როგორ გავიძლიეროთ სასუნთქი სისტემა - პულმონოლოგი, პროფესორი კახა ვაჭარაძე

რესპირაციული დაავადებები მსოფლიოს გლობალური პრობლემაა. მუდმივად იზრდება რესპირაციული დაავადების ტიპები და მათი გავრცელება. მთავარ მიზეზებად პათოგენთა რეზისტენტული შტამები, მოსახლეობის იმუნოდეფიციტური მდგომარეობა, დაბინძურებული გარემო, თამბაქოსა და სხვადასხვა ნარკოტიკული საშუალებების მოხმარება სახელდება. რესპირაციული დაავადებების არც თუ ისე მოკლე და რთულ სიას კი 2 წლის წინ კოვიდ-19 დაემატა, რომელიც მსოფლიო პრობლემაა და მაღალი ლეტალობით გამოირჩვევა. პრობლემას ამძაფრებს ისიც, რომ ჩნდება ახალი შტამები და დაავადების მკურნალობისა და პრევენციის კონტროლი სულ უფრო არაპროგნოზირებადი ხდება.

ვირუსი აქტიურ პერიოდში სერიოზულ გართულებებს იწვევს, თუმცა არანაკლებ საყურადღებო და მნიშვნელოვანია პოსტკოვიდური პერიოდი, რომლის შესახებაც საქართველოს რესპირაციული ასოციაციის პრეზიდენტი, კლინიკა „ჰელსიკორის“ ფთიზიატრი, პულმონოლოგი, პროფესორი კახა ვაჭარაძე გვესაუბრება.

რა გართულებები რჩებათ კოვიდგადატანილ პაციენტებს?

ზოგადად, პოსტკოვიდურ პერიოდში, პაციენტების სიმპტომების მართვა ისევე რთულია, როგორც კოვიდ 19-ის აქტიურ ფაზაში. თავად ვირუსის პერიოდში ყველაზე მეტად რესპირატორული ტრაქტი ზიანდება, რომელიც მოიცავს ზედა და ქვედა სასუნთქ სისტემას. ვირუსის გადატანის შემდეგაც პაციენტების ორგანიზმში დიდი ცვლილებები რჩება და ესეც ძირითადად რესპირაციულ სისტემას ეხება. უმეტესად გვხვდება ფილტვის ფიბროზები, სუნთქვის მწვავე უკმარისობა. მეორე მხრივ, ხშირია გართულებები კუჭ-ნაწლავის, ძვალ-სახსროვან და ცენტრალურ ნერვულ სისტემაში. გვხვდება თრომბოემბოლიური გართულებები, პაციენტის ფსიქო-ნევროლოგიური სტატუსის მოშლა. სწორედ ამიტომ სხვადასხვა პროფილის ექიმები კლინიკური მკურნალობის პარალელურად, ფსიქოთერაპევტებიც ვხდებით.

კოვიდგადატანილი პაციენტების სხვადასხვა ჩივილებით მომართვიანობა რამდენად მაღალია?

კლინიკა „ჰელსიკორის“ რესპირაციული მედიცინის განყოფილება მაღალკვალიფიცური კადრებით, ინოვაციებითა და მაღალი დონის ტექნოლოგიური აღჭურვილობით გამორჩეულია. შესაბამისად, პოსტკოვიდური პაციენტების საკმაოდ მაღალი მომართვიანობა გვაქვს. ყველა საშუალებას ვფლობთ, რომ სწრაფი და სწორი დიაგნოზი დავსვათ და შესაბამისად, ვუმკურნალოთ მათ. პოსტკოვიდური გართულებების მკურნალობის პარალელურად, აქტურად ვმონაწილეობთ კოვიდ19-ით დაავადებული პაციენტების გამოვლენაში, ტესტირებაში, დიაგნოსტიკასა და შესაბამის სტაციონარში მათ გადამისამართებაში.

კოვიდ 19-ის პარალელურად კი რესპირაციული სისტემის სხვადასხვა დაავადების მქონე პაციენტების აქტიურ მკურნალობასა და ზედამხედველობას ვახორციელებთ.

რა სახის მკურნალობა ენიშნებათ კოვიდგადატანილ პაციენტებს?

მკურნალობის დანიშვნა გამოვლენილი დაავადების შესაბამისად ხდება. ამ დროს პაციენტის მართვა სხვადასხვა დარგის სპეციალისტის ურთიერთშეთანხმებით უნდა ხდებოდეს. სიმპტომების შესაბამისად მკურნალობის კურსი შეიძლება ჩატარდეს ანტიბიოტიკებით, ანტივირუსული პრეპარატებით, ჰორმონალური პრეპარატებით, ანტიკოაგულანტებით, ანთების საწინააღმდეგო საშუალებებით. ამ დროს ასევე ხშირად ვნიშნავთ სიმპტომურ საშუალებებს. აუცილებელია ვიტამინებისა და მინერალების საჭირო დოზით მიღება. მკურნალობის პარალელურად კი პაციენტს ჯანსაღი ცხოვრების წესის დაცვისა და ფიზიკური აქტივობის რეკომენდაცია ეძლევა.

ყოველი ახალი მუტაციური შტამის შემდეგ ჩვენ ვიძენთ ახალ გამოცდილებას და ვცდილობთ, კიდევ უფრო ეფექტურად გავუმკლავდეთ როგორც თავად ვირუსს, ისე მის შემდგომ გართულებებს.

რას ურჩევთ პაციენტებს, ვისაც კოვიდ19 აქვს გადატანილი?

კოვიდ19 მთავარ კვალს ფილტვებზე ტოვებს. სწორედ ამიტომ მთავარი რეკომენდაციები, სასუნთქი სისტემის გაძლიერებას ეხება. ძალიან ეფექტურია სპეციალური სავარჯიშო რესპირატორები, რომლებიც აფთიაქებში ფართოდ ხელმისაწვდომია. ასევე ძალიან მარტივი და ეფექტურია ბუშტების გაბერვა, ღრმა სუნთქვითი ვარჯიშები. მეტად მნიშვნელოვანია გამამხნევებელი ვარჯიშები და დღის განმავლობაში რამდენიმე კმ-ის ფეხით სიარული. უმოძრაობასთან ერთად გართულებების რისკი პროპორციულად მატულობს. ძლიერი იმუნიტეტი პოსტკოვიდური პერიოდის მარტივად გადატანის საფუძველია.

როგორ უნდა გავიძლიეროთ იმუნიტეტი, რომელსაც კოვიდ19-თან ბრძოლაში გადამწყვეტი როლი აქვს?

იმუნიტეტის სხვადასხვა პრეპარატით გაძლიერების დროს ძალიან ფრთხილად უნდა ვიყოთ. იმუნომოდულატორი პრეპარატი აუცილებლად ექიმის მიერ უნდა იყოს დანიშნული. ზოგადად კი იმუნიტეტს ადამიანი თავისი ცხოვრების წესით იძენს. იმუნიტეტის გასაძლიერებლად ყველა ასაკში ძალიან დიდი მნიშვნელობა აქვს ჯანსაღი ცხოვრების წესს, სწორ კვებას და ვარჯიშს. იმუნიტეტზე ნეგატიურად აისახება მავნე ჩვევები, როგორიცაა არაჯანსაღი ცხოვრების წესი : არასწორი კვება, გადაღლა, უმოძრაობა ,თამბაქოსა და ასევე სხვადასხვა ნარკოტიკული საშუალების მოხმარება.

ყველას მოვუწოდებ, რომ თუ გსურთ ქონდეთ ძლიერი იმუნიტეტი, აუცილებლად უნდა იკვებოთ სწორად, ივარჯიშოთ და იქონიოთ ძილის მოწესრიგებული რეჟიმი.

როგორია ვაქცინაციის როლი დაავადებასთან ბრძოლაში?

აუცილებელია, რომ ვაქცინაცია სწრაფი ტემპით გავავითაროთ. ვაქცინის გაკეთება თითოეული ადამიანის მოქალაქეობრივი ვალია. ამით ვიცავთ როგორც საკუთარ თავს, ისე გარშემომყოფებს. როგორც გამოჩნდა, ახალი შტამები კიდევ უფრო სწრაფად ვრცელდება და ხშირად ინფიცირდებიან ახალგაზრდები და ბავშვები. აუცილებელია, ეს საფრთხე ყველამ კარგად გავითავისოთ და რაც შეიძლება სწრაფად ავცრათ მოსახლეობის დიდი ნაწილი.

დაბოლოს, კიდევ ერთხელ განგვიმარტეთ, რა განსხვავებაა კოვიდ19-ის ახალ და პირველად შტამებს შორის და როგორ უნდა ვებრძოლოთ მას?

ბოლო მონაცემებით, დელტა შტამი ჩვილებსა და მოზარდებს განსაკუთრებულად აზიანებს. კოვიდ19-ის პირველად შტამთან ასეთი მდგომარეობა არ გვქონდა. ბავშვების მდგომარეობის მართვა კი უფრო რთულია, რადგან მათი ორგანიზმი ლაბილურია და დამძიმების შემთხვევები ხშირია. თუმცა საბედნიეროდ, ბავშვები ხშირად მარტივადვე გამოდიან მდგომარეობიდან.

ყველაზე ხშირად გვხვდება ვირუსული პნევმონიები, რომლებიც შემდგომ ბაქტერიულ ფლორაში გადადის და მათი ერთ-ერთი საშიში გართულებაა - რესპირაციული დისტრესსინდრომები. მდგომარეობის ყველაზე რთული განვითარების დროს პაციენტი მართვით სუნთქვაზე გადაგვყავს. ამ და სხვა გართულებებისგან თავი რომ დავიცვათ, აუცილებელია ვაქცინაცია . ვაქცინაციას ალტერნატივა არ გააჩნია. ჩვენი უხილავი მტერი ჯერ კიდევ არ არის სრულად შესწავლილი და ამიტომ საზოგადოება, როგორც არასდროს, ისე უნდა ვიყოთ გაერთიანებული და ერთობლივად, რეკომენდაციების დაცვითა და ვაქცინაციით ვებრძოლოთ მას.