რატომ არის მნიშვნელოვანი ცემენტის ხარისხის კონტროლი სეისმურად აქტიურ ზონაში

ინტერვიუ საქართველოს ცემენტის ასოციაციის პრეზიდენტთან - პოლ როდზიანკოსთან

- რატომ არის მნიშვნელოვანი ცემენტის ხარისხის კონტროლი სეისმურად აქტიურზონაში და რას აკეთებს საქართველოს ცემენტის ასოციაცია მდგომარეობისგამოსასწორებლად?

პოლ როდზიანკო: სეისმურად აქტიური ზონა და სამშენებლო ბუმი საქართველოში -ფალსიფიცირებული, უხარისხო მასალა, რომელიც ადამიანების სიცოცხლეს საფრთხესუქმნის, საქართველოში ისევ აქტუალური და საკმაოდ მტკივნეული თემაა.მოქალაქეების ნაწილი, რომელიც ბინის ან საოფისე ფართის შეძენას გეგმავს, უკვეგარკვეულ სიფრთხილესაც იჩენს, თვლის,რომ მრავალწლიანი შენობები მეტ ნდობასიწვევს და უფრო იაფიც ღირს, თუმცა სიახლე, კომფორტი და ხარისხი მაინც ძირითადმოთხოვნად რჩება. სახელმწიფომ და შესაბამისმა სტრუქტურებმა მომხმარებელთაუფლებები მკაცრად უნდა დაიცვან, მწარმოებელმა კომპანიებმა კი მოგების გაზრდისმიზნით ადამიანების სიცოცხლით თამაში ვერ უნდა გაბედონ.არსებობს პროექტები, რომლებიც აუცილებლად ითხოვს გარკვეულ საპროექტოსიმტკიცეს. რადგან საქართველო სეისმურად აქტიურ ზონაშია, ფალსიფიცირებულიცემენტით აშენებულმა სახლის ნგრევამ შესაძლოა ფატალურ შედეგებამდე მიგვიყვანოს.შეფუთული ცემენტის დაახლოებით 63%, რომელიც ჩვენ 2017 წლის შემდეგ ფარულიტესტირებისას გამოვცადეთ, საგრძნობლად დაბალი ხარისხისაა, ვიდრე ეს შეფუთვაზეადატანილი.

- რა არის საჭირო ხარისხიანი ცემენტის წარმოებისთვის?

პოლ როდზიანკო: მაღალი ხარისხის ცემენტი კომპონენტების გარკვეული ნაზავისგამოყენებას საჭიროებს. აქედან ყველაზე ძვირადღირებული კლინკერია, რომელიცმითითებული ფორმულის შესაბამისად, კონკრეტული ტიპის ცემენტის მისაღებად,თაბაშირთან, წიდასთან ან სხვა დანამატებთან ერთად იფქვება. სხვადასხვა ხარისხისცემენტის მისაღებად საჭირო ინგრედიენტები და მათი პროპორციები კარგად არისცნობილი, რაც წარმოადგენს საერთაშორისო სტანდარტულ ფორმულას. სხვადასხვატიპის ცემენტში, შეუძლებელია კლინკერის შემცველობის მნიშვნელოვნად შემცირებამისი ხარისხის მკვეთრად შეცვლის გარეშე.ამასთან, გარკვეულმა მწარმოებლებმა გადაწყვიტეს აწარმოონ არასტანდარტულიცემენტი, ბევრად უფრო მცირე რაოდენობის ძირითადი შემადგენელი კომპონენტებისგამოყენებით და ამ გზით შეამცირონ საბოლოო თვითღირებულება. ბაზარზე ასეთი

ფალსიფიცირებული ცემენტი გაცილებით ნაკლებ ფასად იყიდება, ვიდრე ხარისხიანიცემენტი, ამიტომ მომხმარებელი რჩება მოტყუებული ღირებულებისა და უსაფრთხოებისთვალსაზრისით. ამგვარად, ნაკლები რაოდენობის კლინკერის გამოყენებით,მწარმოებელთა მოგება მნიშვნელოვნად იზრდება. ეს ყოველივე კი თქვენს ხარჯზეხდება. მომხმარებელს არ შეუძლია პროდუქტის ხარისხის გარჩევა ფერის მიხედვით:ამისათვის საჭიროა 28-დღიანი ტესტირების ჩატარება - რაც მომხმარებელთა უმეტესობასარ შეუძლია.საქართველოს ცემენტის ასოციაცია (GCA) მსგავსი პრეცედენტების პრევენციის მიზნით2017 წელს შეიქმნა. მას შემდეგ დღემდე მრავალი ფარული ტესტირება ჩატარდა. ბოლო,ანუ მეცხრე ტესტირების შედეგები ორგანიზაციამ 2020 წლის 21 ოქტომბერს გაავრცელა.

- რა შეიცვალა 3 წლის განმავლობაში, რა მდგომარეობაა დღეს საქართველოს ცემენტისბაზარზე, რა შედეგებზე გავიდა ასოციაცია?

პოლ როდზიანკო: 2017 წლიდან, საქართველოს ცემენტის ასოციაციის მიერ,შემოწმებული 299 ცემენტის ნიმუშიდან, მხოლოდ 37% მოვიდა შესაბამისობაში EN197-1და EN413-1 სტანდარტებთან. საგანგაშოა ის ფაქტი, რომ ნიმუშების 63%-მა ვერგადალახა გათვალისწინებული ბარიერი.უნდა აღინიშნოს, რომ 2017 წლიდან დღემდე არაფერი შეცვლილა, შეფუთული ცემენტისსაკმაოდ დიდი ნაწილი შესაბამისობაში კიდევ ვერ მოვიდა ტომრებზე მითითებულმონაცემებთან. ეს პრობლემა შეიმჩნეოდა 2017 წლიდან, ანუ მას შემდეგ, რაც კვლევებიდავიწყეთ. გასათვალისწინებელია ის ფაქტიც რომ მოცემული მომენტისთვის ნიმუშების100%, რომელიც არ შეესაბამება მოთხოვნილ სპეციფიკაციას, წარმოებულია იმპორტულიკლინკერით. ეს ძალიან საყურადღებო მომენტია, მით უმეტეს მაშინ, როდესაც საქმეეხება მშენებლობის უსაფრთხოებას. და კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორი:მყიდველმა, რომელიც ენდობა შეფუთვაზე დატანილ წარწერას, შესაძლოა, შეიძინოსუხარისხო ცემენტი. გამოდის, რომ მომხმარებელს ატყუებენ არა მარტო ხარისხით,არამედ ფასითაც. ეს დღესაც ასეა.საქართველოს ცემენტის ასოციაცია (GCA) არის კერძო სექტორის ინიციატივა. ჩვენიწევრი კომპანიები ეჭვობდნენ, რომ საქართველოს ცემენტის ბაზარზე უსამართლოკონკურენცია არსებობდა, რისი დამტკიცებაც ობიექტური მტკიცებულებებისგამოყენებით მოგვიწია. გარკვეული პერიოდის განმავლობაში მტკიცებულებებისწარდგენის და ბაზარზე არსებული სავალალო შედეგების შესახებ საქართველოსმთავრობის ინფორმირების შემდეგ, მივედით იმ ეტაპამდე, როდესაც არსებულიპრობლემა უკვე ყველა შესაბამისი უწყებისთვის ცნობილია.მიუხედავად იმისა, რომ ასოციაცია აქვეყნებს მხოლოდ მისი წევრი კომპანიებისსახელებს, რომელთა ცემენტიც აკმაყოფილებს ყველა მითითებულ სპეციფიკაციას, ახლა

სხვადასხვა ორგანოებმაც მოითხოვეს, რომ ჩვენს მიერ შეგროვებული ყველა ინფორმაციადა შედეგები მათაც გავუზიაროთ .კიდევ ერთი საკითხი, რომელიც საქართველოს ცემენტის ასოციაციამ წამოწია არისუსამართლო საერთაშორისო კონკურენცია. მიუხედავად იმისა, რომ რეგიონშისაქართველოს ცემენტზე ყველაზე დაბალი ფასი აქვს, მთელი რიგი ქვეყნები ქართულბაზარზე კლინკერს ყველაზე დაბალ ფასად ყიდიან. ხშირ შემთხვევაში საქართველოშიშემოტანილი პროდუქციის ფასი მხოლოდ ნაწილობრივ ფარავს მისი წარმოების დატრანსპორტირების დანახარჯებს წარმოშობის ქვეყანაში, ეს კი იმის მიმანიშნებელია,რომ კლინკერის წარმოება ან ტრანსპორტირება სუბსიდირებულია. ერთადერთი გზაქვეყნის ეკონომიკის, მრეწველობის და სამუშაო ადგილების დასაცავად არის ანტი-დემპინგური კანონის არსებობა.

- ადგილობრივი ბაზრის დაცვის მიზნით, თქვენ ითხოვდით ხელისუფლებისგან,დაეჩქარებინათ ანტიდემპინგური კანონის მიღება. კანონი მიიღეს 2020 წლის ივლისში.ამით მოგვარდა პრობლემა, თუ დარჩა კიდევ რაიმე ტიპის კითხვები, რომლებიც მოკლეხანში უნდა გადაიჭრას?

პოლ როდზიანკო: ანტიდემპინგური კანონი წარმოადგენს მნიშვნელოვან დაცვით ზომასარა მარტო ცემენტის არამედ ნებისმიერი სხვა პროდუქტისთვის. კანონი ოფიციალურადძალაში შევა 2021 წლის ივნისში და იმედი გვაქვს პასუხისმგებელი ორგანო შეძლებსქმედითი ნაბიჯების გადადგმას აღსრულების ნაწილში, რადგან დარწმუნებითშემიძლია გითხრათ, რომ ქართულ ბაზარზე ზოგიერთი პროდუქტი დემპინგურ ფასებშიდღესაც შემოდის.ამ დრომდე კანონმდებლობა და დემპინგთან ბრძოლის სხვა მექანიზმები არ არსებობდა.ცემენტიც და კლინკერიც, სტანდარტული და ასევე მასიური მოხმარების პროდუქტებიადა როგორც წესი მისი შორ მანძილებზე ტრანსპორტირება დიდ ხარჯებათანაადაკავშირებული, რაც მეტად შორს იმყოფება მწარმოებელი მოცემული ბაზრიდან, მითნაკლებ კონკურენტული ხდება მისი პროდუქცია თუ რათქმაუნდა ტრანსპორტირებისდა წარმოების ხარჯები არ სუბსიდირდება. ასეთ პირობებში ქართველ მწარმოებლებსაუცილებლად უნდა მიეცეთ თავის დაცვის და სამართლიან გარემოში ოპერირებისსაშუალება.მას შემდეგ, რაც აღნიშნული კანონი ამოქმედდება, მნიშვნელოვანი იქნება ეფექტურობააღსრულების ნაწილში, რადგან დემპინგის დადგენის პროცედურები საკმაოდშრომატევადია.

- რა სამომავლო გეგმები აქვს საქართველოს ცემენტის ასოციაციას?

პოლ როდზიანკო: საქართველოს ცემენტის ასოციაცია კვლავაც აქტიურად გააგრძელებსმოსახლეობის და სექტორში ჩართული კომპანიების ინფორმირებას ბაზარზე არსებულ

სიტუაციასთან დაკავშირებით, ასევე აქტიურ კომუნიკაციას სამთავარობოსსტრუქტურებთან, რათა მიღწეულ იქნას საბოლოო მიზანი - სამართლიანი თამაშისწესები ბაზარზე და დაცული მომხმარებელი.ციფრები, რომელიც ზემოთ მოგახსენეთ, მხოლოდ შეფუთულ ცემენტს ეხება. ვთვლით,რომ ნაყარი ცემენტი, რომელიც უშუალოდ ბეტონის წარმოებაში გამოიყენება, მეტყურადღებას მოითხოვს. მნიშვნელოვანია ბეტონის ხარისხიც, რამაც, თავის მხრივ,სერიოზული პრობლემა შეიძლება წარმოქმნას. კომპანიათა უმრავლესობა არ ფლობსინფორმაციას მათივე წარმოებული პროდუქციის ხარისხთან დაკავშირებით, რადგან არგააჩნიათ შემოწმების და ლაბორატორიული ანალიზის ჩასატარებელი ელემენტარულიპირობები. ამ პრობლემის გადასაჭრელად სახელმწიფოს ჩართულობა აუცილებელია.

- და ბოლოს რიგით მე-9 ფარული ტესტირების შედეგების შესახებ.

პოლ როდზიანკო: საქართველოს ცემენტის ასოციაციის მიერ ინიცირებული მორიგი,რიგით მე-9 ფარული ტესტირება ლევან სამხარაულის სასამართლო ექსპერტიზისეროვნული ბიუროს მიერ აგვისტო-სექტემბერში ჩატარდა და საქართველოს შვიდიქალაქი - თბილისი, რუსთავი, მარნეული, გორი, ქარელი, ბათუმი, აგარა - მოიცვა.შედეგების მიხედვით, ადგილობრივად წარმოებული შეფუთული ცემენტის 26სახეობიდან ევროპული EN197-1 სტანდარტის მოთხოვნები მხოლოდ შვიდი კომპანიისთორმეტი დასახელების პროდუქტმა (46%) დააკმაყოფილა. შემოწმებული ოცდაექვსინიმუშიდან რვა მწარმოებლის თოთხმეტმა ნიმუშმა ბარიერი ვერ გადალახა, აქედანხუთმა შეფუთვაზე დატანილ მაჩვენებელზე კრიტიკულად დაბალი შედეგი აჩვენა (<20მპა).შეგახსენებთ, რომ საქართველოს ცემენტის ასოციაცია კომპანიების -ჰაიდელბერგცემენტისა და სს კავკაზ ცემენტის და მისი შვილობილი კომპანიის შპსჯორჯიან ბილდინგ გროუფ-ის მიერ მომხმარებელთა დაცვის მიზნით დაფუძნდა, რაცხარისხიანი ან/და უხარისხო ცემენტის გამოყენების საფუძველზე მშენებლობისუსაფრთხოებისა თუ საფრთხის შემცველი შედეგების შესახებ მოსახლეობისინფორმირებას გულისხმობს.ორგანიზაციის მიზანს აგრეთვე წარმოადგენს საქართველოში კონკურენტუნარიანი,ეკონომიკურად მდგრადი ცემენტის ინდუსტრიისა და ცნობადი ხარისხის ნიშნისშექმნაც. აღსანიშნავია, რომ დღეის მდგომარეობით საქართველოში 25 მოქმედიცემენტის საწარმოა, ჯამში კი მათი რაოდენობა 30-ს აჭარბებს. ასოციაციაში გაწევრიანებაშეუძლია ყველას, ვინც წესდებაში მითითებული წევრობისთვის საჭირო კრიტერიუმებისდაკმაყოფილების სურვილს და მზაობას გამოთქვამს.

R