რო­გორც გე­ო­ლო­გე­ბი ამ­ბო­ბენ, თბი­ლი­სი გე­ო­ლო­გი­უ­რად სუსტ ქა­ნებ­ზე მდე­ბა­რე­ობს, რაც ხელს უწყობს მე­წყრუ­ლი პრო­ცე­სე­ბის გან­ვი­თა­რე­ბას. მა­თი­ვე თქმით, დე­და­ქა­ლაქ­ში უამ­რა­ვი მე­წყერ­სა­ში­ში ზო­ნაა, სა­დაც და­უშ­ვე­ბე­ლია სამ­შე­ნებ­ლო სა­მუ­შა­ო­ე­ბის წარ­მო­ე­ბა.

ვი­ნა­ი­დან ეს სა­კი­თხი დღეს­დღე­ო­ბით ე.წ. ვაშ­ლი­ჯვრის ნაპ­რა­ლის გამო აქ­ტუ­ა­ლუ­რია, შე­კი­თხვე­ბით მივ­მარ­თეთ გე­ო­ლო­გია-მი­ნე­რა­ლო­გი­ის მეც­ნი­ე­რე­ბა­თა დოქ­ტორს, პრო­ფე­სორს, ეკო­ლო­გი­ურ მეც­ნი­ე­რე­ბა­თა აკა­დე­მი­ის ნამ­დვილ წევ­რს, სა­ქარ­თვე­ლოს გა­რე­მო­სა და სოფ­ლის მე­ურ­ნე­ო­ბის სა­მი­ნის­ტროს ექ­სპერტს ირაკ­ლი მი­ქა­ძეს.

"ამ­ჟა­მად, მა­ჭა­ვა­რი­ა­ნის ქუ­ჩის მხრი­დან ხდე­ბა სა­ავ­ტო­მო­ბი­ლო გზის გაჭ­რა, რა­მაც გა­ა­აქ­ტი­უ­რა ნუ­ცუ­ბი­ძის პლა­ტოს მი­ძი­ნე­ბუ­ლი მე­წყე­რი, და­ი­წყო მისი წო­ნას­წო­რო­ბი­დან გა­მოს­ვლის პირ­ვე­ლი სტა­დია, რომ­ლის­თვი­საც და­მა­ხა­სი­ა­თე­ბე­ლია ნაპ­რა­ლე­ბის წარ­მო­შო­ბა. ამ­ჟა­მად, მიმ­დი­ნა­რე­ობს ფერ­დო­ბის მდგრა­დო­ბის პი­რო­ბე­ბის შე­სუს­ტე­ბა, მე­წყრუ­ლი სხე­უ­ლის და­ნა­წევ­რე­ბა ბლო­კე­ბად, სრი­ა­ლის ზე­და­პი­რის ჩა­მო­ყა­ლი­ბე­ბა და ა.შ.

თუ არ შე­ჩერ­და სამ­შე­ნებ­ლო სა­მუ­შა­ო­ე­ბი, რომ­ლე­ბიც ძირს უთხრის მე­წყრის ფუ­ძეს, ტექ­ნი­კის მოძ­რა­ო­ბა, ბიძ­გე­ბი და რხე­ვე­ბი, რომ­ლე­ბიც გა­და­ე­ცე­მა გრუნტს, პრო­ცე­სი რად­გან და­წყე­ბუ­ლია, შე­საძ­ლე­ბე­ლია, რომ გა­აქ­ტი­ურ­დეს, რა­საც მო­სა­ლოდ­ნე­ლი წვი­მე­ბი ხელს შე­უ­წყობს.

ასევე დაგაინტერესებთ

14:45 / 23-03-2021

"არ არსებობს ერთი კონკრეტული გამოსავალი" - გერმანელი ექსპერტის პირველი შეფასება ვაშლიჯვრის ფერდობზე მეწყრული პროცესის შესახებ

16:52 / 23-03-2021

"მეწყერი დინამიკაშია მოსული, რომელიც დღეში 5 სმ სიჩქარით მოძრაობს" - მაჭავარიანის ქუჩასა და მიმდებარედ, ნალექის დროს სამშენებლო სამუშაოები გაჩერდება

15:03 / 26-03-2021

"ვაკვირდებით მეწყრული მასების გადაადგილებას... თუ მოსახლეობის გაყვანა აუცილებელი იქნება, ევაკუაციის გეგმა გვაქვს" - თბილისის მერის მოადგილე

წვი­მა და­ას­ვე­ლებს, და­ამ­ძი­მებს ბლო­კე­ბად დაშ­ლილ გრუნტს, ზე­და­პი­რუ­ლი წყა­ლი ჩავა ნაპ­რა­ლებ­ში, გა­უყ­ვე­ბა სრი­ა­ლის ზე­და­პირს და მო­იყ­ვანს მოძ­რა­ო­ბა­ში მრა­ვალ­ტო­ნი­ან გრუნ­ტის მა­სებს, რომ­ლის შე­ჩე­რე­ბა, შემ­დგომ შე­უძ­ლე­ბე­ლი იქ­ნე­ბა. თუ ამ პრო­ცესს და­ე­მა­ტა სე­ის­მუ­რი ფაქ­ტო­რიც, თუნ­დაც მცი­რე ბიძ­გე­ბი, მი­წის მასა მო­წყდე­ბა და მე­წყე­რი და­ი­წყებს გა­და­ად­გი­ლე­ბას, ვიდ­რე არ მი­ი­ღებს ახა­ლი სტა­ბი­ლი­ზა­ცი­ის მდგო­მა­რე­ო­ბას", - აღ­ნიშ­ნავს ბა­ტო­ნი ირაკ­ლი.

- გე­ო­ლო­გე­ბის­გან მსმე­ნია, რომ თბი­ლი­სი პრაქ­ტი­კუ­ლად მდი­ნა­რის კა­ლა­პოტ­შია აშე­ნე­ბუ­ლი, რად­გა­ნაც ადრე, მდი­ნა­რე მტკვა­რი თურ­მე მა­მა­და­ვი­თი­სა და მა­ხ­ა­თას მთე­ბის სი­მაღ­ლე­ზე მი­ე­დი­ნე­ბო­და...

- მდი­ნა­რე მტკვრის ტე­რა­სე­ბი, მისი აუ­ზის ფერ­დო­ბებ­ზე შე­მორ­ჩე­ნი­ლი, ჰო­რი­ზონ­ტა­ლუ­რი ან მდი­ნა­რი­სა­კენ ოდ­ნავ დახ­რი­ლი, ბუ­ნებ­რი­ვი სა­ფე­ხუ­რე­ბია, რომ­ლე­ბიც წარ­სულ­ში მდი­ნა­რე მტკვრის კა­ლა­პო­ტის ფსკერს წარ­მო­ად­გენ­და. წარ­სულ­ში მტკვა­რი, თბი­ლი­სის გარ­შე­მო არ­სე­ბულ, დღე­ვან­დე­ლი მთა-გო­რა­კე­ბის დო­ნე­ზე მი­ე­დი­ნე­ბო­და. აკა­დე­მი­კოს ალ. ჯა­ნე­ლი­ძის ხა­ტო­ვა­ნი თქმით: "სა­ნამ დიღ­მის ვე­ლი­დან ყა­რა­ი­ა­სა­კენ გა­იჭ­რე­ბო­დეს, მტკვარ­მა ვიწ­რო­ბი უნდა გა­ი­ა­როს. ეს ვიწ­რო არხი მა­მა­და­ვით­სა და მა­ხ­ა­თას შუა თვით მდი­ნა­რის გაჭ­რი­ლი არის. თავ­და­პირ­ვე­ლად ეს ხე­ო­ბა არ არ­სე­ბობ­და და შე­ერ­თე­ბუ­ლი მა­მა­და­ვი­თი და მა­ხა­თა ერ­თი­ა­ნი მთის ქედს წარ­მო­ად­გენ­და“.

თბი­ლი­სის მი­და­მო­ე­ბი წარ­სულ­ში მთა­გო­რი­ა­ნი იყო, იგი მრა­ვა­ლი ნა­კა­დუ­ლით იყო და­სე­რი­ლი, რომ­ლე­ბიც იკ­რი­ბე­ბო­და და ქმნი­და მოზ­რდილ მდი­ნა­რეს. მტკვა­რი ფარ­თო ნა­კა­დის სა­ხით მი­ე­დი­ნე­ბო­და ზღვის დო­ნი­დან 600-620 მეტ­რის სი­მაღ­ლე­ზე. მდი­ნა­რე გა­და­ად­გილ­დე­ბო­და მა­ხ­ა­თას მთა­სა და მა­მა­და­ვი­თის მთას შო­რის ტე­რი­ტო­რი­ა­ზე. დრო­თა გან­მავ­ლო­ბა­ში მტკვა­რი რე­ცხავ­და ქა­ნებს, შე­დე­გად, მდი­ნა­რის კა­ლა­პო­ტი თან­და­თან ღრმავ­დე­ბო­და.

თბი­ლი­სის ტე­რი­ტო­რი­ა­სა და მის შე­მო­გა­რენ­ში 60-მდე მე­წყე­რია და­ფიქ­სი­რე­ბუ­ლი. ყვე­ლა­ზე აქ­ტი­უ­რი მე­წყრუ­ლი ზო­ნე­ბია: მთაწ­მინ­დის ჩრდი­ლო­ე­თი ფერ­დო­ბი, ფუ­ნი­კუ­ლი­ო­რი, სო­ლო­ლა­კი, მა­მა­და­ვი­თი, ნუ­ცუ­ბი­ძის პლა­ტო, მუ­ხათ­გვერ­დის მთის ფერ­დო­ბე­ბი, მდი­ნა­რე ვე­რეს ხე­ო­ბა და მისი მარ­ჯვე­ნა სა­ნა­პი­რო - ე.წ. "ვა­კის მე­წყრე­ბი“, ლოტ­კი­ნის მთა, კი­ბალ­ჩი­ჩის ქუჩა, ლისი, ბა­გე­ბი, აბა­ნო­თუ­ბა­ნი და ა.შ.

2002 წლის 25 აპ­რი­ლის მი­წისძვრამ საგ­რძნობ­ლად გა­ა­აქ­ტი­უ­რა მე­წყრუ­ლი პრო­ცე­სე­ბი. 1980 წლის 14 მა­ისს, ძლი­ერ­მა ნა­ლე­ქებ­მა ვე­რე­ზე 12 მეტ­რი სი­მაღ­ლის კედ­ლის ჩა­მონ­გრე­ვა გა­მო­იწ­ვია, წარ­მო­იშ­ვა ღვარ­ცო­ფი, რა­საც შე­ნო­ბე­ბის ნგრე­ვა და ადა­მი­ან­თა მსხვერ­პლი მოჰ­ყვა.

გან­სა­კუთ­რე­ბით დიდი ზი­ა­ნი მი­ა­ყე­ნა ქა­ლაქს, ვე­რეს 2015 წლის 13 ივ­ნი­სის წყალ­დი­დო­ბამ, რო­დე­საც კო­კის­პი­რუ­ლი წვი­მე­ბის გამო მე­წყე­რი ახალ­და­ბა-ბე­თა­ნი­ის გზა­ზე ჩა­მოწ­ვა.

შე­დე­გად წარ­მო­იშ­ვა ღვარ­ცო­ფი. ღვარ­ცოფ­მა და­ან­გრია სვა­ნი­ძის ქუ­ჩა­ზე, ვე­რეს ჭა­ლა­ში არ­სე­ბუ­ლი შე­ნო­ბა-ნა­გე­ბო­ბე­ბი, ხოლო თა­მა­რაშ­ვი­ლის ქუ­ჩის ქვეშ არ­სე­ბულ­მა გვი­რაბ­მა ვერ გა­ა­ტა­რა წყლის­ნა­კა­დი, მოხ­და შე­გუ­ბე­ბა და შემ­დეგ, ღვარ­ცო­ფი დიდი სის­წრა­ფით და­ეშ­ვა და წა­ლე­კა ვე­რეს ჭა­ლა­ში არ­სე­ბუ­ლი სა­ავ­ტო­მო­ბი­ლო გზა, ზო­ო­პარ­კი.

- ე.ი. აღ­ნიშ­ნუ­ლი ტე­რი­ტო­რი­ე­ბი მე­წყერ­სა­ში­ში ზო­ნე­ბია?

- რა თქმა უნდა. სა­ერ­თოდ, რაც კი თბი­ლის­ში და­სავ­ლე­თი­დან აღ­მო­სავ­ლე­თის­კენ ცენ­ტრა­ლუ­რი ქუჩა, მა­გის­ტრა­ლი თუ პროს­პექ­ტია, ყვე­ლა მდი­ნა­რის ტე­რა­სებს წარ­მო­ად­გენს. მდი­ნა­რე ჭრი­და და ჩა­დი­ო­და ქვე­და სა­ფე­ხუ­რებ­ზე, სა­დაც თა­ვის ნა­ლექს ლე­ქავ­და. მტკვრის ხე­ო­ბა­ში ასე­თი 6 სა­ფე­ხუ­რია და­ფიქ­სი­რე­ბუ­ლი.

- ამ კალ­თებ­ზე კო­კის­პი­რუ­ლი წვი­მე­ბის დროს, რად­გა­ნაც თი­ხი­ა­ნი ქა­ნე­ბია, ად­ვი­ლად წარ­მო­იქ­მნე­ბა ტა­ლა­ხი­ა­ნი ნა­კა­დე­ბი?

- დიახ, ამას ღვარ­ცოფს ვე­ძა­ხით, რაც მერე ხე­ვებს წარ­მოქ­მნის და ყო­ვე­ლი ასე­თი ხევი ღვარ­ცო­ფუ­ლია. მტკვრის შე­ნა­კა­დე­ბის სა­ერ­თო სიგ­რძე 230 კი­ლო­მეტ­რია. მათ შო­რის ყვე­ლა­ზე გრძე­ლი მდი­ნა­რე ვე­რეს ხე­ო­ბაა - 45 კი­ლო­მეტ­რი. ამ ხე­ო­ბა­ში ფერ­დო­ბე­ბი არამ­დგრა­დი ქა­ნე­ბი­სა­გა­ნაა აგე­ბუ­ლი და თავ­სხმა წვი­მე­ბის შე­დე­გად დახ­რა­მუ­ლი, რის გა­მოც, მე­წყრუ­ლი პრო­ცე­სე­ბია გან­ვი­თა­რე­ბუ­ლი.

ქა­ლაქ­ში მი­დის ურ­ბა­ნი­ზა­ცი­ის მწვა­ვე პრო­ცე­სი, შენ­დე­ბა მა­ღალ­სარ­თუ­ლი­ა­ნი სახ­ლე­ბი. თან, ყვე­ლა ცდი­ლობს, სახ­ლი ცენ­ტრში აი­შე­ნოს, გა­რე­უ­ბან­ში ნაკ­ლე­ბად მი­დი­ან. არა­და, ცენ­ტრი ამ­დენ სახ­ლს ვე­ღარ იტანს. ადრე თბი­ლის­ში 4-5-სარ­თუ­ლი­ა­ნი შე­ნო­ბე­ბი იყო, მერე აშენ­და პირ­ვე­ლი 11-სარ­თუ­ლი­ა­ნი, რა­საც 20-სარ­თუ­ლი­ა­ნი მოჰ­ყვა და ახლა უკვე 32-სარ­თუ­ლი­ა­ნებს აშე­ნე­ბენ.

- ე.ი. ქა­ლა­ქი სი­მაღ­ლე­ში მი­დის...

- დიახ და მძიმ­დე­ბა ტე­რა­სე­ბი აღ­ნიშ­ნუ­ლი სა­ძირ­კვლე­ბით. იღე­ბენ ტე­რა­სის ძი­რებს, თხრი­ან საყ­რდენს, რო­მე­ლიც ისე­დაც არ არის მყა­რი, მე­წყერს ფუ­ძეს აც­ლი­ან, რაც შემ­დეგ შე­ნო­ბე­ბის დაბ­ზარ­ვა­საც იწ­ვევს. ავი­ღოთ მდი­ნა­რე ვე­რეს მარ­ჯვე­ნა სა­ნა­პი­რო ზოლი, თა­მა­რაშ­ვი­ლის ქუ­ჩი­დან გმირ­თა მო­ედ­ნამ­დე სულ და­მე­წყრი­ლია, მას "ვა­კის მე­წყრებს“ უწო­დე­ბენ. ამი­ტო­მაც იყო, რომ საბ­ჭო­თა კავ­ში­რის დროს "მზი­უ­რის" ტე­რი­ტო­რი­ა­ზე აკ­რძა­ლეს სახ­ლე­ბის მშე­ნებ­ლო­ბა.

ამას­თა­ნა­ვე, მაღ­ლი­ვი სახ­ლე­ბი ამ ქა­ლაქ­ში ისე­დაც გლო­ბა­ლუ­რი დათ­ბო­ბის პე­რი­ოდ­ში კლი­მატს ცვლის. ასე­ვე გაზ­რდი­ლია ატ­მოს­ფე­რუ­ლი ნა­ლე­ქე­ბის ინ­ტენ­სი­ვო­ბა. აქ მაღ­ლი­ვი სახ­ლე­ბი დიდ როლს თა­მა­შო­ბენ, ისი­ნი კონ­ვენ­ცი­უ­რი დი­ნე­ბე­ბის წარ­მო­შო­ბას უწყო­ბენ ხელს. არის ასე­თი წრი­უ­ლი დი­ნე­ბე­ბი, რო­მე­ლიც იქ­მნე­ბა მაღ­ლი­ვი სახ­ლე­ბის გარ­შე­მო, რის შე­დე­გა­დაც სით­ბუ­რი კუნ­ძუ­ლე­ბი წარ­მო­იქ­მნე­ბა. ამას ავ­ტო­მო­ბი­ლე­ბის გა­მო­ნა­ბოლ­ქვიც ემა­ტე­ბა, რაც ჰა­ერს, ღრუბ­ლებს ამ­ძი­მებს და მაღ­ლი­ვი სახ­ლე­ბის თავ­ზე ამ ყვე­ლაფ­რის კონ­ცენ­ტრა­ცი­ას ახ­დენს, შე­დე­გად მო­დის კო­კის­პი­რუ­ლი წვი­მა. აი, რო­გო­რი მძი­მე გავ­ლე­ნა აქვს ურ­ბა­ნი­ზა­ცი­ას კლი­მატ­ზე.

- თუ ასეთ სუსტ ქა­ნებ­ზეა ჩვე­ნი ქა­ლა­ქი გან­ლა­გე­ბუ­ლი, რა­ტომ მოხ­და მისი ასე­თი გაზ­რდა-გა­ნა­შე­ნი­ა­ნე­ბა?

- ამ შე­კი­თხვით მე­რი­ას მი­მარ­თეთ, სა­დაც შე­იქ­მნა ქა­ლა­ქის გან­ვი­თა­რე­ბის გენ­გეგ­მა, რო­მელ­შიც მუდ­მი­ვად შე­აქვთ შეს­წო­რე­ბე­ბი, მაღ­ლი­ვი შე­ნო­ბე­ბის მშე­ნებ­ლო­ბის მიზ­ნით.

- მა­ღალ­სარ­თუ­ლი­ა­ნი სახ­ლე­ბი სად უნდა აშე­დეს, რა მო­ნა­ცე­მე­ბია ამის­თვის სა­ჭი­რო?

- მტკვრის გას­წვრივ, ორი­ვე ფერ­დობ­ზე, სა­დაც გან­ვი­თა­რე­ბუ­ლია მე­წყრე­ბი, მთაწ­მინ­დის ჩრდი­ლო­ე­თი ფერ­დო­ბი, ფუ­ნი­კუ­ლი­ო­რი, სო­ლო­ლა­კი, მა­მა­და­ვი­თი, ნუ­ცუ­ბი­ძის პლა­ტო, მუ­ხათ­გვერ­დის მთის ფერ­დო­ბე­ბი, ვე­რეს ხე­ო­ბა და მისი მარ­ჯვე­ნა სა­ნა­პი­რო - ე.წ. "ვა­კის მე­წყრე­ბი“, ლოტ­კი­ნის მთა, კი­ბალ­ჩი­ჩის ქუჩა, ლისი, ბა­გე­ბი, აბა­ნო­თუ­ბა­ნი­და ა.შ., მა­ღალ­სარ­თუ­ლი­ა­ნი სახ­ლე­ბის მშე­ნებ­ლო­ბა და­უშ­ვე­ბე­ლია!

- რო­გორ უნდა მოხ­დეს "ვაშ­ლი­ჯვრი ნაპ­რა­ლის“ შე­კა­ვე­ბა - რა პრე­ვენ­ცი­უ­ლი ღო­ნის­ძი­ე­ბე­ბი უნდა გა­ტარ­დეს?

- სას­წრა­ფოდ უნდა შე­წყდეს სამ­შე­ნებ­ლო სა­მუ­შა­ო­ე­ბი, ტექ­ნი­კი­სა და სხვა ტრან­სპორ­ტის გა­და­ად­გი­ლე­ბა, რომ შემ­ცირ­დეს ბიძ­გე­ბი, რხე­ვე­ბი და მე­წყრის ფუ­ძის გა­მო­თხრა. და­წეს­დეს მო­ნი­ტო­რინ­გი ნაპ­რა­ლე­ბის მდგო­მა­რე­ო­ბის გა­კონ­ტრო­ლე­ბის მიზ­ნით, გა­კეთ­დეს ნაპ­რა­ლე­ბის სკა­ნი­რე­ბა და შე­იქ­მნას მე­წყრუ­ლი სხე­უ­ლის სივ­რცუ­ლი მო­დე­ლი, რო­მე­ლიც გვიჩ­ვე­ნებს, თუ სად და რა ღო­ნის­ძი­ე­ბე­ბის გა­ტა­რე­ბა იქ­ნე­ბა სა­ჭი­რო. და­მონ­ტაჟ­დეს უსაფრ­თხო­ე­ბის სის­ტე­მა ისე, რო­გორც ეს გა­კეთ­და ვე­რეს ხე­ო­ბა­ში...