იწვევს აცრა უშვილობას? შეიძლება აიცრან ქრონიკული დაავადების მქონე ადამიანები?.. - ექიმი ნანა გეგეჭკორი ვაქცინაციის თაობაზე ხშირად დასმულ კითხვებს პასუხობს
"სამწუხაროდ, ვერ ავუდივარ 5-10 წუთში ერთხელ მოწერილ წერილებს. კითხვები ერთი და იგივეა. ყველა კითხვაზე არის პასუხები ჩემი და ჩემი კოლეგების პოსტებსა თუ ლექციებში, და მაინც ასეულობით წერილი პირადად ითხოვს მათზე პასუხს" - წერს "ფეისბუქის" პირად გვერდზე ამერიკაში მოღვაწე ქართველი ექიმი ნანა გეგეჭკორი და კორონავირუსის საწინააღმდეგო ვაქცინაციის თაობაზე ხშირად დასმულ შეკითხვებს პასუხობს.
უნდა აიცრას თუ არა ადამიანი ქრონიკული დაავადებებით?
- რაც უფრო გრძელია თქვენი დაავადებების სია და რაც მეტ პრეპარატს ღებულობთ, მით უფრო აუცილებელია ვაქცინაცია. არა აქვს მნიშვნელობა, რა დაავადება გჭირთ. მთავარია თქვენი ქრონიკული დაავადებები მწვავე ფაზაში არ იყოს. ცალ-ცალკე დაავადებების მოწერას აზრი არ აქვს, პასუხი ყველა ასეთ კითხვაზე იგივეა.
უნდა შევწყვიტოთ თუ არა წამლები ვაქცინაციის დღეს?
- არც ერთი მედიკამენტის, რასაც ქრონიკული პრობლემების სამკურნალოდ იყენებთ, შეწყვეტა საჭირო არ არის. არც ერთის...
ეგრეთ წოდებული "სისხლის გამათხელებლები" გვჭირდება თუ არა პოსტვაქცინაციურ პერიოდში?
- ვაქცინაცია ვერც ერთ შემთხვევაში ვერ გახდება ამ პრეპარატების დანიშვნის მიზეზი. სამწუხაროდ, ბევრი შემთხვევაა, როცა ამას ექიმის დანიშნულებით აკეთებენ. მცდარია ეს მოსაზრება. ამ წუთისთვის არც ერთი კვლევა არ არსებობს, რაც ამ გადაწყვეტილებას შეიძლება დაედოს საფუძვლად.
ვაქცინაცია ფერტილობაზე ახდენს გავლენას?
- ამ დროისთვის არ არსებობს არანაირი მონაცემი, რომ ვაქცინაციას შეუძლია უშვილობის პროვოცირება. საერთოდ არანაირი... იყო კვლევა სპერმის ხარისხზე Pfizer-ით აცრილებში. კვლევამ აჩვენა, რომ ფაიზერით აცრილებში სპერმის ხარისხი არ იცვლებოდა.
ვიცრებით თუ არა ისინი, ვინც ორსულობას უახლოეს პერიოდში ვგეგმავთ?
- აუცილებლად ვიცრებით, რომ ორსულობამ მშვიდად ჩაიაროს. ორდოზიანი ვაქცინებისას ორივე დოზიდან ორ კვირაში ვითვლებით აცრილად და ამის შემდეგ ორსულობის დაგეგმვა უსაფრხოა.
ვცრით თუ არა ორსულებს?
- ამერიკული ვაქცინებით და ასტრაზენეკათი ორსულების ვაქცინაცია დასაშვებია. ვინაიდან ამ ჯგუფში რანდომიზირებული კვლევა არ არსებობს, ორსულებს მოუწოდებენ რისკების გათვალისწინებით მიიღონ გადაწყვეტილება. ამ დროისთვის არსებულმა რეტროსპექტულმა კვლევებმა აჩვენა, რომ ორსულებში რნმ ვაქცინებით და AstraZeneca-თი აცრა უსაფრთხო იყო.
რამდენად უსაფრთხოა ბავშვების კოვიდვაქცინაცია?
- ამერიკაში დაშვებულია Pfizer-ით ვაქცინაცია 12 წლიდან ზემოთ. კვლევა დაასრულა Moderna-მ და როგორც ვიცი, მალე შეუერთდება Pfizer-ს ამ მხრივ. უსაფრთხოების პროფილი ამ ასაკობრივ ჯგუფში საიმედოა. იყო რამდენიმე შემთხვევა მიოკარდიტის, თუმცა სერიოზული გართულებები აქამდე არსებულ შემთხვევებს არ მოჰყოლია და ამიტომ ჩაითვალა, რომ ვაქცინაციით მიღებული სარგებელი მკვეთრად მეტია ერთეულ გართულებებთან შედარებით.
შესაძლებელია თუ არა შერეული ვაქცინაცია?
- ამის პრაქტიკა უკვე ნამდვილად არსებობს. კვლევებში დადასტურდა, რომ პირველ დოზად AstraZeneca და მეორე Phaizer-ი მძლავრი იმუნური პასუხით ხასიათდება. ასეთ პრაქტიკას აქტიურად იყენებს გერმანია, თუმცა საქართველოში ვერანაირ ვაქცინებს ვერ შეურევთ და ვერც ბუსტერს გაიკეთებთ. ამგვარი პროტოკოლი ქვეყანას არ გააჩნია და შესაბამისად, ლეგალურად შერეული ვაქცინაცია შეუძლებელია.
ალერგიები და ვაქცინაცია
- არანაირი ალერგიული რეაქცია, გარდა ერთი შემთხვევისა, ვაქცინაციის უკუჩვენება არაა. მხოლოდ ანაფილაქსიური რეაქცია ვაქცინაში შემავალ რომელიმე კომპონენტზე ითვლება უკუჩვენებად. ანაფილაქსიური რეაქცია მწერების ნაკბენზე ან რაიმე სხვა მედიკამენტზე არ ითვლება რნმ და დნმ ვაქცინების უკუჩვენებად. თუ რომელიმე ვაქცინის პირველ დოზაზე განვითარდა ანაფილაქსიური რეაქცია მეორე დოზა აღარ კეთდება.
ვიცრებით თუ არა კოვიდის გადატანის შემდეგ?
- მე ავიცერი კოვიდგადატანილი, ანტისხეულების საკმაოდ მყარი ტიტრით. ვაქცინაცია შესაძლებელია კოვიდის გადატანიდან 30 დღის გასვლის შემდგომ თუ სამკურნალოდ ანტისხეულების კოქტეილი ან პლაზმა არ იყო გამოყენებული. ამ პრეპარატების გამოყენების შემთხვევაში უნდა დაელოდოთ 90 დღის გასვლას. ვაქცინაციის წინ ანტისხეულების ტიტრის გასინჯვა აუცილებელი არ არის. ეს საჭიროა მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ ვერ იცრებით, გინდათ გაახანგრძლივოთ მოლოდინის პერიოდი და გაინტერესებთ, რამდენად გაქვთ იმუნური პასუხი. კოვიდ-იმუნიტეტი მხოლოდ ანტისხეულები არ არის. ანტისხეულების არ არსებობის პირობებში იმუნური მეხსიერება მაინც გაქვთ. ზუსტად არავინ იცის ანტისხეულების რა ტიტრი ითვლება საიმედოდ. სწორედ აქედან გამომდინარე არ ვიყენებთ ამ ანალიზს რუტინულად.
საჭიროა თუ არა ვაქცინაციამდე კვლევების ჩატარება?
- არა. თუ რამე სპეციფიური დაავადების კლინიკური ნიშნები არ გაქვთ, არანაირი ანალიზები ან გამოკვლევები არ გჭირდებათ.
რომელი ვაქცინაა ყველაზე ეფექტური?
- სიკვდილისგან და ჰოსპიტალიზაციისგან დაგიცავთ ევროპის და ამერიკის წამლის სააგენტოს მიერ აღიარებული თითქმის ყველა ვაქცინა. ცხადია ეფექტურობის ხარისხი განსხვავდება. თუ არჩევანი გაქვთ რნმ ან დნმ ვაქცინები ბევრად უფრო ეფექტურია. თუ არჩევანი არ გაქვთ, ჩინური წარმოების ვაქცინები სულ არაფერს, ნამდვილად ჯობია.
ვინ უნდა აიცრას?
- ყველა! სამწუხაროდ ბავშვებს ამერიკის გარდა არცერთი ქვეყანა არ ცრის, ცხადია, ვერ აცრით საქართველოშიც. დაშვებული ასაკობრივი ჯგუფის ფარგლებში უნდა აიცრას ყველა, ვისთვისაც საკუთარი და სხვა ადამიანების სიცოცხლე ძვირფასია. ვაქცინაციის წინააღმდეგ მიმართული ყველა ქმედება, მკვლელობაში მონაწილეობის ტოლფასია.