უნდა შევიდეს თუ არა ოპოზიცია პარლამენტში და უნდა მიიღონ თუ არა პარტიებმა საბიუჯეტო დაფინანსება - რაში ხედავენ გამოსავალს პოლიტიკური ჩიხიდან ექსპერტები?

ექსპერტ გია ხუხაშვილის განცხადებით, ხელისუფლებისა და ოპოზიციის მოლაპარაკების მესამე რაუნდამდე, მხარეები წითელ ხაზებზე არ უნდა საუბრობდნენ, „რადგან წითელი ხაზების წინასწარ დააანონსება, საფრთხის შემცველია“. აღნიშნულით ხუხაშვილი გამოეხმაურა ირაკლი კობახიძის იმ განცხადებას, რომლის თანახმადაც, ხელისუფლებისთვის რიგგარეშე არჩევნები წითელი ხაზია.

როგორც ხუხაშვილმა „ინტერპრესნიუსთან“ საუბრისას განაცხადა, მოლაპარაკება ამ სიტუაციაში შესაძლებელი იქნება მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ ორივე მხარე დათმობს.

„ეს არის პოლიტიკური პროცესი. ამ ტიპის პოლიტიკურ კრიზისში არ შეიძლება, რომელიმე მხარე გამოვიდეს გამარჯვებული, აუცილებელია, რომ სახის შენარჩუნებით, რაღაც შეთანხმებას მიაღწიონ. პოლიტიკური ელიტა ვალდებულია გამოავლინოს სახელმწიფოებრივი აზროვნება. ამ პოლიტიკურმა ჩიხმა შეიძლება ზიანი მიაყენოს ბევრ სხვა რამეს. მე არ ვისურვებდი, რომ მხარეებს შეხვედრამდე ესაუბრათ რაიმე ტიპის „წითელ ხაზებზე“. ისინი ვალდებული არიან მოილაპარაკონ. რაზე მოილაპარაკებენ, ამაზე შეიძლება იყოს მსჯელობა, მაგრამ „წითელი ხაზების“ წინასწარ დაანონსება, საფრთხის შემცველია. ვფიქრობ, რომ ახლა არის მომენტი, როდესაც პოლიტიკურმა ელიტამ რაღაც დონის სიმწიფე მაინც უნდა გამოავლინოს. ამბიციები უნდა გადავიდეს უკანა პლანზე და ორივე მხარემ რაღაც უნდა დათმოს. ერთი მხრივ, ეს უნდა მოხდეს ჩვენი უცხოელი პარტნიორების მედიაციით და აგრეთვე, დადგა დრო, როდესაც სამოქალაქო საზოგადოებამ და ე.წ. „უპარტიო საზოგადოებამ“ თავიანთი მოდელი დადონ, თუ ამას პოლიტიკური ვერ ახერხებს, ამაში საზოგადოება უნდა დაეხმაროს”, - აღნიშნა ხუხაშვილმა.

რაც შეეხება პარლამენტის მიერ დეპუტატებისთვის უფლებამოსილების არ შეწყვეტას, ხუხაშვილის შეფასებით, ეს „საპარლამენტო გულაგის“ აშენებაა.

„ერთი მხრივ, კობახიძე ამბობს, რომ პარლამენტი არ შეუწყვეტს დეპუტატებს უფლებამოსილებას, მიუხედავად მათი განაცხადისა და მეორე მხრივ ამბობს, რომ დაფინანსებას შევუწყვეტთო. სად არის აქ ლოგიკა? მისი ეს ორი მოსაზრება ერთმანეთთან წინააღმდეგონაში მოდის და ლოგიკას მოკლებულია. რაც შეეხება დეპუტატებისთვის უფლებამოსილების არ შეწყვეტას, ამით 21-ე საუკუნეში „საპარლამენტო გულაგს“ აშენებს ირაკლი კობახიძე და „ქართული ოცნება“. საკუთარი ნების გარეშე, ისინი ფაქტობრივად პატიმრობაში აჰყავთ პარლამენტში. ძალიან იწონებს კონსტიტუციით თავს კობახიძე და ეს კონსტიტუციის მეორე თავის რამდენიმე მუხლის დარღვევაა. აბსოლუტურ აბსურდშია პროცესი შესული“, - განაცხადა ხუხაშვილმა.

პოლიტოლოგი ვახტანგ ძაბირაძე კი მიიჩნევს, რომ "ოპოზიცია უცნაურ პრინციპულობას იჩენს, რადგან ხელისუფლება და ქვეყნის პარნტიორები ფაქტობრივად, ერთ პოზიციაზე დგანან".

როგორც ძაბირაძე აცხადებს, კობახიძის განცხადებები, როგორც ჩანს, საბოლოო გადაწყვეტილებაა ხელისუფლების მხრიდან. მისივე თქმით, გამოსავალზე ოპოზიციამ ყოველგვარი ემოციების და მოგონილი პრინციპულობის გარეშე უნდა იმსჯელოს.

ძაბირაძე მიიჩნევს, რომ ამ შემთხვევაში გამოსავალი ოპოზიციისთვის პარლამენტში შესვლა და ცვლილებებზე მუშაობაა, რადგან ერთ წელში ქვეყანაში თვითმმართველობის არჩევნები ტარდება და გამორიცხული არ არის საპარლამენტო რიგგარეშე არჩევნებიც ჩატარდეს, რადგან ქვეყანა მძიმე ვითარებაშია, „ქართულ ოცნებას“ კი რესურსი ამ ვითარების შესაცვლელად, სავარაუდოდ, არ ეყოფა.

„რაც დრო გადის, ჩვენი დასავლელი პარნტნიორების ყველა განცხადებაში ისმის ერთი და იგივე მოწოდება ოპოზიციისადმი, რომ აუცილებელია შევიდნენ პარლამენტში და იქიდან იბრძოლონ, რომ უკეთესი სააარჩევნო კოდექსი გვქონდეს და არჩევნები გამართულად ჩატარდეს. ამას იმიტომ ვუსვამ ხაზს, რომ ოპოზიცია საკმაოდ მძიმე ვითარებაში აღმოჩნდა, ამიტომ ოპოზიციამ ყოველგვარი ემოციების და მოგონილი პრინციპულობის გარეშე უნდა იმსჯელოს მის და რა თქმა უნდა, ქვეყნის მომავალზეც, რადგან თუ ოპოზიცია არ იქნება ქვეყანაში, ეს იქნება კატასტროფა, ან თუ იქნება ოპოზიცია, რომელსაც არ ექნება მოსახლეობაში მხარდაჭერა. ამას იმიტომ ვამბობ, რომ კობახიძის განცხადებები, როგორც ჩანს, საბოლოო გადაწყვეტილებაა ხელისუფლების მხრიდან. ამ შემთხვევაში ხელისუფლებას აქვს ყველანაირი ბერკეტი, მათ შორის, ძალის ლეგიტიმური გამოყენების ბერკეტიც, რომ თუ გართულებები იქნება და იქნება მცდელობა 2003 წლის სცენარის ვარიაციების, ეს აღკვეთოს, ამის ლეგიტიმური უფლება აქვს ფაქტიურად, მათ შორის, იმ განცხდებებიდან გამომდინარე, რასაც ჩვენი პარნტიორები აკეთებენ. ამიტომ ოპოზიცია უცნაურ პრინციპულობას იჩენს ჩემი აზრით, რადგან ხელისუფლება და ჩვენი პარნოტრები ფაქტიურად, ერთ პოზიციაზე დგანან, ამიტომ არ ვიცი რა ბერკეტები შეიძლება გამოიყენოს ოპოზიციამ, რომ ამ ეტაპზე აიძულოს ხელისუფლება ვადამდელ არჩევნებზე წავიდეს, არ წავა ამაზე ხელისუფლება. ერთადერთი ბერკეტი ოპოზიციას ჰქონდა და აქვს ის, რომ დასავლეთი დაარწმუნოს თავისი მოთხოვნების არა მარტო სისწორეში, არამედ ადეკვატურობაში პოლიტიკურ პროცესთან მიმართებით. ზოგადად ხისტი პოზიცია დასავლური პოლიტიკიდან არცთუ ისე რელევანტურია, ისინი ყოველთვის ტოვებენ ლუფტს მოლაპარაკებებისთვის. ამიტომ მათთვის ცოტა გაუგებარია ქართველი პოლიტიკოსების და ელიტის პოზიცია, როცა მათ კატეგორიული მოთხოვნები აქვთ,“ - განაცხადა ძაბირაძემ.

მისივე თქმით, იმის მიუხედავად, რომ ქვეყანაში მძიმე ვითარებაა, ამორმჩეველი მაინც არ არის ერთიანი ისე როგორც ამას ოპოზიცია ხატავს და მათ სხვადასხვაგვარი მოთხოვნები აქვთ, რასაც ანალიზის გაკეთება სჭირდება.

„დააკვირდნენ რა მოხდა საპრეზიდენტო არჩევნების მეორე ტურში და ნათლად ნახავენ, რომ ეს ელექტორატი პატარა პარტიებს რომ ხმა მისცეს, არ არის ერთგვაროვანი, თუ საკითხი დადგება „ნაციონალური მოძრაობა“ თუ „ქართული ოცნება“, ის ამომრჩეველი არ წავა „ნაციონალური მოძრაობისკენ“, ყველაზე უკეთეს ვარიანტში ამომრჩეველი გაიყოფა და ეს ძალიან ნათლად ჩანს, არ ვიცი ამას რატომ ვერ ხვდებიან თუ არ ხვდებიან. ამომრჩეველი არ არის ისეთი ხისტი, როგორსაც ოპოზიცია ცდილობს წარმოაჩინოს. სულ სხვა მოთხოვნები აქვს მაგალითად „ლელოს“ ამორმჩეველს და „ნაციონალური მოძრაობის“ ამომრჩევლის დიდ ნაწილს, სხვადასხვაგვარად უყურებენ პროცესებს. ამასთან, ერთია როცა ბიულეტენში ადამიანი მხარს გიჭერს და მეორეა ის რამდენად გამოვა ქუჩაში, არის კი დღეს ის კონდიცია ქვეყანაში რომ ქუჩის აქციები პერმანენტულად გააგრძელოს ოპოზიციამ? თუმცა, გასათვალისწინებელია, რომ ხვალ შეიძლება ჩავვარდეთ ისეთ მდგომარეობაში, რომ მოსახლეობამ პროტესტი გამოთქვას, მაგრამ პოლიტიკური ელიტა აღარ იყოს შეიძლება ამ დროისთვის ისეთი, რომ ამ პროტესტის მართვა შეძლოს. როცა ოპოზიცია ხელისუფლების სახის შენარჩუნებაზე ლაპარაკობს, პირველ რიგში, კარგი იქნება, თავისი სახის შენარჩუნებაზე იფიქროს - არაერთხელ მითქვამს არჩევნებამდეც, რომ შეიძლება „ქართულმა ოცნებამ“ არჩევნები მოიგოს, მაგრამ 2024 წლამდე ვერ მიატანს, ისეთი პროცესები განვითარდება. აქეთ მიდის ეს პროცესი, რომ ვადამდელი არჩევნები მაინც საჭირო გახდება, ამასთან, ერთ წელში თვითმმართველობის არჩევნები მოდის, ამიტომ ოპოზიციისთვის უმჯობესია პარლამენტში შევიდეს და იმუშაოს ცვლილებებზე. ამით დასავლელი პარტნიორების კეთილგანწყობაც ექნებათ,“ - განაცხადა ძაბირაძემ.

პოლოტოლოგი ასევე გამოეხმაურა კობახიძის განცხადებას პარტიების დაფინანსების შეწყვეტის თაობაზე და აღნიშნა, რომ ასეთი კანონის მიღების შემთხვევაში ის მხოლოდ 2024 წლის არჩევნებისთვის იმოქმედებს.

„პარტიების გარკვეული ნაწილი ისედაც უარს ამბობს დაფინანსებაზე, მაგრამ ეს კანონი რომც მიიღონ, ის ვერ იმუშავებს ამ არჩევნებზე - კანონს, თუ ის აუარესებს სუბიექტის მდგომარეობას, უკუქმედების ძალა არ აქვს, ამიტომ დღეს შეიძლება მიიღონ კანონი, მაგრამ ეს იმუშავებს 2024 წლის არჩევნებისთვის. ამიტომ ეს უცნაური განცხადებაა, ისევე როგორც უცნაურია ის განცხადება, რომ არ შეუწყვეტენ უფლებამოსილებას ოპოზიციონერ დეპუტატებს. კი ბატონო, შეუძლია ეს პარლამენტს, მაგრამ ამას რა მნიშვნელობა აქვს ან პარლამენტისთვის, ან უმრავლესობისთვის, ან კობახიძისთვის ან კიდევ პოლიტიკური ვითარებისთვის, სამართლებრივად ეს გაფორმდება თუ არა, ამას რა მნიშვნელობა აქვს, როცა ყველას ეცოდინება, რომ ბოიკოტი აქვთ პარტიებს,“- განაცხადა ძაბირაძემ.

ექსპერტ რამაზ საყვარელიძის განცხადებით, „ქართულმა ოცნებამ“ პარლამენტის ერთპარტიულობას ხელი არ უნდა შეუწყოს. როგორც მან „ინტერპრესნიუსს“ განუცხადა, ოპოზიციონერი დეპუტატებისთვის უფლებამოსილების მოხსნის საკითხზე კენჭისყრის ჩატარება ამის ხელშეწყობა იქნება. ამ განცხადებებით მან “ქართული ოცნების“ აღმასრულებელი მდივნის, ირაკლი კობახიძის განცხადება შეაფასა, რომლის თქმით, „ოპოზიციონერი დეპუტატებისთვის უფლებამოსილების შეწყვეტის საკითხი კენჭისყრაზე დადგება, მაგრამ არ დაკმაყოფილდება, რაც სავსებით სწორი იქნება“.

საყვარელიძის თქმით, ანალოგიური კენჭისყრის მექანიზმით მანდატის შენარჩუნების ფაქტები არსებობს.

„პოლიტიკური ბრძოლა მიდის და რომელ მხარეს რა რესურსი აქვს, იმას იყენებს. უმრავლესობას ამ რესურსის გამოყენება შეუძლია. ოპოზიციის ბოიკოტი იმისკენ მიდის, რომ მერე „ოცნებას“ დააყვედრონ, ერთპარტიული პარლამენტი გაქვთო. პარლამენტის ერთპარტიულობას “ქართულმა ოცნებამ“ არ უნდა შეუწყოს ხელი. უფლებამოსილების მოხსნის საკითხზე კენჭისყრის ჩატარება კი ხელშეწყობა იქნება. „ქართულ ოცნებას“ ასეთი ბრალდების თავიდან ასაცილებლად სჭირდება ის, რომ მან კენჭისყრის შედეგად არ უარყოს ოპოზიციური დეპუტატების უფლებამოსილება და ისინი პარლამენტის უფლებამოსილ წევრებად დატოვოს“, - განაცხადა საყვარელიძემ.

მან ასევე ირაკლი კობახიძის განცხადება შეაფასა, რომელიც პარლამენტის მრავალპარტიულობაში დარწმუნებულია. რამაზ საყვარელიძის თქმით, არცერთი კანონიერი გზით ახლა საპარლამენტო არჩევნები არ უნდა დაინიშნოს. მისი შეფასებით, „ოპოზიცია ჩიხშია შესული“.

„დღევანდელი გადმოსახედიდან, ოპოზიცია ცდილობს ბოიკოტზე ერთმანეთი შეაგულიანოს და წააქეზოს. მეორე მხრივ, ბოიკოტს დავარქმევთ თუ სხვა რამეს, რეალურად, ეს მათი მხრიდან საპარლამენტო მუშაობის საბოტაჟია. ყველა ქვეყანაში ოპოზიცია შედის პარლამენტში, რომ საპარლამენტო და არა ქუჩის ბრძოლა გააგრძელოს. ამიტომ, ჩვენი პარტნიორები ოპოზიციას იმას კი არ სთხოვენ, რომ ოპოზიციურად განწყობილები არ იყვნენ, არამედ პარლამენტში შევიდნენ და უკვე საპარლამენტო მუშაობის პროცესში თავისი ოპოზიციური ხაზი გაატარონ. ეს თანამედროვე, ცივილიზებული გზაა. ქუჩა ოდითგანვე პოლიტიკური ასპარეზი იყო, მაგრამ ქუჩის მეთოდები მაინც ძალადობის შემცველია და თანამედროვე, ევროპული დემოკრატიისთვის მიუღებელია. არც ერთი კანონიერი გზით ახლა საპარლამენტო არჩევნები არუნდა დაინიშნოს. საპარლამენტო არჩევნების რიგგარეშე დანიშვნას თავისი წესი აქვს, ეს წესი დღევანდელ პირობებში არ ჩანს. ასე, რომ ოპოზიციის მოთხოვნა ჩიხურია. ისინი ჩიხში შესულები არიან. ამ ჩიხს ზოგიერთი პარტია გააცნობიერებს თუ არა, განსაკუთრებით პატარა პარტიები, ამაზეა დამოკიდებული მათი მდგომარეობა. თუ ისინი მიხვდებიან, რომ მათი პოლიტიკური პერსპექტივა პარლამენტია და არა პარლამენტს გარეთ, მაშინ გამორიცხული არ არის, რომ ამ ხელოვნურად შექმნილ პროტესტში ნაპრალი გაჩნდეს და ვიღაცები პარლამენტში შევიდნენ. ასე, რომ მრავალპარტიულობა დიდ სირთულეს არ წარმოადგენს“, - განაცხადა საყვარელიძემ.

რაც შეეხება, ოპოზიციის წევრების ბიუჯეტიდან დაფინანსების შეწყვეტის საკითხს, რამაზ საყვარელიძე მიიჩნევს, რომ თუ ისინი არჩევნების შედეგებს არ აღიარებენ და საპარლამენტო ბოიკოტს აგრძელებენ, მაშინ არც საბიუჯეტო სახსრებით დაფინანსებაზე უნდა ჰქონდეთ პოზიცია. ის აცხადებს, რომ აღნიშნულ საკითხზე „გირჩის“ ლიდერის, ზურაბ ჯაფარიძის პოზიცია სწორია.

„ხელფასის აღებასა და ბოიკოტზე განცხადებები შეუთავსებელია. თუ ხელფასი გინდა, მაშინ არჩევნების ხმების რაოდენობას აღიარებ. მაშინ რაღას აპროტესტებ? ოპოზიციის პოზიცია ლოგიკურად ჩამოყალიბებული და გამართული არ არის, ხელფასებთან დაკავშირებით ერთი პოზიცია უკავიათ, მოთხოვნებში - მეორე და ა.შ. იქნებ საბიუჯეტო დაფინანსების მოხსნის საკითხმა მაინც დააფიქროს ოპოზიციური პარტიები იმაზე, რომ მათ სხვა სურვილებიც აქვს. დაფინანსება თუ უნდათ, პარლამენტის მუშაობაში მონაწილეობა მიიღონ“, - განაცხადა საყვარელიძემ.

ცნობისთვის, გუშინ „ქართული ოცნების“ აღმასრულებელმა მდივანმა, ირაკლი კობახიძემ „პალიტრანიუსის“ გადაცემა „დღის ნიუსრუმში“ განაცხადა, რომ ხელისუფლებისთვის რიგგარეშე არჩევნების დანიშვნა, წითელი ხაზია.

„ჩვენი მხრიდან ვადამდელი არჩევნები არის წითელი ხაზი. ქვეყანასაც არ აქვს იმის ფუფუნება, რომ მუდმივად არჩევნების რეჟიმში იყოს. გარდა პოლიტიკისა, ეს ეკონომიკურ სტაბილურობას და სოციალურ სტაბილურობასაც ზიანს აყენებს”, - განაცხადა კობახიძემ.

კობახიძის თქმითვე, ოპოზიციონერი დეპუტატებისთვის უფლებამოსილების შეწყვეტის საკითხი კენჭისყრაზე დადგება, მაგრამ არ დაკმაყოფილდება, „რაც სავსებით სწორი იქნება“. ამასთან, როგორც მან აღნიშნა, ოპოზიციისთვის საბიუჯეტო დაფინანსების შეწყვეტის საკითხზე პარლამენტი "აუცილებლად იმსჯელებს".

ამასთან, "გირჩის" ლიდერი ზურაბ ჯაფარიძე მიიჩნევს, რომ პარლამენტის ბოიკოტირება და საბიუჯეტო დაფინანსების აღება ერთმანეთთან შეუთავსებელია. მისი აზრით, ეს არჩევნების შედეგების ირიბი ლეგიტიმაციაა.