"დაისვა საკითხი, რომ ეს დღე ისტორიიდან ამოვარდეს..." - გახდება თუ არა 20 ივნისის ამნისტია დიდი შერიგების საპირწონე და რამდენადაა ამისთვის მზად ქვეყანა?

"ამ შეთანხმების ხელმოწერიდან ერთი კვირის განმავლობაში, პარლამენტში წარმოდგენილმა პარტიამ უნდა მოახდინოს ინიცირება კანონის ამნისტიის შესახებ, რომელიც 2019 წლის 19-21 ივნისის პროტესტებთან დაკავშირებულ ყველა დარღვევასა და დაკავებას შეეხება", - ეს ერთ-ერთი პუნქტია ევროპის საბჭოს პრეზიდენტის, შარლ მიშელის პირადი წარმომადგენლის, კრისტიან დანიელსონის მიერ მედიაციის დროს შემუშავებულ დოკუმენტში, რომელსაც საბოლოო ჯამში ხელი არც ერთმა პოლიტიკურმა პარტიამ არ მოაწერა. სხვადასხვა მუხლზე შეუთანხმებლობის გამო, მთავრობასა და ოპოზიციას შორის კონსენსუსის მიღწევა კვლავ ვერ მოხერხდა, თუმცა აღნიშნული დებულების შესახებ ინფორმაცია პირველად სწორედ უკანასკნელი მოლაპარაკების დროს გავრცელდა.

როგორც პოლიტიკოსების განცხადებებიდან გაირკვა, 2019 წლის 19-21 ივნისს განვითარებულ მოვლენებზე ამნისტიასთან დაკავშირებით, მათ შორის მთავარი უთანხმოება არ არსებობდა.

აღნიშნულ ფაქტს ეხმაურება მაკო გომური, რომელმაც 20 ივნისის ღამეს პარლამენტის წინ თვალი დაკარგა:

"2 წელია თითქმის, იმ იმედით ვარ, რომ დამნაშავე დაისჯება და ერთადერთი, ეგ მაძლევს მოტივაციას და იმის განცდას, რომ ყველაფერი აზრს მოკლებული არაა და რამეს მაინც აქვს აზრი. რაის ამნისტია, არ მაინტერესებს საერთოდ სხვა დანარჩენი პუნქტები, რაის ამნისტია???? ანუ ეგეთ რეალობას ქმნიან, რომ დამნაშავე არ დაისჯება, როგორც ყოველთვის, და მერე იმაზე უნდა გვქონდეს პრეტენზია, რო უსამართლობა ხდება, როცა პირდაპირ გვეუბნებიან, რო, აი, მაგ უსამართლობაზე თვალები დახუჭე ან რაც დაგრჩა ის დახუჭე", - წერს მაკო გომური.

არის თუ არა ამგვარი ამნისტიის შეთანხმების ერთ-ერთ ნაწილად გამოყოფა ამჟამინდელი ვითარების საპირწონე, შეიძლება თუ არა მისი ამ კონტექსტში განხილვა და რამდენადაა საქართველო მზად, ეროვნული შერიგებისთვის ან იმისთვის, მეხსიერებიდან ამოშალოს 20 ივნისის ღამე, რომელმაც მას შემდგომ მომხდარი თითქმის ყველა მოვლენა განაპირობა? - ამაზე ექსპერტები AMBEBI.GE-სთან საუბრობენ.

პოლიტიკის ინსტიტუტის დამფუძნებელი და დირექტორი, კორნელი კაკაჩია:

"როგორც კი საკითხმა წამოიწია, ბუნებრივია, ხელისუფლებამ ეგრევე დასვა ეს საკითხი, რომ მეორე მხარესაც შეხებოდა ეს და რომ რაღაცნაირად, განულდეს ეს ყველაფერი, ასე ვთქვათ, ეს დღე ისტორიიდან ამოვარდეს, რაც ბუნებრივია, ვერ მოხდება, რადგან იყო გარკვეული პრობლემები ვთქვათ, ძალის გამოყენებასთან დაკავშირებით და ამაზე ერთიანი აზრი არ არსებობს. მაგრამ ეს თუ იმ დიდი შეთანხმების ნაწილია, რომელიც ქვეყანას ასე სჭირდება, შეიძლება ამაზე წასვლა, თუმცა ეს არ უნდა იყოს ინდულგენცია იმ ხალხის მიმართ, რომელზეც კონკრეტული სისხლის სამართლებრივი დანაშაულის ძიება მიმდინარეობს, რადგან ეს აბსოლუტურად სხვა საკითხია, ვიდრე - პოლიტიკური საკითხი.

მე მესმის, რომ ხელისუფლება ამით საკითხის წინ წაწევას ცდილობს, იმას, რომ ეს საკითხები ერთიან სივრცეში მოაქციოს, თუმცა ბუნებრივია, რომ ამასთან დაკავშირებით საქმე ცოტა რთულადაა. თუ ამის შედეგი ის იქნება, რომ საერთო ეროვნულ შეთანხმებას მივაღწიოთ და ქვეყანა კრიზისიდან გამოვიდეს, შეიძლება ამაზე ფიქრი, მაგრამ არის კონკერტული „ქეისები“, რომელსაც გამოძიება სჭირდება და ისინი ამ შემთხვევასთან დაკავშირებით წესით, არ უნდა განიხილებოდეს, თუ კონკრეტული პირების მიმართ სისხლის სამართლის საქმეა აღძრული", - ხაზს უსვამს კაკაჩია.

პრეზიდენტის ყოფილი მრჩეველი საგარეო ურთიერთობის საკითხებში, თენგიზ ფხალაძე:

"ალბათ, დიდი სურათი უნდა დავინახოთ და არა კონკრეტულად, რაღაც ერთი პუნქტი. მე მესმის ეს მცდელობა შუამავლისგან, რადგან რა არის შუამავლის და საერთოდ, მედიაციის ფუნქცია? - რომ თითოეულ მხარეს აღმოაჩინოს ის შესაძლო კომპრომისი, საიდანაც შეიძლება, შეიქმნას მოლაპარაკების სივრცე და ისე წარმოადგინოს წინადადება, რომ მხარეებს შეეძლოთ ლაპარაკი; თუმცა მედიატორი გადაწყვეტილებას არ იღებს. რაც შეეხება მხარეებს, თავისთავად, 20 ივნისის თემა ძალიან მძიმეა და უპირველეს ყოვლისა, ხელისუფლების ძალიან სერიოზული პოლიტიკური პასუხისმგებლობაა, ზოგადად იმაზე, რომ საქართველოში გავრილოვი იყო და მოხდა ის, რაც მოხდა.

ასე რომ, როდესაც პოლიტიკოსები ასეთ თემებს ეხებიან, პირველ რიგში, მათ უნდა გაითვალისწინონ, რომ ერთმანეთში უბრალო შეთანხმებას კი არ დებენ, ისინი შეთანხმებას უნდა დებდნენ ქართველი ხალხის, საქართველოს საზოგადოების ინტერესებიდან გამომდინარე და თანაც, შეთანხმების დადების მანდატი უნდა ჰქონდეთ. არ მგონია, რომ გუშინ რომელიმე მხარეს ამის მანდატი ჰქონოდა და რატომღაც დამრჩა შთაბეჭდილება, რომ ნაკლებად იყო ფიქრი ეროვნულ ინტერესებზე, ვიდრე - პარტიულზე.

დიდი ეროვნული შერიგებისთვის შესაძლებელია, ეს ნაბიჯი გადაიდგას, ასეთი რამ სხვა ქვეყნებშიც მომხდარა, მაგრამ ამისთვის საზოგადოების მხრიდან მანდატი უნდა გქონდეს და უპირველეს ყოვლისა, საზოგადოებამ უნდა იცოდეს, იქ რაზე ლაპარკობ - თუკი იქ რაღაც კომპრომისზე მიდიხარ, რომელიც საზოგადოებასთანაა დაკავშირებული, არ აქვს მნიშვნელობა, რომელ მხარესთან, ამასთან დაკავშირებით პოლიტიკურ პარტიებს მანდატი სჭირდებათ. მე არ მგონია, რომ მათ ამგვარი მანდატი ჰქონოდათ.

პოლიტიკა არის პასუხისმგებლობა, დღეს პოლიტიკოსების ამოცანაა, რომ მიაღწიონ ეროვნულ შერიგებას, შესაძლოა, ამისთვის მათ შორის, ეს მუხლიც მოქმედებდეს, მაგრამ ნებისმიერი კომპრომისი, რომელიც განიხილება, უნდა გამომდინარეობდეს სახელმწიფოს ეროვნული ინტერესებიდან და არა ვიწრო პარტიული ინტერესებიდან - ეს არის ზუსტად, რასაც გვიხსნიდა დანიელსონი და რაც ამათ ვერ გაიგეს“, - აღნიშნავს ფხალაძე.

ექსპერტი, ვახტანგ ძაბირაძე:

"როდესაც ლაპარაკი მიდის კონსენსუსზე, ასეთი რაღაცები ხშირად ხდება ხოლმე და თუ ჩვენ ვაპირებთ, რაღაცნაირად დავიწყოთ სვლა დემოკრატიისკენ, რაც იმას ნიშნავს, რომ ის, რაც მოხდა 20 ივნისს, აღარ უნდა განმეორდეს, თუ დემოკრატიული სტრუქტურები იქნება, მაშინ ერთჯერადად შეიძლება ამაზე წასვლა. ერთჯერადად, თუკი ამას შემდეგ სხვა რეფორმები მოჰყვება და აღარ შეიქმნება ის საფრთხე, რა საფრთხეც 20 ივნისს შეიქმნა. ეს ხდება, უარესზე მიდიან ხოლმე, სხვა ქვეყნების ისტორიას თუ გადავხედავთ, სადაც დიქტატორული რეჟიმები იყო და მოხდა მათი ჩანაცვლება და ა.შ.

გაცილებით რთული ვითარებაა ხოლმე, მაგრამ მსგავსზე ერთჯერადად მიდიან, რადგან ეს გარკვეული სამართლიანობის აღდგენის მომენტი ხშირად უმართავი ხდება და ურჩევნიათ, ეს ყველაფერი წარსულში დატოვონ და გარკვეული ფორმა მოძებნონ იმისთვის, რომ ახალი ცხოვრება დაიწყონ, ის წარსული კი სამუდამოდ დახურონ. თუმცა, ახლა ჩვენთან ეს ასე არ არის, ჩვენ ყველაფერი გვინდა ხოლმე ამ წუთში, ახლა, სასწრაფოდ! მაგალითად, მომავალი წლის არჩევნები არ გვინდა, გვინდა ახლავე, რიგგარეშე თუ იქნება, სასწრაფოდ - ხვალ, ზეგ, მაზეგ... აი, ასეთი ვითარება გვაქვს და ბუნებრივია, ასეთ ვითარებაში ძალიან ბევრ შეცდომას ვუშვებთ და ჩვენი დამოუკიდებლობის ეს 30 წელი მხოლოდ შეცდომების ერთი დიდი კარუსელია, ან თუ გნებავთ, შეცდომების კრიალოსანი და მეტი არაფერი“, - ამბობს ვახტანგ ძაბირაძე.