რო­გორც ცნო­ბი­ლია, ლი­ტე­რა­ტუ­რუ­ლი პრე­მია „ლი­ტე­რა“, კულ­ტუ­რის მი­ნის­ტრის პო­ლი­ტი­კის გამო, ქარ­თველ­მა მწერ­ლებ­მა, პრო­ტეს­ტის ნიშ­ნად, გა­სულ კვი­რას და­ტო­ვეს და კონ­კურ­სში მო­ნა­წი­ლე­ო­ბა­ზე უარი თქვეს. მათ შო­რის, გახ­ლდათ ირაკ­ლი კა­კა­ბა­ძეც, რო­მელ­მაც „ბოლ­შე­ვი­კუ­რი წესი“ უწო­და მწე­რალ­თა სახ­ლის ორ­გა­ნი­ზე­ბულ კონ­კურ­სში სა­მი­ნის­ტროს წარ­დგე­ნი­ლი ჟი­უ­რის წევ­რის ჩას­მას.

ამის შემ­დეგ, სო­ცი­ა­ლუ­რი ქსე­ლი უამ­რა­ვი კო­მენ­ტა­რით აჭ­რელ­და. ადა­მი­ა­ნე­ბის ნა­წი­ლი წერ­და, - მა­ინც ვინ არი­ან ეს მწერ­ლე­ბი, რა გა­უ­კე­თე­ბი­ათ და შე­უქ­მნი­ათ ასე­თი?!

AMBEBI.GE ამ მიზ­ნი­თაც და არა მხო­ლოდ ამი­ტომ, ახ­ლოს გა­გაც­ნობთ იმ მწერ­ლე­ბი­დან ერთ-ერთს, ირაკ­ლი კა­კა­ბა­ძეს.

ჩვე­ნი რეს­პონ­დენ­ტი სხვა­დას­ხვა დროს გა­ნათ­ლე­ბას სხვა­დას­ხვა უნი­ვერ­სი­ტეტ­ში იღებ­და, მათ შო­რის, სა­ზღვარ­გა­რე­თაც, ეწე­ო­და პე­და­გო­გი­ურ, ჟურ­ნა­ლის­ტურ საქ­მი­ა­ნო­ბას.

ავ­ტო­რია პო­ე­ტუ­რი და პრო­ზა­უ­ლი კრე­ბუ­ლე­ბის. თარ­გმნი­ლი აქვს ქარ­თვე­ლი მუ­ჰა­ჯი­რე­ბის შთა­მო­მავ­ლის, თურ­ქუ­ლე­ნო­ვა­ნი მწერ­ლის - რუ­მუზ დე­რი­ნო­ზის პო­ე­ტუ­რი კრე­ბუ­ლი.

მისი წიგ­ნი იაკი კაბე (ფსევ­დო­ნი­მით გა­მოს­ცა) - "ტან­კე­ბი" 2013 წლის ეროვ­ნუ­ლი ბესტსე­ლე­რი აღ­მოჩ­ნდა. ირაკ­ლი კა­კა­ბა­ძის ნა­წარ­მო­ე­ბე­ბი თარ­გმნი­ლია თურ­ქულ, ლიტ­ვურ, რუ­სულ, ფრან­გულ და ბე­ლო­რუ­სულ ენებ­ზე.

ამ­ჟა­მად ცხოვ­რობს თურ­ქეთ­ში, ქა­ლაქ სტამ­ბოლ­ში და მი­სი­ვე შექ­მნი­ლი კაფე „გა­ლა­კტი­ო­ნის“ მე­პატ­რო­ნე გახ­ლავთ, კაფე პა­რა­ლე­ლუ­რად ქარ­თუ­ლი კულ­ტუ­რუ­ლი ცენ­ტრის ფუნ­ქცი­ა­საც ითავ­სებს. ირაკ­ლი ქარ­თულ ენას თურ­ქეთ­ში სხვა­დას­ხვა უმაღ­ლეს სას­წავ­ლე­ბელ­სა და სა­გან­მა­ნათ­ლებ­ლო და­წე­სე­ბუ­ლე­ბა­ში ას­წავ­ლის.

- მი­მაჩ­ნია, რო­გორც ემიგ­რანტს, სა­ინ­ტე­რე­სო გზა გაქვთ გავ­ლი­ლი თურ­ქეთ­ში. რამ გა­და­გა­წყვე­ტი­ნათ, წა­სუ­ლი­ყა­ვით ამ ქვე­ყა­ნა­ში და იქ დამ­კვიდ­რე­ბის­თვის გებ­რძო­ლათ?

- ვე­რას­დროს ვი­ფიქ­რებ­დი, რომ ემიგ­რა­ცი­ა­ში წას­ვლა მო­მი­წევ­და, რად­გა­ნაც ჩემი თავი ემიგ­რან­ტად ვერ წარ­მო­მედ­გი­ნა... იქ გამ­გზავ­რე­ბას წინ ბევ­რი რამ უძღო­და - ეს სამ­სა­ხუ­რი­დან გა­მომ­დი­ნა­რეც იყო, ფი­ნან­სუ­რი ამ­ბა­ვიც და სა­ბო­ლო­ოდ გა­დავ­წყვი­ტე, უცხო ქვე­ყა­ნა­ში ოჯა­ხით (მე­უღ­ლე და ორი შვი­ლი) წავ­სუ­ლი­ყა­ვი.

თურ­ქეთ­ში ჩემი ძა­ლი­ან ძვირ­ფა­სი ადა­მი­ა­ნი, მთარ­გმნე­ლი და ცნო­ბი­ლი მწე­რა­ლი ფარ­ნა-ბექა ჭი­ლაშ­ვი­ლი სტამ­ბოლ­ში ქარ­თულს ას­წავ­ლი­და, რო­მელ­მაც შე­მომ­თა­ვა­ზა, ქარ­თუ­ლი მეც მეს­წავ­ლე­ბი­ნა, რად­გა­ნაც მას­წავ­ლებ­ლის ვა­კან­სია იყო. ქვე­ყა­ნას კარ­გად ვიც­ნობ­დი, რად­გა­ნაც გა­ნათ­ლე­ბის სის­ტე­მა­ში მუ­შა­ო­ბი­სას ხში­რად მი­წევ­და თურ­ქეთ­ში ჩას­ვლა, იქ მე­გობ­რე­ბიც მყავ­და. ამან ბევ­რი რამ გა­მი­ად­ვი­ლა, თან ეს ქვე­ყა­ნა სა­ქარ­თვე­ლო­და­ნაც შორს არაა. ერ­თა­დერ­თი იმა­ზე ვწუხ­დი, რომ აქ დე­დას ვტო­ვებ­დი...

- სტამ­ბო­ლი დიდი ქა­ლა­ქია და იქ ცხოვ­რე­ბა უცხო ქვეყ­ნის მო­ქა­ლა­ქის­თვის რთუ­ლია...

- ამი­ტომ, რაც მო­ვი­ფიქ­რე, მუ­შა­ო­ბა მზა­რე­უ­ლად და­ვი­წყე. კუ­ლი­ნა­რია, სამ­ზა­რე­უ­ლო აქაც ძა­ლი­ან მიყ­ვარ­და. მე­გობ­რებს ჩემ­თან სტუმ­რო­ბა ჩემი მომ­ზა­დე­ბუ­ლი კერ­ძე­ბის გა­მოც უყ­ვარ­დათ... მოკ­ლედ, გა­დავ­წყვი­ტეთ, პა­ტა­რა კაფე გაგ­ვე­კე­თე­ბი­ნა. თან, მა­შინ იქ ქარ­თუ­ლი არა­ფე­რი იყო და ამი­ტომ გვე­გო­ნა, ადა­მი­ა­ნებს ჩვენ­თან სტუმ­რო­ბის მო­თხოვ­ნი­ლე­ბა ექ­ნე­ბო­დათ. გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბამ გა­ა­მარ­თლა, რად­გა­ნაც ამ საქ­მეს უკვე მერ­ვე წე­ლია, ვემ­სა­ხუ­რე­ბი.

- კა­ფის გახ­სნას ხომ ფი­ნან­სე­ბი უნდა...

- ამი­ტომ, თბი­ლის­ში სახ­ლი და­ვა­გი­რა­ვეთ, რო­მე­ლიც ჩემი შრო­მით და წვა­ლე­ბით მქონ­და ნა­ყი­დი, სხვა გზა არ იყო. მინ­დო­და, კა­ფეს ლი­ტე­რა­ტუ­რუ­ლი მი­მარ­თუ­ლე­ბა ჰქო­ნო­და და არ ყო­ფი­ლი­ყო ჩვე­უ­ლებ­რი­ვი რეს­ტო­რა­ნი, გარ­კვე­უ­ლად ქარ­თუ­ლი ცენ­ტრის, კე­რის ფუნ­ქცი­აც ეტვირ­თა. პა­ტა­რა ბიბ­ლი­ო­თე­კაც გა­ვა­კე­თეთ. მო­გეხ­სე­ნე­ბათ, სტამ­ბოლ­ში ბევ­რი ქარ­თვე­ლი ემიგ­რან­ტი ცხოვ­რობს, რო­მე­ლიც სა­ქარ­თვე­ლო­დან სი­დუ­ხ­ჭი­რეს გა­ექ­ცა. მათ­თვის რა­ღაც სუ­ლი­ე­რე­ბის ად­გი­ლის შექ­მნა­ზეც ვი­ფიქ­რე და ის­ტო­რი­ულ ად­გი­ლას, სა­დაც ადრე, რო­გორც ამ­ბო­ბენ, ქარ­თვე­ლე­ბი ცხოვ­რობ­დნენ (ის­ტო­რი­უ­ლი წყა­რო­ე­ბის მი­ხედ­ვით, იმ ად­გილს „ქარ­თველ­თა კარი“ ჰქვია), კაფე გავ­ხსე­ნით. თა­ვი­დან ისე­თი პა­ტა­რა იყო, მხო­ლოდ 5 პა­ტა­რა მა­გი­და გვქონ­და, სა­დაც მე ვი­ყა­ვი მზა­რე­უ­ლი, დამ­ლა­გე­ბე­ლი, დი­ლას ბაზ­რი­დან პრო­დუქ­ტის მომ­ტა­ნიც, მე­უღ­ლე და მე­გო­ბა­რი მომ­სა­ხუ­რე პერ­სო­ნა­ლის ფუნ­ქცი­ას ითავ­სებ­დნენ.

- და ასე, ერთი პა­ტა­რა ოთა­ხი­დან და­ი­წყო სტამ­ბოლ­ში ქარ­თუ­ლი კაფე „გა­ლა­კტი­ო­ნის“ ამ­ბა­ვი?

- კი, რო­მე­ლიც შემ­დეგ გა­ი­ზარ­და, თუმ­ცა ამ გზა­ზე უამ­რა­ვი რამ გა­დაგ­ვხდა თავს. მო­გეხ­სე­ნე­ბათ, ბოლო 8 წლის მან­ძილ­ზე თურ­ქეთ­ში რა არ მოხ­და, - გა­დატ­რი­ა­ლე­ბე­ბი, აფეთ­ქე­ბე­ბი, ფი­ნან­სურ-პო­ლი­ტი­კუ­რი კრი­ზი­სე­ბი, მაგ­რამ გა­დავ­რჩით, გავ­ფარ­თოვ­დით და სტამ­ბო­ლის ცენ­ტრში, მთა­ვარ მო­ე­დან­თან ახ­ლოს, ბო­ჰე­მურ ად­გი­ლას, სა­დაც მწერ­ლე­ბი, მსა­ხი­ო­ბე­ბი ცხოვ­რო­ბენ, იქ გა­და­ვი­ნაც­ვლეთ. ჩვე­ნი კაფე ძა­ლი­ან პო­პუ­ლა­რუ­ლი გახ­და. ახლა კი­დევ უფრო დი­დია, რო­მე­ლიც ასე­ვე მუ­ზე­უმს მო­გა­გო­ნებთ, ვიდ­რე კა­ფეს ან რეს­ტო­რანს. სავ­სეა სხვა­დას­ხვა სა­ინ­ტე­რე­სო ექ­სპო­ნა­ტით.

- ქარ­თუ­ლი ექ­სპო­ნა­ტე­ბი უცხო ქვე­ყა­ნა­ში რო­გორ შე­აგ­რო­ვეთ?

- იმ პე­რი­ოდ­ში თუკი თურ­ქეთ­ში სად­მე რა­ი­მე ქარ­თულს წა­ვა­წყდე­ბო­დით, ყვე­ლა­ფე­რი კა­ფე­ში მოგვქონ­და...

თურ­ქე­თის შავ ბა­ზარ­ზე რას არ ნა­ხავს ადა­მი­ა­ნი... იქა­უ­რი ქარ­თუ­ლი კე­რე­ბი­დან (თა­ვის დრო­ზე, ქარ­თუ­ლი მო­ნას­ტე­რი არ­სე­ბობ­და და ორი ქარ­თუ­ლი სკო­ლა) ბევ­რი ნივ­თია წა­ღე­ბუ­ლი და ასე და­კარ­გუ­ლი. მათ შო­რი­საა - უნი­კა­ლუ­რი ფო­ტო­ე­ბი, ხელ­ნა­წე­რე­ბი, დო­კუ­მენ­ტე­ბი. იმ პე­რი­ოდ­ში, როცა სა­ზღვა­რი გა­იხ­სნა, რო­გორც ჩანს, სა­ქარ­თვე­ლო­და­ნაც იქ ბევ­რი რამ აღ­მოჩ­ნდა. ამი­ტომ, რო­დე­საც რა­ი­მე მნიშ­ვნე­ლო­ვან ნივთს ვხვდე­ბი, ვცდი­ლობ, შე­ვი­ძი­ნო. ვე­ძებ იმას, რაც ის­ტო­რი­უ­ლად მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია. ამ­გვა­რად, უკვე საკ­მა­რი­სი მა­სა­ლა და­მიგ­როვ­და. ჩვენს თვალ­წინ იმ­დე­ნი ადა­მი­ა­ნის ხსოვ­ნა გა­ცო­ცხლდა, ვერც წარ­მო­იდ­გენთ. უკვე 300-მდე ექ­სპო­ნა­ტი გვაქვს. ამი­ტომ იდეა მაქვს, სა­მო­მავ­ლოდ პა­ტა­რა ქარ­თუ­ლი მუ­ზე­უ­მიც და­ვა­არ­სო.

- კა­ფეს „გა­ლა­კტი­ო­ნი“ რა­ტომ და­არ­ქვით და არა ვთქვათ, ილია ან ვაჟა?

- რო­დე­საც ვფიქ­რობ­დით, რა გვე­წო­დე­ბი­ნა ჩვე­ნი ად­გი­ლის­თვის, რა თქმა უნდა, გვსურ­და, რო­გორც გი­თხა­რით, ლი­ტე­რა­ტუ­რუ­ლი ყო­ფი­ლი­ყო და ბევ­რიც არ გვი­ფიქ­რია. თან, გა­ლა­თის კოშკთან ვი­ყა­ვით და რა­ღაც­ნა­ი­რად გა­ლა­თა და გა­ლა­კტი­ო­ნი გა­ერ­თი­ან­და. მოკ­ლედ, გა­და­წყდა გა­ლა­კტი­ო­ნის­თვის ახა­ლი სცო­ცხლე ასე მიგ­ვე­ნი­ჭე­ბი­ნა...

- ისე, უცხო ქვე­ყა­ნა­ში, კა­ფის მარ­თვა, ბევ­რი ას­პექ­ტის გათ­ვა­ლის­წი­ნე­ბით, რთუ­ლია. რო­გორც ჩანს, გა­გი­მარ­თლათ...

- მიკ­ვირს სირ­თუ­ლე­ებს, ამ­დენ კა­ტაკ­ლიზმს რო­გორ გა­ვუ­ძე­ლით, რო­მე­ლიც ჩვე­ნი ემიგ­რა­ცი­ა­ში წას­ვლის­თა­ნა­ვე და­ი­წყო და ჯერ არც დამ­თავ­რე­ბუ­ლა, აგერ კო­ვი­დიც დაგ­ვერ­თო. ბოლო ერთი წელი კაფე და­კე­ტი­ლი იყო. არა­და, ჩვენ­თან უკვე ბევ­რი ადა­მი­ა­ნი მუ­შა­ობს, ძი­რი­თა­დად, ქარ­თვე­ლი ემიგ­რან­ტე­ბი და­ვა­საქ­მეთ და, რა თქმა უნდა, თურ­ქე­თის მო­ქა­ლა­ქე­ე­ბიც გვყავს.

წარ­მო­იდ­გი­ნეთ, ჩვე­ნი თა­ნამ­შრო­მე­ლი თურ­ქე­ბი შე­სა­ნიშ­ნა­ვად სა­უბ­რო­ბენ ქარ­თუ­ლად. ზო­გი­ერ­თი მათ­გა­ნი ჩემი სტუ­დენ­ტიც იყო, ზო­გი­ერ­თი - იქა­უ­რი მე­გო­ბა­რია. ყვე­ლა­ნი ოჯა­ხი­ვით შე­ვი­კა­რით. იქა­უ­რო­ბა ჩვენ­თვის მხო­ლოდ სამ­სა­ხუ­რი არ არის და სათ­ვის­ტო­მოც და­ვა­არ­სეთ. ვართ ასე შეკ­რუ­ლე­ბი და ალ­ბათ სირ­თუ­ლე­ე­ბის დაძ­ლე­ვა­ში სწო­რედ ეს გვეხ­მა­რე­ბა. ვფიქ­რობ, მეც ამან გა­მაძ­ლე­ბი­ნა...

ნოს­ტალ­გი­ა­ზე მე­კი­თხე­ბი­ან ხოლ­მე, - არ გა­წუ­ხებ­სო? არ დავ­მა­ლავ, მა­წუ­ხებს, გან­სა­კუთ­რე­ბით, დე­და­ჩე­მი მე­ნატ­რე­ბა, მაგ­რამ იქ პა­ტა­რა სა­ქარ­თვე­ლო რომ შევ­ქმე­ნით, ეს ბევრ რა­მეს მიმ­სუ­ბუ­ქებს, თო­რემ სხვაგ­ვა­რად ემიგ­რან­ტო­ბა მარ­თლა გა­ჭირ­დე­ბო­და.

- სა­ნამ რე­ა­ლუ­რად მუ­ზე­უმს გახ­სნით, ალ­ბათ კა­ფე­ში გი­წევთ ექ­სკურ­სი­ამ­ძღო­ლო­ბა, არა?

- ახლა, როცა უკვე მეტი ადა­მი­ა­ნი გვსტუმ­რობს, მათ შო­რის, უცხო­ე­ლე­ბი, ვინც სტამ­ბოლ­ში ცხოვ­რობს, დიპ­ლო­მა­ტი­უ­რი კორ­პუ­სის წარ­მო­მად­გენ­ლე­ბიც, რომ­ლე­ბიც მხო­ლოდ კერ­ძე­ბის და­სა­გე­მოვ­ნებ­ლად არ შე­მო­დი­ან, რად­გა­ნაც ჩვე­ნი გა­რე­მო ურ­თი­ერ­თო­ბის­თვის მოს­წონთ. ამი­ტომ, მათ­თან გა­სა­უბ­რე­ბას დიდ დროს ვუთ­მობ. უამ­რა­ვი შემ­თხვე­ვაა, რომ ჩვენ­თან მო­სუ­ლებს შემ­დეგ სა­ქარ­თე­ლო­ში უმოგ­ზა­უ­რი­ათ. ის კი არა, სა­ქარ­თვე­ლო­ში ზოგი სა­ცხოვ­რებ­ლად გად­მო­სუ­ლა.

არა­და, ეს საქ­მე თა­ვი­დან მარ­თლა ოჯა­ხის გა­დარ­ჩე­ნი­სა და შვი­ლე­ბის გა­მოკ­ვე­ბის მიზ­ნით და­ვი­წყეთ, მერე მინ­დო­და, იქ სა­ქარ­თვე­ლოს ჩემი მინი-მო­დე­ლი შე­მექ­მნა, რო­გო­რი წარ­მო­მიდ­გე­ნია ჩვე­ნი ქვე­ყა­ნა და რო­გო­რი მინ­და, იყოს. მსურს, სტუმ­რებს ისე­თი სი­სუფ­თა­ვე, კერ­ძე­ბი და წეს­რი­გი და­ვახ­ვედ­რო, რომ ისე­თი­ვე წარ­მოდ­გე­ნა შე­ექ­ნას იმ ქვე­ყა­ნა­ზე, რომ­ლის წარ­მო­მად­გე­ნე­ლიც ვარ.

- თა­ვად სტამ­ბო­ლის მო­ქა­ლა­ქე­ე­ბი რას ამ­ბო­ბენ?

- ამ­ბო­ბენ, რომ ამ კა­ფით იქ ახა­ლი „ფერი“ გა­მოჩ­ნდა, თით­ქოს რა­ღაც აკ­ლდა და ქარ­თვე­ლებ­მა შეჰ­მა­ტეს. თან, ისე მოხ­და, რომ ჩემი რო­მა­ნი „გა­მოს­ვლის წიგ­ნი“ თურ­ქულ ენა­ზე ითარ­გმნა, ძა­ლი­ან პო­პუ­ლა­რუ­ლი გახ­და და მა­ღა­ზი­ა­თა ქსელ­მა ბესტსე­ლე­რე­ბის სი­ა­ში შე­ი­ტა­ნა. წიგ­ნი აფხა­ზე­თის თე­მას ეძღვნე­ბა. ამ წიგ­ნის მერე ჩვენს კა­ფე­საც სა­ხე­ლი მე­ტად გა­ეთ­ქვა - ქარ­თვე­ლი მწერ­ლის კაფე და­არ­ქვეს.

სტამ­ბოლ­ში არის თე­ატ­რი „მო­ნო­ლო­გე­ბის მუ­ზე­უ­მი“, რო­მე­ლიც ერთი მსა­ხი­ო­ბის თე­ატ­რის მსგავ­სია, სა­დაც ახლა „გა­მოს­ვლის წიგნს“ დგა­მენ, თვი­თონ შე­მომ­თა­ვა­ზეს და ამის მო­ლო­დინ­ში ვარ, შე­იძ­ლე­ბა, პრე­მი­ე­რა შე­მოდ­გო­მა­ზე იყოს.

- წიგ­ნი თურ­ქეთ­ში თქვენს ცხოვ­რე­ბა­საც მი­უ­ძღვე­ნით, ხომ?

- კი, „თურ­ქუ­ლი სიმ­ღე­რე­ბის გზამ­კვლე­ვი“ დავ­წე­რე, რო­მე­ლიც ფსევ­დო­ნი­მით - ის­ქან­დერ ბალ­თა­ზარ ქირ­მი­ზი - გა­მო­ვე­ცი, მა­ღა­ზი­ებ­ში გახ­მა­ურ­და და მთლი­ა­ნად გა­ი­ყი­და. წიგ­ნი ქარ­თვე­ლე­ბის­თვი­საა, ანუ რაც ამ მე­ზო­ბელ ხალ­ხთან კულ­ტუ­რა­ში, ყო­ფით ცხოვ­რე­ბა­ში ის­ტო­რი­ულ მო­ნაკ­ვე­თებ­ში გვა­ერ­თი­ა­ნებს, ეს ყვე­ლა­ფე­რი შე­ვე­ცა­დე, წინ წა­მო­მე­წია. წიგნ­ში გა­მო­გო­ნი­ლი თურ­ქი პო­ე­ტის ცხოვ­რე­ბაა ასა­ხუ­ლი მე-20 სა­უ­კუ­ნის მი­წუ­რულს, რო­მე­ლიც თურ­ქე­თის ბოლო პე­რი­ო­დის ის­ტო­რი­ას, ნამ­დვი­ლი ფაქ­ტე­ბის პა­რა­ლე­ლუ­რად, ქარ­თველ მე­გო­ბარს წე­რი­ლე­ბის სა­ხით უყ­ვე­ბა. იქ არის სიკ­ვდილ-სი­ცო­ცხლის და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბა, რო­გორ ხე­და­ვენ თურ­ქე­ბი ცხოვ­რე­ბის ფი­ლო­სო­ფი­ას, ნაჩ­ვე­ნე­ბია სტამ­ბო­ლუ­რი ხა­სი­ა­თი, ფე­რე­ბი, სურ­ნე­ლი. მინ­დო­და, მკი­თხვე­ლის­თვის მი­მე­წო­დე­ბი­ნა. წიგნს გა­მო­ცე­მის­თა­ნა­ვე გა­მოხ­მა­უ­რე­ბა მოჰ­ყვა.

- რო­გო­რი ჩანს ჩვე­ნი ქვე­ყა­ნა ყო­ველ­დღი­უ­რად თურ­ქე­თი­დან?

- სა­ქარ­თვე­ლო უზო­მოდ მიყ­ვარს და ეს სიყ­ვა­რუ­ლი სულ უფრო იზ­რდე­ბა. იქი­დან თით­ქოს ვერც ვე­რა­ფერს აკე­თებ, არა­და, იქაც ქარ­თულ საქ­მეს ვუტ­რი­ა­ლებ, მაგ­რამ გგო­ნია, რომ ეს ამა­ოა, რად­გან შორს ხარ... ერ­თა­დერ­თი, რაც შეგ­ვიძ­ლია, სიყ­ვა­რუ­ლი შრო­მით, ერ­თგუ­ლე­ბით და პა­ტი­ოს­ნე­ბით და­ვამ­ტკი­ცოთ. ხომ ვამ­ბობ, ჩემ­თვის ეს ცოტა მტკივ­ნე­უ­ლი და რთუ­ლი სა­კი­თხია, რად­გან თან შორს ვარ და თან, ქვეყ­ნის დიდი გულ­შე­მატ­კი­ვა­რი გახ­ლა­ვართ.

მგო­ნია, რომ გა­დარ­ჩე­ნის გზა გა­ნათ­ლე­ბის სის­ტე­მა­შია. ნამ­დვი­ლად ასეა, გა­ნათ­ლე­ბის სპე­ცი­ა­ლის­ტი ვარ და ეს ყვე­ლა­ფე­რი კარ­გად ვიცი. ძა­ლი­ან მა­წუ­ხებს ის, რომ გა­ნათ­ლე­ბის სის­ტე­მა ჩა­მოშ­ლი­ლია, უმე­ტე­სად კი ინ­სტი­ტუ­ტე­ბი, რომ­ლე­ბიც მო­ქა­ლა­ქე­ებს, პრო­ფე­სი­ო­ნა­ლებს უნდა აყა­ლი­ბებ­დეს, ქვე­ყა­ნას სა­ქარ­თვე­ლო­ზე შეყ­ვა­რე­ბულ ადა­მი­ა­ნებს ჩუქ­ნი­დეს...

ამ ყვე­ლა­ფერ­ზე სულ ვფიქ­რობ... ჩვენ ყვე­ლა­ნი - სა­ზო­გა­დო­ე­ბა, ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა თუ არ შევ­თან­ხმდით, რაც შე­იძ­ლე­ბა მეტი რე­სურ­სი ჩავ­დოთ გა­ნათ­ლე­ბის სის­ტე­მა­ში, რომ ისე­თი სკო­ლა შევ­ქმნათ, შვი­ლებს უხა­რო­დეთ იქ სი­ა­რუ­ლი და უყ­ვარ­დეთ კი­დეც, სა­ი­და­ნაც ამა­ყე­ბი, გა­ნათ­ლე­ბუ­ლე­ბი და კულტრუ­ლე­ბი გა­მოვ­ლენ, მა­ნამ­დე არა­ფე­რი გვეშ­ვე­ლე­ბა.

- დღეს რა­საც აკე­თებთ, ამის კე­თე­ბა გუ­ლის სიღ­რმე­ში ოდეს­მე თუ გდო­მე­ბი­ათ?

- რო­გორც მო­გახ­სე­ნეთ, არა­სო­დეს მი­ფიქ­რია იმა­ზე, თუ ქვეყ­ნის გა­რეთ მო­მი­წევ­და ცხოვ­რე­ბა და არც იმა­ზე, რომ შე­იძ­ლე­ბო­და, მზა­რე­უ­ლი გავმხდა­რი­ყა­ვი. უნი­ვერ­სი­ტეტ­ში ფი­ლო­ლო­გი­უ­რი გა­ნათ­ლე­ბის მი­ღე­ბის შემ­დეგ, კულ­ტუ­რო­ლო­გი­ა­ზე ვსწავ­ლობ­დი. სტუ­დენ­ტო­ბი­დან მო­ყო­ლე­ბუ­ლი გა­ნათ­ლე­ბის სპე­ცი­ა­ლის­ტი ვი­ყა­ვი, მუდ­მი­ვად სა­გან­მა­ნათ­ლებ­ლო საქ­მი­ა­ნო­ბას ვე­წე­ო­დი. სკო­ლის დი­რექ­ტო­რიც გახ­ლდით, შემ­დეგ დიდ­ხანს გა­ნათ­ლე­ბის სა­მი­ნის­ტრო­ში ვი­მუ­შა­ვე. მიყ­ვარს ჩემი ცხოვ­რე­ბის ის პე­რი­ო­დი, მერე ბედ­მა გა­მი­მარ­თლა და ია­პო­ნი­ა­ში აღ­მოვ­ჩნდი, სა­დაც გა­ნათ­ლე­ბის სის­ტე­მებს და­ვე­უფ­ლე...

ვფიქ­რობ, მთა­ვა­რი მა­ინც ის არის, რა­საც ვა­კე­თებთ, კე­თილ­სინ­დი­სი­ე­რად და პა­ტი­ოს­ნად ვემ­სა­ხუ­როთ იმ საქ­მეს და გარ­კვე­უ­ლი სი­კე­თე­ე­ბიც თა­ვი­სით მოვა.