ვინ იყო ქართველი გენერალი, რომელმაც ირანის რეგულარული არმია შექმნა

საუკუნეების განმავლობაში ქართველები სხვადასხვა მიზეზით მსოფლიოს ქვეყნებში მიემგზავრებოდნენ, ზოგი - ნებით, ზოგიც - იძულებით. ორივე ჯგუფში არიან ადამიანები, რომლებმაც ამ ქვეყნების ისტორიაში მნიშვნელოვანი კვალი დატოვეს.

XIX-XX საუკუნეებში არაერთი ქართველი სამხედრო აღმოჩნდა საქართველოს საზღვრებს გარეთ. რაც ყველაზე საინტერესოა, ისინი, ჩვეულებრივ, იმდენად კარგ სამხედრო ალღოსა და დიპლომატიის უნარს ამჟღავნებდნენ, რომ მალევე ექცეოდნენ მაღალ საფეხურებზე. ერთ-ერთი ასეთი ქართველი გახლდათ გენერალი ვასილ კარგარეთელი, რომლის შესახებაც გამოცემის „ქართველები მსოფლიო ისტორიაში“ მეორე ტომში ვკითხულობთ. გამოცემის მეორე ტომი 14 დეკემბრიდან გაზეთ „კვირის პალიტრასთან“ ერთად გამოვა. აქ გაეცნობით იმ ქართველების ისტორიებს, რომლებმაც სპარსეთის, ავღანეთისა და ეგვიპტის ისტორიაში ქართული კვალი დატოვეს.

ვინ იყო ვასილ კარგარეთელი?

ვასილ დიმიტრის ძე კარგარეთელი 1880 წელს დაიბადა. განათლება მოსკოვის სამხედრო სასწავლებელში მიიღო და მალევე დაიწყო აღმასვლა რუსეთის იმპერიის სამხედრო სამსახურიში.

1918 წლიდან ვასილ კარგარეთელი ქართულ ჯარში მსახურობდა, 1919 წელს მიენიჭა პოლკოვნიკის წოდება და დაინიშნა საქართველოს დიპლომატიური მისიის სამხედრო ატაშედ აზერბაიჯანში. იქ იმდენად გამოიჩინა თავი, რომ გენერალ-მაიორის სამხედრო წოდება მიენიჭა „განსაკუთრებული დამსახურებისთვის აზერბაიჯანის რესპუბლიკის წინაშე“.

1920 წლის 28 აპრილს საბჭოთა ჯარების მიერ აზერბაიჯანის ტერიტორიის დაკავების შემდეგ ვასილ კარგარეთელი დაინიშნა სპარსეთის საბჭოთა რესპუბლიკის არმიის მთავარსარდლად, თუმცა 1920 წლის ნოემბერში სერგო ორჯონიკიძის პირადი განკარგულებით თანამდებობიდან გაათავისუფლეს.

ამის შემდეგ ვასილ კარგარეთელი სპარსეთში გადაიხვეწა. როგორც წიგნში „ქართველები მსოფლიო ისტორიაში“ ვკითხულობთ, იქ მას საკმაოდ მძიმე პირობებთან უწევდა გამკლავება, რათა თავისი დიდი ოჯახის გამოკვება მოეხერხებინა: „ყოველდღე გადიოდა ბაზარში და, მისივე სიტყვებით, შველოდა სახედრებისა და აქლემების ქარავნებს საპალნის ჩამოხსნა-აკიდებაში. ასე შოულობდა დღეში ორიოდე ყრანს (ყრანი 30 კაპ.).“სიდუხჭირის მიუხედავად, უცხოეთშიც აქტიურად ებრძოდა საბჭოთა ხელისუფლებას; იყო ორგანიზაცია „თეთრი გიორგის“ დამაარსებელი.

თეირანის საპატიო მოქალაქე

მას შემდეგ, რაც ირანში ხელისუფლება შეიცვალა და ქვეყნის სათავეში ახალი მმართველი მოვიდა, ქართველი გენერალის ცოდნა და გამოცდილებაც საჭირო გახდა. ახალმა მმართველმა, რეზა-ხან ფეხლევმა, ვასილ კარგარეთელს სამხედრო სახელმძღვანელოების შედგენა დაავალა. მართლაც, ქართველმა გენერალმა არაერთი სამხედრო სახელმძღვანელო გამოსცა. იგი თეირანის საპატიო მოქალაქეც კი გახდა.

საბრძოლოდამსახურებისათვისდასამსახურშიწარჩინებისათვისვასილკარგარეთელმა მრავალი ჯილდო მიიღო. ბედმა საკუთარ სამშობლობში არც ცხოვრება არგუნა, არც გარდაცვალება. იგი თეირანშირუსულ სასაფლაოზე დაკრძალეს.

შეგახსენებთ, „ქართველები მსოფლიო ისტორიაში“ ხელოვნების სასახლის დირექტორის, ისტორიკოს გიორგი კალანდიასა და გამომცემლობა „პალიტრა L-ის“ პროექტია, რომელიც 12 ტომს აერთიანებს. ერთი ტომი თვეში ერთხელ გაზეთ „კვირის პალიტრასთან“ ერთად გამოიცემა და ქრონოლოგიურად მოგვითხრობს იმ ქართველების შესახებ, რომლებმაც წარუშლელი კვალი დატოვეს მსოფლიოს ისტორიაში.

წიგნის სპეციალური ფასია 13.50, გაზეთთან ერთად 15.00 ლარი.

გამომცელობა "პალიტრა L“-ის წიგნები იყიდება მთელი საქართველოს მასშტაბით, ქსელურ მარკეტებსა და პრესის გავრცელების წერტილებში: „მაგნიტი“, „ნიკორა“, „დეილი“, „ეკონომიქსი“, „სპარი“, „ფრესკო“ და სხვა.

კონკრეტული მისამართები იხილეთ ბმულზე: https://bit.ly/3o5IOso

გამოწერის შემთხვევაში, მიმართეთ elva.ge -ს ქოლ-ცენტრს: 577991651