მარტო პარლამენტში, "პატრიოტთა" თამაშები... და  დრო, როდესაც ვაშაძე მიდიოდა და მელია მოდიოდა... - 2020 წლის პოლიტიკური კალეიდოსკოპი

2020 წელი მართალია, პოლიტსკანდალებით არც ისეთი დახუნძლული იყო, თუმცა რაც მოხდა, ყველაფერი წინა წლის მოვლენების ლოგიკურ გაგრძელებად შეიძლება ჩაითვალოს. ambebi.ge გთავაზობთ წლის მნიშვნელოვან პოლიტიკურ მოვლენებს:

• პარტნიორების კრიტიკული წერილების ცვენა

მას შემდგეგ, რაც ხუნდაძე-ბერაია “აჯანყდა” და ხელისუფლებამ საქართველოს მოსახლეობისა და დასავლელი პარტნიორებისთვის მიცემული პირობა (პროპორციულ საარჩევნო სისტემაზე გადასვლასთან დაკავშირებით) არ შეასრულა, დასავლეთის სხვადასხვა პოლიტიკური ჯგუფების, დიპლომატებისა თუ გავლენიანი ინდივიდების მხრიდან კრიტიკის ტალღა წამოვიდა. პირველი კრიტიკული წერილი 2019 წლის 13 დეკემბერს გამოგზავნეს კონგრესმენებმა ადამ კინზინგერმა და ჯერალდ კონოლმა.

წერილის

ინაარსი ძირითადად ეხებოდა მათ უკმაყოფილებას პროპორციულ საარჩევნო სისტემაზე გადასვლის პირობის შეუსრულებლობაზე. “ოცნების” მისამართით დიპლომატების კრიტიკული წერილების ეპოპეა, რომელიც გასული წლის შემოდგომაზე დაიწყო, ამა წლის გაზაფხულზეც გაგრძელდა. განცხადებები პროპორციულ სისტემაზე ბუნებრივი ბარიერით გადასვლის შესახებ, ხელისუფლების პირველი პირების მიერ გაკეთდა და როდესაც დაპირება უკან წაიღეს, ამას ჩვენი პარტნიორების ადეკვატური რეაქციებიც მოჰყვა - წამოვიდა ძლიერი ზეწოლა ხელისუფლებაზე, რამაც მიგვიყვანა 8 მარტის შეთანხმებამდე - სრული პროპორციულიდან გადახვევა მოხდა და მივიღეთ 120/30-ზე ვარიანტი, რომელიც ხელისუფლებისთვისაც და ოპოზიციისთვისაც, ასე თუ ისე, მისაღები აღმოჩნდა. დასავლეთის ზეწოლის გარეშე, ხელისუფლება, დიდი ალბათობით, ამ დათმობაზე არც წავიდოდა. ოპოზიციამ მაშინაც “პრინციპულობა” გამოიჩინა, კენჭისყრაში არ მიიღო მონაწილეობა, რამაც ცოტა არ იყოს, ჩვენს პარტნიორების მხრიდან მათ მიმართ კრიტიკული დამოკიდებულება გამოიწვია. დიდი ალბათობით, ის, რომ დღეს ოპოზიციას ჩვენი პარტნიორების მხარდაჭერა არ აქვს, ნაწილობრივ ამის გამოძახილისც არის.

• ბოიკოტი პარლამენტს

რვავე ოპოზიციურმა პარტიამ, რომელმაც 31 ოქტომბრის საპარლამენტო არჩევნებზე 1%-იანი ბარიერი გადალახა, მე-10 მოწვევის პარლამენტს ბოიკოტი გამოუცხადა და პარლამენტში შესვლაზე დღემდე უარს ამბობს. არც ერთი მათგანი არ ცნობს არჩევნების შედეგების ლეგიტიმურობას, ისინი უარს ამბობენ პარლამენტში შესვლაზე და რიგგარეშე არჩევნების ჩატარებას მოითხოვენ. ცესკო-ს წინასწარი შედეგებით, 31 ოქტომბრის არჩევნებში ქართულმა ოცნებამ ხმების 48.17% მიიღო. ოპოზიციამ, რომელიც დარწმუნებულია არჩევნების გაყალბებასა და ხმების მოპარვაში, აწ უკვე ნაცად ხერხს მიმართა, რომელიც ჯერჯერობით არ ამართლებს. დღეს ბოიკოტის საპირწონედ ხშირად მოჰყავთ 2008 წლის ანალოგი, როცა ოპოზიციის ნაწილმა მანდატები დახია, უარი თქვა პარლამენტში შესვლაზე და სრულად მარგინალიზდა... თუმცა, როგორც ჩანს, ოპოზიცია სხვის კი არა, საკუთარ შეცდომებზეც ვერაფერს სწავლობს.

ოპოზიციას, რომელიც დასავლეთის მხარდაჭერას ელოდა, იმედი გაუცრუვდა - ყველა პარტნიორი ოპოზიციას პარლამენტში შესვლისკენ ერთხმად მოუწოდებს. საქმე იქამდე მივიდა, რომ საქმეში ფასილიტატორი ელჩები ჩაერთნენ და მოლაპარაკების რაუნდი-რაუნდზე იმართება. ყველაფრის მიუხედავად, ოპოზიციის მთავარ მოთხოვნად მაინც ხელახალი არჩევნები რჩება, რაც ხელისუფლებისთვის წითელი ხაზი აღმოჩნდა. გაზაფხულზე ოპოზიცია ქუჩის პერმანენტული აქციებით იმუქრება. ექსპერტების შეფასებით, ქუჩა ისედაც ოპოზიციისა და პარლამენტში შესვლით მას არც კარგავდა, უბრალოდ, პარლამენტიდან ბრძოლის კიდევ ერთ საშუალებას იღებდა. ისიც საკითხავია, მართლა მიიღებს თუ არ აქციები პერმანენტულ ხასიათს და შეძლებს თუ არა ოპოზიცია მუხტის აწევას და იმდენი ხალხის გამოყვანას, რომ ცვლილებები ქუჩიდან მოახდინოს.

• “სამართლიანი არჩევნები” უსამართლობა, თუ - შეცდომა?

არასამთავრობო ორგანიზაცია “სამართლიანმა არჩევნებმა" (ISFED) 2020 წლის საპარლამენტო არჩევნების ხმების პარალელური დათვლის შედეგები აუდიტის შედეგად გამოვლენილი ხარვეზის საფუძველზე დააკორექტირა, რის შემდეგაც მმართველი პარტიის და სხვა ბარიერგადალახული პარტიების დიდი ნაწილის მიერ მიღებული ხმების რაოდენობა პროცენტულად გაიზარდა. კორექტირებული მონაცემებით, ცდომილების ზღვრის გათვალისწინებით, ISFED-ის პარალელური დათვლის შედეგები ცესკოს ოფიციალურ მონაცემებს დაემთხვა. გაჩნდა ლოგიკური ეჭვი და კითხვები, როგორ მოხდა შეცდომა, როდის აღმოაჩინეს ის და რატომ გაავრცელა ორგანიზაციამ ეს განცხადება მაინც და მაინც პარლამენტის პირველი სხდომის წინ? ოპოზიციის ვარაუდით, მმართველმა გუნდმა, მისი წარმომადგენლების განცხადებებიდან გამომდინარე, ხარვეზზე წინასწარ მიიღო ინფორმაცია უკანონო გზით. ISFED-მა თავიდან გადათვალა თავისივე მონაცემები და შეცდომის გამოსწორების შემდეგ, პარალელური დათვლის შედეგები ძალიან მიუახლოვდა ცესკოს ოფიციალურ მონაცემებს. "სამართლიანი არჩევნების“ შეცდომის აღიარების მიუხედავად, საზოგადოებამ მკაფიოდ მაინც ვერ გაიგო, რა შეცდომა იქნა დაშვებული და ეს შეცდომა მართლაც ტექნიკური და პროგრამული ხარვეზის ბრალი იყო, თუ საქმე გვქონდა ერთი პოლიტიკური მოთამაშის სასარგებლოდ განხორციელებულ წინასწარგანზრახულ მანიპულაციასთან. საქმე გამოძიებას მოითხოვს, რაც ყველა მხარის ინტერესში უნდა შედიოდეს - უნდა გაირკვას, იყო ეს მართლა შეცდომა, თუ დაკვეთის შესრულება, რაზეც დიდი ეჭვი არსებობს. ცნობილი გახდა, რომ “სამართლიანი არჩევნების” აღმასრულებელმა დირექტორმა ელენე ნიჟარაძემ თანამდებობა დატოვა.

• “პატრიოტთა ალიანსის”ფინანსები და ვოიაჟი აფხაზეთში

წლის ერთ-ერთი პოლიტსკანდალი "საქართველოს პატრიოტთა ალიანსს“ უკავშირდება. ცენტრ “დოსიეს” პორტალმა პარტიას კომპრომატი გამოუქვეყნა, რომელშიც ნათქვამია, რომ თითქოს პარტია რუსეთიდან ფინანსდება. ალიანსის ლიდერები ამ ბრალდებებს კატეგორიულად უარყოფენ, მაგრამ ამით საქმე არ ამოიწურა. საგამოძიებო ორგანოებში შესულია განცხადება და ისინი დაადგენენ, სამართლიანია თუ არა ხსენებული ბრალდებები. უფრო კონკრეტულად რომ ვთქვათ, "დოსიეს“ მიერ გამოქვეყნებულ მასალაში კრემლის მიერ საქართველოს არჩევნებში ჩარევასა და "პატრიოტთა ალიანსის“ დაფინანსებაზეა საუბარი. "დოსიეს“ თანახმად, მათ მიერ მოპოვებული დოკუმენტები მოწმობენ იმას, რომ რუსეთის პრეზიდენტის საზღვარგარეთის ქვეყნებთან რეგიონული და კულტურული კავშირების სამმართველოს თანამშრომლები "პატრიოტთა ალიანსის“ წინასაარჩევნო კამპანიაში არიან ჩართულები. "პატრიოტთა ალიანისის“ პოპულარიზაციისთვის სამმართველომ დაიქირავა კრემლთან დაახლოებული პოლიტტექნოლოგი სერგეი მიხეევი და მოსკოვური კომპანია POLITSECRETS. "დოსიეს“ უწყებით, სამმართველოდან მრავალრიცხოვანი დოკუმენტები აჩვენებს, რომ "საქართველოს პატრიოტთა ალიანსის“ წინასაარჩევნო კამპანიის სავარაუდო ხარჯი სულ მცირე 8 430 625 აშშ დოლარს შეადგენს, ამას ემატება პოლიტტექნოლოგებზე დახარჯული 700 000 აშშ დოლარი.

გარდა ამისა, აგვისტოში “საქართველოს პატრიოტთა ალიანსის“ ლიდერი ირმა ინაშვილი ალიანსის თავმჯდომარე გიორგი ლომიასთან ერთად აფხაზეთში ჩავიდა და ილორის მონასტერში ღვთისმშობლის ხატი დააბრძანა. მას შემდეგ, რაც მისი ვიზიტის შესახებ ინფორმაციამ მასმედიაში გაჟონა, ინაშვილს რამდენიმე დღე დასჭირდა პრესკონფერენციის მოსაწვევად და საჯარო განცხადების გასაკეთებლად. მისი განცხადებით, "ბინძური კამპანია“, რომელიც ქართულ ოპოზიციურ არხებზე გავიდა ამ გამგზავრებასთან დაკავშირებით, საქართველოს ყოფილმა პრეზიდენტმა მიხეილ სააკაშვილმა და "ევროპული საქართველოს“ ერთ-ერთმა ლიდერმა გიგა ბოკერიამ შეუკვეთეს. როგორც ინაშვილმა განაცხადა, არასდროს დაუმალავს, ვისთან და როგორ ითანამშრომლებს. მასმედიაში გავრცელებული ინფორმაციის მიხედვით, ქართველი პოლიტიკოსები აფხაზეთში 18 აგვისტოს რამდენიმე საათის განმავლობაში იმყოფებოდნენ და რიგი საიდუმლო შეხვედრები გამართეს. ცხადია, რომ ეს კერძო ინიციატივა არ ყოფილა და გავრცელებული ინფორმაციით, ეს ვიზიტი რუსეთთანაც და აფხაზეთთანაც შეთანხმებული იყო. როცა ყველაფერი გაიშიფრა, აფხაზებმა დაიწყეს მტკიცება, რომ თითქოს მათ ამის შესახებ არაფერი იცოდნენ და მათი ხელისუფლება არაფერ შუაშია. საქმე იქამდეც მივიდა, რომ ოკუპირებული აფხაზეთის "პრეზიდენტის“, ასლან ბჟანიას თანაშემწემ ლაშა საქანიამ ოკუპირებულ რეგიონში მისი შუამავლობით პატრიოტთა ალიანსის ვიზიტის ორგანიზების გამო გამოთქმული უკმაყოფილების შემდეგ თანამდებობა დატოვა, ხოლო ”ფეისბუქის” საკუთარ გვერდზე დაწერა სტატუსი, სადაც იგი ამბობდა, რომ გადაწყვეტილება დამოუკიდებლად, საზოგადოებრივი ღელვის თავიდან არიდების მიზნით მიიღო.

• ვაშაძე წავიდა, მელია მოვიდა

გრიგოლ ვაშაძემ ენმ -ის თავმჯდომარის პოსტი 15 დეკემბერს დატოვა და წასვლის შესახებ ინფორმაცია თანაპარტიელებს “ფეისბუქზე” გამოქვეყნებული პოსტით ამცნო. სანამ პარტიას დატოვებდა, ვაშაძემ ცოტა ხნით ადრე განაცხადა, რომ მოლაპარაკებები ვიღაცეების მხრიდან ჩაიშალა (ანუ თქვა იგივე, რასაც დღეს ელისაშვილი ლაპარაკობს “ვიღაცეების” მხრიდან მოლაპარაკებების ჩაშლაზე) და პარლამენტში შესვლაზე გააკეთა აქცენტი. თანაპარტიელების კრიტიკის შემდეგ, გრიგოლ ვაშაძეს განმარტების გაკეთება მოუწია. ვაშაძის პოზიციას ენმ-ს ლიდერი სააკაშვილი არ იზიარებდა - ასე რომ, ვაშაძეს სხვა გზა არ ჰქონდა -ან უნდა შერიგებოდა და ჩუმად ყოფილიყო, ან შეენარჩუნებინა თავისი პოლიტიკური რენომე (აკი ვნახეთ კიდეც, რა შეფასებები მოჰყვა ჩვენი ფასილიტატორი ელჩების მხრიდან მის გადაწყვეტილებას). ანალიტიკოსების აზრით, ვაშაძის წასვლა კანონზომიერია და კიდევ ერთხელ აჩვენებს ენმ-ის შიგნით არსებულ პროცესებს, სადაც მიხეილ სააკაშვილს გადამწყვეტი გავლენა აქვს.

სააკაშვილი პარლამენტის ბოიკოტის და დიდი საპროტესტო მოძრაობის მომხრეა, მაშინ, როდესაც გრიგოლ ვაშაძემ “ქუჩის ყველა დონის საკანონმდებლო ორგანოების ტრიბუნით” ჩანაცვლების მოსაზრება გამოთქვა. გრიგოლ ვაშაძემ თავმჯდომარის პოსტიდან და პარტიიდან წასვლის მიზეზად დაასახელა "ფაქტები, რომლებსაც კატეგორიულად“ ვერ შეეგუებოდა და ჩამოთვალა ძირითადი პრობლემები - პარტიული სტრატეგიის არარსებობა, პარტიის გარშემო და მის შიგნითაც ოდიოზური ფიგურების გამოჩენა. მან ღრმა აღშფოთება გამოთქვა სტრატეგიული მოკავშირეების დიპლომატიური მისიების ხელმძღვანელთა წინააღმდეგ გაჩაღებული თავდასხმებისა და შეურაცხყოფის კამპანიის მიმართაც. "იქმნება შთაბეჭდილება, თითქოს ამ კამპანიის მონაწილეებს არასდროს გაუგიათ, რომ ელჩზე თავდასხმა იგივეა, რაც თავდასხმა იმ სახელმწიფოზე, რომელსაც ის წარმოადგენს“, - წერდა ვაშაძე. როგორც ამბობენ, ვაშაძის წასვლა ენმ-ში არაფერს შეცვლის. "ნაციონალურ მოძრაობას" ახალი თავმჯდომარე ნიკა მელია ჰყავს. ენერგიული და საკამოდ აგრესიული მელია, როგორც ამბობენ, სააკაშვილის მქრქალი პროტოტიპია, ეს 2 ამბიციური ლიდერი როგორ მოახრხებენ თანამშრომლობას, ამას უახლოესი მომავალი გვიჩვენებს.

• “გირჩი კი არ დაიშალა, გაიშალა”

4 დეკემბერს, "გირჩის“ ლიდერმა ზურაბ ჯაფარიძემ სოციალურ ქსელში, "გირჩის“ მხარდამჭერების ერთ-ერთ დახურულ ჯგუფში დაწერა, რომ მისი, იაგო ხვიჩიას, სანდრო რაქვიაშვილისა და ვახტანგ მეგრელიშვილის "გზები გაიყო“. როგორც ის აღნიშნავდა, მიზეზებზე საჯაროდ საუბარს არ აპირებდა. თუმცა გამოჟონა ინფორმაციამ, რომ ზურაბ გირჩმა თანაპარტიელებს მისწერა, თრიაქის ქვეშ ნუ აკეთებთ განცხადებებს და საერთოდაც, ნუ მოწევთო. “გირჩი“ კი არ დაიშალა, გაიშალა, ბევრი "გირჩი“ იქნება, "მე ცალკე ვაპირებ "გირჩის“ კეთებას, ოფიციალურ მხარეს ჩემთვის მნიშვნელობა არ აქვს, პარტიის სისტემიდან გავდივარ და ახლის მშენებლობას ვიწყებ”, - თქვა ზურაბ ჯაფარიძემ. მან მართლაც დააარსა ახალი პარტია, რომელიც დარეგისტრირდა სახელით: "მეტი თავისუფლება - გირჩი". ერთმა "ფეიბუქმომხმარებელმა" კი მეტად მოსწრებულად იხუმრა, - ახალი წელი მოდის, ბარემ "ნაძვის ხე" დაგეარსებინათ, ზედ ორივე "გირჩს" ჩამოკიდებდითო..."