც მოხდა ეს "ფაიზერის“ შემთხვევაში. რაც შეეხება "ასტრაზენეკას“ მალე ველოდებით გადაწყვეტილებას, რომელი ვაქცინით მოხდება ბუსტერის გაკეთება. ზოგადად ძალიან ბევრია ორგანიზმზე დამოკიდებული. ვირუსი ჯერ მხოლოდ ორი წლის არის და შესწავლის პროცესშია. სამსახურში გვქონდა შემთხვევა, როდესაც ქალბატონმა გადაიტანა კოვიდი, შემდგომ აიცრა და მეორედ კიდევ შეხვდა, თუმცა რთულად არ გადაუტანია. ზოგიერთი ადამიანის შემთხვევაში კი შეიძლება იმდენად მყარი აღმოჩნდეს ორგანიზმში არსებული ანტისხეულები, რომ ერთი წელიც კი ეყოს.

- ბოლო დროს ბევრს საუბრობენ კორონავირუსის შემთხვევაში სპეციალური მედიკამენტებით მკურნალობაზე, ამაზე რას გვეტყვით...

- რიმდესივირზე იცით უკვე, გამოქვეყნდა დასკვნა, რომ რიგ შემთხვევებში თუ დასაწყისში მიიღო პაციენტმა შველის, თუმცა ესეც ძვირადღირებული პრეპარატია. რაც შეეხება სხვა მედიკამენტებს, დეფიციტურია მთელი მსოფლიოსთვის და ძალიან ძვირი. ახლაც ვიყენებთ ციტოკინური შტორმის წინააღმდეგ გარკვეულ მედიკამენტებს, რომელთა ერთი სრულყოფილი გადასხმა (ადამიანის წონის გათვალისწინებით) 7 ათას ლარამდე ჯდება. ქვეყანამ დონაციით შემოიტანა ტაბლეტური, შედარებით ცოტა სუსტი სხვა მედიკამენტი, რომელსაც ასევე სტაციონარულად ვიყენებთ და კურსი 7 ათას დოლარამდე უჯდება ქვეყანას. აქვე გეტყვით, რომ გარდა სიძვირისა, ეს პრეპარატები მაინც დეფიციტურია, წარმოება ვერ ეწევა მოთხოვნას.

მონოკლონური ანტისხეულების შემცველი მედიკამენტები, რომელთა მიღება ამბულატორიულად შეიძლება და ერთ კურსს უცხოელი ფარმკომპანიები 5-6 ათას დოლარად ყიდიან. ერთია ღირებულება და თან წარმოება არ არის იმდენი, რომ ქვეყნებს ეყოს, დეფიციტურად რჩება.

წლის ბოლოსთვის კი ანტივირუსული მედიკამენტიც უნდა იყოს, რომლის ფასიც რიგითი მოქალაქისთვის მიუწვდომელი იქნება. იმიტომ, რომ ბევრად უფრო იაფად და ურისკოდ შეიძლებოდა დაავადების თავიდან აცილება და ეს არის აცრა. როდესაც შეგიძლია უფასოდ გადარჩე და არ იკეთებ აცრას, წარმოუდგენელია. კიდევ ერთხელ ვიმეორებ, მე არ მინახავს არცერთი აუცრელი მძიმე ავადმყოფი, რომელიც მედიკამენტების ანოტაციას კითხულობდა, ახლა რომ ვაქცინების მოლეკულურ დონეზე ანალიზს ითხოვენ. ეს მედიკამენტები არაა ახალი შექმნილი, ასე რომ ენდობიან? - თუ ჰგონია ამ ხალხს, რომ მედიკამენტის შექმნა უფრო ადვილია, ვიდრე ვაქცინის?!

- რა იქნება მომავალში, როდის დასრულდება პანდემია?

- რა თქმა უნდა, აუცილებლად დასრულდება, გინახავთ პანდემია, რომელიც არ დასრულებულა? უბრალოდ გააჩნია როდის მოხდება ეს ჩვენ ქვეყანაში და ჩამოვრჩებით თუ არა სხვა ქვეყნებს ძალიან, რადგან საქართველოში დაბალია ვაქცინაციის მაჩვენებელი.

როგორ შეიძლება ეს პანდემია შევაჩეროთ? - ეს არ არის მხოლოდ ექიმების პრობლემა, ეს არის საერთო, საზოგადო. ყველა ჩართულია ამ საქმეში, ეკონომიკა, ბიზნესი და მედიცინაც.

სულ ერთი და იგივეს ვამბობ, არსებობს სიცოცხლის გადარჩენის მარტივი ფორმა. პირველი, უნდა გაიკეთო პირბადე და მეორე შენივე სხეული მზად გქონდეს იმისთვის, რომ დავირუსების შემთხვევაში, დაახვედრო მტერს პატარა მებრძოლები, ანტისხეულების სახით, რაც მიიღწევა აცრის საშუალებით. დანარჩენი ყველა ის რეგულაციები და უმარტივესი წესები უნდა დაიცვან, რასაც ცხოვრებაში ხშირად უგულებელვყოფთ. ვფიქრობთ, - მე არაფერი დამემართებაო, არადა, ამ დროს ორგანიზმი პატარა შეცდომასაც კი არ გაპატიებთ.