მემკვიდრული დაავადებები და რჩევები რისკჯგუფში მყოფი ადამიანებისთვის

მედიცინის დახვეწისა და მკურნალობის ეფექტური მეთოდების დანერგვასთან ერთად, სხვადასხვა დაავადების განვითარებისა და გართულების რისკები მცირდება. თუმცა კვლავ დიდ გამოწვევად რჩება მემკვიდრული დაავადებები, ანუ დაავადებები, რომლებსაც გენეტიკური განწყობა აქვს და მშობლიდან შვილს მარტივად გადაეცემა. მათი პრევენცია საკმაოდ რთულია, რადგან დაავადება ადამიანის გენებში დევს. ყველაზე ხშირად გავრცელებული მემკვიდრული დაავადებების ჯგუფებია: ონკოლოგიური დაავადებები, გულ–სისხლძარღვთა დაავადებები და დიაბეტი.

ონკოლოგიური დაავადებები

სიმსივნე მულტიფაქტორული დაავადებაა, რომლის გამომწვევი მიზეზი შეიძლება იყოს კვება, რადიაცია, გენეტიკა და სხვა. საერთო შემთხვევებს შორის მემკვიდრულ სიმსივნეს 10-11% უკავია. ზოგადად, ითვლება, რომ ყველა ორგანოს სიმსივნეს მემკვიდრული წინასწარგანწყობა აქვს. ყველაზე ხშირი მემკვიდრული ხასიათის სიმსივნე კი არის ძუძუს, საკვერცხეების და საშვილოსნოს კიბო. გენები, რაც ქალებში აღნიშნულ სიმსივნეს იწვევს, მამაკაცებში პროსტატის კიბოს იწვევს. ასევე, მემკვიდრული ფორმისაა ნაწლავის, პანკრეასის, კუჭის სიმსივნე.

სიმსივნის რისკ-ჯგუფს მიეკუთვნებიან პაციენტები, რომელთაც დატვირთული ოჯახური ანამნეზი აქვთ. როდესაც ოჯახის პირველი რიგის ნათესავებში ახალგაზრდა ასაკში გვხვდება ავთვისებიანი სიმსივნური წარმონაქმნი, ის, დიდი ალბათობით, მემკვიდრეობით გადავა შთამომავლობაზე. სტატისტიკურად, მემკვიდრული კიბო ვითარდება ახალგაზრდა ასაკში. უმეტეს შემთხვევაში ზედა ზღვარი არის 50 წელი. ამ ასაკის შემდეგ მემკვიდრული კიბოს განვითარების ალბათობა იკლებს.

გულ-სისხლძარღვთა დაავადებები - ინფარქტი და ინსულტი

ზოგადად, გულს-სისხლძარღვთა დაავადებებს სიკვდილიანობის თვალსაზრისით პირველი ადგილი უკავია. ეს არის მსოფლიოში გავრცელებული დაავადება, რომელსაც ძირითადად არასწორი ცხოვრების წესი იწვევს. თუმცა ინფარქტისა და ინსულტის გამომწვევ მიზეზებში მემკვიდრულ ფაქტორსაც დიდი წილი გააჩნია.

ინფარქტით ხშირად ავადდებიან მამაკაცები, რომელთა ასაკი 45 წელზე მეტია. თუმცა ბოლო დროს მიოკარდიუმის ინფარქტი „გაახალგაზრდავდა“. საგრძნობლად იმატა ინფარქტის შემთხვევებმა 35-დან 40 წლამდე ასაკის ადამიანებში. ადრეულ ასაკში ინფარქტი კი პირდაპირ გენეტიკურ მიდრეკილებასა და მემკვიდრულ ფაქტორს უკავშირდება. მემკვიდრულის გარდა დაავადების რისკფაქტორებიდან აღსანიშნავია: მაღალი არტერიული წნევა, სიმსუქნე, უმოძრაობა, შაქრიანი დიაბეტი, თამბაქოს მოხმარება, სისხლში ქოლესტერინის მაღალი შემცველობა, სტრესი.

ასევე დიდი მნიშვნელობა აქვს გენეტიკურ განწყობას ინსულტის შემთხვევაში, რომელიც თავის ტვინში სისხლის მიმოქცევის მწვავე მოშლა, სიკვდილისა და ინვალიდობის გავრცელებული მიზეზია. თუ თქვენს პირდაპირ ნათესავს ინსულტი აქვს გადატანილი, განსაკუთრებით კი 45 წლამდე ასაკში, მაშინ დიდი გაფრთხილება და მავნე ჩვევებზე უარის თქმა აუცილებელია.

დიაბეტი

მემკვიდრული ფორმა ახასიათებს დიაბეტის რამდენიმე სახეობას. შაქრიანი დიაბეტის წარმოშობაზე პასუხისმგებელია გენების მთელი ჯგუფი. გასათვალისწინებელია, რომ მემკვიდრეობით გადადის ფაქტორებიც, რომლებიც იწვევენ მის განვითარებას. ესენია: გულ-სისხლძარღვთა დაავადებები, სიმსუქნე, ცხიმოვანი ცვლის მოშლა. თუმცა დიაბეტით შეიძლება დაავადდეს გამხდარიც. თუ შაქრიანი დიაბეტი გენეტიკაში გაქვთ, მაშინ ყურადღება მიაქციეთ წონას, ნაკლებად მიირთვით ტკბილეული.

ზემთო დასახელებული და სხვა მემკვიდრული დაავადებების პრევენცია რიგ შემთხვევაში შესაძლებელია, რიგ შემთხვევაში კი ეს უბრალოდ შეუძლებელია. სიმსივნის შემთხვევაში გახმაურებული ფაქტი იყო, როდესაც ჰოლივუდის მსახიობმა ანჟელინა ჯოლიმ პრევენციული ოპერაციები გაიკეთა. მას შემდეგ პრევენციის ეს მიმართულება პოპულარული გახდა, თუმცა ამ დროისთვის ის ოპტიმალურ გამოსავლად არ მიიჩნევა.

თუ რომელიმე მემკვიდრული დაავადების განვითარების რისკჯგუფში ხართ, საუკეთესო რაც ამ შემთხვევაში შეგიძლიათ გააკეთოთ, აღნიშნული დაავადებების დაზღვევაა. ზოგადად, განვითარებულ ქვეყნებში კრიტიკული დაავადებების დაზღვევა გავრცელებული პრაქტიკაა, რაც ბენეფიციარებს დაავადების აღმოჩენის შემთხვევაში დიდი ხარჯებისა და დამატებითი პრობლემებისგან იცავს. კრიტიკული დაავადებების დაზღვევა საქართველოშიც ხელმისაწვდომია და ის ყველაზე გავრცელებული მემკვიდრული დაავადებების დიდ ნაწილს აზღვევს. შეგიძლიათ დაეზღვიოთ შემდეგ დაავადებებზე: ავთვისებიანი სიმსივნე, თავის ტვინის კეთილთვისებიანი სიმსივნე, გულის ინფარქტი, გულის შუნტირება, ინსულტი, დამბლა და სიბრმავე. დაზღვევის შემთხვევაში, მკურნალობის ფინანსური უზრუნველყოფის მიღების გარდა, თქვენ შეძლებთ ნებისმიერი დიაგნოზის და მკურნალობის გეგმის გადამოწმებას მსოფლიოს წამყვან კლინიკებში. ასევე, საზღვარგარეთ შერჩეულ კლინიკაში მკურნალობის, ვიზიტის და განთავსების ორგანიზებაში დახმარებასაც მიიღებთ. თითოეული ეს კომპონენტი წარმატებული მკურნალობისა და გამოჯანმრთელებისთვის მეტად მნიშვნელოვანია.

თუ რომელიმე არაგადამდები დაავადების მიმართ გენეტიკური განწყობა გაქვთ, მნიშვნელოვანია რომ მასზე ზრუნვა ადრეულ ასაკშივე დაიწყოთ. მემკვიდრული დაავადებები უმეტესად ახალგაზრდობაშვე იჩენს თავს. სისტემატიურად გაიარეთ ექიმის მაღალკვალიფიციური კონსულტაცია, რაც დაავადების გაჩენის რისკს შეამცირებს, დაიცავით მის მიერ მოცემული თითოეული რეკომენდაცია, რაც პრეცენციაში დაგეხმარებათ. ამავდროულდად, არ დაგავიწყდეთ დაზღვევა, რაც დაავადების აღმოჩენის შემთხვევაში, მისი მარტივად მართვის შესაძლებლობას მოგცემთ.