ივა­ნე თოფ­ჩიშ­ვი­ლი კარ­გი თბი­ლი­სე­ლი კაცი იყო. ის გა­სუ­ლი სა­უ­კუ­ნის პირ­ველ წელს, 1901-ში და­ბა­დე­ბუ­ლა. ვაგ­ზლის მო­ედ­ნის მიმ­დე­ბა­რედ, მა­ლაკ­ნის ქუ­ჩა­ზე, იმ უბან­ში იზ­რდე­ბო­და, სა­დაც გე­ნი­ა­ლურ­მა მხატ­ვარ­მა ნიკო ფი­როს­მან­მა ცხოვ­რე­ბის უკა­ნას­კნე­ლი წლე­ბი გა­ა­ტა­რა. ამი­ტომ პა­ტა­რა ივა­ნეს მე­ზობ­ლად ხში­რად უნა­ხავს დიდი მხატ­ვა­რი და მას­ზე გარ­კვე­უ­ლი მო­გო­ნე­ბე­ბი მის მეხ­სი­ე­რე­ბა­საც შე­მო­უ­ნა­ხავს, სა­კუ­თა­რი შთა­ბეჭ­დი­ლე­ბა კი ქა­ღალ­დზეც გა­და­უ­ტა­ნია.

რო­გორც ბა­ტო­ნი ივა­ნეს შვი­ლი, პარ­ლა­მენ­ტის იუ­რი­დი­უ­ლი დე­პარ­ტა­მენ­ტის თა­ნამ­შრო­მე­ლი, ნინო თოფ­ჩიშ­ვი­ლი-გე­ლაშ­ვი­ლი გვე­უბ­ნე­ბა, - "მამა ბო­ლოს ამი­ერ­კავ­კა­სი­ის რკი­ნიგ­ზის ელექტრო­ფი­კა­ცი­ის სამ­მარ­თვე­ლოს მთა­ვა­რი ინ­ჟი­ნე­რი გახ­ლდათ. მა­ნამ­დე მოს­კოვ­ში "გლავკში" მუ­შა­ობ­და. ომის დროს გა­მო­გო­ნე­ბუ­ლი ტექ­ნი­კის გამო, ლე­ნი­ნის პრე­მი­ის და წი­თე­ლი ვარ­სკვლა­ვის ორ­დე­ნის კა­ვა­ლე­რი გახ­და. უამ­რა­ვი ჯილ­დო აქვს მი­ღე­ბუ­ლი. რკი­ნიგ­ზის მუ­ზე­უმ­ში მის­თვის ერთი ად­გი­ლია გა­მო­ყო­ფი­ლი... 1982 წელს, 81 წლის ასაკ­ში გარ­და­იც­ვა­ლა... ძველ თბი­ლის­ზე, თა­ვის უბან­ზე მო­გო­ნე­ბებს წერ­და, რო­მე­ლიც 1979 წელს წა­სა­კი­თხად გად­მომ­ცა და მი­თხრა, - ვინც და­ინ­ტე­რეს­დე­ბა, წა­ა­კი­თხეო... მა­მის ეს მო­გო­ნე­ბე­ბი ერთი თვის წინ ჩემს სა­ბუ­თებ­ში ვი­პო­ვე. ეს არის გაყ­ვით­ლე­ბუ­ლი და გაც­რე­ცი­ლი 12-ფურ­ცლი­ა­ნი რვე­უ­ლი, რო­მე­ლიც ცხა­დია, მა­მას ხე­ლი­თაა და­წე­რი­ლი. რო­გორც ჩანს, 1979 წელს მისი გა­მოქ­ვეყ­ნე­ბა გა­ზეთ­ში უნ­დო­და, მაგ­რამ ალ­ბათ, არ გა­მო­უქ­ვეყ­ნეს..."

- პი­რა­დად თქვენ­თან სა­უ­ბარ­ში რო­გორ ახ­სე­ნებ­და ნი­კა­ლას?

- ბევ­რი ლა­პა­რა­კი არ უყ­ვარ­და, მაგ­რამ ხში­რად მო­მის­მე­ნია, რო­გორ ამა­ყობ­და, ცო­ცხალ ფი­როს­მანს რომ მო­ეს­წრო და ეტყო­ბო­და, მას­ზე დიდი შთა­ბეჭ­დი­ლე­ბა მო­უხ­დე­ნია. ჩემი შვი­ლი (ნიკა გე­ლაშ­ვი­ლი, რო­მე­ლიც "რუს­თა­ვი 2"-ის შე­ნო­ბის ნგრე­ვის დროს გარ­და­იც­ვა­ლა) 10 წლის იყო, მამა ამ ქვეყ­ნი­დან რომ წა­ვი­და, მაგ­რამ ხში­რად იგო­ნებ­და, ბა­ბუ­ას რო­გორ დაჰ­ყავ­და ძველ თბი­ლის­ში და რო­გორ უყ­ვე­ბო­და ძველ ამ­ბებს. ჩემ­მა შვილ­მა უფრო მეტი იცო­და მა­მა­ჩე­მის მო­გო­ნე­ბე­ბი­დან... ასე რომ, ივა­ნე თოფ­ჩიშ­ვი­ლის მო­გო­ნე­ბი­დან "ფი­როს­მა­ნის უბა­ნი და ფი­როს­მა­ნი", რო­მელ­საც მცი­რე­ო­დე­ნი შე­მოკ­ლე­ბით გთა­ვა­ზობთ, მკა­ფი­ოდ ჩანს დიდი მხატ­ვრის გა­რე­მო და გა­რე­მოც­ვა, ად­გი­ლე­ბი, ადა­მი­ა­ნე­ბი, რო­მელ­თა გვერ­დი­თაც გე­ნი­ოსს ცხოვ­რე­ბა და მოღ­ვა­წე­ო­ბა უწევ­და.

ასევე დაგაინტერესებთ

20:39 / 18-10-2020

გაიცანით ბიჭუნა, რომლის "გაცოცხლებულ" ანბანს დიდი გამოხმაურება მოჰყვა - "თითოეულზე მოთხრობას წერს, რაც შემდეგ უნდა, რომ ანიმაციად იქცეს"

ფი­როს­მა­ნის უბა­ნი და ფი­როს­მა­ნი

(სტი­ლი და­ცუ­ლია): "ფი­როს­მა­ნის უბა­ნი სულ პა­ტა­რაა. იგი შედ­გე­ბა მხო­ლოდ ორი კვარ­ტა­ლი­სა­გან და მოქ­ცე­უ­ლია ფი­როს­მა­ნის (ყო­ფი­ლი მა­ლაკ­ნის) ქუ­ჩა­სა და რკი­ნიგ­ზის ბა­ქანს შო­რის. ფი­როს­მა­ნის ქუ­ჩის თავ­სა და ბო­ლო­ში უბანს ვაგ­ზლი­სა და მა­ლაკ­ნის (ყო­ფი­ლი ავ­ჭა­ლის) მო­ედ­ნე­ბი ესა­ზღვრე­ბა.

მო­გო­ნე­ბა­ში აღ­წე­რი­ლია ფი­როს­მა­ნის სი­ცო­ცხლის უკა­ნას­კნე­ლი წლე­ბის და­ახ­ლო­ე­ბით 1912-1918 პე­რი­ო­დი, რო­მე­ლიც მან ამ უბან­ში გა­ა­ტა­რა. თუმ­ცა ხან­და­ხან იც­ვლი­და თავ­შე­სა­ფარს და დრო­ე­ბით ცხოვ­რობ­და იქ, სა­დაც შეკ­ვე­თას იღებ­და. ოდეს­ღაც ვაგ­ზლის მო­ედ­ნი­დან და­წყე­ბუ­ლი, ვიდ­რე ვა­რან­ცო­ვის (ეხლა მარ­ქსის) მო­ედ­ნამ­დე, მა­ლაკ­ნის და ავ­ჭა­ლის (შემ­დეგ ჩერ­ქე­ზო­ვის, ეხლა საბ­ჭოს) ქუ­ჩე­ბის გავ­ლით, კონ­კა და­დი­ო­და. მარ­თა­ლია, პა­ტა­რა ღია ვა­გო­ნებს სა­ხუ­რა­ვი ჰქონ­და, მგზავ­რებს სი­ცხი­სა და სი­ცი­ვი­სა­გან, წვი­მი­სა და ქა­რი­სა­გან მა­ინც ვერ იცავ­და. კონ­კის მძღო­ლი შოლ­ტის ქნე­ვით მი­ე­რე­კე­ბო­და მსუ­ბუქ ვა­გონ­ში წყვი­ლად შებ­მულ ცხე­ნებს, რომ­ლე­ბიც აუჩ­ქა­რე­ბე­ლი ჩორ­თით ვა­გონს რელ­სებ­ზე მი­ა­გო­რებ­დნენ. ბი­ლე­თე­ბის გამ­ყიდ­ვე­ლი კონ­დუქ­ტო­რი ხე­ლის ზა­რით აჩე­რებ­და და შემ­დეგ ისევ აა­მოძ­რა­ვებ­და ხოლ­მე ვა­გონს. რო­დე­საც რა­ღაც მი­ზე­ზის გამო, ვა­გო­ნი ლი­ან­დაგს ას­ცდე­ბო­და და გრუნტზე გა­და­ვი­დო­და, მგზავ­რე­ბი ჩა­მო­დი­ოდ­ნენ და მათი დახ­მა­რე­ბით მძღო­ლი და კონ­დუქ­ტო­რი ას­წევ­დნენ ვა­გონს, რელ­სებ­ზე იო­ლად შე­ა­გო­რებ­დნენ, რის შემ­დეგ ვა­გო­ნი თა­ვის გზას დინ­ჯად გა­უდ­გე­ბო­და.

დრო­გა­მოშ­ვე­ბით ქუ­ჩა­ში ეტლი ან დრო­გი შეგ­ხვდე­ბო­და. ტრო­ტუ­არ­ზე ან ქუ­ჩის პი­რას ნელი ნა­ბი­ჯით, მძი­მედ დატ­ვირ­თუ­ლი კურტნი­ა­ნი მუშა ჩა­მო­ივ­ლი­და. ფი­როს­მა­ნის ქუ­ჩა­ზე სახ­ლე­ბი უც­ვლე­ლად დგა­ნან, ისე­თი­ვე, რო­გო­რიც ფი­როს­მა­ნის დროს. არც ერთი სახ­ლი არ და­მა­ტე­ბია აქა­უ­რო­ბას, არც მოჰ­კლე­ბია. წარ­სულ­ში, ქუ­ჩა­ში გამ­ვლე­ლე­ბის ყუ­რა­დღე­ბას იპყრობ­და ოთხსარ­თუ­ლი­ა­ნი დიდი სახ­ლი, რო­მე­ლიც ფი­როს­მა­ნის და ფო­ცხვე­რაშ­ვი­ლის (ყო­ფი­ლი ბა­ტა­რე­ის) ქუ­ჩე­ბის კუ­თხე­ში დგას. მისი კარ­ნი­ზის ქვეშ ჩამ­წკრი­ვე­ბუ­ლი იყო კვად­რა­ტებ­ში მოქ­ცე­უ­ლი სხვა­დას­ხვა ში­ნა­არ­სის სუ­რა­თი, ამი­ტომ ამ სახ­ლს და­ხა­ტულს უწო­დებ­დნენ. ყო­ველ­თვის, როცა ჩა­ვუვ­ლი­დი, უნდა გავ­ჩე­რე­ბუ­ლი­ყა­ვი და სუ­რა­თე­ბი და­მეთ­ვა­ლი­ე­რე­ბი­ნა. ყუ­რა­დღე­ბის ცენ­ტრში თა­მარ მე­ფის სუ­რა­თი იყო. დღეს ისი­ნი სა­ღე­ბა­ვე­ბი­თაა და­ფა­რუ­ლი. მა­ლაკ­ნე­ბის ქუ­ჩა­ზე სამ ათე­ულ­ზე მეტი დუ­ქა­ნი იყო, სა­დაც ყო­ფა­ცხოვ­რე­ბის პირ­ვე­ლი სა­ჭი­რო­ე­ბის პრო­დუქ­ტე­ბი და წვრილ­მა­ნი სა­ქო­ნე­ლი იყი­დე­ბო­და. იყო აგ­რეთ­ვე ფეხ­საც­მე­ლე­ბის, მუ­სი­კა­ლუ­რი ინ­სტრუ­მენ­ტე­ბის, თერ­ძე­ბის და სხვა სა­ხე­ლოს­ნო­ე­ბი. სა­მი­კიტ­ნო­ე­ბი ქუ­ჩის თავ­სა და ბო­ლო­ში, მო­ედ­ნე­ბის მე­ზობ­ლად იყო. ახლა, ყო­ფი­ლი დუქ­ნე­ბის სა­თავ­სე­ბი სა­ცხოვ­რე­ბელ ბი­ნე­ბად და პა­ტა­რა და­წე­სე­ბუ­ლე­ბე­ბის­თვის არის გა­მო­ყე­ნე­ბუ­ლი. ეს აშ­კა­რად ჩანს შე­მორ­ჩე­ნი­ლი და­რა­ბე­ბით. მა­ლაკ­ნის და ფე­ერ­ვერ­კო­ვის (კონ­სტი­ტუ­ცი­ის) ქუ­ჩე­ბის გა­დაკ­ვე­თა­ზე, #23 სახ­ლის დიდ სარ­დაფ­ში ღვი­ნის სა­წყო­ბი იყო. სი­ცო­ცხლის უკა­ნას­კნელ წლებ­ში ფი­როს­მა­ნი უმ­თავ­რე­სად ამ სარ­დაფ­ში ბი­ნად­რობ­და. თა­ვი­სი უკა­ნას­კნე­ლი დღე­ე­ბიც აქ და­ას­რუ­ლა.1918 წლის მა­ის­ში, მძი­მედ ავად­მყო­ფი ფი­როს­მა­ნი მის­მა ნაც­ნობ­მა მა­ი­სუ­რა­ძემ მო­ი­ნა­ხუ­ლა, რო­მელ­მაც ის მა­შინ­ვე სა­ა­ვად­მყო­ფო­ში ეტ­ლით გაგ­ზავ­ნა და თან გა­ა­ყო­ლა ვინ­მე ილია მგა­ლობ­ლიშ­ვი­ლი. რამ­დე­ნი­მე დღის შემ­დეგ, ფი­როს­მა­ნი გარ­და­იც­ვა­ლა. მალე იგი­ვე ბედი ეწია მგა­ლობ­ლიშ­ვილს. მოწ­მე აღა­რა­ვინ დარ­ჩა და არა­ვინ იცის, რო­მელ სა­ა­ვად­მყო­ფო­ში გარ­და­იც­ვა­ლა, სად და­ა­საფ­ლა­ვეს ფი­როს­მა­ნი. ასე, სარ­და­ფის კარ­ში გაქ­რა მისი კვა­ლი. კარ­გი იქ­ნე­ბო­და, რომ სარ­და­ფის ჩა­სას­ვლე­ლის თავ­ზე და­იდ­გას მე­მო­რი­ა­ლუ­რი დაფა და ყუ­რა­დღე­ბით გა­ი­სინ­ჯოს სარ­და­ფი. შე­იძ­ლე­ბა რამე სა­ყუ­რა­დღე­ბო შე­მორ­ჩა აქა­უ­რო­ბას.

კი­რი­ლე ზდა­ნე­ვიჩს, თა­ვის წიგნ­ში "ფი­როს­მა­ნი", სახ­ლის ნო­მე­რი, სა­ი­და­ნაც ფი­როს­მა­ნი სა­ა­ვად­მყო­ფო­ში წა­იყ­ვა­ნეს, #29 აქვს მი­თი­თე­ბუ­ლი. ეს სი­ნამ­დვი­ლეს არ შე­ე­ფე­რე­ბა. #29 სახ­ლში ღვი­ნის სარ­და­ფი არა­სო­დეს ყო­ფი­ლა. ამა­ში ახ­ლაც შე­იძ­ლე­ბა იო­ლად დარ­წმუნ­დეს ადა­მი­ა­ნი. ფი­როს­მა­ნის დრო­ი­დან მა­ლაკ­ნის ქუ­ჩა­ზე სახ­ლე­ბის ნუ­მე­რა­ცია არ შეც­ვლი­ლა. დღე­ვან­დე­ლი ვაგ­ზლის მო­ედ­ნის ად­გი­ლას, პა­ტა­რა მრგვა­ლი სკვე­რი იყო, რო­მელ­საც ფე­ხით ან ეტ­ლით მო­სუ­ლი მგზავ­რე­ბი შე­მო­უვ­ლიდ­ნენ და კი­ბით ვაგ­ზლის მო­საც­დელ დარ­ბაზ­ში ადი­ოდ­ნენ. წარ­მო­სა­დე­გი გა­რეგ­ნო­ბის, სპე­ცი­ა­ლურ ტან­საც­მელ­ში გა­მო­წყო­ბი­ლი შვე­ი­ცა­რი დარ­ბაზ­ში და­დი­ო­და, წეს­რიგს თვალ­ყურს ადევ­ნებ­და და დრო­გა­მოშ­ვე­ბით, დიდი ზა­რის რეკ­ვით აუ­წყებ­და მგზავ­რებს მა­ტა­რებ­ლის წას­ვლის ან მე­ზო­ბე­ლი სად­გუ­რი­დან გა­მოს­ვლის დროს. როცა თა­ვი­სუ­ფა­ლი იყო, დიდი პა­ტი­ვის­ცე­მით ხვდე­ბო­და წარ­ჩი­ნე­ბულ მგზავ­რებს. ვაგ­ზლის მარ­ჯვე­ნა მხა­რეს ხე­ე­ბი იყო დარ­გუ­ლი. ეს ად­გი­ლი ეკ­ლე­სი­ის ასა­გე­ბად გახ­ლდათ გან­კუთ­ვნი­ლი. ჩვენ, მოს­წავ­ლე­ე­ბი, ეკ­ლე­სი­ის სა­ძირ­კვლის კურ­თხე­ვის დროს მოგ­ვიყ­ვა­ნეს ამ ად­გილ­ზე, ჩაგ­ვამ­წკრი­ვეს მუნ­დი­რებ­ში გა­მო­წყო­ბი­ლი ჩი­ნოვ­ნი­კე­ბი­სა და სამ­ხედ­რო­ე­ბის გვერ­დით, რომ­ლე­ბიც ყუ­რა­დღე­ბით და მო­წი­წე­ბით უს­მენ­დნენ მღვდლის წირ­ვა-ლოც­ვას. ვაგ­ზლის მარ­ცხე­ნა მხა­რეს ზა­ფხუ­ლის ხის პა­ვი­ლი­ო­ნი იდგა გა­რე­უბ­ნის მა­ტა­რებ­ლე­ბის­თვის. ვაგ­ზლის მო­ე­დან­სა და გო­გო­ლის ქუ­ჩას შო­რის მოძ­ვე­ლე­ბუ­ლი კვარ­ტა­ლი იყო, რო­მე­ლიც საბ­ჭო­თა ხუ­თწლე­დე­ბის პე­რი­ოდ­ში მო­ედ­ნის გა­ფარ­თო­ე­ბის დროს აი­ღეს. აქ იყო სას­ტუმ­რო­ე­ბი, სამ­ხედ­რო კო­მი­სა­რი­ა­ტი და სა­ცხოვ­რე­ბე­ლი სახ­ლე­ბი. ქვე­და სარ­თუ­ლებ­ში დუქ­ნე­ბი და სა­მი­კიტ­ნო­ე­ბი გახ­ლდათ მო­თავ­სე­ბუ­ლი. მათ­ში გა­მო­ირ­ჩე­ო­და სა­მი­კიტ­ნო "ვა­რი­ა­გი", რომ­ლის აბ­რა­ზე გა­მო­სა­ხუ­ლი იყო ის­ტო­რი­ა­ში კარ­გად ცნო­ბი­ლი, რუ­სე­თის სა­ზღვაო ფლო­ტის კრე­ი­სერ "ვა­რი­ა­გის" ია­პო­ნი­ის ეს­კად­რას­თან უთა­ნას­წო­რო ბრძო­ლის ეპი­ზო­დი. სწო­რედ ამ სა­მი­კიტ­ნო­ში მოხ­და ნიკო ფი­როს­მა­ნაშ­ვი­ლის აღ­მო­ჩე­ნა.

1912 წლის ზა­ფხუ­ლის არ­და­დე­გებ­ზე პე­ტერ­ბურ­გი­დან თბი­ლის­ში, მშობ­ლი­ურ სახ­ლში, დედ-მა­მას­თან ჩა­მო­ვიდ­ნენ ძმე­ბი ილია და კი­რი­ლე ზდა­ნე­ვი­ჩე­ბი და მათი სტუ­მა­რი მი­ხე­ილ ლე-დან­ტოუ. ილია პე­ტერ­ბურ­გის უნი­ვერ­სი­ტე­ტის, კი­რი­ლე და სტუ­მა­რი კი პე­ტერ­ბურ­გის სამ­ხატ­ვრო აკა­დე­მი­ის სტუ­დენ­ტე­ბი იყ­ვნენ. დას­ვე­ნე­ბის გარ­და, მათ მიზ­ნად ჰქონ­დათ და­სა­ხუ­ლი ხალ­ხუ­რი ღირ­სშე­სა­ნიშ­ნა­ო­ბე­ბის მო­ძებ­ნა და გაც­ნო­ბა, ქარ­თუ­ლი არ­ქი­ტექ­ტუ­რის შეს­წავ­ლა და ეტი­უ­დე­ბის, ლექ­სე­ბის წერა. ისი­ნი ოც­ნე­ბობ­დნენ მხატ­ვრო­ბის ახალ ფორ­მებ­სა და ფე­რებ­ზე.ზა­ფხუ­ლის დამ­დეგს, ერთ სა­ღა­მოს, ქა­ლაქ­ში სე­ირ­ნო­ბის დროს ეს სამი სტუ­დენ­ტი ვაგ­ზლის მო­ე­დან­ზე გა­მო­ვი­და. მათი ყუ­რა­დღე­ბა სა­მი­კიტ­ნო "ვა­რი­ა­გის" აბ­რამ მი­ი­პყრო. ნა­ხევ­რად ჩაბ­ნე­ლე­ბულ სა­მი­კიტ­ნო­ში შე­ვიდ­ნენ. როცა თვა­ლი სიბ­ნე­ლეს შე­ეჩ­ვია, და­ი­ნა­ხეს კედ­ლებ­ზე ლა­მა­ზი, არაჩ­ვე­უ­ლებ­რი­ვი სუ­რა­თე­ბი. გაკ­ვირ­ვე­ბუ­ლე­ბი და მო­ჯა­დო­ე­ბუ­ლე­ბი ათ­ვა­ლი­ე­რებ­დნენ სუ­რა­თებს, რო­მელ­თა ხატ­ვის მა­ნე­რა არ ემორ­ჩი­ლე­ბო­და აკა­დე­მი­ურ ხატ­ვის კა­ნო­ნებს. ბნელ ფონ­ზე გა­მო­სა­ხუ­ლი იყო მარ­ტი­ვი, თით­ქმის ბავ­შვუ­რი მი­ა­მი­ტო­ბით აღ­სავ­სე, მაგ­რამ დი­დე­ბუ­ლი სუ­რა­თე­ბი. ეს იყო ჯერ კი­დევ უც­ნო­ბი, დიდი ნი­ჭის პატ­რო­ნის, უს­წავ­ლე­ლი მხატ­ვრის - ნიკო ფი­როს­მა­ნაშ­ვი­ლის ქმნი­ლე­ბე­ბი. ამ სუ­რა­თე­ბის ავ­ტო­რი ახალ­გაზ­რდებ­მა მალე მო­ძებ­ნეს, ესა­უბრნენ მას, რის შემ­დე­გაც ისი­ნი ნიკო ფი­როს­მა­ნაშ­ვი­ლის ხე­ლოვ­ნე­ბის პო­პუ­ლა­რი­ზა­ტო­რე­ბი გახ­დნენ. ერთი წლის შემ­დეგ ფი­როს­მა­ნი ცნო­ბი­ლი იყო სა­ქარ­თვე­ლო­ში, მოს­კოვ­სა და პე­ტერ­ბურ­გში, რო­გორც თვით­ნას­წავ­ლი, პრი­მი­ტი­ვის­ტუ­ლი შე­დევ­რე­ბის მხატ­ვა­რი. მოგ­ვი­ა­ნე­ბით ზდა­ნე­ვი­ჩებს შე­უ­ერ­თდა მხატ­ვა­რი შე­ვარ­დნა­ძე. ფი­როს­მა­ნის სა­ხე­ლი გას­ცდა ჩვე­ნი სამ­შობ­ლოს სა­ზღვრებს. მის ასეთ მა­ღალ შე­ფა­სე­ბას ფი­როს­მა­ნი დუ­მი­ლით შეხ­ვდა.

მა­მა­ჩე­მი რკი­ნიგ­ზა­ში მუ­შა­ობ­და და სახ­ლში დაღ­ლი­ლი რომ ბრუნ­დე­ბო­და, ზოგ­ჯერ ერთ უზალ­თუნს (15 კა­პი­კი) და კვარ­ტი­ან ბოთლს მომ­ცემ­და, ღვი­ნის სა­ყიდ­ლად გამ­გზავ­ნი­და, თან მე­ტყო­და, რო­მელ სა­მი­კიტ­ნო­ში მე­ყი­და. ხა­ლი­სი­ა­ნად გავ­რბო­დი და იმა­ზე ვფიქ­რობ­დი, რო­გორ­მე თო­ნე­ში შე­მე­ხე­და და პუ­რის ჩაკ­რო­ბის დროს კი­დევ ერთხელ მე­ნა­ხა თო­ნე­ში ჩა­ყი­რა­ვე­ბუ­ლი ადა­მი­ა­ნი, რო­მელ­საც მხო­ლოდ ფე­ხე­ბის ტერ­ფე­ბი უჩან­და. მა­ო­ცებ­და ეს სა­ნა­ხა­ო­ბა, მაგ­რამ რა ვი­ცო­დი, რომ იყო შემ­თხვე­ვე­ბი, როცა მე­პუ­რე პუ­რის ჩაკ­რო­ბი­სას გა­ვარ­ვა­რე­ბულ ნაკ­ვერ­ჩხლებ­ში ჩა­ვარ­დნი­ლა.ძა­ლი­ან მხიბ­ლავ­და ჭი­ჭი­ნა­ძის სა­მი­კიტ­ნო მა­ლაკ­ნის ქუჩა #14 სახ­ლში რომ იყო. აქ, კარ­თან, ხელ­მარ­ცხნივ, დიდი კა­რა­დის მსგავ­სი არ­ღა­ნი იდგა. მო­ქე­ი­ფე­ნი შა­ურს ჩა­აგ­დებ­დნენ არ­ღან­ში და ის თვი­თონ იწყებ­და დაკ­ვრას. კედ­ლე­ბი ბნელ ფონ­ზე და­ხა­ტუ­ლი სუ­რა­თე­ბით იყო და­ფა­რუ­ლი. პა­ტა­რა მა­გი­დებ­თან სა­მი­კიტ­ნოს სტუმ­რე­ბი დინ­ჯად ბა­ა­სობ­დნენ. ასე იყო დღი­სით, მაგ­რამ სა­ღა­მოს და და­ღა­მე­ბი­სას, აქ მო­ქე­ი­ფე­ე­ბის ყა­ყა­ნი, ჩოჩ­ქო­ლი იდგა, არ­ღნის და დუ­დუ­კის გაბ­მუ­ლი ხმა ის­მო­და. მო­ედ­ნის მე­ო­რე მხა­რეს ქე­ი­ფის იგი­ვე ატ­მოს­ფე­რო სუ­ფევ­და. აქ უფრო დიდი სა­მი­კიტ­ნო­ე­ბი იყო, რო­მელ­თა კედ­ლე­ბი ასე­ვე გახ­ლდათ მო­ხა­ტუ­ლი. დიდი ალ­ბა­თო­ბით ავ­ჭა­ლის მო­ედ­ნის სა­მი­კიტ­ნო­ე­ბის კედ­ლე­ბი ფი­როს­მა­ნის მიერ იყო მო­ხა­ტუ­ლი.

საბ­ჭოს ქუ­ჩის მარ­ცხე­ნა მხა­რე, ავ­ჭა­ლის მო­ედ­ნი­დან და­წყე­ბუ­ლი, რკი­ნიგ­ზას მიჰ­ყვე­ბა და ბნელ ხიდ­თან მთავ­რდე­ბა. აქ, რკი­ნიგ­ზის ორ ხიდს შო­რის მოქ­ცე­ულ მყუდ­რო ქუ­ჩა­ზე, თით­ქმის ოთხი ათე­უ­ლი წელი ვცხოვ­რობ­დი. ჩემი ბავ­შვო­ბი­სა და ყრმო­ბის დროს ვერ ვამ­ჩნევ­დი, რო­გორ იც­ვლი­და თა­ვის სა­ხეს ძვე­ლი თბი­ლი­სი, მე­ტად­რე პირ­ვე­ლი მსოფ­ლიო ომის და რე­ვო­ლუ­ცი­ის პე­რი­ოდ­ში. თან­და­თან იშ­ვი­ა­თი ხდე­ბო­და თბი­ლი­სის­თვის და­მა­ხა­სი­ა­თე­ბე­ლი სცე­ნე­ბი, ზოგი კი თვალ­სა და ხელს შუა ის­პო­ბო­და.აღარ არ­სე­ბობ­და ფი­როს­მა­ნის უბან­ში თუ­ლუხ­ჩე­ბი, თუმ­ცა მე­ზობ­ლად, ჩუ­ღუ­რეთ­ში ისი­ნი ჯერ კი­დევ ზურ­გით უზი­დავ­დნენ მო­სახ­ლე­ო­ბას წყალს. იშ­ვი­ა­თად თუ გა­მოჩ­ნდე­ბო­და და ეზო­ში შე­მო­ვი­დო­და თა­ბა­ხით თავ­ზე, ზურგგა­შე­შე­ბუ­ლი, კო­ლო­რი­ტულ ტან­საც­მელ­ში გა­მო­წყო­ბი­ლი კინ­ტო და შე­მოგ­თა­ვა­ზებ­და სე­ზო­ნის პრო­დუქ­ტებს. მას­თან სი­ტყვა "კინ­ტოს" თქმა არ შე­იძ­ლე­ბო­და. ეწყი­ნე­ბო­და და სა­მა­გი­ე­როს მკვა­ხედ გე­ტყო­და.ერთი-ორ­ჯერ გა­მოჩ­ნდა მო­ხე­ტი­ა­ლე, გა­ნათ­ლე­ბუ­ლი მუ­სი­კო­სი ილი­კო ქურ­ხუ­ლი. მისი ვი­ო­ლი­ნო და გა­რეგ­ნო­ბა სხვა­ნა­ირ ყუ­რა­დღე­ბას იწ­ვევ­და მო­სახ­ლე­ო­ბა­ში. მას პა­ტი­ვის­ცე­მით ვხვდე­ბო­დით და ვა­ცი­ლებ­დით ეზო­დან...

ხში­რად, ჩვე­ნი სახ­ლის წინ ჩა­მო­ივ­ლი­და შუ­ახ­ნის კაცი. ტა­ნით სა­შუ­ა­ლო­ზე ცოტა მა­ღა­ლი, წვე­რულ­ვა­ში­ა­ნი, ჭა­ღა­რა­შე­რე­უ­ლი, ჩა­ფიქ­რე­ბუ­ლი. იგი დინ­ჯად ჩაგ­ვივ­ლი­და თა­მაშ­ში გარ­თულ ბავ­შვებს. თავი ოდ­ნავ მარ­ცხნივ ჰქონ­და გა­დახ­რი­ლი, ზოგ­ჯერ უკან ხელ­დაკ­რე­ფი­ლი; ნი­კაპ­ზე მოკ­ლე წვე­რი ჰქონ­და და­ტო­ვე­ბუ­ლი. თავ­ზე კარ­ტუ­ზი­ა­ნი ქუდი ეხუ­რა, ისე­თი, კინ­ტო­ე­ბი რომ ატა­რებ­დნენ. ხა­ლა­თი და პი­ჯა­კი იყო მისი ჩაც­მუ­ლო­ბა. ყუ­რა­დღე­ბას გა­რე­მოს მი­მართ თა­ვი­სი გულ­გრი­ლო­ბით იქ­ცევ­და. ბო­ლოს ჩვე­ნი თვა­ლი იმ­დე­ნად მი­ეჩ­ვია ამ უც­ნობ ადა­მი­ანს, მისი გა­მო­ჩე­ნა რა­ი­მე გაკ­ვირ­ვე­ბას არ იწ­ვევ­და.ძა­ლი­ან იშ­ვი­ა­თად, სა­მუ­შაო ტან­საც­მელ­ში გა­მო­ივ­ლი­და, ორი-სამი სხვა­დას­ხვა ზო­მის ცი­ლინ­დრუ­ლი ვედ­რით ხელ­ში, სა­ი­და­ნაც სა­ხა­ტა­ვი ფუნ­ჯე­ბი მო­ჩან­და. რო­გორც ჩანს, მა­ლაკ­ნის ხმა­უ­რი­ან ქუ­ჩას ერი­დე­ბო­და და ჩვენს წყნარ ქუ­ჩა­ზე სი­ა­რულს ამ­ჯო­ბი­ნებ­და. რამ­დენ­ჯერ­მე თვა­ლი მოვ­კა­რი, რო­გორ ჩა­დი­ო­და მა­ლაკ­ნის ქუ­ჩის #23 სახ­ლის სარ­დაფ­ში. შემ­თხვე­ვით, ამ ადა­მი­ა­ნის მუ­შა­ო­ბის მოწ­მეც გავ­ხდი. ჩვენს უბან­ში ფე­ერ­ვერ­კო­ვის ქუ­ჩა­ზე #27 სახ­ლში ვინ­მე გვა­სა­ლი­ას სა­მი­კიტ­ნო იყო. ერთხელ ჩვენ­თვის ეს ნაც­ნო­ბი ადა­მი­ა­ნი, ამ სა­მი­კიტ­ნოს წინ, ტრო­ტუ­ა­რის ნა­პი­რას, სა­მი­კიტ­ნოს­თვის აბ­რას ამ­ზა­დებ­და და ჩარ­ჩო­ში ჩას­მულ თუ­ნუქ­ზე ქვევ­რს ხა­ტავ­და. ბავ­შვე­ბი ცოტა მო­შო­რე­ბით ვი­დე­ქით და ვუცქერ­დით. ერთი ჩვე­ნი უბ­ნე­ლი ახალ­გაზ­რდა მხატ­ვარს გა­მო­ე­ლა­პა­რა­კა. მხატ­ვარ­მა ამო­ი­ოხ­რა და გულ­და­წყვე­ტილ­მა ისე თქვა, თით­ქოს თა­ვის თავს ელა­პა­რა­კე­ბო­და: "ჰე, ერთი კარ­გი ფუნ­ჯი და სა­ღე­ბა­ვი მომ­ცა, რა იქ­ნე­ბო­და?" ახალ­გაზ­რდამ უპა­სუ­ხა: "ძია ნიკო, კარ­გი ფუნ­ჯი და სა­ღე­ბა­ვი რას უშ­ვე­ლის, თუ მხატ­ვა­რი უვარ­გი­სია?" ძია ნი­კომ გაკ­ვირ­ვე­ბულ­მა შე­ხე­და, შე­პა­სუ­ხე­ბა არ მო­ი­წო­ნა და ოდ­ნავ აღელ­ვე­ბულ­მა უთხრა: "აბა, ჰკი­თხე ხე­ლო­სანს, რას ნიშ­ნავს მის­თვის კარ­გი ია­რა­ღი? ისე­ვეა მხატ­ვრის­თვის, კარგ ფუნჯს და კარგ სა­ღე­ბა­ვებს დიდი მნიშ­ვნე­ლო­ბა აქვს". ეს მხატ­ვა­რი ნიკო ფი­როს­მა­ნაშ­ვი­ლი იყო.

მას შემ­დეგ დიდ­მა დრომ გან­ვლო, მაგ­რამ ჩემს მეხ­სი­ე­რე­ბა­ში დარ­ჩე­ნილ ფი­როს­მანს ვე­რა­ფე­რი ამოშ­ლის. ბევ­რი რამ წა­ვი­კი­თხე მის შე­სა­ხებ, ვნა­ხე სცე­ნა­ზეც და კი­ნო­შიც გან­სა­ხი­ე­რე­ბუ­ლი ფი­როს­მა­ნი და ყო­ველ­თვის სი­ნა­ნუ­ლის გრძნო­ბა მა­წუ­ხებს. ხე­ლოვ­ნე­ბა­ში გა­მო­სა­ხუ­ლი ფი­როს­მა­ნი ისე­თი არ არის, რო­გო­რიც სი­ნამ­დვი­ლე­ში იყო.

წა­ი­კი­თხეთ სრუ­ლად