სად ქრებიან ადამიანები საქართველოში? - მხოლოდ წელს, 6 თვეში 54 ადამიანი დაიკარგა, მათგან 20-ს დღემდე უშედეგოდ ეძებენ

2020 წელს, 1-ლი იანვრიდან 30 ივნისის ჩათვლით, საქართველოში სულ 54 ადამიანი დაიკარგა. მათგან 34 -ს მიაგნეს, სამწუხაროდ, 8 გარდაცვლილი აღმოჩნდა, დანარჩენ 20 ადამიანს კი დღემდე ეძებენ, მათ შორის 3 არასრულწლოვანს.

ამ სტატისტიკაში ვერ მოხვდებოდა სვანეთში დაკარგული 13 წლის მოზარდი, რადგან სტატისტიკა 30 ივნისს არის შედგენილი, როგორც ჩანს, ამ ეტაპზე უკვე 4 არასრულწლოვანს ეძებენ.

მძიმეა გასული წლის სტატისტიკაც, 2019 წელს საქართველოში სულ 195 ადამიანი დაიკარგა, მათ შორის თბილისში 59 ადამიანი გაუჩინარდა, დაკარგული 195 პირიდან, 123 იპოვეს, მათ შორის 10 გარდაცვლილი ნახეს, გასულ წელს დაკარგულ 62 ადამიანს კი კვლავ ეძებენ.

შსს-ის სტატისტიკის მიხედვით, 1973 წლიდან 2020 წლის 30 ივნისამდე საქართველოში სულ დაიკარგა 6025 ადამიანი, აქედან 5039 ადამიანის კვალს მიაგნეს. ამ დრომდე უგზო-უკვლოდ დაკარგულად მიიჩნევა 986 ადამიანი. სტატისტიკის თანახმად, ამ წლების განმავლობაში დაკარგული ადამიანების 34% ქალია, მათგან 204 ქალის ადგილსამყოფელი დღემდე დაუდგენელია, ხოლო დაკარგულთა 66% კი მამაკაცია. სულ კი 782 მამაკაცი ითვლება უგზო-უკვლოდ დაკარგულად.

1973 წლიდან 2020 წლის ივნისამდე 31 არასრულწლოვანია დაკარგული, ვისი ადგილსამყოფელის დადგენაც ვერ ხერხდება.

პირის უგზო-უკვლოდ დაკარგულად აღიარება სასამართლოს გზით ხდება დაინტერესებული პირის განცხადების საფუძველზე. თუ პირის ადგილსამყოფელი უცნობია და ორი წლის განმავლობაში არ გამოჩენილა თავის საცხოვრებელ ადგილას, სასამართლო მას უგზო-უკვლოდ დაკარგულის სტატუსს ანიჭებს. იმ შემთხვევაში, თუკი დაკარგულად აღიარებული პირი დაბრუნდა ან მისი ადგილსამყოფლის აღმოჩენა მოხდება, სასამართლოს გადაწყვეტილება უქმდება.

მძიმეა იმ ოჯახების მდგომარეობა, რომლებიც ოჯახის წევრებს ეძებენ.

• სად გაქრა ილია ფილფანი?

საზოგადოებისთვის ცნობილია, რომ 12 დღეა ეძებენ სვანეთში დაკარგულ 13 წლის მოზარდს, ილია ფილფანს. ბავშვი 18 ივლისს, დილის 11 საათზე, საცხოვრებელი სახლიდან ველოსიპედით გავიდა და მას მერე მისი კვალი სოფელ ლენჯერიდან ქრება. ბიჭს ოჯახის წევრებისთვის არ უთქვამს, თუ სად მიდიოდა.

ილიას მუქი ფერის ტანსაცმელი ეცვა და თავზე კეპი ეხურა. ძებნა მამამ მალევე დაიწყო, მთელი სოფელი მოიარა, მაგრამ შვილის კვალს ვერსად მიაგნო. საეჭვო მხოლოდ ერთი გარემოება იყო, მამამ სახლიდან ერთ კილომეტრში, მდინარე ენგურიდან 50 მეტრში, ველოსიპედის კვალი ნახა, ის კვალს გაყვა და შვილის საძებნელად ტყეში შევიდა, იქ ვერავინ რომ ვერ ნახა, მალევე უკან გამობრუნდა. მაშინ შენიშნა, რომ ამჯერად ველოსიპედის ნაკვალევი საპირისპირო მიმართულებით ჩანდა, ამიტომ ახლობლები ვარაუდობდნენ, რომ ბიჭი მამას დაემალა. თუმცა ეს იყო თუ არა რეალურად ილია ფილფანის ველოსიპედის ნაკვალევი, ზუსტად არავინ იცის. მამამ იმავე საღამოს, 11 საათზე, 112-ში დარეკა და დახმარება სამართალდამცავებს სთხოვა. მას მერე სამძებრო სამუშაოებში პოლიციასთან ერთად, 80-მდე მეხანძრე-მაშველი ჩაერთო და დაკარგულს ყველგან ეძებენ, განსაკუთრებით სვანეთის ტერიტორიაზეა გაძლიერებული სამძებრო სამუშაოები. მათ შორის ბავშვს ეძებენ ზღვის სანაპიროზეც, თბილისშიც. პარალელურად თავიანთი გზებით ეძებს მოზარდს სოფლის მოსახლეობა და ნათესავები, მაგრამ ჯერჯერობით ხელჩასაჭიდი ვერაფერი ნახეს, არავინ იცის სად გაუჩინარდა ბავშვი. ადგილობრივები იმასაც ამბობენ, რომ ილია ფილფანი მესტიისა და სოფელ ლენჯერის შემოგარენში მთებიდან ველოსიპედით ხშირად ეშვებოდა. ამიტომ აქტიურად განიხილება უბედური შემთხვევაც, თუმცა ოჯახი იმედს არ კარგავს, რომ მათი შვილი ცოცხალია. გამოძიება საქმეზე 143-ე მუხლით დაიწყო, რაც წინასწარი შეცნობით არასრულწლოვნის მიმართ თავისუფლების უკანონო აღკვეთას გულისხმობს. ცნობილია, რომ ბავშვმა ქართული არ იცის. ის ბებიასთან სტუმრად იყო ჩამოსული. თუ ვინმემ რამე იცის ილია ფილფანის ადგილსამყოფელის შესახებ, გთხოვთ დარეკოთ 112-ში, ან დაუკავშირდეთ მის ახლობლებს ამ ნომრებზე: 595 40 96 84; 591 54 26 53.

• "ირაკლი, გამოჩნდი!"

6 თვეა ასევე უშედეგოდ ეძებენ ფოთში დაკარგულ 32 წლის ირაკლი ჯაბუას. იგი გადამზიდავი ავტომობილის მძღოლად მუშაობდა. 31 იანვარს, მორიგი რეისის შესასრულებლად სახლიდან დილით ადრე გავიდა, თუმცა მანქანებით დატვირთული ავტომობილი ქალაქის გასასვლელში, მდინარე რიონის ხიდთან მიტოვებული იპოვეს. მას მერე საძიებო სამუშაოები მდინარე რიონში თითქმის 2 თვე მიმდინარეობდა, ჩართული იყვნენ მყვინთავები, სპეცტექნიკა, ასევე კატერი, რომელიც ფსკერს ასკანერებს. სამეგრელო-ზემო სვანეთის მაშველებთან ერთად სამძებრო სამუშაოებში თბილისიდან განსაკუთრებულ საქმეებზე სწრაფი რეაგირების მთავარი სამმართველოს მაშველებიც ჩაიყვანეს, მაგრამ ვერსად მიაგდეს კვალს. შს სამინისტრომ ფაქტზე გამოძიება სსკ-ის 115-ე მუხლით დაიწყო, რაც თვითმკვლელობამდე მიყვანას გულისხმობს, 6 თვის თავზეც არ არის ცნობილი სად გაუჩინარდა ირაკლი ჯაბუა. ოჯახი ისევ იმედს ებღაუჭება. განადგურებული დედა და ნათესავები ფიქრობენ, რომ ის ცოცხალია და სამართალდამცავებს დაკარგულის პოვნაში დახმარებას ისევ თხოვენ.

ირაკლი ჯაბუას და, სოფო ჯაბუა:

"ირაკლი 31 იანვარს, დილით, 7-ის ნახევარზე გავიდა სახლიდან. ის გადამზიდი მანქანის მძღოლად მუშაობდა. იმ დილითაც თბილისში მანქანები ჰყავდა გადასაყვანი. ჩვენ სამსახურში გვეგონა, დედამ საღამოს 9 საათზე დაურეკა და ტელეფონს რომ არ პასუხობდა, შეშინდა, მერე მანქანის პატრონმა მოიძია მისი მანქანა და ფოთის გასასვლელთან, რიონის ხიდთან, სათვალთვალო კამერების წინ დაყენებული იპოვეს მანქანებით დატვირთული ევაკუატორი. ირაკლი კი არსად ჩანდა. თავიდან არ შეგვშინებია, ვიფიქრეთ გამოჩნდებოდა, ამ ფაქტამდე ორჯერ მოიქცა ასე, ერთხელ ერთი დღით დაიკარგა, მეორედ - 3 დღის შემდეგ გამოჩნდა. ძალიან მორიდებული ადამიანია, საკუთარი დედის და დედ-მამიშვილებისაც კი ერიდება. ვიფიქრეთ გამოჩნდებოდა, მაგრამ მეორე დღესაც რომ არ გამოჩნდა, შევშინდით, ტელეფონზე ზარი მეორე დღესაც შუა დღემდე გადიოდა. ტელეფონით წყალში რომ შესულიყო, ხომ გაითიშებოდა.

პოლიცია თვითმკვლელობის ვერსიით მიდის, მაგრამ 6 თვეა ვერც მკვდარი ვიპოვეთ და ვერც ცოცხალი. მას შემდეგ უამრავი ადამიანი დაიკარგა, მათ შორის წყალში ბევრი დაიხრჩო, მაგრამ ყველას ცხედარი იპოვეს, ჩემი ძმის კვალს კი ვერ ვაგნებთ. პოლიცია ახლაც გვეუბნება, ვეძებთო, ზეგ ვართ ისევ დაბარებულები, მაგრამ არც ერთ მისვლაზე სიახლე არ გვხვდება. სრულ გაურკვევლობაში ვართ, თუ გარდაცვლილია სადმე, გამორიყავდა ცხედარს, ამიტომ ვფიქრობთ, იქნებ სადმე არის, ცოცხალია და იმალება. იმდენად მორიდებული ადამიანია, შეიძლება რცხვენია ახლა უკვე გამოჩენის, რადგან პოლიცია ჩაერთო და ამხელა ამბავი ატყდა.

- რა პრობლემები ჰქონდა მას?

- ირაკლის მტერი არ ჰყავდა, მისი პრობლემა აზარტული თამაშები იყო. დიდი მოთამაშე არ იყო, მაგრამ 100 და 200 ლარს რომ წააგებდა, ეს მისთვის დიდი ტრაგედია იყო. მერე ძალიან განიცდიდა, რცხვენოდა ოჯახის წევრების, მშობლების, იმ დღეს მანქანაში დიზელის საწვავის ჩასასხმელი ფული 200 ლარი ჰქონდა ჯიბეში და თავისი 50 ლარი. ირკვევა, ვიდრე რეისზე წავიდოდა, იმ ღამით ეს თანხა წააგო, მერე მანქანაში რომ ჩაესხა საწვავი, ეტყობა ამის ფული არ ჰქონდა. მას შეეძლო ნისიადაც ჩაესხა საწვავი, მაგრამ ეს რატომ არ გააკეთა. ან მოერიდა დედაჩემის, ან მანქანის მეპატრონის. მას შემდეგ სად გაუჩინარდა, არ ვიცით. ამიტომ პოლიცია თვითმკვლელობის ვერსიას განიხილავს, ამიტომ ეძებდნენ წყალში. ირაკლი 32 წლის არის, ოჯახი არ ჰქონდა შექმნილი, მშრომელი ბიჭი იყო. ადრე თურქეთშიც იყო წასული სამუშაოდ, მაგრამ ახლა არც საზღვარი აქვს გადაკვეთილი.

ბოლო ერთი თვე ყოველ დილით გამთენიას გადიოდა სახლიდან. არ ვიცი რა ვიფიქრო, ძალიან მორიდებული იყო, თორემ 100 და 200 ლარისთვის თავს ვინ იკლავს. მის ტელეფონს ინტერნეტი არ ჰქონდა, იმ ღამით დედაჩემის ტელეფონით აქვს ნათამაშევი 250 ლარი. სხვა თანხა არ აქვს წაგებული. იქნებ ერიდება ახლა გამოჩენა და სადმე იმალება. ვთხოვთ ყველას, თუ ვინმემ სადმე ნახა ჩემი ძმა, მის პოვნაში დაგვეხმაროს. ძალიან დააკვირდით მის ფოტოს, იქნებ სადმე შეგხვდათ.

მივმართავ ირაკლის, - თუ სადმე ხარ, გამოჩნდი. ჩვენ მოუთმენლად გელოდებით და ყველაფერი კარგად იქნება. მისი ძებნა წყალში მიატოვეს, პოლიციაში ამბობენ, მაინც ვეძებთო, მაგრამ არა მგონია ეძებდნენ, ისიც არ ვიცი კამერების ჩანაწერები ყველგან ამოიღეს თუ არა, არაფერია სიახლე, ყოველი ახალი თვის დასაწყისში ვაახლებთ საქმესო. არასოდეს უთქვამს თავს რომ მოიკლავდა. დიდი თანხები არასოდეს უთამაშია. 20 ლარს თუ ითამაშებდა, ყველაზე დიდი 200 ლარი აქვს წაგებული. ამბობდა, მე მოვერევი ამ პრობლემასო, მაგრამ თამაში მოერია ჩემს ძმას".

• "ვერ გავიგე, ცამ ჩაყლაპა ჩემი შვილი? შეიძლება ასე იკარგებოდნენ ადამიანები?"

ჯაბუების ოჯახისგან განსხვავებით მარიამ (ციცო) ლაზაშვილი, 7 წლის შემდეგაც ეძებს დაკარგულ შვილს. ოთარ ლაზაშვილი 22 წლის მწყემსი იყო, მთებში ცხვარი ყავდა წაყვანილი და 15 მაისს გაუჩინარდა დუშეთის მთებიდან. მას შემდეგ ოჯახმა მოსვენება დაკარგა. ძალიან უჭირს დედას დღემდე შვილზე საუბარი, ცრემლებს ვეღარ იკავებს. წლების შემდეგ ისევ რომ დავუკავშირდით, გაიხარა, გვთხოვა მისი ტელეფონის ნომერიც მიგვეთითებინა სტატიისთვის. ეს 7 წელი შვილის ძებნაში გაატარა, ბევრი ინფორმაცია თვითონ გადაამოწმა, ვინ იცის რამდენჯერ დაურეკეს ტელეფონზე და უთხრეს, რომ მისი შვილი ნახეს, ყველა ადგილას მივიდა, თავისი ფეხით აქვს მოვლილი ის მთებიც, საიდანაც მისი შვილის კვალი ქრება, მაგრამ უშედეგოდ.

მარიამ (ციცო) ლაზაშვილი:

"7 წელი გავიდა ჩემი ოთარის დაკარგვიდან, ახლა 29 წლის არის, არ გამოჩენილა, გული მიკვდება, არაფერი ვიცი მასზე. ახლაც უნდა წავიდე სახლიდან ისევ მის საძებნელად, მაგრამ სად მივდივარ, ისიც არ ვიცი, მაინც უნდა მოვიარო ის ადგილები, იქნებ სადმე რამე ხელჩასაჭიდი ვიპოვო. ვეხვეწები ყველას, იქნებ დამეხმაროთ, იმედის ნაპერწკალი გამიჩინა ახლა თქვენმა ზარმა, ისევ გაავრცელეთ ჩემი შვილის ფოტოები, იქნებ ვინმემ სადმე ნახა, იქნებ ვინმემ რამე იცის. არ ვიცი რა გავაკეთო. ვინ იცის, ეს წლები რამდენჯერ ვარ მცხეთა-მთიანეთის პოლიციაში ჩასული, მაგრამ ეს არ არის გამოძიება. თაროზე დადებულია ეს საქმე. მეუბნებიან, იმდენი სახსრებია დახარჯული და ვერ ვიპოვეთო.

მაშინ ვისაც ეჭვმიტანილად ვთვლიდით, იმ ხალხმა ყველამ დატოვა საქართველო, მოიარეს უცხოეთი, უკანაც ჩამოვიდნენ, ბევრი ციხეშიც წავიდა და გამოვიდა კიდეც, მაგრამ ამ საქმეზე არაფერი გარკვეულა. მე მაინც ჩემი გზებით ვცდილობ ძებნა გავაგრძელო.

ჩემი დანაშაული ის არის, რომ პატიოსანი, შრომისმოყვარე შვილი გავზარდე. რომ გამეზარდა ცუდი შვილი, ციხეში იქნებოდა და ცოცხალი მაინც მეყოლებოდა. 5 წელი შვილი არ მყავდა. ოთარი ჩემი ნანატრი შვილი იყო. მერე გოგონაც გამიჩნდა, ბედნიერები ვცხოვრობდით. გურჯაანში, კულტურის ცენტრში ვმუშაობ მთავარ სპეციალისტად. ძირითადად ხელოვნება იყო ჩემი ოჯახის საზრდო. გოგონა მოცეკვავეა, ოთარიც ცეკვავდა, მაგრამ მოსწონდა პატარა ასაკიდან მეცხოველეობა, სოფლის მეურნეობა... სულ შრომობდა, ძალიან ნიჭიერია, საოცარ რაღაცეებს ძერწავდა. მაგრამ მისი ოცნება იყო, რაც შეიძლება ბევრი საქონელი ჰყოლოდა. ბავშვი საჭმელს არ შეჭამდა, ტანსაცმელს არ იყიდდა, ფულს აგროვებდა და იმ ფულით ხან კვიცს ყიდულობდა, ხან - ხბოს, ხან - ცხვარს. ასე მოამრავლა საქონელი. ზაფხულში ცხვარი მთაში დაჰყავდა, მაგრამ ეს მთა, სადაც შვილი დამეკარგა, უცხო იყო მისთვის, იქ პირველად წავიდა. ნაუცბადევად მოუხდა წასვლა და შვილის დაკარგვაში საკუთარ თავს ვადანაშაულებ. ვიცი, ამ შეცდომას საკუთარ თავს ვერასოდეს ვაპატიებ. ძალიან ვთხოვე ჩემს შვილს მთაში წასულიყო და ცხვრები წაეყვანა. მას წასვლა არ უნდოდა. როგორც მითხრეს, იმ პერიოდში გურჯაანის გამგეობაში 23 კაცის ხელმოწერით შევიდა განცხადება. წერდნენ, შეიძლება ოთარის ცხვრებმა ჩვენი ნაკვეთები დააზიანოსო, ამიტომ გამგეობამ ჩემს შვილს 10 დღიანი ვადა მისცა, რომ ცხვრები გაეყვანა სოფლიდან. ეს რომ გავიგე, ვუთხარი, გაიყვანე-მეთქი. არადა, ღელეს ტერიტორიაზე აბალახებდა ცხვრებს. ის ტერიტორია თავისი ხელით მოაწყო, არავის არაფერს უფუჭებდა. თავისი ხელით აიშენა სადგომი, ბავშვი სულ შრომობდა. ღამის სამ საათზე დავადექი თავზე, დედი, გეხვეწები გაიყვანე ცხვრები, შენ არ გაქვს უფლება საზოგადოებას რამე ზიანი მიაყენო-მეთქი. ხათრი მაინც ვერ გამიტეხა და 3 მაისს სოფელ ჩუმლაყიდან წავიდა. 10 დღე გზაში იარა და ბოლოს დუშეთის მთებში, ბარისახოსთან დაბანაკდა. სოფლიდან 3 კილომეტრის დაშორებით, საბერწეს მთებს ეძახიან და იქ იყო. მასთან ერთად ორი თანასოფლელი ბიჭი იყო, უბრალოდ იცნობდნენ ერთმანეთს, მეგობრები არ ყოფილან. იქ ჩემი მეუღლეც ავიდა. 15 მაისს საღამოს უნდა წამოსულიყვნენ მამა-შვილი სოფელში, რომ ბარგი წაეღოთ. ამბობენ, რომ ოთარი საღამოს 9 საათზე მარტო წამოვიდა და მას მერე ბავშვი დაიკარგა. დარწმუნებული ვარ, იმ დღეს იქ რაღაც ინციდენტი მოხდა, რასაც დღემდე მიმალავენ. ვერ გავიგე, ცამ ცაყლაპა ჩემი შვილი? შეიძლება ასე იკარგებოდნენ ადამიანები?

დამეხმარეთ ან ცოცხალი მაპოვნინეთ, ან მკვდარი, ან დამანახეთ ჩემი შვილის მკვლელი. ჩემი მეუღლე ამბობს, ოთარი რომ წავიდა, ცოტა ხანში ბიჭები ცხენებით გამოედევნენ, რომ დაწეოდნენო, მაგრამ ისინი ამბობენ, ვერ ვიპოვეთო. მეორე დღესვე ავტეხე განგაში, სამაშველო სამსახურში მივედი, ეძებდა 5 კაცი, ვერ იპოვეს, მერე ამინდებიც გაფუჭდა და ბავშვი ვეღარსად ვნახეთ.

ერთხელ მითხრეს, ზესტაფონში უნახავთო, იქაც ჩავედი ამბის გადასამოწმებლად, მაგრამ სიცრუე აღმოჩნდა, ვიღაცას მიამსგავსეს და ის ბიჭი მართლა ისე ჰგავს ჩემს ოთარს, კინაღამ გავგიჟდი. ვფიქრობ, ჩემს შვილს ან დააწერეს ცხვარი და არ დაიწერა, ან დაინახა ისეთი რამე, რაც არ უნდა დაენახა და მოიშორეს. ან მესამე ვერსიით, შემოაკვდათ, თუ სადმე ცოცხალია, აქამდე გამოჩნდებოდა.

იმ დღესვე რომ ემოქმედა პოლიციას, დროულად რომ დაედგინათ ვინ სად წავიდა და რა გააკეთეს, რატომ არ იყვნენ ის სხვები თავიანთ ადგილებზე, გაირკვეოდა ყველაფერი. ვერც წარმოვიდგენდი სახელმწიფო ასე თუ მომექცეოდა.

ჩემი უდიდესი თხოვნაა, სიმართლე მითხრან. ყრუც ვიქნები, მუნჯიც ვიქნები და არავის გავცემ, ოღონდ მიმასწავლონ ჩემი შვილი სად არის. ყველაფერზე წამსვლელი ვარ, ოღონდ ვინმე გამოჩნდეს და სიმართლე გავიგო, საფლავში ჩავიტან ამ სიმართლეს, ოღონდ ვიცოდე ცოცხალია თუ მკვდარი. გაურკვევლობაში ყოფნა საშინელებაა. გეხვეწებით, მიუთითეთ ჩემი ნომერი, იქნებ დამირეკონ და რამე ხელჩასაჭიდი მითხრან".

თუ ვინმემ რამე იცით, ოთარ ლაზაშვილის შესახებ, გთხოვთ დაუკავშირდეთ მის დედას ამ ნომერზე: 599509063. სოციალურ ქსელშიც ბევრი დაკარგული ახალგაზრდის ოჯახი ავრცელებს მსგავს ინფორმაციას და საზოგადოებას დახმარებას სთხოვს. სად ქრებიან ადამიანები ასე უკვალოდ, ამ კითხვაზე პასუხები არ ჩანს.