რას წარმოადგენს ანტისარაკეტო სისტემა "რკინის გუმბათი“, რომელსაც ისრაელში "ცის ღმერთს" ეძახიან?
11 მაისის საღამოს, ისრაელზე მასირებული სარაკეტო შეტევა მიიტანეს. საერთო ჯამში ქვეყნის ტერიტორიას 600-ზე მეტი რაკეტა ესროლეს. მათი დიდი ნაწილი დაიჭირა საჰაერო თავდაცვის სისტემა "რკინის გუმბათმა“, მაგრამ რამდენიმე რაკეტამ მიზანს მიაღწია. სარაკეტო თავდასხმის სამიზნედ იქცა ქვეყნის დედაქალაქი თელ-ავივი, რომლის მიმართულებითაც 130 რაკეტაზე მეტი გაუშვეს. იერიშებისთვის პასუხისმგებლობა იკისრეს პალესტინის რადიკალურმა დაჯგუფებებმა: "ჰამასმა“ და "ისლამურმა ჯიჰადმა“. თავის მხრივ, ისრაელის არმიამ პალესტინელთა 100-ზე მეტი სამიზნის წინააღმდეგ განახორციელა იერიში. Reuters-ის ინფორმაციით, ისრაელის ავიადარტყმების შედეგად ღაზას სექტორში 35 პალესტინელი დაიღუპა. სააგენტოსვე ცნობით, ისრაელის წინააღმდეგ განხორციელებულ სარაკეტო თავდასხმას 5 ადამიანი ემსხვერპლა.
- რას წარმოადგენს თავდაცვითი სისტემა "რკინის გუმბათი“, რომელმაც ნასროლი რაკეტების 90%-ზე მეტის განეიტრალება შეძლო?
"რკინის გუმბათი“ (ებრ. כיפת ברזל, ინგლ. Iron Dome) - ტაქტიკური რაკეტსაწინააღმდეგო თავდაცვითი სისტემა, რომელიც განკუთვნილია არამართვადი ტაქტიკური რაკეტებისაგან ისრაელის დაცვისთვის 4-დან 70 კმ-მდე ფრენის მანძილიდან. შექმნილია კომპანია Rafael-ის მიერ. როგორც ამბობენ, მას ისრაელელები "ცის ღმერთსაც" კი ეძახიან.
თითოეულ ბატარეას შეუძლია დაიცვას 150 კვადრატული კილომეტრის ფართობის ტერიტორია.
"რკინის გუმბათის" ძირითად ღირსებას მისი რადარი წარმოადგენს. კომპანია Elta Systems–ის მრავალფუნქციურ რადიოლოკაციურ სადგურს, EL/M-2084-ს, სწრაფად შეუძლია მოახდინოს მიზნების იდენტიფიკაცია და მათი ტრაექტორიის გამოთვლა. პალესტინური კუსტარული რაკეტების საკმაოდ დაბალი სიზუსტის გამო ისინი ხშირად ცდებიან მიზანს და ამიტომ ასეთ შემთხვევაში საფრთხეს არ წარმოადგენენ. რადარის შესაძლებლობები საშუალებას იძლევა მოხდეს ისეთი რაკეტების იგნორირება, ანუ თუ რაკეტა დაუსახლებელ ტერიტორიაზე ვარდება, მასზე სისტემა რეაგირებას არ ახდენს. რაკეტის აღმოჩენას და ბრძანების გაცემას კი 3 წამი სჭირდება.
<blockquote class="twitter-tweet"><p lang="iw" dir="rtl">תיעוד: יירוט של כיפת ברזל במטח האחרון על אשקלון<a href="https://twitter.com/pozailov1?ref_src=twsrc%5Etfw">@pozailov1</a> <br>(צילום: אייקון אשקלון) <a href="https://t.co/nEyx6JVqic">pic.twitter.com/nEyx6JVqic</a></p>— כאן חדשות (@kann_news) <a href="https://twitter.com/kann_news/status/1391835192957022210?ref_src=twsrc%5Etfw">May 10, 2021</a></blockquote> <script async src="https://platform.twitter.com/widgets.js" charset="utf-8"></script>"რკინის გუმბათის“ პირველი ბატარეა ისრაელში 2011 წლის 27 მარტს, ბეერ-შევასთან ახლოს განთავსდა და უკვე ამავე წლის 7 აპრილს, წარმატებით შეაჩერა ღაზიდან ნასროლი БМ-21-ის რაკეტები.
2012 წლის 10 მარტს The Jerusalem Post-მა გამოაქვეყნა ინფორმაცია, რომ "რკინის გუმბათმა“ ღაზის სექტორიდან გამოტყორცნილი რაკეტების 90% გაანადგურა, რომლებიც დასახლებული პუნქტების დასაბომბად იყო განკუთვნილი.
2012 წლის ნოემბრისათვის ანტისარაკეტო სისტემამ 400-ზე მეტი რაკეტა გაანადგურა. 2014 წელს ისრაელის მთელ ტერიტორიაზე დამონტაჟდა 9 ბატარეა. 2021 წლის 11 მაისს კი სისტემამ მართლაც სასწაული შეძლო და 600-ზე მეტი რაკეტის განეიტრალება მოახერხა.
სამხედრო-ანალიტიკური ჟურნალ "არსენალის" მთავარი რედაქტორი, ირაკლი ალადაშვილი მიიჩნევს, რომ თუ დაძაბულობა მალევე არ ჩაქრა, ეს ახლო აღმოსავლეთშიც გავრცელდება.
- ამერიკის ექსპრეზიდენტ დონალდ ტრამპის მმართველობის პერიოდში, ისრაელმა და საუდის არაბეთმა დაძაბული ურთიერთობა გამოასწორეს, რამაც დაძაბული ვითარება განმუხტა, თუმცა, ის, რაც ახლა ხდება, დაკავშირებულია ღაზას სექტორთან, - იქაური მაცხოვრებლების გამოსახლებაზე საუბარი ისრაელის ხელისუფლების მიერ, რამაც ღაზას სექტორის წინააღმდეგობა გამოიწვია. ამას არ თმობს საერთაშორისოდ აღიარებული ტერორისტული ორგანიზაცია "ჰამასი"...
კონფლიქტისას სახმელეთო ოპერაციებს თითქმის გამოვრიცხავ, თუმცა, შესაძლოა, გამყოფ ხაზზე დაძაბულობა გაგრძელდეს. "ჰამასს" ერთდერთი რაც შეუძლია არის, რაკეტების სროლა და ძირითადად, როგორც ვნახეთ, უმართავ რაკეტებს ისვრის ისრაელის დასახლებული პუნქტებისკენ, ანუ დიდი ქალაქებისკენ. მათი წერტილოვანი დამიზნება თითქმის შეუძლებელია, მაგრამ ქალაქში სროლის შეთხვევაში, სადმე ჩამოვარდება. ეს არის "ჰამასის" წევრების მთავარი ამოცანა, ისრაელი კი, მის მოგერიებას ცდილობს. "რკინის გუმბათი", ანუ ისრაელის რაკეტსაწინააღმდეგო სისტემა "ჰამასის" მიერ გაშვებული რაკეტების მოგერიებას რამდენიმე წელია ეფექტიანად ახერხებს. თუ რაკეტა სადმე დაუსახლებელ ადგილას, ტრიალ მინდორში ეცემა, სისტემა არ მოქმედებს, თუმცა, თუ ტრაექტორია დასახლებული პუნქტისკენ არის მიმართული, ანტისარაკეტო სისტემა მას ანეიტრალებს. ამასთანავე, ისრაელში ძალიან არის გავრცელებული "ბობმსაფარების" სისტემა, ისრაელში სახლი ისე არ შენდება, რომ თავშესაფარი არ ჰქონდეს, სადაც დაბომბვისას აფარებენ თავს. იმ შემთხვევაშიც, თუ სახლს რაკეტა მოხვდა, მათ გადარჩენის შანსი აქვთ. ასევე ხდება, კორპუსების აშენებისასაც.
ისრაელის ქალაქების სარაკეტო დაბომბვას მცირე მსხვერპლი მოჰყვა, მაგრამ ამ ქვეყნისთვის პრინციპულად მიუღებელია, რომ ვინმემ დაუსჯელად დაბომბოს და ამიტომაც ისრაელის ავიაციისა და სპეციალური დანიშნულების დანაყოფების საპასუხო მოქმედებები ღაზას სექტორში ბევრად უფრო შედეგიანია, რადგან ისრაელის სამხედროები "წერტილოვან" საჰაერო დარტყმებს იყენებენ "ჰამასის" კონკრეტული წევრების გასანადგურებლად და სარაკეტო დანადგარების ასაფეთქებლად.