ჯავშანტექნიკა, თვითმფრინავები, მცირე და მსხვილკალიბრიანი იარაღი -  რა ამერიკული შეიარაღება ჩაუვარდათ თალიბებს ხელში?

ავღანეთის არმიამ, რომელიც თალიბების თავდასხმის შემდეგ, ფაქტობრივად, “ქრება“, დიდი რაოდენობით სხვადასხვა იარაღი და სამხედრო ტექნიკა უპატრონოდ მიატოვა. შედეგად "თალიბანმა" ათეულობით მსუბუქი ჯავშანტექნიკა, სატვირთო მანქანები, საბრძოლო თვითმფრინავები და ასობით მცირე და მსხვილკალიბრიანი იარაღი ჩაიგდო. აღჭურვილობის უმეტესი ნაწილი ამერიკულია.

ზუსტი ინფორმაცია იმის შესახებ, თუ რა რაოდენობის თვითმფრინავი და შვეულმფრენი აღმოჩნდა "თალიბანის" ხელში, არ არსებობს. შესაძლებელია, რომ ავღანეთის ძალებმა უკან დახევის დროს თვითმფრინავები გაანადგურეს კიდეც, ასევე ცნობილია, რომ გარკვეული რაოდენობის თვითმფრინავი მეზობელ ქვეყნებში გადავიდა.

ახლა მთავარი კითხვაა, იპოვის თუ არა "თალიბანი" პერსონალს, რომელიც ამ ყველაფერს მართავს.

• მიტაცება

ავღანეთის რეკონსტრუქციის ამერიკული გენერალური ინსპექტორის ოფისის ინფორმაციით, ავღანეთის საჰაერო ძალებს 2021 წლის 1 -ლი იანვრის მდგომარეობით, 162 თვითმფრინავი და შვეულმფრენი ჰყავდა. თუმცა ყველა მათგანი არ იყო გამოსადეგი. ამავე წყაროს თანახმად, წლის დასაწყისში, ქვეყნის საჰაერო ძალებს ჰქონდათ მსუბუქი თავდასხმის 17 A-29 (Embraer EMB 314 Super Tucano) და 10 AC-208 თვითმფრინავი, ასევე 21 მსუბუქი სატრანსპორტო თვითმფრინავი C -208 Cessna Caravan და ორი საშუალო C -130 Hercules. გარდა ამისა, იყო 86 მომსახურე შვეულმფრენი: 12 რუსული წარმოების Mi-17 სატრანსპორტო და 38 მსუბუქი MD 530F და 36 UH-60 Black Hawk.

ამას გარდა, სპეციალური დანიშნულების საავიაციო განყოფილებაშიც ირიცხებოდა გარკვეული რაოდენობის თვითმფრინავები, რომელთა შესახებ ზუსტი ინფორმაცია არ არსებობს.

ავღანეთს ყველა თანამედროვე ავიატექნიკა ამა თუ იმ გზით აშშ-დან მიეწოდებოდა, მათ შორის რუსული შვეულმფრენებიც.

<blockquote class="twitter-tweet"><p lang="en" dir="ltr">Video reportingly shows <a href="https://twitter.com/hashtag/Taliban?src=hash&amp;ref_src=twsrc%5Etfw">#Taliban</a> captured Kunduz airport with <a href="https://twitter.com/hashtag/Afghanistan?src=hash&amp;ref_src=twsrc%5Etfw">#Afghanistan</a> Air Force Mi-35 Hind attack helicopter <a href="https://t.co/u7jZJdR800">pic.twitter.com/u7jZJdR800</a></p>&mdash; Joseph Dempsey (@JosephHDempsey) <a href="https://twitter.com/JosephHDempsey/status/1425404552807858179?ref_src=twsrc%5Etfw">August 11, 2021</a></blockquote> <script async src="https://platform.twitter.com/widgets.js" charset="utf-8"></script>

ავღანეთის სამხედრო შვეულმფრენების პირველი ფოტოები ინტერნეტში მას შემდეგ გამოჩნდა, რაც თალიბებმა კუნდუზზე, ყანდაარსა და ჰერათზე დაამყარეს კონტროლი. ფოტოსურათებსა და ვიდეოებში ნაჩვენებია Mi-17, MD 530F, UH-60 შვეულმფრენები და მცირე სატრანსპორტო თვითმფრინავი C-208. ერთ-ერთ ვიდეოში წარმოდგენილი იყო რუსული თავდასხმელი Mi-35, რომელიც სავარაუდოდ, კუნდუზშია გადაღებული. ამ ვიდეოებით ძნელია ავიამანქანების უმეტესობის მდგომარეობაზე მსჯელობა - ისინი ან აეროდრომებზე იყვნენ ან ფარდულებში. თუმცა ზოგიერთ შემთხვევაში დაზიანება აშკარად ჩანს.

• გაქცევა

16 აგვისტოს, ავღანეთიდან ტაჯიკეთში რამდენიმე თვითმფრინავი გაფრინდა. ქვეყნიდან არმიის ასამდე ჯარისკაცი გაიქცა. New York Times-ის მონაცემებით, ტაჯიკეთის საზღვრი სულ ხუთმა თვითმფრინავმა გადაკვეთა.

იმავე დღეს, უზბეკურმა გაზეთმა Gazeta.uz -მა ქვეყნის გენერალური პროკურატურის პრესსამსახურზე დაყრდნობით განაცხადა, რომ 14 და 15 აგვისტოს ავღანეთიდან ქვეყანაში 22 სამხედრო თვითმფრინავი და 24 შვეულმფრენი ჩაფრინდა. თვითმფრინავებში საერთო ჯამში 585 ავღანელი ჯარისკაცი იყო.

ამავდროულად, ავღანეთის ერთ -ერთი თვითმფრინავი - EMB 314 Super Tucano ჰაერში მყოფ უზბეკურ MiG 29- ს დაეჯახა.

ეს არ არის ავღანელი ჯარისკაცების საზღვარგარეთ გაქცევის ერთადერთი შემთხვევა. მანამდე სახმელეთო გზით ასობით ჯარისკაცი გაიქცა ტაჯიკეთსა და უზბეკეთში.

სხვა მონაცემები ამ დროისთვის უცნობია.

• თალიბები თვითმფრინავებში

მოჰამედ ნაჯიბულას რეჟიმის დაცემის შემდეგ 1992 წელს, "თალიბანმა" საკმაოდ დიდი საჰაერო ძალების ნარჩენები მემკვიდრეობით მიიღო. მაშინ "თალიბანის" ხელში რამდენიმე საბრძოლო მებრძოლი-მსუბუქი MiG-21MF-ი და მძიმე შემტევი Su-22 მოხვდა. გარდა ამისა, მათ ჰქონდათ Mi-8 შვეულმფრენები, სხვადასხვა ტიპის სატრანსპორტო თვითმფრინავები და სასწავლო L-39.

საბოლოო ჯამში, ყველა ეს თვითმფრინავი ან 2001 წელს ამერიკული საჰაერო თავდასხმების დროს განადგრუდა ან მათი მდგომარეობა სხვა მიზეზებით გაუარესდა.

რისი გაკეთება შეუძლიათ ახლა თალიბებს ავღანეთის აეროდრომებზე დარჩენილი თვითმფრინავებითა და შვეულმფრენებით?

• ტექმომსახურება

მაშინაც კი, თუ თალიბანმა მწყობრში მყოფი თვითმფრინავების მოპოვება შეძლო, ისინი ტექნიკის მოვლის პრობლემის წინაშე დადგებიან.

როგორც რუსეთის საერთაშორისო საქმეთა საბჭოს სამხედრო ექსპერტმა ილია კრამნიკმა BBC - ს რუსულ სამსახურს განუცხადა, ავღანეთის საჰაერო ძალებში ამერიკელი სპეციალისტების მონაწილეობის გარეშე ტექნიკური მომსახურების სრული ციკლის გავლა მხოლოდ ორი ტიპის თვითმფრინავს შეეძლო - Mi -17 და C-208 Cessna Caravan.

მოამზადა თეონა რამაზაშვილმა