შე­საძ­ლე­ბე­ლია თუ არა, კო­ვიდ 19-ს სა­წი­ნა­აღ­მდე­გო ვაქ­ცი­ნე­ბის შე­დე­გად, ადა­მი­ანს ADE (ან­ტის­ხე­უ­ლით გაძ­ლი­ე­რე­ბუ­ლი და­ა­ვა­დე­ბა) გა­ნუ­ვი­თარ­დეს? ეს არის თემა, რო­მე­ლიც ბოლო რამ­დე­ნი­მე დღეა ქარ­თველ ექი­მებ­ში დიდი პო­ლე­მი­კის საგ­ნად იქცა. სა­კი­თხი, სო­ცი­ა­ლურ ქსელ­ში გა­მოქ­ვეყ­ნე­ბუ­ლი ვრცე­ლი პოს­ტით, ინ­ფექ­ცი­ო­ნის­ტმა გი­ორ­გი კან­დე­ლაკ­მა წა­მოჭ­რა. ინ­ფექ­ცი­ო­ნის პოსტს, სა­ქარ­თვე­ლოს მძი­მე ეპი­დე­მი­ო­ლო­გი­უ­რი სტა­ტის­ტი­კი­სა და სა­ზო­გა­დო­ე­ბის ნა­წილ­ში არ­სე­ბუ­ლი ან­ტი­ვაქ­სე­რუ­ლი გან­წყო­ბის ფონ­ზე, მო­ქა­ლა­ქე­ე­ბის აქ­ტი­უ­რი გა­მოხ­მა­უ­რე­ბა მოჰ­ყვა. ინ­ფექ­ცი­ო­ნის­ტის პოსტს, რო­მელ­საც ქვე­მოთ შე­მოგ­თა­ვა­ზებთ, სა­ქარ­თვე­ლო­ში თუ სა­ქარ­თვე­ლოს სა­ზღვრებს გა­რეთ მო­მუ­შა­ვე არ­ერ­თმა ქარ­თველ­მა სპე­ცი­ა­ლის­ტმა უპა­სუ­ხა და გი­ორ­გი კან­დე­ლა­კის მიერ და­ხა­ტუ­ლი საფრ­თხე, მყა­რი არ­გუ­მენ­ტე­ბით გა­ა­ქარ­წყლა:

ინ­ფექ­ცი­ო­ნის­ტმა გი­ორ­გი კან­დე­ლაკ­მა "ფე­ის­ბუ­ქის" პი­რად გვერ­დზე და­წე­რა, რომ მა­სი­უ­რი ვაქ­ცი­ნა­ცია პან­დე­მი­ის მიმ­დი­ნა­რე­ო­ბის დროს პო­პუ­ლა­ცი­ურ დო­ნე­ზე დიდ საფრ­თხეს წარ­მო­ად­გენს და აი, რო­გორ ახ­სნა სა­კუ­თა­რი მო­საზ­რე­ბა:

• გი­ორ­გი კან­დე­ლა­კი:

"იმუ­ნო­ლო­გია და ვაქ­ცი­ნო­ლო­გია გა­სა­ო­ცა­რი დარ­გე­ბია. რამ­დე­ნა­დაც უფრო ღრმად შე­ეც­დე­ბი რომ ჩაწ­ვდე მათ კომ­პლექ­სუ­რო­ბას, მით უფრო ხვდე­ბი თუ რო­გო­რი უკი­დე­გა­ნო და ჯერ­ჯე­რო­ბით გა­მო­უკვლე­ვე­ლი სფე­რო­ე­ბია. რაც მთა­ვა­რია სი­ურპრი­ზე­ბით აღ­სავ­სეა და ვერ იტანს თავ­და­ჯე­რე­ბულ ამ­პარ­ტავ­ნე­ბას და ჯი­უ­ტო­ბას.

ვაქ­ცი­ნო­ლო­გი­ა­ში არ­სე­ბობს ამ დარ­გის­თვის ერთ-ერთი ფუნ­და­მენ­ტა­ლუ­რი კონ­ცეფ­ცია, რო­მელ­საც ქვია ვაქ­ცი­ნას­თან ასო­ცი­რე­ბუ­ლი და­ა­ვა­დე­ბის გაძ­ლი­ე­რე­ბა - “vaccine associated disease enhancement” (VADE) რო­მე­ლიც არის ეგ­რეთ წო­დე­ბუ­ლი ქოლ­გა ტერ­მი­ნი რამ­დე­ნი­მე სხვა­დას­ხვა მე­ქა­ნიზ­მით მიმ­დი­ნა­რე ვაქ­ცი­ნით გაძ­ლი­ე­რე­ბუ­ლი და­ა­ვა­დე­ბის გან­მსა­ზღვრე­ლად.

ასევე დაგაინტერესებთ

22:39 / 30-08-2021

"ვაქცინოლოგიის ისტორიაში რისკის აღმოჩენა 6 თვეს არ გასცდენია..." - რას პასუხობს ეპიდემიოლოგი გიორგი კანდელაკის სკანდალურ თეორიას

23:03 / 31-08-2021

"საქართველო სრულად ვაქცინირებული ქვეყანა რომ იყოს, დღევანდელი 70-80-ის ნაცვლად გვექნებოდა 5-6 გარდაცვალება" - რას წერს თენგიზ ცერცვაძე გიორგი კანდელაკზე

ორი ძი­რი­თა­დი ქვე­ტი­პი მო­ი­ცავს: ან­ტის­ხე­უ­ლით გაძ­ლი­ე­რე­ბულ და­ა­ვა­დე­ბას - antibody dependent enhancement (ADE) და გაძ­ლი­ე­რე­ბულ რეს­პი­რა­ტო­რულ და­ა­ვა­დე­ბას „enhanced respiratory disease” (ERD). ვაქ­ცი­ნას­თან ასო­ცი­რე­ბუ­ლი და­ა­ვა­დე­ბის გაძ­ლი­ე­რე­ბა (VADE) წარ­მო­ად­გენს ხშირ, გან­მსა­ზღვრელ მი­ზეზს, თუ რა­ტომ ვერ იქ­მნე­ბა მრა­ვა­ლი ვირუ­სის სა­წი­ნა­აღ­მდე­გო ვაქ­ცი­ნა და რა­ტომ გახ­და ზო­გი­ერ­თი შექ­მნი­ლი ვაქ­ცი­ნის ფი­ას­კოს მი­ზე­ზი.

მარ­ტი­ვად რომ ავ­ხსნათ და თავი არ შე­გა­წყი­ნოთ ძალ­ზე რთუ­ლი და კომ­პლექ­სუ­რი მე­ქა­ნიზ­მე­ბით, ყვე­ლა­ზე კლა­სი­კუ­რი ფორ­მით საქ­მის არსი მდგო­მა­რე­ობს შემ­დეგ­ში: ზო­გი­ერ­თი ვირუ­სის მი­მართ გა­მო­მუ­შავ­დე­ბა ორი ტი­პის ან­ტის­ხე­უ­ლი - მა­ნე­იტ­რა­ლი­ზი­რე­ბე­ლი (რო­მე­ლიც ანე­იტ­რა­ლებს ვირუსს) და ბმა­დი (ან­ტის­ხე­უ­ლე­ბი რომ­ლე­ბიც უერ­თდე­ბი­ან ვირუსს თუმ­ცა მისი გა­ნე­იტ­რა­ლე­ბის უნა­რი არ შეს­წევთ. ან­ტის­ხე­უ­ლე­ბის უმე­ტე­სო­ბა არის ბმა­დი და მხო­ლოდ შე­და­რე­ბით მცი­რე ნა­წი­ლი - მა­ნე­იტ­რა­ლი­ზი­რე­ბე­ლი. იმ შემ­თხვე­ვა­ში თუ გაქვთ ძლი­ე­რი მა­ნე­იტ­რა­ლი­ზი­რე­ბე­ლი აქ­ტი­ვო­ბა, მა­შინ თავი ქუდ­ში გაქვთ და პრობ­ლე­მა მოგ­ვა­რე­ბუ­ლია. მაგ­რამ იმ შემ­თხვე­ვა­ში თუ მა­ნე­იტ­რა­ლი­ზი­რე­ბე­ლი აქ­ტი­ვო­ბა კლე­ბუ­ლობს და გვრჩე­ბა ძი­რი­თა­დად ბმა­დი ან­ტის­ხე­უ­ლე­ბი, ვი­თარ­დე­ბა სწო­რედ ის, რაც არ გვინ­და ყვე­ლა­ზე უფრო, რომ გან­ვი­თარ­დეს - ვაქ­ცი­ნას­თან ასო­ცი­რე­ბუ­ლი და­ა­ვა­დე­ბის გაძ­ლი­ე­რე­ბის ფე­ნო­მე­ნი. ამ შემ­თხვე­ვა­ში ვღე­ბუ­ლობთ ვაქ­ცი­ნით გა­მოწ­ვე­ულ, ბუ­ნებ­რივ და­ა­ვა­დე­ბა­ზე უფრო მძი­მე მიმ­დი­ნა­რე­ო­ბის და მა­ღა­ლი სიკ­ვდი­ლო­ბის მქო­ნე და­ა­ვა­დე­ბას.

ვი­საც უფრო სიღ­რმი­სე­უ­ლად აინ­ტე­რე­სებს მე­ქა­ნიზ­მე­ბი, შე­გიძ­ლი­ათ გა­ეც­ნოთ ამ თე­მა­ზე არ­სე­ბულ მრა­ვალ სტა­ტი­ას თუ ვაქ­ცი­ნო­ლო­გი­ის სა­ხელ­მძღვა­ნე­ლო­ებ­ში არ­სე­ბულ თა­ვებს.VADE არის სწო­რედ ის მი­ზე­ზი, რო­მე­ლიც გახ­და რეს­პი­რა­ტო­რუ­ლი სინ­ცი­ტი­უ­რი ვირუ­სის (RSV) ვაქ­ცი­ნის ფი­ას­კოს მი­ზე­ზი 60-იან წლებ­ში, რო­დე­საც აც­რი­ლი ბავ­შვე­ბი მოგ­ვი­ა­ნე­ბით და­ინ­ფი­ცირ­დნენ RSV ვირუ­სით და­ე­მარ­თათ გა­ცი­ლე­ბით მძი­მე მიმ­დი­ნა­რე­ო­ბის რეს­პი­რა­ტო­რუ­ლი და­ა­ვა­დე­ბა და მათი ნა­წი­ლი და­ი­ღუ­პა. ამის შემ­დეგ დღემ­დე RSV ვირუ­სის ვაქ­ცი­ნა ვერ შე­იქ­მნა.

იგი­ვე მე­ქა­ნიზ­მით ვერ გა­ა­მარ­თლა დენ­გეს ვაქ­ცი­ნამ ათი წლის წინ - რო­დე­საც პირ­ვე­ლა­დი პრო­ფი­ლაქ­ტი­კის მიზ­ნით აც­რი­ლებს შე­ე­ყა­რათ დენ­გე, გან­ვი­თარ­და დენ­გეს შო­კის სინ­დრო­მი და ასო­ბით ადა­მი­ა­ნი და­ი­ღუ­პა, დიდ წი­ლად ბავ­შვე­ბი. მას შემ­დეგ დენ­გეს ვაქ­ცი­ნას იყე­ნე­ბენ მხო­ლოდ მე­ო­რა­დი პრო­ფი­ლაქ­ტი­კის მიზ­ნი­თი­გი­ვე მი­ზე­ზე­ბით ვერ შე­იქ­მნა ორი სხვა კო­რო­ნა­ვირუ­სის სა­წი­ნა­აღ­მდე­გო ვაქ­ცი­ნა - 2003 წე­ლის SARS-ის ვაქ­ცი­ნა და 2012 წლის MERS-ის ვაქ­ცი­ნა. რო­დე­საც SARS-ის და MERS-ის კო­რო­ნა­ვირუ­სის ვაქ­ცი­ნე­ბით აც­რეს ცხო­ვე­ლე­ბი (შე­გახ­სე­ნებთ რომ ეს ვაქ­ცი­ნე­ბი გა­დი­ოდ­ნენ სრულ და ხან­გრძლივ გა­მოც­დებს ცხო­ვე­ლებ­ზე) და გარ­კვე­უ­ლი ხნის გას­ვლის შემ­დეგ და­ა­ინ­ფი­ცი­რეს კო­რო­ნა­ვირუ­სით, ცხო­ვე­ლე­ბის რეს­პი­რა­ტო­რუ­ლი და­ა­ვა­დე­ბა გან­ვი­თარ­და გა­ცი­ლე­ბით მძი­მე ფორ­მით და მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი ნა­წი­ლი და­ი­ღუ­პა.

რო­დის არის ვაქ­ცი­ნა­ცი­ის შემ­დეგ ყვე­ლა­ზე მო­სა­ლოდ­ნე­ლი, რომ ვი­ხი­ლოთ ასე­თი გარ­თუ­ლე­ბა? იმ დროს რო­დე­საც ვაქ­ცი­ნის მა­ნე­იტ­რა­ლი­ზი­რე­ბე­ლი აქ­ტი­ვო­ბა ქვე­ით­დე­ბა! ტი­პი­უ­რად ეს ხდე­ბა არა ერ­თბა­შად, არა­მედ რა­მო­დე­ნი­მე თვი­დან ერთ წლამ­დე პე­რი­ოდ­ში ვაქ­ცი­ნი­რე­ბი­დან ან მა­შინ, რო­დე­საც რა­ი­მე მი­ზე­ზით, ეპი­დე­მი­ის დროს ხდე­ბა ვაქ­ცი­ნის ეფექ­ტის მი­მართ გამ­ძლე, რე­ზის­ტენ­ტუ­ლი შტა­მის ჩა­მო­ყა­ლი­ბე­ბა. ეს არის სწო­რედ ის მო­მენ­ტი, რო­დე­საც ხდე­ბა ამ მძი­მე და ტრა­გი­კუ­ლი ეფექ­ტის მა­ნი­ფეს­ტა­ცია.

ემ­პი­რი­უ­ლი, პრეკ­ლი­ნი­კუ­რი, ცხო­ვე­ლებ­ზე ინ­ტენ­სი­უ­რი კვლე­ვე­ბის გა­რე­შე, სრუ­ლი­ად შე­უძ­ლე­ბე­ლია ამ ფე­ნო­მე­ნის პროგ­ნო­ზი­რე­ბა, მი­თუ­მე­ტეს ისე­თი პა­თო­გე­ნე­ბის სა­წი­ნა­აღ­მდე­გო ვაქ­ცი­ნე­ბის შექ­მნის დროს, რო­მელ­თა მო­ნა­თე­სა­ვე პა­თო­გე­ნე­ბის ვაქ­ცი­ნებს აღ­მო­აჩ­ნდათ ეს გა­და­უ­ლა­ხა­ვი პრობ­ლე­მა. ქვე­მოთ მოყ­ვა­ნილ შე­სა­ნიშ­ნავ სტა­ტი­ა­ში, რო­მე­ლიც ერთი წლის წინ არის და­ბეჭ­დი­ლი, დე­ტა­ლუ­რად არის აღ­წე­რი­ლი იმ ვრცე­ლი, ხან­გრძლი­ვი და ინ­ტენ­სი­უ­რი კვლე­ვე­ბის აუ­ცი­ლებ­ლო­ბა ცხო­ვე­ლებ­ში, მა­ნამ სა­ნამ უსაფრ­თხოდ შე­იძ­ლე­ბა პრო­დუქ­ტი გა­მო­ი­ცა­დოს ადა­მი­ან­ზე".

ინ­ფექ­ცი­ო­ნის­ტის პოსტს სა­ქარ­თვე­ლოს ჯან­დაც­ვის ჯგუ­ფის კლი­ნი­კურ­მა დი­რექ­ტორ­მა, გრი­გოლ ხურ­ცი­ძემ უპა­სუ­ხა:

• გრი­გოლ ხურ­ცი­ძე:

"1. კო­ვი­დის ვაქ­ცი­ნე­ბი, რო­გორც ახა­ლი ისე ძვე­ლი, ტექ­ნო­ლო­გი­ე­ბით დამ­ზა­დე­ბულ­ნი წი­ნას­წა­რი კვლე­ვე­ბით, თე­ო­რი­უ­ლი ანა­ლი­ზით და პრაქ­ტი­კუ­ლი ექ­სპე­რი­მენ­ტე­ბით არ იწ­ვე­ვენ ADE (ან­ტის­ხე­უ­ლე­ბით გან­პი­რო­ბე­ბულ და­ა­ვა­დე­ბის გაძ­ლე­რე­ბის) რე­აქ­ცი­ას.

2. დღემ­დე არ­ცერ­თი შემ­თხვე­ვა არაა აღ­წე­რი­ლი 2 მი­ლი­არ­დი დო­ზის და 2 ახა­ლი ვა­რი­ან­ტის გა­მო­ჩე­ნის მერე. ამას უყუ­რებს WHO, ევ­რო­პის წამ­ლის სა­ა­გენ­ტო, ამე­რი­კი­სა და ევ­რო­პის ინ­ფექ­ცი­უ­რი და­ა­ვა­დე­ბე­ბის სა­ზო­გა­დო­ე­ბე­ბი, სხვა ქვეყ­ნე­ბის მა­რე­გუ­ლი­რე­ბელ ორ­გა­ნო­ებს თავი რომ და­ვა­ნე­ბოთ.

3. სა­ნამ ან­ტი­ვაქ­სე­რე­ბი ამ თე­ო­რი­ულ სა­კითხს ეჭი­დე­ბი­ან, ვი­მე­ო­რებ თე­ო­რი­ულს, რო­მე­ლიც იყო გათ­ვა­ლის­წი­ნე­ბუ­ლი, გა­მოც­დი­ლი და დღემ­დე დაკ­ვირ­ვე­ბა­შია, და­ღუ­პუ­ლი ადა­მი­ა­ნე­ბის 99% აუც­რე­ლია.

4. ვი­საც არ სჯე­რა, ვე­პა­ტი­ჟე­ბი ჩვე­ნი რე­ა­ნი­მა­ცი­ე­ბის შე­მოვ­ლებ­ზე.

5. აუც­რე­ლე­ბი იყე­ნე­ბენ დღეს ჰოს­პი­ტა­ლუ­რი რე­სურ­სის 99%-ს და შე­სა­ბა­მი­სად ვინც აიც­რა და აქვს სხვა პრობ­ლე­მა (გულ­სის­ხლძარ­ღვთა, ქი­რურ­გი­უ­ლი, ა.შ) უკა­ვე­ბენ ად­გილს, სა­მე­დი­ცი­ნო პერ­სო­ნალ­სა და მკურ­ნა­ლო­ბას. ეს ხალ­ხი იღუ­პე­ბა და პა­სუ­ხის­მგებ­ლო­ბა უნდა აი­ღონ არა­ვაქ­ცი­ნი­რე­ბუ­ლებ­მა მა­შინ.

6. ანტი ვაქ­სე­რებს კი­დევ ერთხელ მო­გი­წო­დებთ: არა­კომ­პე­ტენ­ტუ­რი ინ­ფორ­მა­ცი­ის გავ­რცე­ლე­ბის და პრო­პა­გან­დის მა­გივ­რად, გა­მო­ი­ჩი­ნონ სა­ზო­გა­დო პა­სუ­ხის­მგებ­ლო­ბა და მა­შინ შე­მოგ­ვი­ერ­თდნენ მო­ხა­ლი­სე­ე­ბად თა­ვის­ნა­ი­რი იდე­უ­რი და პრინ­ცი­პუ­ლი ან­ტი­ვაქ­სე­რე­ბის რე­ა­ნი­მა­ცი­ებ­ში დამ­ხმა­რე მო­ხა­ლი­სე­ე­ბად. წინა მო­წო­დე­ბა­ზე ერ­თიც არ გა­მომ­ხმა­უ­რე­ბი­ხართ, აი ერც ერთი!

7. სა­მე­დი­ცი­ნო პე­სო­ნალ­მა აქეთ ვი­ო­მოთ და იქი­დან თქვენ თე­ო­რი­უ­ლი ჰი­პო­თე­ზე­ბის ქა­და­გე­ბით სე­ირს უყუ­რებ­დეთ უკვე აღარ გა­მო­ვა. პირ­და­პირ გე­კი­თხე­ბით, როცა დად­გე­ბა არ­ჩე­ვა­ნი და უკვე ძა­ლი­ან ახ­ლო­საა რო­გორ გან­ვას­ხვაო და პირ­ვე­ლი ვინ დავ­სვა ხე­ლოვ­ნუ­რის სუნ­თქვის აპა­რატ­ზე: ა) ადა­მი­ა­ნი, რო­მელ­მაც არ გა­მო­ი­ყე­ნა ვაქ­ცი­ნა და მისი 99%-იანი შან­სი არ მოხ­ვედ­რი­ლი­ყო კო­ვი­დით რე­ა­ნი­მა­ცი­ა­ში, თუ ბ) აც­რი­ლი, რო­მე­ლიც მწვა­ვე გუ­ლის უკ­მა­რი­სო­ბი­თაა შე­მო­სუ­ლი და აპა­რა­ტი მის­თვის აღარ მაქვს.

თქვე­ნი არ­ჩე­ვა­ნის თა­ვი­სუფ­ლე­ბა, სხვი­სი ჯამ­რთე­ლო­ბის ფასი რა­ტომ უნდა ღირ­დეს?

P.S. აქ კა­კუნს და თე­ო­რი­ულ წი­აღსვლებს ნუ შე­მომ­თა­ვა­ზებთ, გე­ლით ხა­ლა­თით, ნიღ­ბით, ხელ­თათ­მა­ნე­ბით და დაღ­ლი­ლი სა­მე­დი­ცი­ნო პერ­სო­ნა­ლით ისევ თქვე­ნი­ვე რწმე­ნის და კრი­ტი­კუ­ლად მძი­მედ და­ა­ვა­დე­ბუ­ლი ადა­მი­ა­ნე­ბის რე­ა­ნი­მა­ცი­ებ­ში და­სახ­მა­რებ­ლად".

გრი­გოლ ხურ­ცი­ძის შე­ფა­სე­ბე­ბი გა­ი­ზი­ა­რა ასე­ვე სს სა­ქარ­თვე­ლოს ჯან­დაც­ვის ჯგუ­ფის გე­ნე­რა­ლურ­მა დი­რექ­ტორ­მა, და­ა­ვა­დე­ბა­თა კონ­ტრო­ლის ეროვ­ნუ­ლი ცენ­ტრის ხელ­მძღვა­ნე­ლის ვაჟ­მა, ნი­კო­ლოზ გამ­ყრე­ლი­ძემ:

"ზედ­მე­ტი თე­ო­რი­უ­ლი წი­აღსვლე­ბის დრო ნამ­დვი­ლად არაა. სრუ­ლი­ად ვე­თან­ხმე­ბი გიას! Gregory Khurtsidze აი­ცე­რით", - და­წე­რა ნი­კო­ლოზ გამ­ყრე­ლი­ძემ.

ასე­ვე გრი­გოლ ხურ­ცი­ძის შე­ფა­სე­ბე­ბი გა­ი­ზი­ა­რა ცნო­ბილ­მა პო­ლი­ტი­კოს­მა, ილი­ა­უ­ნის პრო­ფე­სორ­მა ზუ­რაბ ჭი­ა­ბე­რაშ­ვილ­მა:

"მად­ლო­ბა Gregory Khurtsidze-ს, რო­მე­ლიც, ინ­ფექ­ცი­ო­ნისტ გი­ორ­გი კან­დე­ლა­კის სტა­ტუ­სის შემ­დეგ, იძუ­ლე­ბუ­ლი გახ­და, რე­ა­ნი­მა­ცი­უ­ლი პა­ცი­ენ­ტე­ბის მკურ­ნა­ლო­ბის პა­რა­ლე­ლუ­რად, ეს ვრცე­ლი სტა­ტუ­სი და­ე­წე­რა".

გი­ორ­გი კან­დე­ლა­კის პოსტს გა­მო­ეხ­მა­უ­რა ასე­ვე აშშ-ის ჰო­პ­კინ­სის უნი­ვერ­სი­ტე­ტის ქარ­თვე­ლი დოქ­ტო­რი და ექი­მი-ინ­ფექ­ცი­ო­ნის­ტი მა­მუ­კა მა­ჩა­ი­ძე:

• მა­მუ­კა მა­ჩა­ი­ძე:

"იმის­თვის, რომ ან­ტის­ხე­უ­ლე­ბით და­ა­ვა­დე­ბის გაძ­ლი­ე­რე­ბის მე­ქა­ნიზ­მი და შე­საძ­ლო ეფექ­ტე­ბი და მას­თან ასო­ცი­რე­ბუ­ლი გარ­თუ­ლე­ბე­ბი (ADE, VADE, VAERD) გა­ვი­გოთ რას ნიშ­ნავს, მი­ნი­მუმ ბა­ზი­სუ­რი იმუ­ნო­ლო­გუ­რი ტერ­მი­ნე­ბი უნდა გვეს­მო­დეს (მა­გა­ლი­თად Fc, კომ­პლე­მენ­ტი, კონ­ფორ­მა­ცი­უ­ლი ცვლი­ლე­ბა, M1 და M2 მაკრო­ფა­გის აქ­ტი­ვა­ცია და კი­დევ უამ­რა­ვი სხვა), ასე რომ გი­ორ­გი კან­დე­ლა­კის პოს­ტის გამ­ზი­ე­რებ­ლე­ბის 99%-ს წარ­მოდ­გე­ნა არ აქვს რა ში­ნა­არ­სია პოს­ტში, არც აინ­ტე­რე­სებთ, უბ­რა­ლოდ იყ­ნო­სეს, რომ რა­ღაც ვაქ­ცი­ნა­ცი­ის სა­წი­ნა­აღ­მდე­გო წე­რია და აზი­ა­რე­ბენ ისე­თი­ვე სი­ხა­რუ­ლით, რო­გორც ვაქ­ცი­ნა­ცი­ის შემ­დგომ კო­ვი­დით გარ­დაც­ვლი­ლე­ბის ის­ტო­რი­ებს.

აქვე ვი­ტყვი, რომ გი­ორ­გის თინა თო­ფუ­რი­ას და სხვა ფსევ­დო ექი­მე­ბის გვერ­დით და­ყე­ნე­ბა უბ­რა­ლოდ უგუ­ნუ­რე­ბაა, ისე­ვე რო­გორც მისი რუ­სულ პრო­ექ­ტად გა­მო­ცხა­დე­ბა, ხან­და­ხან ადა­მი­ა­ნი ავ­რცე­ლებს იმ თე­ო­რი­ას, რი­საც მარ­თლა სჯე­რა და დიახ, ხან­და­ხან ამის­თვის ყვე­ლა­ზე ცუდ დროს არ­ჩევს, ხოდა ვიმ­სჯე­ლოთ სა­ჯა­როდ.

ან­ტის­ხე­უ­ლე­ბით და­ა­ვა­დე­ბის გაძ­ლი­ე­რე­ბის (ADE) თემა 1 წლის წინ იყო ყვე­ლა­ზე აქ­ტუ­ა­ლუ­რი (2020-ს ზა­ფხულ­ში ბევ­რი სტა­ტია და­ი­ბეჭ­და ამ პო­ტენ­ცი­ურ რის­კზე) და აქ­ტი­უ­რად გა­ნი­ხი­ლე­ბო­და სა­მეც­ნი­ე­რო წრე­ებ­ში ვაქ­ცი­ნის შექ­მნის დღი­დან; რო­დე­საც ნე­ბის­მი­ე­რი ვაქ­ცი­ნის გა­მოც­და ხდე­ბა უსაფრ­თხო­ე­ბის­თვის, ADE-ს რის­კი არის ერთ-ერთი ის კი­თხვა, რო­მელ­საც მწარ­მო­ე­ბელ­მაც და სა­ბო­ლო­ოდ მა­რე­გუ­ლი­რე­ბელ­მაც პა­სუ­ხი უნდა გას­ცეს, სა­ნამ ის ფარ­თო მა­სე­ბამ­დე მივა. შე­ვეც­დე­ბი მარ­ტი­ვად ავ­ხსნა:

რო­დე­საც შე­გეყ­რე­ბა ვირუ­სის ერთი ვა­რი­ან­ტი/შტა­მი, მის სა­პა­სუ­ხოდ ან­ტის­ხე­უ­ლებს გა­მო­ი­მუ­შა­ვებ, შემ­დეგ შე­გეყ­რე­ბა იგი­ვე ვირუ­სის ახა­ლი ვა­რი­ან­ტი და ან­ტის­ხე­უ­ლი ვირუსს მხო­ლოდ ებ­მის, მაგ­რამ არ ანე­იტ­რა­ლებს, ვირუ­სი მას იყე­ნებს მტა­რებ­ლად, რო­გორც „ტრო­ას ცხენს“, შე­დე­გად შე­დის ბევრ უჯრედ­ში, უფრო მე­ტად მრავ­ლდე­ბა და/ან უფრო ძლი­ერ ან­თე­ბით პა­სუხს (ცი­ტო­კი­ნუ­რი შტორმს) რთავს, ესაა მარ­ტი­ვად ADE, მაგ­რამ ეს ვირუსს შე­უძ­ლია გა­ა­კე­თოს მი­ნი­მუმ 5 სხვა­დას­ვა გზით, რაც აღ­წე­რი­ლია სხვა­დას­ხვა ვირუ­სებ­ზე წარ­სულ­ში (დენ­გე, რსვ, აივ, სარ­სი, მერ­სი..).

რად­გა­ნაც მსგავ­სი რის­კი წარ­სულ­ში ბევ­რჯერ და­ფიქ­სირ­და სხვა­დას­ხვა ვაქ­ცი­ნე­ბის გა­მოკ­ვლე­ვე­ბი­სას, ყვე­ლა ცხო­ვე­ლუ­რი კვლე­ვის მო­დე­ლი ზუს­ტად ისეა აწყო­ბი­ლი, რომ ADE-ს სიგ­ნა­ლი ად­რე­ვე და­ი­ჭი­როს (ანუ ცხო­ვე­ლებს აინ­ფი­ცი­რე­ბენ ჯერ ერთი შტა­მით, მერე მე­ო­რე­თი და ზო­მა­ვენ სხვა­დას­ხვა ტი­პის ან­ტის­ხე­უ­ლე­ბის ტიტრს; ან ცრი­ან და შემ­დეგ აინ­ფი­ცი­რე­ბენ), რა­საც მოწ­მობს ის ის­ტო­რი­უ­ლი ფაქ­ტე­ბი, რომ ვაქ­ცი­ნე­ბის კვლე­ვე­ბი შე­ჩერ­და ებო­ლას, აივ-ის, სარ­სის, მერ­სის და წი­თე­ლას ერთ-ერთი ვაქ­ცი­ნის ად­რე­უ­ლი კვლე­ვე­ბის დროს, მათ შო­რის სწო­რედ ამ მი­ზე­ზით.

უფრო მე­ტიც, რო­დე­საც სარს-კოვ-2-ს კან­დი­დატ ვაქ­ცი­ნე­ბის კვლე­ვე­ბი და­ი­წყო, ერთ-ერთი ვირუ­სის სა­მიზ­ნე ნა­წი­ლი (ანუ სპა­იკ ცი­ლის მა­გივ­რად) ე.წ ნუკ­ლე­ოპ­რო­ტე­ი­ნი იყო, რო­მელ­მაც ADE-ს სიგ­ნა­ლი აჩ­ვე­ნა და ამ მი­მარ­თუ­ლე­ბით კვლე­ვე­ბი მა­შინ­ვე გა­ჩერ­და, ანუ მეც­ნი­ე­რებ­მა ერთ დღეს კი არ გა­იღ­ვი­ძეს და თქვეს, რომ სპა­იკ ცილა კარ­გი სა­მიზ­ნე იყო, არა­მედ მი­ვიდ­ნენ აქამ­დე, რო­გოც იმუ­ნო­გე­ნუ­რო­ბის და უსაფრ­თხო­ე­ბის ყვე­ლა­ზე სა­სარ­გებ­ლო პრო­ფი­ლის მქო­ნე სა­მიზ­ნე ცი­ლამ­დე.

უნდა იცო­დეთ, რომ ADE-ს გან­ვი­თა­რე­ბას სა­ერ­თოდ არ ჭირ­დე­ბა ვაქ­ცი­ნა, ანუ სა­ნამ ვაქ­ცი­ნე­ბი ჯერ ჩა­ნა­სა­ხო­ვან ფა­ზა­ში იყო, ვირუ­სი ჩი­ნე­თი­დან იტა­ლი­ამ­დე უკვე აქ­ტი­უ­რად მუ­ტი­რებ­და, ანუ ADE-ს გან­ვი­თა­რე­ბის წი­ნა­პი­რო­ბა უკვე შექ­მნი­ლი იყო რად­გან ბევ­რი შტა­მი ცირ­კუ­ლი­რებ­და, რისი ნიშ­ნე­ბიც არ გა­მოვ­ლე­ნი­ლა.

კო­ვიდ სა­წი­ნა­წღმდე­გო ვაქ­ცი­ნე­ბის არც ერ­თმა კვლე­ვამ ცხო­ვე­ლებ­ში (თაგ­ვებ­ში, მა­კა­კებ­ში) ADE-ს არ­ცერ­თი შემ­თხვე­ვა არ გა­მო­ავ­ლი­ნა; რაც მთა­ვა­რია, უკვე გვყავს მი­ლი­არ­დო­ბით აც­რი­ლი, რო­მელ­თა ძა­ლი­ან დიდი ნა­წი­ლი ახა­ლი შტა­მით და­ინ­ფი­ცირ­და; ADE არ არის მი­ო­კარ­დი­ტის მსუ­ბუ­ქი შემ­თხვე­ვა და ამი­ტომ ვერ და­ი­მა­ლე­ბა, სიგ­ნალს ამ­ხე­ლა პო­პუ­ლა­ცი­ა­ში აუ­ცი­ლებ­ლად და­ი­ნა­ხავ, კერ­ძოდ მა­სი­უ­რი ცი­ტო­კი­ნუ­რი შტორ­მით სიკ­ვდი­ლო­ბა და­ფიქ­სირ­დე­ბა, რაც არ­სად არ მომ­ხდა­რა. აქ კი პი­რი­ქით ვხე­დავთ, სიკ­ვდი­ლო­ბას­თან ერ­თად, მა­სი­უ­რად შემ­ცირ­და და­ავ­დე­ბის მძი­მე ფორ­მე­ბი და ჰოს­პი­ტა­ლი­ზა­ცია.

ის რომ ვაქ­ცი­ნე­ბის ეფექ­ტუ­რო­ბა დელ­ტა შტა­მის მი­მართ იკ­ლებს და ვერ ვხე­დავთ სიკ­ვდი­ლო­ბის მა­სი­ურ ზრდას, ეს ზუს­ტად ADE-ს სა­წი­ნა­აღ­მე­გო არ­გუ­მენ­ტია და არა პი­რი­ქით.

თუ პი­რა­დი მა­გა­ლი­თი ვინ­მეს­თვის რა­მეს ნიშ­ნავს, მე ავი­ცე­რი 2020 წლის დე­კემ­ბერ­ში, მა­შინ ეს თემა უფრო აქ­ტუ­ა­ლუ­რი იყო, ამ­დე­ნი დრო­ის გას­ვლის და მი­ლი­არ­დო­ბით ადა­მი­ა­ნის აც­რის შემ­დგომ, ნაკ­ლე­ბად მნიშ­ვნე­ლოვ­ნად მი­მაჩ­ნია..."

მოგ­ვი­ა­ნე­ბით გი­ორ­გი კან­დე­ლაკ­მა სა­კუ­თარ კო­ლე­გებს ასე­ვე სო­ცი­ა­ლურ ქსელ­ში უპა­სუ­ხა:

• გი­ორ­გი კან­დე­ლა­კი:

"მოკ­ლედ გავ­ცემ პა­სუხს ორ ჩემ მე­გო­ბარს, ჩემ­თვის ძა­ლი­ან საყ­ვა­რელ ადა­მი­ანს, რო­მელ­თა აზრს ყო­ველ­თვის პა­ტივს ვცემ, თუმ­ცა ზოგ­ჯერ არ ვი­ზი­ა­რებ.

ძა­ლი­ან მსაყ­ვე­დუ­რო­ბენ თუ რა­ტომ არ ვებ­მე­ბი პო­ლე­მი­კა­ში, არ ვცემ პა­სუხს თი­თო­ე­ულ კო­მენ­ტარს, რო­მე­ლიც იდე­ბა ჩემს პოს­ტებ­ზე. ჯერ ერთი თუ და­ხე­დავთ ჩემს პოს­ტებს, ზოგ მათ­გან­ზე კო­მენ­ტა­რე­ბის რა­ო­დე­ნო­ბა აჭარ­ბებს ათასს, და უბ­რა­ლოდ შე­უძ­ლე­ბე­ლია მათ­ზე პა­სუ­ხის გა­ცე­მა. მე­ო­რეც ჩემი კლა­ვი­ა­ტუ­რა­ზე ბეჭდ­ვის სის­წრა­ფე, ვერ აუვა იმ უამ­რა­ვი სა­კი­თხის გან­ხილ­ვას, რაც დაგ­როვ­და, თუმ­ცა არა­ვინ იწუ­ხებს მათ­ზე პა­სუ­ხის გა­ცე­მას. ასე­ვე გთხოვთ გა­ით­ვა­ლის­წი­ნოთ, რომ ჩემი გრა­ფი­კი იწყე­ბა დი­ლის 8 სა­ათ­ზე ამ­ბუ­ლა­ტო­რი­უ­ლი პა­ცი­ენ­ტე­ბის მი­ღე­ბით, გრძელ­დე­ბა სტა­ცი­ო­ნა­რე­ბით და მთავ­რდე­ბა ვა­ი­ბე­რით დის­ტან­ცი­უ­რი კონ­სულ­ტა­ცი­ე­ბით სა­ქარ­თვე­ლოს სხვა­დას­ხვა ქა­ლა­ქებ­ში მო­თავ­სე­ბულ კო­ვიდ პა­ცი­ენ­ტებ­თან და­ახ­ლო­ე­ბით 11-12 სა­ა­თის­თვის და მძი­ნავს 5-6 სა­ა­თი.

ამ პი­რად დე­ტა­ლებს იმი­ტომ გიყ­ვე­ბით მხო­ლოდ, რომ ყო­ვე­ლი ჩემი პოს­ტის და­წე­რა დიდ ძა­ლის­ხმე­ვად მი­ღირს და სი­ტუ­ა­ცი­ის სიმ­ძი­მეს რომ არ ვაც­ნო­ბი­ე­რებ­დე, არაფ­რის დი­დე­ბით არ გა­ვა­კე­თებ­დი ამას. ამ­ჯე­რა­დაც უბ­რა­ლოდ ვერ დავ­ტო­ვებ­დი ამ ორი, ჩემ­თვის სა­პა­ტივ­ცე­მუ­ლო ადა­მი­ა­ნე­ბის შე­ნიშ­ვნებს, თო­რემ შემ­დეგ­შიც პა­სუ­ხე­ბი და დის­კუ­სი­ა­ში შეს­ვლა ვე­რაფ­რით ვერ იქ­ცე­ვა წე­სად. მი­თუ­მე­ტეს ვერ შე­ვალ დის­კუ­სი­ა­ში ზო­გი­ერთ „ექ­სპერტთან“, რო­მელ­მაც ერთი თვის წინ ჩემი ვი­დეო-პრე­ზენ­ტა­ცი­ით შე­ი­ტყო პირ­ვე­ლად, თუ რას ნიშ­ნავს ან­ტის­ხე­უ­ლით გაძ­ლი­ე­რე­ბუ­ლი და­ა­ვა­დე­ბა და დღეს უკვე „დე­ტა­ლურ ექ­სპერ­ტულ“ ანა­ლიზს დებს თა­ვის გვერ­დზე ამ თე­მას­თან და­კავ­ში­რე­ბით.

1. ან­ტის­ხე­უ­ლით გაძ­ლი­ე­რე­ბულ და­ა­ვა­დე­ბა­ზე პან­დე­მი­ურ ვირუს­თან მი­მარ­თე­ბა­ში, თით­ქოს ჩა­ტა­რე­ბუ­ლია მრა­ვა­ლი კვლე­ვა ცხო­ვე­ლებ­ში და ან­ტის­ხე­უ­ლით გაძ­ლი­ე­რე­ბუ­ლი და­ა­ვა­დე­ბა არ და­დას­ტურ­და.

ამ არ­გუ­მენტს ვერ და­ვე­თან­ხმე­ბი, არა­ნა­ი­რი პრეკ­ლი­ნი­კუ­რი (ლი­ცენ­ზი­რე­ბამ­დე) კვლე­ვე­ბი ცხო­ვე­ლებ­ში ამ კუ­თხით არ არის ჩა­ტა­რე­ბუ­ლი, ამას პირ­და­პირ აღი­ა­რებს EMA (ევ­რო­ბის წამ­ლე­ბის სა­ა­გენ­ტო) იმ დო­კუ­მენ­ტში, რომ­ლის მი­ხედ­ვი­თაც ფა­ი­ზე­რის­თვის გა­ი­ცა გა­და­უ­დე­ბე­ლი გა­მო­ყე­ნე­ბის ლი­ცენ­ზია წლის და­სა­წყის­ში (ეს დო­კუ­მენ­ტი დევს ინ­ტერ­ნეტ­ში, გა­სა­ჯა­რო­ვე­ბუ­ლი აქვს თა­ვად EMA-ს). ამა­ვე დო­კუ­მენ­ტში ცალ­კეა გა­მო­ყო­ფი­ლი ის სა­კი­თხი, რომ მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი ნაკ­ლია ლი­ცენ­ზი­რე­ბის დრო­ის­თვის ასე­თი კვლე­ვე­ბის არარ­სე­ბო­ბა, და სთხოვს მწარ­მო­ე­ბელს (წე­სით უნდა ვა­ლებ­დეს), რომ შემ­დგომ­ში ჩა­ა­ტა­როს ასე­თი კვლე­ვე­ბი. ასე­თი კვლე­ვე­ბი შემ­დგომ­ში არ ჩა­ტა­რე­ბუ­ლა. ეს სა­კი­თხი არ არის სა­თა­ნა­დოდ შეს­წავ­ლი­ლი.

2. თუ არ­სე­ბობს ან­ტის­ხე­უ­ლით გაძ­ლი­ე­რე­ბუ­ლი და­ა­ვა­დე­ბა, მას აუ­ცი­ლებ­ლად და­ვი­ნა­ხავ­დით აქამ­დე, და ეს ვერ და­ი­მა­ლე­ბო­და.

ვერც ამ არ­გუ­მენტს გა­ვი­ზი­ა­რებთ, რად­გან ან­ტის­ხე­უ­ლით გაძ­ლი­ე­რე­ბუ­ლი და­ა­ვა­დე­ბა ძი­რი­თა­დად გა­მოვ­ლინ­დე­ბა, რო­დე­საც მა­ნე­იტ­რა­ლი­ზი­რე­ბე­ლი ან­ტის­ხე­უ­ლე­ბის ტიტ­რი მკვეთ­რად და­ი­წევს, რა­საც დელ­ტა შტამ­თან მი­მარ­თე­ბა­ში და­ახ­ლო­ე­ბით 6-9 თვე სჭირ­დე­ბა, ან მა­შინ, რო­დე­საც გა­მოჩ­ნდე­ბა სრუ­ლად რე­ზის­ტენ­ტუ­ლი შტა­მი (და ამ პრო­ცე­სის გარ­და­უ­ვა­ლო­ბა­ზე ჩვენ უკვე ვი­სა­უბ­რეთ) რა შემ­თხვე­ვა­შიც ტიტრს უბ­რა­ლოდ არ ექ­ნე­ბა მნიშ­ვნე­ლო­ბა. სწო­რედ ეს არის ნამ­დვი­ლი (არა გა­ცხა­დე­ბუ­ლი) მი­ზე­ზი, თუ რა­ტომ გა­დაც­რა ის­რა­ელ­მა მე­სა­მედ მო­სახ­ლე­ო­ბის თით­ქმის მე­სა­მე­დი (ძი­რი­თა­დად მო­ხუ­ცი პო­პუ­ლა­ცია, რო­მე­ლიც იყო აც­რი­ლი იან­ვარ-თე­ბერ­ვალ­ში) და ბუს­ტე­რით გა­დაც­რის პრო­ცე­სი იყო გა­ცი­ლე­ბით სწრა­ფი, ვიდ­რე პირ­ვე­ლი აცრა - რად­გან სას­წრა­ფოდ თა­ვი­დან აე­ცი­ლე­ბი­ნათ ან­ტის­ხე­უ­ლით გაძ­ლი­ე­რე­ბუ­ლი და­ა­ვა­დე­ბის შე­საძ­ლებ­ლო­ბა. იგი­ვეა სი­ნამ­დვი­ლე­ში ის მი­ზე­ზი, რის გა­მოც ამე­რი­კა სას­წრა­ფოდ იწყებს მე­სა­მე ბუს­ტე­რით აც­რას (და მსჯე­ლო­ბა მი­დის, თუ რო­მე­ლი თვი­დან იქ­ნე­ბა ბუს­ტე­რი აუ­ცი­ლე­ბე­ლი, ბა­ი­დე­ნის ად­მი­ნის­ტრა­ცი­ა­ში გა­ნი­ხი­ლე­ბა აც­რი­დან 5-8 თვის დი­ა­პა­ზო­ნი). რა თქმა უნდა ჯერ ჯე­რო­ბით ოფი­ცი­ა­ლუ­რად ამას არა­ვინ იტყვის. 3-ე ბუს­ტე­რი ამ ეტა­პის­თვის მაგ პრობ­ლე­მას დიდ წი­ლად მო­აგ­ვა­რებს, რად­გან დელ­ტა მხო­ლოდ ნა­წი­ლობ­რივ არის ვაქ­ცი­ნის მი­მართ რე­ზის­ტენ­ტუ­ლი და ტიტ­რის აწე­ვა ამ ეტაპ­ზე შე­ა­ნე­ლებს პრო­ცესს. მაგ­რამ რო­დე­საც ვი­ხი­ლავთ სრუ­ლად რე­ზის­ტენ­ტულ შტამს, არა­ნა­ი­რი ბუს­ტე­რი მაგ საქ­მეს აღარ უშ­ვე­ლის. ამის მი­უ­ხე­და­ვად, დღე­საც შეგ­ვიძ­ლია ვი­ვა­რა­უ­დოთ, რომ სიგ­ნა­ლი ჩანს, რად­გან ის ფაქ­ტი, რომ ის­რა­ელ­ში 50-60% მძი­მე პა­ცი­ენ­ტე­ბი­სა არის სწო­რედ აც­რი­ლი (ის­რა­ელ­ში მო­სახ­ლე­ო­ბის 65% ი ამ­ჟა­მად აც­რი­ლია და 60% ორ­ჯერ აც­რი­ლი და თუ არ ვცდე­ბი 30%-მდეა უკვე სამ­ჯერ აც­რი­ლი) ასე­თი მა­ღა­ლი მაჩ­ვე­ნე­ბე­ლი აც­რი­ლებ­ში (> 50%) ძა­ლი­ან მა­ღა­ლია, იმის გათ­ვა­ლის­წი­ნე­ბი­თაც კი, რომ აც­რი­ლებ­ში უმე­ტე­სად მო­ხუ­ცე­ბი ჭარ­ბო­ბენ).

3. რაც შე­ე­ხე­ბა იმ სა­კითხს, რომ ან­ტის­ხე­უ­ლით გაძ­ლი­ე­რე­ბულ და­ა­ვა­დე­ბას ად­ვი­ლად ამო­ვიც­ნობთ.

ეს ასე არ არის, რად­გან მისი პრე­ზენ­ტა­ცია იქ­ნე­ბა ისე­თი­ვე, რო­გო­რი­ცაა ჩვე­უ­ლებ­რი­ვი ცი­ტო­კი­ნუ­რი შტორ­მი და დის­ტრეს სინ­დრო­მი. და რაც მთა­ვა­რია, ასე­თი გა­ცხო­ვე­ლე­ბუ­ლი აქ­ცენ­ტი­რე­ბა იგი­ვე აშშ-ში, რომ მან­და­ტო­რუ­ლად აც­რან რაც შე­იძ­ლე­ბა დიდი ნა­წი­ლი პო­პუ­ლა­ცი­ი­სა, მომ­დი­ნა­რე­ობს სწო­რედ იქი­დან, რომ შეც­დო­ბე­მი ნაკ­ლე­ბად გამ­ჟღავ­ნდეს, და თუ პო­პუ­ლა­ცი­ის უდი­დე­სი ნა­წი­ლი აც­რი­ლი გყავთ, სა­კონ­ტრო­ლო ჯგუ­ფი აღარ იარ­სე­ბებს ცხა­დია, რო­მელ­თა­ნაც შეძ­ლებ­დით შე­გე­და­რე­ბი­ნათ ავა­დო­ბის სიმ­ძი­მის გან­სხვა­ვე­ბა

4. და კი­დევ მინ­და გა­მო­ვეხ­მა­უ­რო, სხვა ოპო­ნენ­ტებ­თან ნა­ნახ კო­მენ­ტა­რებს და აბ­სო­ლუ­ტუ­რად არას­წო­რად გა­გე­ბულ სა­კითხს, თით­ქოს მე ვამ­ბობ, რომ ყვე­ლა­ნი და­ვი­ხო­ცე­ბით და ამოვ­წყდე­ბით ვაქ­ცი­ნის გამო. ეს რა თქმა უნდა სრუ­ლი სი­სუ­ლე­ლეა. აქ სა­უ­ბა­რია, რომ რა­ღაც პრო­ცენ­ტით, გა­იზ­რდე­ბა რო­გორც მძი­მე ავა­დო­ბა, ისე­ვე სა­ვა­რა­უ­დოდ სიკ­ვდი­ლი­ა­ნო­ბაც, მაგ­რამ სიკ­ვდი­ლი­ა­ნო­ბა (Infection fatality rate) თუ ეხლა არის სა­შუ­ა­ლოდ 0.2-0.3 %, შე­იძ­ლე­ბა გა­ი­ზარ­დოს ჯერ­ჯე­რო­ბით ჩვენ­თვის უც­ნობ ნიშ­ნუ­ლამ­დე, მა­გა­ლი­თად 0.9 %-მდე ან ნე­ბის­მი­ერ სხვა პრო­ცენ­ტამ­დე, რაც ნიშ­ნავს, რომ ინ­ფი­ცი­რე­ბულ­თა დიდი ნა­წი­ლი კვლავ გა­ნი­კურ­ნე­ბა ამ და­ა­ვა­დე­ბი­სა­გან, მაგ­რამ პო­პუ­ლა­ცი­ურ დო­ნე­ზე ეს იქ­ნე­ბა უდი­დე­სი დარ­ტყმა და და­ნა­კარ­გი.

5. და ბო­ლოს უბ­რა­ლოდ სა­ი­ლუსტრა­ცი­ოდ (ასე­თი კვლე­ვე­ბი სხვაც ბევ­რია) წარ­მო­გიდ­გენთ ია­პო­ნურ კვლე­ვას, სა­დაც ლა­ბო­რა­ტო­რი­უ­ლად იდენ­ტი­ფი­ცი­რე­ბუ­ლია სრუ­ლად რე­ზის­ტენ­ტუ­ლი შტა­მი და თა­ნაც ლა­ბო­რა­ტო­რი­უ­ლად და­დას­ტუ­რე­ბუ­ლი ან­ტის­ხე­უ­ლით გაძ­ლი­ე­რე­ბუ­ლი და­ა­ვა­დე­ბის პო­ტენ­ცი­ა­ლით: https://www.biorxiv.org/.../2021.08.22.457114v1.full.pdf

6. ხოლო რა­ტომ ვერ მოხ­დე­ბა ამ პრობ­ლე­მის მოგ­ვა­რე­ბა მო­დი­ფი­ცი­რე­ბუ­ლი ვაქ­ცი­ნე­ბით ან ბუს­ტე­რე­ბით, მა­გა­ზე ჩემს შემ­დეგ პოს­ტებ­ში მექ­ნე­ბა სა­უ­ბა­რი.

სა­ბო­ლო­ოდ კი, გთა­ვა­ზობთ, ანეს­თე­ზი­ო­ლოგ-რე­ა­ნი­მა­ტო­ლო­გის, არ­ჩილ მარ­შა­ნი­ას ვრცელ პოსტს, სა­დაც ექი­მი დე­ტა­ლუ­რად გან­მარ­ტავს, თუ რა­ტომ არ არის ADE კო­რო­ნა­ვირუ­სე­ბის, ან კო­რო­ნა­ვირუ­სის სა­წი­ნა­აღ­მდე­გო ვაქ­ცი­ნე­ბის­თვის მა­ღა­ლი რის­კის შემ­ცვე­ლი საფრ­თხე:

• არ­ჩილ მარ­შა­ნია:

"მო­გე­სალ­მე­ბით! ვეხ­მა­უ­რე­ბი ბ-ნი გი­ორ­გი კან­დე­ლა­კის სტა­ტუსს ADE (ან­ტის­ხე­უ­ლით გაძ­ლი­ე­რე­ბუ­ლი და­ა­ვა­დე­ბა)-ს შე­სა­ხებ.

პირ­ველ რიგ­ში ვეხ­მა­უ­რე­ბი იმი­ტომ, რომ პრო­ფე­სი­უ­ლი ღირ­სე­ბის სა­კი­თხია, გა­ივ­სო ჩემი მე­სენ­ჯე­რი შე­კი­თხვე­ბით თუ რა­ტომ ვმა­ლავ­დი ინ­ფორ­მა­ცი­ას და ვაქ­ცი­ნე­ბის რე­კო­მენ­და­ცი­ას რომ გავ­ცემ, თურ­მე ხალ­ხს ვწი­რავ უფრო მწვა­ვე ინ­ფექ­ცი­ის­თვის.

ამ შე­კი­თხვებ­ში და და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბა­ში არც არა­ფე­რია გა­საკ­ვი­რი, ორაზ­როვ­ნად და დას­კვნის გა­რე­შე აწყო­ბი­ლი ის ტექ­სტი არა­სა­მე­დი­ცი­ნო გა­ნათ­ლე­ბის მქო­ნე ადა­მი­ანს სხვა აზ­რის­კენ ვერც წა­იყ­ვანს, ჩემი მე­სენ­ჯე­რის გარ­და სტა­ტუ­სის კო­მენ­ტა­რებ­შიც (ან­ტი­ვაქ­სე­რი ტროლ­ბო­ტე­ბის მხი­ა­რუ­ლი ყი­ჟი­ნის ფონ­ზე) იგი­ვე დაბ­ნე­უ­ლო­ბა იგ­რძნო­ბა.

არა­ვინ არა­ფერს მა­ლავ­და ცხა­დია, 2020 წლის დე­კემ­ბერ­ში ვწერ­დი მე პი­რა­დად რის­კებ­სა და სარ­გე­ბელ­ზე ვაქ­ცი­ნე­ბის შე­სა­ხებ, სა­დაც რა თქმა უნდა, ADE-ც არის გან­ხი­ლუ­ლი (https://www.facebook.com/525239291/posts/10158884510864292/).

აქ უბ­რა­ლოდ კო­მუ­ნი­კა­ცი­ის ფორ­მა­ზეა და სკან­და­ლუ­რო­ბა­ზეა სა­უ­ბა­რი, ჩემ­ზე ხაზ­გას­მაც ცოტა ღი­მი­ლის­მომ­გვრე­ლია, რა თქმა უნდა, ყვე­ლა რის­კი და სარ­გე­ბე­ლი აწო­ნილ-და­წო­ნი­ლია და ისე არის ყვე­ლა გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბა მი­ღე­ბუ­ლი, მე კი არა, მთე­ლი მსოფ­ლი­ოს სა­მეც­ნი­ე­რო სა­ზო­გა­დო­ე­ბა ამ პრინ­ციპს ეყ­რდნო­ბა და გუ­შინ არ გამ­ხდა­რა ეს თე­ო­რია აქ­ტუ­ა­ლუ­რი.

თუმ­ცა იმის კარ­გად გა­სა­აზ­რებ­ლად, რომ ამ თე­ო­რი­ა­ში არა­ფე­რი ახა­ლი და გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლი არ არის, ჯო­ბია ქრო­ნო­ლო­გი­უ­რად მივ­ყვეთ ყვე­ლა­ფერს და პირ­ველ რიგ­ში მოკ­ლედ გან­ვმარ­ტოთ რა არის ADE (ან­ტის­ხე­უ­ლით გაძ­ლი­ე­რე­ბუ­ლი და­ა­ვა­დე­ბა).

ADE (ან­ტის­ხე­უ­ლით გაძ­ლი­ე­რე­ბუ­ლი და­ა­ვა­დე­ბა) ეს არის იშ­ვი­ა­თი ფე­ნო­მე­ნი, რო­დე­საც იმუ­ნუ­რი პა­სუ­ხის დროს, ან­ტის­ხე­უ­ლე­ბი კი არ იცა­ვენ ორ­გა­ნიზმს ვირუ­სის­გან, არა­მედ პი­რი­ქით, იწ­ვე­ვენ უფრო მწვა­ვე ინ­ფექ­ცი­ას. ის შე­იძ­ლე­ბა გან­ვი­თარ­დეს ინ­ფექ­ცი­ით ან ვაქ­ცი­ნით:

1 - მა­გა­ლი­თად: თუ არ­სე­ბობს ერთი სა­ხე­ო­ბის ვირუ­სის ოთხი ტიპი (I, II, III და IV).I ტიპი ვირუ­სით დას­ნე­ბოვ­ნე­ბის შემ­დეგ, იგი­ვე სა­ხე­ო­ბის თუმ­ცა III ტი­პის ვირუს­თან თუ გვექ­ნე­ბა შე­ხე­ბა, შე­საძ­ლოა* გან­ვი­თარ­დეს უფრო მწვა­ვე ინ­ფექ­ცია, რად­გან პირ­ვე­ლი ინ­ფექ­ცი­ის შემ­დეგ გა­მო­მუ­შა­ვე­ბუ­ლი ანტსხე­უ­ლე­ბი კი არ იცა­ვენ ორ­გა­ნიზმს, არა­მედ "ეხ­მა­რე­ბი­ან" ვირუსს (ამის მა­გა­ლი­თია დენ­გეს ცხე­ლე­ბა);

2 - იგი­ვე პრინ­ცი­პით ეს შე­საძ­ლოა* მოხ­დეს ვაქ­ცი­ნი­თაც. ვაქ­ცი­ნით გა­მო­მუ­შა­ვე­ბუ­ლი ან­ტის­ხე­უ­ლე­ბი შე­საძ­ლოა* არ იყოს დამ­ცა­ვი და პი­რი­ქით, და­ეხ­მა­როს ინ­ფექ­ცი­ას. ის­ტო­რი­ა­ში ამის მხო­ლოდ რამ­დე­ნი­მე შემ­თხვე­ვა არ­სე­ბობს. მისი ამოც­ნო­ბა უმე­ტეს­წი­ლად ხდე­ბა კვლე­ვებ­ში. ADE-ს გან­ვი­თა­რე­ბის შემ­თხვე­ვა­ში ვაქ­ცი­ნა ეფექ­ტუ­რო­ბას ვერ აჩ­ვე­ნებს, რად­გან ამ შემ­თხვე­ვა­ში ინ­ფექ­ცია აუც­რელ ადა­მი­ან­ში უფრო მსუ­ბუ­ქად წავა, ვიდ­რე აც­რილ­ში.

• შე­საძ­ლე­ბე­ლია თუ არა ADE (ან­ტის­ხე­უ­ლით გაძ­ლი­ე­რე­ბუ­ლი და­ა­ვა­დე­ბა) გან­ვი­თარ­დეს კო­ვიდ19-ს სა­წი­ნა­აღ­მდე­გო ვაქ­ცი­ნე­ბის შე­დე­გად?

ეს შე­კი­თხვა ერთი წლის წინ, ვაქ­ცი­ნე­ბის გა­მოს­ვლამ­დე იყო აქ­ტუ­ა­ლუ­რი, ისიც თე­ო­რი­ის, კი­თხვის ნიშ­ნის და არა მტკი­ცე­ბი­თი სა­ხით. მას შემ­დეგ ძა­ლი­ან ბევ­რი დრო და ხუთ მი­ლი­არ­დზე მეტი დოზა ვაქ­ცი­ნა გა­ვი­და, შე­სა­ბა­მი­სად დღეს ADE (ან­ტის­ხე­უ­ლით გაძ­ლი­ე­რე­ბუ­ლი და­ა­ვა­დე­ბა)-ს მა­ღალ რის­კებ­ზე კო­ვიდ­სა­წი­ნა­აღ­მდე­გო ვაქ­ცი­ნებ­ში, სე­რი­ო­ზუ­ლად, მი­თუ­მეტ­რეს მტკი­ცე­ბით ფორ­მა­ში, აღა­რა­ვინ სა­მეც­ნი­ე­რო მა­ღალ წრე­ებ­ში აღარ სა­უბ­რობს.

ჩვენ უკე ვნა­ხეთ ვაქ­ცი­ნე­ბის ეფექ­ტუ­რო­ბაც და ისიც, თუ სად წარ­მო­იშ­ვა სა­ში­ში შტა­მე­ბი, მა­ღა­ლი ვაქ­ცი­ნა­ცი­ის მქო­ნე ქვეყ­ნებ­ში თუ პი­რი­ქით. ის ცნო­ბი­ლი ენ­დე­მუ­რი შტა­მე­ბი არ წარ­მო­იქ­მნი­ლა იქ, სა­დაც ვაქ­ცი­ნა­ცია სწრა­ფი და მო­ცუ­ლო­ბი­თი იყო, არა­მედ გაჩ­ნდა იქ სა­დაც ვირუ­სი სწრა­ფად და "ჯო­გუ­რი იმუ­ნი­ტე­ტის" სტილ­ში გავ­რცელ­და: - ინ­დუ­რი შტა­მი; - ბრი­ტა­ნუ­ლი შტა­მი; - ბრა­ზი­ლი­უ­რი შტა­მი; - სამ­ხრეთ აფ­რი­კუ­ლი შტა­მი.

აუ­ცი­ლებ­ლად უნდა აღი­ნიშ­ნოს ის, რომ ნე­ბის­მი­ერ თე­ო­რი­ას და აზრს აქვს არ­სე­ბო­ბის უფ­ლე­ბა, მათ შო­რის იმა­საც, რომ ვი­ფიქ­როთ მხო­ლოდ ჩვენ ვი­ცით იმუ­ნო­ლო­გია და ვაქ­ცი­ნო­ლო­გია ამ პლა­ნე­ტა­ზე, მხო­ლოდ ჩვენ გაგ­ვახ­სენ­და ADE და მხო­ლოდ ჩვენ ვა­ფა­სებთ რის­კებს ობი­ექ­ტუ­რად და მთე­ლი და­ნარ­ჩე­ნი გან­ვი­თა­რე­ბუ­ლი სამ­ყა­რო და მისი სა­მეც­ნი­ე­რო სა­ზო­გა­დო­ე­ბა კი ცდე­ბა და ასე 2 წე­ლი­წად­ში გან­ვი­თა­რე­ბუ­ლი ქვეყ­ნე­ბის უმე­ტე­სო­ბა გა­წყდე­ბა ამ შეც­დო­მის გამო.

თუმ­ცა, მოდი, მა­ინც ჩა­მოვ­თვა­ლოთ და ვთქვათ - რა­ტომ არ არის ADE (ან­ტის­ხე­უ­ლით გაძ­ლი­ე­რე­ბუ­ლი და­ა­ვა­დე­ბა) კო­რო­ნა­ვირუ­სე­ბის, ან კო­რო­ნა­ვირუ­სის სა­წი­ნა­აღ­მდე­გო ვაქ­ცი­ნე­ბის­თვის მა­ღა­ლი რის­კის შემ­ცვე­ლი საფრ­თხე:

• პრეკ­ლი­ნი­კურ კვლე­ვებ­ში (ცხო­ვე­ლებ­ში) ADE-ს გან­ვი­თა­რე­ბის ფაქ­ტი არ არ­სე­ბობს;
• კლი­ნი­კურ კვლე­ვებ­ში ADE-ს გან­ვი­თა­რე­ბის ფაქ­ტი არ არ­სე­ბობს;
• პოს­ტკლი­ნი­კურ დაკ­ვირ­ვე­ბა­ში ADE-ს გან­ვი­თა­რე­ბის ფაქ­ტი არ არ­სე­ბობს;
• მა­ნეტ­რა­ლი­ზე­ბე­ლი ან­ტის­ხე­უ­ლი­ე­ბის ტიტ­რი შეს­წავ­ლი­ლია და ამის მი­ხედ­ვით დგე­ბა ვაქ­ცი­ნის დო­ზე­ბის გან­სა­ზღვრა, და­მა­ტე­ბი­თი დო­ზე­ბი აჩ­ვე­ნებს, რომ ზრდის მა­ნე­იტ­რა­ლი­ზე­ბე­ლი ან­ტის­ხე­უ­ლე­ბის რა­ო­დე­ნო­ბას და ამ დროს ADE-ს გან­ვი­თა­რე­ბის ფაქ­ტი არ არ­სე­ბობს;
• ვაქ­ცი­ნა არის ეფექ­ტუ­რი. არა­ვაქ­ცი­ნი­რე­ბულ­თან შე­და­რე­ბით სა­შუ­ა­ლოდ 90% მეტი შა­ნის აქვს ვაქ­ცი­ნი­რე­ბულს, რომ გა­დარ­ჩეს და არ გა­ნუ­ვი­თარ­დეს მძი­მე გარ­თუ­ლე­ბა, ანუ ADE-ს გან­ვი­თა­რე­ბის ფაქ­ტი არ არ­სე­ბობს;
• გან­ვი­თა­რე­ბულ ქვეყ­ნებ­ში, სა­დაც მო­სახ­ლე­ო­ბის უმე­ტე­სო­ბა აც­რი­ლია, სტა­ტის­ტი­კა აჩ­ვე­ნებს, რომ სიკ­ვდი­ლი­ა­ნო­ბა მცირ­დე­ბა, ანუ აც­რი­ლებ­ში და­ა­ვა­დე­ბა უფრო მწვა­ვედ არ მიმ­დი­ნა­რე­ობს, ანუ ADE-ს გან­ვი­თა­რე­ბის ფაქ­ტი არ არ­სე­ბობს;
• ერთი ტი­პის (ადა­მი­ა­ნის კო­რო­ნა­ვირუ­სის ყვე­ლა­ზე* გავ­რცე­ლე­ბუ­ლი 4 ტიპი არ­სე­ბობს) კო­რო­ნა­ვირუ­სის გა­და­ტა­ნის შემ­თხვე­ვა­ში, მე­ო­რე (სხვა) ტი­პის კო­რო­ნა­ვირუ­სით ინ­ფი­ცი­რე­ბის შემ­დეგ ADE-ს გან­ვი­თა­რე­ბის ფაქ­ტი არ არ­სე­ბობს;
• ვაქ­ცი­ნა გარ­თუ­ლე­ბე­ბის პრე­ვენ­ცი­ის კუ­თხით რჩე­ბა მა­ღა­ლე­ფექ­ტუ­რი ახალ­წარ­მოქ­მნი­ლი შტა­მე­ბის წი­ნა­აღ­მდე­გაც, ADE-ს გან­ვი­თა­რე­ბის ფაქ­ტი არ არ­სე­ბობს;
• რო­დე­საც უკვე ინ­ფი­ცი­რე­ბუ­ლი ადა­მი­ანს მკურ­ნა­ლო­ბი­სას აწ­ვდი­ან მზა ან­ტის­ხე­უ­ლებს (კონ­ვა­ლეს­ცენტ პლაზ­მა), ADE-ს გან­ვი­თა­რე­ბის ფაქ­ტი არ არ­სე­ბობს.

ანუ რომ გა­ვა­მარ­ტვოთ და რის­კი და სარ­გე­ბე­ლი ავ­წონ-დავ­წო­ნოთ: დღეს ერთ მხა­რეს გვაქვს: სწრა­ფად გავ­რცე­ლე­ბა­დი ვირუ­სი, ყო­ველ დღე (მსოფ­ლი­ოს რომ თავი და­ვა­ნე­ბოთ) სა­ქარ­თვე­ლო­ში ათე­უ­ლო­ბით მკვდა­რი ადა­მი­ა­ნი, უკან წა­სუ­ლი ეკო­ნო­მი­კა, გა­დატ­ვირ­თუ­ლი კლი­ნი­კე­ბი, ეფექ­ტუ­რი ვაქ­ცი­ნა და ADE (ან­ტის­ხე­უ­ლით გაძ­ლი­ე­რე­ბუ­ლი და­ა­ვა­დე­ბა) გან­ვი­თა­რე­ბის არც ერთი ფაქ­ტი. მე­ო­რე მხა­რეს კი გვაქვს: ADE (ან­ტის­ხე­უ­ლით გაძ­ლი­ე­რე­ბუ­ლი და­ა­ვა­დე­ბა) გან­ვი­თა­რე­ბის შე­საძ­ლო თე­ო­რია ერთი წლის დაძ­ვე­ლე­ბით, რო­მე­ლიც არც ერთი ფაქ­ტით არ დას­ტურ­დე­ბა. ანუ 100% გა­მო­რი­ცხუ­ლია, თე­ო­რი­უ­ლა­დაც კი, რომ ADE (ან­ტის­ხე­უ­ლით გაძ­ლი­ე­რე­ბუ­ლი და­ა­ვა­დე­ბა) არ გან­ვი­თარ­დე­ბა?

რო­გორც ზე­მოთ აღ­ვნიშ­ნე ნე­ბის­მი­ერ თე­ო­რი­ას აქვს არ­სე­ბო­ბის უფ­ლე­ბა. მე­ტიც, თე­ო­რი­უ­ლად ყვე­ლა­ფე­რი შე­საძ­ლე­ბე­ლია, აბ­სო­ლუ­ტუ­რად ყვე­ლა­ფე­რი, ალ­ბა­თო­ბაა მთა­ვა­რი, რა არის იმის შან­სი რომ ეს ასე მოხ­დეს და რას გვიჩ­ვე­ნებს ფაქ­ტე­ბი, რა დას­ტურ­დე­ბა ექ­სპე­რი­მენ­ტა­ლუ­რად. და რად­გან სა­მეც­ნი­ე­რო მე­თო­დი და­დე­ბით თე­ო­რი­ას ამ­ტკი­ცებს და არა უარ­ყო­ფითს, სა­მეც­ნი­ე­რო მე­თო­დით 100%-თ რა­ი­მეს უარ­ყო­ფა შე­უძ­ლე­ბე­ლია. ანუ თე­ო­რი­უ­ლად: შე­იძ­ლე­ბა ჩვე­უ­ლებ­რი­ვი, აფ­თი­აქ­ში რე­ცეპ­ტის გა­რე­შე რომ იყი­დე­ბა იმ ტკი­ვილ­გა­მა­ყუ­ჩე­ბე­ლის მი­ღე­ბის გამო სტი­ვენ ჯონ­სო­ნის სინ­დრო­მი გან­ვი­თარ­დეს, რომ­ლის მწვა­ვე ფორ­მის დროს სხე­უ­ლის 30% წყლულ­დე­ბა და სიკ­ვდი­ლი­ა­ნო­ბა 60% აღ­წევს; შე­იძ­ლე­ბა მე­ზობ­ლის აივ­ნი­დან გად­მო­ვარ­დნი­ლი ტაფა და­გე­ცეთ თავ­ზე და მოკ­ვდეთ, ქუ­ჩა­ში რო­დე­საც გახ­ვალთ; ასე­ვე შე­იძ­ლე­ბა მთვა­რე­ზე ვარ­დის­ფერ­თა­ვი­ა­ნი ბე­გე­მო­ტი ცხოვ­რობს, რო­მე­ლიც მა­ღალ­ტოქ­სი­კურ გა­ზებს უშ­ვებს.

ეს ყვე­ლა­ფე­რი თე­ო­რი­უ­ლად შე­იძ­ლე­ბა კი, მაგ­რამ აქ "შე­იძ­ლე­ბა­ზე" არ არის, (რომ გან­ვმე­ორ­დეთ) ალ­ბა­თო­ბაა მთა­ვა­რი, რა არის იმის შან­სი, რომ ეს ასე მოხ­დეს, რას გვე­უბ­ნე­ბა ფაქ­ტე­ბი და რა დას­ტურ­დე­ბა ექ­სპე­რი­მენ­ტა­ლუ­რად. ამა­ზეა და­ფუძ­ნე­ბუ­ლი ზუს­ტად სა­მე­დი­ცი­ნო გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბე­ბი და არა იმა­ზე ვის რა თე­ო­რია მო­უ­ვა თავ­ში. და თუ ეს ყვე­ლა­ფე­რი უკუღ­მა გვინ­და გა­ვი­გოთ, ალ­ბა­თო­ბას და ფაქ­ტებს არაფ­რად ვაგ­დებთ და მხო­ლოდ თე­ო­რი­ე­ბით გვსურს ვი­ხელ­მძღვა­ნე­ლოთ, ოკ რა პრობ­ლე­მაა, მა­შინ: თავი რომ აგვტკივ­დე­ბა გა­მა­ყუ­ჩე­ბელს ნუ მი­ვი­ღებთ; ქუ­ჩა­შიც ნუ­რას­დროს გა­ვალთ, ტაფა რომ არ დაგ­ვე­ცეს თავ­ში; და სა­ერ­თო­დაც ღა­მე­ე­ბი ნუ­ღარ და­ვი­ძი­ნებთ მშვი­დად, რა დროს ძი­ლია, ემანდ იმ ვარ­დის­ფერ­თა­ვი­ან­მა ბე­გე­მოტ­მა არ გვა­პ­კუ­როს მა­ღალ­ტოქ­სი­კუ­რი გა­ზე­ბი მთვა­რე­დან. რა იცით რა ხდე­ბა, ეშ­მაკს არ სძი­ნავს!ჯან­მრთე­ლო­ბას გი­სურ­ვებთ".