ქარ­თველ სა­ზო­გა­დო­ე­ბას პე­რი­ო­დუ­ლად ეს­მის ინი­ცი­ა­ტი­ვა ია­რა­ღის ტა­რე­ბის ლე­გა­ლი­ზა­ცი­ის შე­სა­ხებ. არ­სე­ბობს სხვა­დას­ხვა მო­საზ­რე­ბა, თუ რა შე­დე­გი მოჰ­ყვე­ბო­და, სა­ზო­გა­დო­ე­ბა­ში ყვე­ლას რომ შე­ეძ­ლოს ცე­ცხლსას­რო­ლი ია­რა­ღის შე­ძე­ნა და ტა­რე­ბა.

AMBEBI.GE და­ინ­ტე­რეს­და, თუ რა არის ის არ­გუ­მენ­ტე­ბი, რომ­ლის გა­მოც სა­ქარ­თვე­ლო­ში ია­რა­ღის ტა­რე­ბა დაშ­ვე­ბუ­ლი უნდა იყოს და რა რე­ა­ლო­ბის წი­ნა­შე დავ­დგე­ბო­დით, ეს რომ გან­ხორ­ცი­ელ­დეს.

იდე­ის ერთ-ერთი ყვე­ლა­ზე დიდი აპო­ლო­გე­ტი პარ­ტია "გირ­ჩია", რომ­ლის ერთ-ერთ ლი­დერს, იაგო ხვი­ჩი­ას სა­კი­თხთან და­კავ­ში­რე­ბით რამ­დე­ნი­მე არ­გუ­მენ­ტი აქვს:

"მე ია­რა­ღის ლე­გა­ლი­ზა­ცი­ას ვი­თხოვ ამე­რი­კუ­ლი არ­გუ­მენ­ტით ვი­თხოვ, ანუ რომ ია­რა­ღი გვჭირ­დე­ბა თავ­და­სა­ცა­ვად, ოღონდ თავ­და­სა­ცა­ვად ძა­ლი­ან სპე­ცი­ფი­კუ­რი მო­ძა­ლა­დის­გან. ეს მო­ძა­ლა­დე, რო­გორც წესი, სა­ხელ­მწი­ფოა. ადა­მი­ა­ნებს ამ ქვე­ყა­ნა­ში ია­რა­ღი სულ ჰქონ­დათ, სა­ნამ კო­მუ­ნის­ტე­ბი მო­ვი­დოდ­ნენ. როცა კო­მუ­ნის­ტებ­მა დაგ­ვი­პყრეს, სა­ხელ­მწი­ფომ ჩა­მო­არ­თვა და ხალ­ხი გა­ნა­ი­ა­რა­ღა. შე­სა­ბა­მი­სად, და­მო­ნე­ბამ­დე წინა პე­რი­ო­დი ია­რა­ღის ჩა­მორ­თმე­ვა იყო. მა­გა­ლი­თის­თვის, ამ ქვე­ყა­ნა­ში დიდი ხა­ნია, ვუ­ყუ­რებ მიმ­დი­ნა­რე პო­ლი­ტი­კურ მოვ­ლე­ნებს, ხალ­ხს მი­ტინგზე ხში­რად ცე­მენ - ჩემი აზ­რით, არც ერთი ადა­მი­ა­ნი არ იყო მო­საკ­ლა­ვი, და­სა­სა­ხიჩ­რე­ბე­ლი, არც ერთი მი­ტინ­გი სა­მარ­თლი­ა­ნად და კა­ნო­ნი­ე­რად არ დაგ­ვირ­ბე­ვია. მინ­და, რომ მი­ტინგზე შე­ი­ა­რა­ღე­ბუ­ლი ხალ­ხი იდ­გეს, რად­გან თუ გვინ­და, რომ არ­სე­ბობ­დეს ძალა, რო­მელ­საც ხე­ლი­სუფ­ლე­ბე­ბი იგ­რძნო­ბენ - ნე­ბის­მი­ე­რი ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა, - მათ იქ მდგო­მი ადა­მი­ა­ნე­ბის უნდა ეში­ნო­დეთ. იცით, რომ შე­მო­ვა სპეც­რაზ­მი და უია­რა­ღო ადა­მი­ა­ნებს ხან თო­ფებს ეს­ვრი­ან, ხან აბრმა­ვე­ბენ და ა.შ. არა იმი­ტომ, რომ იქ ჩხუ­ბი ატყდე­ბა, არა­მედ იმის­თვის, რომ იქ ჩხუ­ბი არ ატყდეს, მი­ტინგზე ადა­მი­ა­ნე­ბი შე­ი­ა­რა­ღე­ბუ­ლე­ბი უნდა იდ­გნენ, სა­ზო­გა­დო­ე­ბა შე­ი­ა­რა­ღე­ბუ­ლი უნდა იყოს, რო­გორც ჩვე­უ­ლებ­რი­ვი მტრის­გან თა­ვის და­სა­ცა­ვად, ასე­ვე სა­ხელ­მწი­ფო ხე­ლი­სუფ­ლე­ბე­ბის­გა­ნაც, რად­გან როცა უნდა ხე­ლი­სუფ­ლე­ბას, იმ დროს ბერ­ტყავს სა­კუ­თარ მო­სახ­ლე­ო­ბას და ეს უნდა დამ­თავ­რდეს.

- რა გა­რან­ტია არ­სე­ბობს, რომ პი­რი­ქით, ამ შემ­თხვე­ვა­ში მეტ არე­უ­ლო­ბას და მკვლე­ლო­ბას არ მი­ვი­ღებთ?..

- სა­ქარ­თვე­ლო­ში ია­რა­ღი სულ ლე­გა­ლი­ზე­ბუ­ლი იყო, სა­ნამ კო­მუ­ნის­ტე­ბი მო­ვი­დოდ­ნენ. ქარ­თველ კაცს სულ ჰქონ­და ია­რა­ღი და მას ეს უნდა და­უბ­რუნ­დეს. ია­რა­ღი წაგ­ვარ­თვეს მა­შინ, რო­დე­საც ჩვე­ნი და­ტყვე­ვე­ბა და და­მო­ნე­ბა გა­და­წყვი­ტეს და გა­მო­უ­ვი­დათ კი­დეც. მერე, საბ­ჭო­თა კავ­ში­რი დავ­შა­ლეთ, მაგ­რამ ამ თე­მა­ზე უბ­რა­ლოდ, არ გვი­ფიქ­რია. ია­რა­ღი კი არ კლავს, არა­მედ ადა­მი­ა­ნე­ბი კლა­ვენ, მთა­ვა­რია გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბის მი­ღე­ბა ადა­მი­ა­ნის მოკ­ვლა­ზე. ნე­ბის­მი­ე­რი სა­შუ­ა­ლე­ბით შე­იძ­ლე­ბა, ეს მოხ­დეს. ამი­ტომ, ია­რა­ღის აკ­რძალ­ვას ში­ნა­არ­სი არ აქვს. ქვა იყო პირ­ვე­ლი მკვლე­ლო­ბის ია­რა­ღი, ასე­ვე, არ არ­სე­ბობ­და ავ­ტო­მა­ტუ­რი ცე­ცხლსას­რო­ლი ია­რა­ღე­ბი, მაგ­რამ ადა­მი­ა­ნე­ბი ერ­თმა­ნეთს კლავ­დნენ. ჩვენ პის­ტო­ლე­ტი ავ­კრძა­ლეთ არა იმი­ტომ, რომ ადა­მი­ა­ნებს ერ­თმა­ნე­თი არ და­ე­ხო­ცათ, არა­მედ იმი­ტომ, რომ და­ტყვე­ვე­ბულ მო­სახ­ლე­ო­ბას კო­მუ­ნის­ტე­ბის შე­მოს­ვლის მერე ია­რა­ღი არ აეღო ხელ­ში და კო­მუ­ნის­ტე­ბი არ და­ემ­ხო, სულ ეს იყო. ახ­ლაც ეგაა მი­ზე­ზი, რის გა­მოც ია­რა­ღი აკ­რძა­ლუ­ლია - არა ის, რომ ერ­თმა­ნეთს დავ­ხო­ცავთ, არა­მედ ის, რომ მი­ტინგზე ხალ­ხს მთავ­რო­ბა ვერ გა­ლა­ხავს.

იაგო ხვი­ჩია ია­რა­ღის ლე­გა­ლი­ზა­ცი­ის სა­სარ­გებ­ლოდ კი­დევ ორ არ­გუ­მენტს ასა­ხე­ლებს:

"ოკუ­პი­რე­ბულ ქვე­ყა­ნა­ში ია­რა­ღის ტა­რე­ბის აკ­რძალ­ვა და ია­რა­ღის სწავ­ლის აკ­რძალ­ვა აბ­სურ­დი და მტრის საქ­მის ხელ­შე­წყო­ბაა. ერ­თა­დერ­თი, რა­შიც რუ­სებს წი­ნა­აღ­მდე­გო­ბა შეგ­ვიძ­ლია, გა­ვუ­წი­ოთ, ვინ­მე რომ შე­მო­ვი­დეს, პარ­ტი­ზა­ნუ­ლი ომია, ანუ ყვე­ლა ადა­მი­ა­ნი რომ იყოს შე­ი­ა­რა­ღე­ბუ­ლი და ყვე­ლა კორ­პუ­სი­დან ეს­მო­დეთ, რომ იქ შე­იძ­ლე­ბა, ვი­ღაც ია­რა­ღით და­დის და ია­რა­ღის გა­მო­ყე­ნე­ბა იცის. ჩვენ ფაქ­ტობ­რი­ვად, ეს რის­კი რუ­სებს და­ვუ­ზღვი­ეთ - მთე­ლი ქვეყ­ნის მო­სახ­ლე­ო­ბა­ზე ია­რა­ღი ჩა­მორ­თმე­უ­ლი გვაქვს, ვი­საც არ აქვს ჩა­მორ­თმე­უ­ლი, იმის ბაზა ისეა და­ლა­გე­ბუ­ლი, რომ რუ­სე­ბის­თვი­საც ხელ­მი­საწ­ვდო­მი იქ­ნე­ბა და ასე­თი ნე­ბის­მი­ე­რი ადა­მი­ა­ნი შე­უძ­ლია იპო­ვოს, ანუ შენ­მა მტერ­მა გა­მო­არ­ჩი­ოს, ვინ არის წი­ნა­აღ­მდე­გო­ბის გამ­წე­ვი.

გარ­და ამი­სა, ვინ სჩა­დის მკვლე­ლო­ბას გა­ფორ­მე­ბუ­ლი ია­რა­ღით? თუ ადა­მი­ანს მე­ო­რე ადა­მი­ა­ნის მოკ­ვლა უნდა, ის აუ­ცი­ლებ­ლად იშო­ვის გა­უ­ფორ­მე­ბელ ია­რაღს. ამი­ტომ ფაქ­ტობ­რი­ვად, ეს აკ­რძალ­ვა პა­ტი­ო­სან მო­ქა­ლა­ქე­ებ­ზე ვრცელ­დე­ბა, რომ­ლე­ბიც უკა­ნო­ნო ია­რაღს არ ეძე­ბენ, თუ აკ­რძა­ლუ­ლია, კა­ნონს იცა­ვენ, მაგ­რამ რჩე­ბი­ან და­უც­ვე­ლი იმ კრი­მი­ნა­ლის წი­ნა­აღ­მდეგ, რო­მე­ლიც ია­რაღს ნე­ბის­მი­ერ შემ­თხვე­ვა­ში იშო­ვის. პო­ლი­ცი­ის ლო­დი­ნი კი, რო­დე­საც ვი­ღაც შე­ი­ა­რა­ღე­ბუ­ლი თავ­ზე გად­გას, აბ­სურ­დია - პო­ლი­ცია კარგ შემ­თხვე­ვა­ში, ნა­ხე­ვარ სა­ათ­ში მოვა" - ხაზს უს­ვამს ხვი­ჩია.

უსაფრ­თხო­ე­ბის ექ­სპერ­ტი, ლაშა პა­ტა­რა­ია AMBEBI.GE-სთან აღ­ნიშ­ნავს, რომ სა­კი­თხი საკ­მა­ოდ გრძელ­ვა­დი­ა­ნია:

- ის მო­დე­ლი, რაც სუფ­თა ამე­რი­კუ­ლია, რომ "ცუდ ტიპს" ია­რა­ღით აჩე­რებს "კარ­გი ტიპი" ია­რა­ღით, პრაქ­ტი­კა­ში რა თქმა უნდა, ხში­რად ასეა, მაგ­რამ არ უნდა დაგ­ვა­ვი­წყდეს ჩვე­ნი ეთ­ნოფ­სი­ქო­ლო­გი­უ­რი გან­მას­ხვა­ვე­ბე­ლი ნიშ­ნე­ბი, რო­მე­ლიც ამ ყვე­ლა­ფერს ცოტა უფრო არ­თუ­ლებს. რაც შე­ე­ხე­ბა იმ ტრენ­დს, რო­მე­ლიც ბოლო პე­რი­ოდ­ში წა­მო­ვი­და პო­ლი­ტი­კო­სე­ბის მიერ, ერთი სა­გან­გა­შო მო­მენ­ტია, რომ ხში­რად ამ მო­ტი­ვა­ცი­ის მიღ­მა არის ის, რომ თით­ქოს, ერ­თგვა­რი შე­ი­ა­რა­ღე­ბა მოხ­დეს ძა­ლე­ბის, ადა­მი­ა­ნე­ბის ჯგუ­ფე­ბის, რომ­ლე­ბიც თით­ქოს­და, ხე­ლი­სუფ­ლე­ბას გა­უ­წე­ვენ წი­ნა­აღ­მდე­გო­ბას და მათ ერ­თგვარ შიშს ჩა­უ­ნერ­გა­ვენ, რათა ასე ად­ვი­ლად აღარ და­ი­ჩაგ­რონ აქ­ცი­ებ­ზე და ა.შ. ეს ძა­ლი­ან სა­ში­ში ტრენ­დია და ვფიქ­რობ, ამ კუ­თხით არ უნდა გა­ნი­ხი­ლე­ბო­დეს ია­რა­ღის კა­ნო­ნი. ჩვენ დღეს თა­ვი­სუ­ფალ სამ­ყა­რო­ში ვცხოვ­რობთ და ია­რა­ღი ძა­ლი­ან მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია ჩვე­ნი უსაფრ­თხო­ე­ბის­თვის, მაგ­რამ კი­დევ ერთხელ, სა­ზო­გა­დო­ე­ბამ გარ­კვე­უ­ლი ეტა­პე­ბი უნდა გა­ი­ა­როს, სა­ნამ ეს მი­იღ­წე­ვა. ასე­ვე, რა თქმა უნდა, ამის მო­ტი­ვა­ცია არ უნდა იყოს ის, ჩვენ ხე­ლი­სუფ­ლე­ბას გა­ვუ­წევთ თუ არა წი­ნა­აღ­მდე­გო­ბას რა­ღაც რე­ვო­ლუ­ცი­უ­რი სცე­ნა­რე­ბით.

- ახ­სე­ნეთ, რომ ჩვენს შემ­თხვე­ვა­ში გარ­კვე­უ­ლი გან­სხვა­ვე­ბე­ბი არ­სე­ბობს, რაც ამ ინი­ცი­ა­ტი­ვის გან­ხორ­ცი­ე­ლე­ბას არ­თუ­ლებს. შე­გიძ­ლი­ათ, დაგ­ვი­კონ­კრე­ტოთ?

- ორი ფაქ­ტო­რია ჩვენს ქვე­ყა­ნა­ში, რო­მე­ლიც ამ ინი­ცი­ა­ტი­ვის მიღ­წე­ვას არ­თუ­ლებს. ერთი, ეს არის კონ­ტრო­ლის მე­ქა­ნიზ­მე­ბი - ძა­ლი­ან ბევ­რი კა­ნო­ნი და რე­გუ­ლა­ცია შე­მო­დის და ჩვენ არ ვართ დარ­წმუ­ნე­ბუ­ლე­ბი იმა­ში და ბევ­რი სა­პი­რის­პი­რო ფაქ­ტიც გვეს­მის, რომ ამ ყვე­ლაფ­რის კო­რექ­ტუ­ლად უზ­რუნ­ველ­ყო­ფა ხდე­ბა, იმა­ვე, საშ­ვე­ბის მა­გა­ლითს მო­ვიყ­ვან პან­დე­მი­ის პე­რი­ოდ­ში, ან ტექ­ნი­კურ ინ­სპექ­ტი­რე­ბა­ზე ბოლო მა­გა­ლი­თე­ბი რომ გა­ვიხ­სე­ნოთ. ამ ტი­პის კა­ნო­ნის მიღ­წე­ვას გარ­კვე­უ­ლი პრე­რეკ­ვი­ზი­ტე­ბი და მო­თხოვ­ნე­ბი სჭირ­დე­ბა. შე­სა­ბა­მი­სად, პირ­ვე­ლი: კონ­ტრო­ლი­სა და აღ­სრუ­ლე­ბის მე­ქა­ნიზ­მში არ ვართ დარ­წმუ­ნე­ბუ­ლი და ამის ძა­ლი­ან ბევ­რი მი­ზე­ზი გვაქვს; მე­ო­რე ფაქ­ტო­რია ეთ­ნოფ­სი­ქო­ლო­გია - ჩვე­ნი მო­სახ­ლე­ო­ბა იმ­პულ­სუ­რი და ხის­ტია და ჩვენს ეთ­ნოფ­სი­ქო­ლო­გი­ა­ში ძა­ლი­ან ბევ­რი რა­მაა, რაც ია­რა­ღის ნა­წილ­ში ცოტა სა­ში­შია. ამას მეტი ცნო­ბი­ე­რე­ბის კამ­პა­ნია სჭირ­დე­ბა. ასე­ვე, ვფიქ­რობ, ეს კულ­ტუ­რუ­ლი ფე­ნო­მე­ნი უნდა იყოს და არა უბ­რა­ლოდ, ტა­რე­ბის უფ­ლე­ბა და სა­ბუ­თი, რომ ვი­ღა­ცებ­მა ია­რა­ღი ვა­ტა­როთ. აქ ფაქ­ტო­რი პირ­ველ რიგ­ში, მო­სახ­ლე­ო­ბის მომ­ზა­დე­ბა, ცნო­ბი­ე­რე­ბის ამაღ­ლე­ბაა, ანუ ამის, რო­გორც კულ­ტუ­რუ­ლი ფე­ნო­მე­ნის შე­ტა­ნა, რაც შე­იძ­ლე­ბა მა­გა­ლი­თად, სას­რო­ლე­თე­ბით და სხვა­დას­ხვა ელე­მენ­ტით და­ი­წყოს, რო­მე­ლიც ამ ყვე­ლაფ­რის სა­ბო­ლოო ჯამ­ში და­ნერგვას ხელს შე­უ­წყობს.

- მა­ინც რომ წარ­მო­ვიდ­გი­ნოთ, რომ ეს ცვლი­ლე­ბა ამ­ჟა­მინ­დელ მო­ცე­მუ­ლო­ბა­ში მოხ­და, რა სცე­ნა­რი ისა­ხე­ბა?

- ძა­ლი­ან დიდი მსხვერ­პლი გვექ­ნე­ბა, რად­გან თუ გარ­კვე­უ­ლი ეტა­პე­ბი არ იქნა გავ­ლი­ლი, რო­გო­რი­ცაა ცნო­ბი­ე­რე­ბის ამაღ­ლე­ბა და კულ­ტუ­რუ­ლი ფე­ნო­მე­ნის და­ნერგვა, ჩვენ, ქარ­თვე­ლე­ბი, ძა­ლი­ან იმ­პულ­სუ­რი ადა­მი­ა­ნე­ბი ვართ, ამი­ტომ ძა­ლი­ან ბევრ სუფ­რა­ზე გვექ­ნე­ბა პრობ­ლე­მა

დღეს რომ პარ­ლა­მენ­ტი ამ ცვლი­ლე­ბებს გა­ნი­ხი­ლავ­დეს, რო­გო­რი იქ­ნე­ბო­და მათი გან­ხილ­ვი­სა და მი­ღე­ბის პრო­ცე­დუ­რა? ამა­ზე AMBEBI.GE-ს კონ­სტი­ტუ­ცი­ო­ნა­ლის­ტი, ვა­ხუშ­ტი მე­ნაბ­დე ესა­უბ­რე­ბა:

"ჩემ­თვის არ არის ცნო­ბი­ლი კონ­კრე­ტუ­ლად ის გზე­ბი, რი­თაც ამის მიღ­წე­ვას აპი­რე­ბენ, მაგ­რამ თუ ეს კონ­სტი­ტუ­ცი­ა­ში ცვლი­ლე­ბე­ბის შე­ტა­ნაა, მა­შინ ამას კონ­სტი­ტუ­ცი­ის შეც­ვლა სჭირ­დე­ბა, შე­სა­ბა­მი­სად, კონ­სტი­ტუ­ცი­ის შეც­ვლის პრო­ცე­დუ­რა­ზე უნდა ვი­სა­უბ­როთ. ინი­ცი­ა­ტი­ვის უფ­ლე­ბა აქვს პარ­ლა­მენ­ტარ­თა ნა­ხე­ვარ­ზე მეტს ან 200 000 ამომ­რჩე­ველს.

ამის შემ­დეგ იმარ­თე­ბა მისი სა­ერ­თო სა­ხალ­ხო გან­ხილ­ვა, მერე კი პარ­ლა­მენ­ტში სამი მოს­მე­ნა თა­ვი­სი კო­მი­ტე­ტე­ბის ჩათ­ვლით. შემ­დეგ ორი ვა­რი­ან­ტია: ერთი, თუ აღ­ნიშ­ნუ­ლის მხარ­დამ­ჭერ­თა ხმე­ბის ¾ მოგ­როვ­და, ცვლი­ლე­ბა მა­შინ­ვე შევა ძა­ლა­ში, ხოლო თუ 2/3 მოგ­როვ­და, მა­შინ ის მომ­დევ­ნო მოწ­ვე­ვის პარ­ლა­მენტს გა­და­ე­ცე­მა, რო­მელ­მაც ასე­ვე, 2/3-ით უნდა და­ა­დას­ტუ­როს ცვლი­ლე­ბა. პირ­ველ შემ­თხვე­ვა­ში პრე­ზი­დენტს უფ­ლე­ბა აქვს, და­ა­დოს ვეტო, მერე ეს პარ­ლა­მენ­ტში ბრუნ­დე­ბა და ძა­ლა­ში შე­სას­ვლე­ლად ვეტო პარ­ლა­მენ­ტმა უნდა გა­და­ლა­ხოს; მე­ო­რე შემ­თხვე­ვა­ში კი პრე­ზი­დენ­ტოს ვე­ტოს და­დე­ბის უფ­ლე­ბა არ აქვს", - გან­მარ­ტავს ვა­ხუშ­ტი მე­ნაბ­დე.

• ნა­ხეთ ვი­დეო: რას გა­მო­იწ­ვევ­და სა­ქარ­თვე­ლო­ში ია­რა­ღის ტა­რე­ბის სა­ყო­ველ­თაო უფ­ლე­ბა?