"ლუ­კა­შენ­კო, წადი", - ამ ლო­ზუნ­გით ბე­ლა­რუ­სი უკვე ერთი თვეა ისე­თი მწვა­ვე პო­ლი­ტი­კუ­რი კრი­ზი­სის პი­რო­ბებ­ში ცხოვ­რობს, რომ­ლის მსგავ­სი ქვეყ­ნის უახ­ლო­ეს ის­ტო­რი­ა­ში არას­დროს მომ­ხდა­რა: ასო­ბით ათა­სი ადა­მი­ა­ნი საპ­რო­ტეს­ტო აქ­ცი­ებს არ წყვეტს, პრე­ზი­დენტ ალექ­სან­დრე ლუ­კა­შენ­კოს გა­დად­გო­მას და ახა­ლი არ­ჩევ­ნე­ბის ჩა­ტა­რე­ბას ითხოვს.

ბუ­ნებ­რი­ვია, იბა­დე­ბა კი­თხვა: რას მი­აღ­წია ოპო­ზი­ცი­ამ ამ ერთი თვის გან­მავ­ლო­ბა­ში, რა გა­მო­უ­ვი­და და რა არ გა­მო­ვი­და? რო­გო­რია ოპო­ზი­ცი­ი­სა და ალექ­სან­დრე ლუ­კა­შენ­კოს რე­ჟი­მის პერ­სპექ­ტი­ვა?

• და­სავ­ლე­თის ხის­ტი ნე­გა­ტი­უ­რი რე­აქ­ცია და...

ბე­ლა­რუ­სის ამომ­რჩევ­ლე­ბის მნიშ­ვნე­ლო­ვან­მა ნა­წილ­მა "ბატ­კას" პრე­ზი­დენ­ტის პოსტზე უკვე მე­ექ­ვსედ არ­ჩე­ვა მი­უ­ღებ­ლად მი­იჩ­ნია. ამ უკ­მა­ყო­ფი­ლე­ბის მას­შტა­ბე­ბი, რა­საკ­ვირ­ვე­ლია, გარე მო­თა­მა­შე­ე­ბი­სათ­ვის შე­უმ­ჩნე­ვე­ლი არ დარ­ჩა. მარ­თა­ლია, მინ­სკმა ბოლო სამ - ოთხ წე­ლი­წად­ში და­სავ­ლეთ­თან ურ­თი­ერ­თო­ბე­ბი გა­ამ­ჯო­ბე­სა (და­ი­დო შე­თან­ხმე­ბა ევ­რო­კავ­შირ­თან სა­ვი­ზო რე­ჟი­მის გა­ი­ო­ლე­ბის შე­სა­ხებ, ალექ­სან­დრე ლუ­კა­შენ­კო ვე­ნა­ში ვი­ზი­ტით იმ­ყო­ფე­ბო­და, მინ­სკში აშშ-ის სა­ხელ­მწი­ფო მდი­ვა­ნი მაიკ პომ­პეო იყო, რო­მელ­მაც თან­ხმო­ბა გა­მო­ხა­ტა დიპ­ლო­მა­ტი­უ­რი ურ­თი­ერ­თო­ბის გა­უმ­ჯო­ბე­სე­ბა­ზე - ელ­ჩის დაბ­რუ­ნე­ბა­ზე), მაგ­რამ "სამდღი­ა­ნი ტე­რო­რის" გამო (ანუ 9-12 აგ­ვის­ტოს მომ­ხდარ უმ­კაც­რეს დარ­ბე­ვებ­თან და­კავ­ში­რე­ბით), და­სავ­ლეთს არ­ჩე­ვა­ნი აღარ დარ­ჩა: ევ­რო­კავ­შირ­მა ხის­ტად გა­ნა­ცხა­და, რომ ალექ­სან­დრე ლუ­კა­შენ­კოს უფ­ლე­ბა­მო­სი­ლე­ბას არა­ლე­გი­ტი­მუ­რად მი­იჩ­ნევს. დარ­ღვე­ვე­ბი ად­რეც იყო, მაგ­რამ ასე­თი რამ ბრი­უ­სელს არა­სო­დეს არ გა­უ­კე­თე­ბია.

• ...ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის სიმ­ტკი­ცე

მაგ­რამ შე­იძ­ლე­ბა მო­უ­ლოდ­ნე­ლა­დაც კი ჩა­ით­ვა­ლოს ის ფაქ­ტი, რომ და­სავ­ლე­თის მკაცრ­მა რე­აქ­ცი­ამ და და­ა­ნონ­სე­ბულ­მა სან­ქცი­ებ­მა მმარ­თვე­ლი კლა­სის სიმ­ტკი­ცე­სა და მო­ნო­ლი­თუ­რო­ბა­ზე გავ­ლე­ნა ვერ მო­ახ­დი­ნა. დღემ­დე ჩი­ნოვ­ნი­კე­ბი - ცენ­ტრშიც და რე­გი­ო­ნებ­შიც - ერ­თი­ა­ნო­ბას და პრე­ზი­დენ­ტი­სად­მი ერ­თგუ­ლე­ბას იჩე­ნენ. რამ­დე­ნი­მე დიპ­ლო­მა­ტი­სა და 20-მდე ჟურ­ნა­ლის­ტის, მსა­ხი­ო­ბის თუ სპორსტმე­ნის გარ­და, რომ­ლებ­მაც უარი გა­ნა­ცხა­დეს მთავ­რო­ბის მხარ­და­ჭე­რა­ზე და პრო­ტეს­ტან­ტთა მხა­რე­ზე გა­და­ვიდ­ნენ, ოლ­ქე­ბი­სა და რა­ი­ო­ნე­ბის არ­ცერთ ხელ­მძღვა­ნელს, ან მათ მო­ად­გი­ლე­ებს, ეს არ გა­უ­კე­თე­ბია...

ასევე დაგაინტერესებთ

16:27 / 20-08-2020

პუტინი და ბელარუსი  - "არ არის გამორიცხული, რომ დასუსტებული ლუკაშენკო მოსკოვის ისეთ მოთხოვნებს დათანხმდეს, რაზეც ადრე უარს ამბობდა"

12:30 / 03-09-2020

მოსკოვი და მინსკი ლიდერების შეხვედრისთვის ემზადებიან  - შეიძლება პუტინმა ლუკაშენკოს საქართველოს და უკრაინის ოკუპირებული ტერიტორიების აღიარებაც მოსთხოვოს?

19:12 / 18-09-2020

"საყვარელს არ თმობენ" - დიანა ღურწკაიამ, კირკოროვმა, ბასკოვმა და სხვა რუსმა მომღერლებმა ლუკაშენკოს მხარდასაჭერი კლიპი ჩაწერეს

რო­გორც ცნო­ბი­ლია, ყო­ველ პრო­ტესტს თა­ვი­სი ში­ნა­გა­ნი ლო­გი­კა აქვს: თვალ­სა­ჩი­ნო წარ­მა­ტე­ბის არარ­სე­ბო­ბის გამო რა­ღაც გარ­კვე­უ­ლი დრო­ის შემ­დეგ გარ­და­უვ­ლად დგე­ბა ფსი­ქო­ლო­გი­უ­რი დაღ­ლის სიმპტო­მე­ბი - რის­თვის ვაგ­რძე­ლებთ ქუ­ჩა­ში გა­მოს­ვლებს, თუ არა­ფე­რი იც­ვლე­ბა? არ­ცთუ იშ­ვი­ა­თად ამ­გვარ სი­ტუ­ა­ცი­ას პრო­ტეს­ტის მო­ნა­წი­ლე­თა გან­წყო­ბე­ბის რა­დი­კა­ლი­ზე­ბა მოს­დევს ხოლ­მე, მაგ­რამ ბე­ლა­რუ­სის შემ­თხვე­ვა­ში ამ­გვა­რი ტენ­დენ­ცი­ე­ბი არ ჩანს: მო­სახ­ლე­ო­ბა არ იწყებს სა­ბუ­რა­ვე­ბის დაწ­ვას, არ ამ­სხვრე­ვენ ვიტ­რი­ნებს, არ ძარ­ცვა­ვენ მა­ღა­ზი­ებს და არ იკა­ვე­ბენ სამ­თავ­რო­ბო და­წე­სე­ბუ­ლე­ბე­ბის ად­მი­ნის­ტრა­ცი­ულ შე­ნო­ბებს. ერ­თა­დერ­თი, რა­შიც ხე­ლი­სუფ­ლე­ბას მო­სახ­ლე­ო­ბის და­და­ნა­შა­უ­ლე­ბა შე­უძ­ლია, ესაა "ომო­ნი­სად­მი" წი­ნა­აღ­მდე­გო­ბის გა­წე­ვა, თუმ­ცა ეს წი­ნა­აღ­მდე­გო­ბაც იმან გა­მო­იწ­ვია, რომ ათი ათა­სამ­დე მო­ქა­ლა­ქე და­ა­კა­ვეს, აბუ­ჩად აიგ­დეს და აწა­მეს, თა­ნაც ისი­ნი, ვინც ასეთ უკა­ნო­ნო­ბა­ზე პა­სუ­ხის­მგე­ბე­ლი იყო, და­უს­ჯე­ლე­ბი დარ­ჩნენ..

• ვინ არის და სად არის ლი­დე­რი?

ფაქ­ტია ისიც, რომ ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა შე­ე­ცა­და სა­ზო­გა­დო­ე­ბი­სათ­ვის ჩა­ე­ნერ­გა აზრი, რომ ქუ­ჩა­ში მხო­ლოდ მარ­გი­ნა­ლე­ბი და ექ­სტრე­მის­ტე­ბი გა­მო­დი­ა­ნო, მაგ­რამ ეს მცდე­ლო­ბა უკი­დუ­რე­სად არა­და­მა­ჯე­რე­ბე­ლი გა­მოდ­გა. საკ­მა­რი­სია ზე­და­პი­რუ­ლა­დაც შე­ხე­დო, რომ აშ­კა­რაა - აქ­ცი­ებ­ში მო­ნა­წი­ლე­ო­ბენ ახალ­გაზ­რდე­ბი, სტუ­დენ­ტე­ბი, კრე­ა­ტი­უ­ლი კლა­სი...

მაგ­რამ ამ აქ­ცი­ებს ჯერ კი­დევ არ გა­უ­ცია პა­სუ­ხი მთა­ვა­რი კი­თხვი­სათ­ვის: თუ ალექ­სან­დრე ლუ­კა­შენ­კო არა, მაშ, ვინ?

კაც­მა რომ თქვას, პირ­ველ რიგ­ში ამ როლს, თა­ვი­სი ფორ­მა­ლუ­რი ნიშ­ნით (მა­ღა­ლი ლე­გი­ტი­მუ­რო­ბით), ალ­ბათ, პრე­ზი­დენ­ტო­ბის ექ­სკან­დი­და­ტი სვეტ­ლა­ნა ტი­ხა­ნოვ­სკა­ია უფრო შე­ე­სა­ბა­მე­ბა, რო­მე­ლიც საფრ­თხის გამო სა­ზღვარ­გა­რეთ წა­ვი­და. მაგ­რამ მას არა­ერ­თხელ გა­ნუ­ცხა­დე­ბია, რომ არ სურს იყოს ნამ­დვი­ლი პო­ლი­ტი­კო­სი და მას სა­კუ­თა­რი ოჯა­ხის დი­ა­სახ­ლი­სო­ბა სურს. გარ­და ამი­სა, ემიგ­რა­ცია, რო­გორც ამას ლუ­კა­შენ­კოს ოპო­ნენ­ტე­ბის ის­ტო­რი­აც ადას­ტუ­რებს, პო­ლი­ტი­კურ პრო­ცე­სებ­ზე მა­ინ­ცდა­მა­ინც დიდ გავ­ლე­ნას ვერ ახ­დენს. დიახ, სვეტ­ლა­ნა ტი­ხა­ნოვ­სკა­ია ალექ­სან­დრე ლუ­კა­შენ­კოს რე­ჟი­მის წი­ნა­აღ­მდეგ სა­ზო­გა­დო­ე­ბის გა­მოს­ვლის მკა­ფიო სიგ­ნა­ლის სიმ­ბო­ლოს წარ­მო­ად­გენს, მაგ­რამ... პრო­ტეს­ტის მო­ნა­წი­ლე­ე­ებს სჭირ­დე­ბათ ავ­ტო­რი­ტე­ტუ­ლი წი­ნამ­ძღო­ლი - "ბე­ლა­დი", რო­მე­ლიც ქვეყ­ნის შიგ­ნით იმ­ყო­ფე­ბა და სწრა­ფად და პი­რა­დად მი­ი­ღებს გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბას, სი­ტუ­ა­ცი­ის გათ­ვა­ლის­წი­ნე­ბით.

• არც და­სავ­ლე­თის­კენ და არც რუ­სე­თის­კენ?

მი­უ­ხე­და­ვად იმი­სა, რომ პრო­ტეს­ტან­ტე­ბის რი­გებ­ში, შე­ხე­დუ­ლე­ბე­ბის მი­ხედ­ვით, სხვა­დას­ხვა ადა­მი­ა­ნე­ბი არი­ან, ისი­ნი - რო­გორც რი­გი­თი მო­ნა­წი­ლე­ე­ბი, ასე­ვე თვალ­სა­ჩი­ნო პი­რე­ბიც - აკუ­რა­ტუ­ლად, კა­ტე­გო­რი­უ­ლად არი­დე­ბენ თავს ქვეყ­ნის გე­ო­პო­ლი­ტი­კურ ორი­ენ­ტა­ცი­ა­ზე მსჯე­ლო­ბას. არა­და, სხვა ქვეყ­ნებ­ში მომ­ხდა­რი მსგავ­სი მღელ­ვა­რე პრო­ცე­სე­ბის დროს მო­სახ­ლე­ო­ბა აქ­ტი­უ­რად მსჯე­ლობ­და და აზრს გა­მოთ­ქვამ­და ქვეყ­ნის სა­გა­რეო პო­ლი­ტი­კურ არ­ჩე­ვან­ზე - ყო­ფი­ლი­ყო ევ­რო­კავ­შირ­თან თუ რუ­სეთ­თან.

ბე­ლა­რუ­სის ქა­ლა­ქებ­ში მომ­ხდარ მი­ტინ­გებ­ზე და მსვლე­ლო­ბებ­ში თით­ქმის არ ჩან­და არც ევ­რო­კავ­ში­რის, არც რუ­სე­თის სამ­ფე­რო­ვა­ნი დრო­შე­ბი. ასე­თი სი­ტუ­ა­ცი­ის მი­ზე­ზი აშ­კა­რაა: ჩვე­ნი პრო­ტეს­ტი გა­მოწ­ვე­უ­ლია მხო­ლოდ ში­და­პო­ლი­ტი­კუ­რი მი­ზე­ზე­ბით და მას მხო­ლოდ ერ­თა­დერ­თი მი­ზა­ნი აქვს - დას­რულ­დეს ალექ­სან­დრე ლუ­კა­შენ­კოს მმარ­თვე­ლო­ბის ეპო­ქა. ჯერ­ჯე­რო­ბით, პრო­ტეს­ტან­ტებ­ში ასე­თი გან­წყო­ბა შე­ნარ­ჩუ­ნე­ბუ­ლია - იმის მი­უ­ხე­და­ვად, რომ მოს­კო­ვი ალექ­სან­დრე ლუ­კა­შენ­კოს არ­ჩევ­ნებ­ში გა­მარ­ჯვე­ბუ­ლად თვლის და, რა და­სა­მა­ლია, მის მხა­რე­ზე დად­გა კი­დეც.

ვინ წარ­მო­ად­გენს დღეს ბე­ლა­რუ­სის პრო­ტეს­ტან­ტებ­ში თავლსა­ჩი­ნო პი­როვ­ნე­ბებს? ვის შე­უძ­ლია მო­ლა­პა­რა­კე­ბე­ბი აწარ­მო­ოს ხე­ლი­სუფ­ლე­ბას­თან და იმავდრო­უ­ლად გარე მო­თა­მა­შე­ებ­თა­ნაც კონ­ტაქ­ტე­ბი ჰქონ­დეს? ისე­თი არა­ვინ ჩანს. მარ­თა­ლია, ჩა­მო­ყა­ლიბ­და სა­კო­ორ­დი­ნა­ციო საბ­ჭო ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის გა­და­ცე­მის (უფრო სწო­რად, ჩა­ბა­რე­ბის) მიზ­ნით, მაგ­რამ ის იმ­დე­ნად მრა­ვალ­რი­ცხო­ვა­ნია (4 ათა­სი წევ­რი!!!), რომ ვე­რა­ვინ გა­არ­კვევს სწო­რად, ვინ რას აკე­თებს ამ საბ­ჭო­ში. თა­ნაც ეს ორ­გა­ნო არც და­სავ­ლეთ­მა არ აღი­ა­რა და არც ქვეყ­ნის ხე­ლი­სუფ­ლე­ბამ. გარ­და ამი­სა, საბ­ჭოს პრე­ზი­დი­უ­მი ფაქ­ტი­უ­რად პა­რა­ლი­ზე­ბუ­ლია: მისი წევ­რე­ბის უმ­რავ­ლე­სო­ბას ან სა­ზღვარ­გა­რეთ წას­ვლა აი­ძუ­ლეს, ანდა სა­პყრო­ბი­ლე­ში ჩას­ვეს, ცი­ხის გა­რეთ დარ­ჩე­ნი­ლებ­ზე კი მძაფ­რი ზე­წო­ლა ხდე­ბა.

• მუ­შე­ბი, რო­გორც "რე­ვო­ლუ­ცი­ის შემ­კა­ვებ­ლე­ბი"?

ბე­ლო­რუ­სე­ბი საპ­რო­ტეს­ტო აქ­ცი­ე­ბის დროს მი­ლი­ცი­ის "ომონს" და სპეც­სამ­სა­ხუ­რებს სხვა­დას­ხვა­ნა­ი­რად ებ­რძვი­ან - ზოგი შიშ­ვე­ლი ხე­ლით, ზოგი კი და­შა­ვე­ბუ­ლებს, სამ­სა­ხუ­რი­დან გა­თა­ვი­სუფ­ლე­ბუ­ლებს ფუ­ლით და მა­ტე­რი­ა­ლუ­რად ეხ­მა­რე­ბა. ცხა­დია, ეს მათი მხრი­დან სა­მო­ქა­ლა­ქო პო­ზი­ცი­ის გა­მო­ხატ­ვაა. ისიც ცახ­დია, რომ მი­ტინ­გებ­სა და დე­მონ­სტრა­ცი­ებ­ში ახალ­გაზ­რდო­ბა, სა­შუ­ა­ლო კლა­სი­სა და დიდი ქა­ლა­ქე­ბის მო­სახ­ლე­ო­ბა მო­ნა­წი­ლე­ობს, მაგ­რამ... არის ერთი დიდი "მაგ­რამ": ამ ერთი თვის გან­მავ­ლო­ბა­ში არ ხერ­ხდე­ბა პრო­ტეს­ტე­ბის სო­ცი­ა­ლუ­რი ბა­ზის შე­სამ­ჩნე­ვი გა­ფარ­თო­ე­ბა, მათ­ში არ ებ­მე­ბა მო­სახ­ლე­ო­ბის ფარ­თო მა­სე­ბი.

ქარ­ხა­ნა-ფაბ­რი­კე­ბი­სა და კომ­პა­ნი­ე­ბის მუშა-მო­სამ­სა­ხუ­რე­ე­ბი ყო­ვე­ლი რე­ვო­ლუ­ცი­ის "მა­მოძ­რა­ვე­ბელ ძა­ლად იყ­ვნენ მიჩ­ნე­ულ­ნი, მაგ­რამ... სამ­რეწ­ვე­ლო სა­წარ­მო­ებ­ში გა­ფიც­ვე­ბის მო­წო­დე­ბებ­მა მო­სა­ლოდ­ნე­ლი შე­დე­გი არ გა­მო­ი­ღო: ერთი-ორ­ჯერ ზო­გი­ერთ ქარ­ხა­ნა­ში მუ­შებ­მა ხე­ლი­სუფ­ლე­ბი­სად­მი უკ­მა­ყო­ფი­ლე­ბა "რბი­ლად" გა­მო­ხა­ტეს და მუ­შა­ო­ბა ჩვე­უ­ლებ­რი­ვად გა­აგ­რძე­ლეს. თუ სად­მე სა­გა­ფიც­ვო კო­მი­ტე­ტი შე­იქ­მნა, მათი წევ­რე­ბის იზო­ლი­რე­ბა იმავ წუთს მი­ზან­მი­მარ­თუ­ლად გან­ხორ­ცი­ელ­და... მათ სის­ხლის სა­მარ­თლის საქ­მის აღ­ძვრით, სამ­სა­ხუ­რი­დან და­თხოვ­ნით და ად­მინ­სიტ­რა­ცი­უ­ლი ჯა­რი­მე­ბით ემუქ­რე­ბი­ან, ან სა­ბო­ლო­ოდ იძუ­ლე­ბულ­ნი ხდე­ბი­ან ქვეყ­ნი­დან გა­იქ­ცნენ.

• მო­მი­ტინ­გე­ე­ბი არ ნებ­დე­ბი­ან, "ბატ­კა" კი არ მი­დის

ყო­ვე­ლი რე­ვო­ლუ­ცი­ის მთა­ვარ სა­კითხს ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის ხელ­ში აღე­ბა წარ­მო­ად­გენს, რაც ბე­ლა­რუს­ში დღემ­დე არ არის გად­წყვე­ტი­ლი. უეჭ­ვე­ლია, მთავ­რო­ბამ ამ გა­მოს­ვლე­ბით სე­რი­ო­ზუ­ლი დარ­ტყმა მი­ი­ღო, მაგ­რამ ჯერ არ იძი­რე­ბა და ცურ­ვას გა­ნაგ­რძობს. რი­გი­თი პრო­ტეს­ტან­ტე­ბი­სა და მათი ე.წ. ბირ­თვის გა­მო­კი­თხვის მი­ხედ­ვით, ისი­ნი ვერ ხვდე­ბი­ან, თუ რა უნდა გა­ა­კე­თონ სა­მო­მავ­ლოდ.

მე­ო­თხე­დი სა­უ­კუ­ნის გან­მავ­ლო­ბა­ში ოპო­ზი­ცი­ის ბა­ნაკ­ში უდა­ვოდ მი­იჩ­ნე­ო­და ასე­თი თე­ზი­სი - "თუ ქუ­ჩა­ში 100 ათა­სი ადა­მი­ა­ნი გა­მო­ვა, მათ წი­ნა­აღ­მდეგ სრო­ლას ვე­რა­ვინ გა­ბე­დავ­სო", რაც იმას ნიშ­ნავ­და, რომ ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის ცვლი­ლე­ბა ავ­ტო­მა­ტუ­რად მოხ­დე­ბო­და, თა­ვის­თა­ვად... მაგ­რამ იყო დღე­ე­ბი, როცა მინ­სკის ქუ­ჩებ­ში 200 ათა­სამ­დე მო­მი­ტინ­გე იდგა. ისი­ნი აცხა­დე­ბენ, რომ კი­დევ დად­გე­ბი­ან. თა­ვის მხრივ, ხე­ლი­სუფ­ლე­ბას არა­ნა­ი­რად არ ემ­ჩნე­ვა, რომ მათ რა­ი­მეს და­უთ­მობს და უკან და­ი­ხევს. და­პი­რის­პი­რე­ბა გრძელ­დე­ბა...

ავ­ტო­რი: სი­მონ კი­ლა­ძე