ბავ­შვთა ასაკ­ში მუც­ლის ტკი­ვი­ლი საკ­მა­ოდ ხში­რი მოვ­ლე­ნაა, თუმ­ცა ზოგ­ჯერ მშობ­ლე­ბი ამ ამ­ბავს ჯე­რო­ვა­ნი ყუ­რა­დღე­ბით არ ეკი­დე­ბი­ან. მუც­ლის ტკი­ვი­ლი შე­იძ­ლე­ბა გა­მო­იწ­ვი­ოს გა­ზებ­მა, არას­წორ­მა კვე­ბამ, სხვა­დას­ხვა ნაწ­ლა­ვუ­რი ტი­პის ინ­ფექ­ცი­ებ­მა და მათ შო­რის მწვა­ვე აპენ­დი­ციტ­მა, რო­მე­ლიც ბავ­შვთა ასაკ­ში საკ­მა­ოდ ხში­რი პა­თო­ლო­გი­აა და ოპე­რა­ცი­უ­ლი აქ­ტი­ვო­ბის 65%–70% სწო­რედ აპენ­დიქ­ტო­მი­ა­ზე მო­დის.ეს ერთი შე­ხედ­ვით „მარ­ტი­ვი“ და­ა­ვა­დე­ბა სე­რი­ო­ზუ­ლი გარ­თუ­ლე­ბის მი­ზე­ზი შე­იძ­ლე­ბა გახ­დეს თუ არ მოხ­და ექიმ­თან დრო­უ­ლი მი­მარ­თვა. სწო­რედ ამი­ტომ „ნიუ ჰოს­პი­ტალ­სის“ ბავ­შვთა ჯან­მრთე­ლო­ბის ცენ­ტრის ქი­რურ­გი­უ­ლი მი­მარ­თუ­ლე­ბის ხელ­მძღვა­ნე­ლი ლე­ვან ფე­რა­ძე ხაზ­გას­მით აღ­ნიშ­ნავს, რომ თუ მუც­ლის ტკი­ვი­ლი გრძელ­დე­ბა 2 სა­ათ­ზე მეტ ხანს, აუ­ცი­ლებ­ლად უნდა მი­მარ­თოთ სა­მე­დი­ცი­ნო და­წე­სე­ბუ­ლე­ბას. მწვა­ვე აპენ­დი­ციტ­ზე უფრო დე­ტა­ლუ­რად კი თა­ვად ლე­ვან ფე­რა­ძე გვე­სა­უბ­რე­ბა.

რა ნიშ­ნავს მწვა­ვე აპენ­დი­ცი­ტი?

და­ვი­წყოთ იმით, რომ მწვა­ვე აპენ­დი­ციტს ხში­რად ეძა­ხი­ან ბრმა­ნაწ­ლა­ვის ან­თე­ბას,რე­ა­ლუ­რად კიეს არ არის. აპენ­დი­ცი­ტი ბრმა­ნაწ­ლა­ვის ჭია და­ნა­მა­ტის ან­თე­ბა­ა­და ოპე­რა­ცი­ის დროს სწო­რედ მისი მოკ­ვე­თა ხდე­ბა. თა­ვად ბრმა­ნაწ­ლა­ვი საკ­მა­ოდ მოზ­რდი­ლი და მსხვი­ლი ნაწ­ლა­ვის მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი უბა­ნია.

მწვა­ვე აპენ­დი­ცი­ტის მკურ­ნა­ლო­ბა მხო­ლოდ ქი­რურ­გი­უ­ლია - აპენ­დიქ­სის ამოკ­ვე­თით (აპენ­დექ­ტო­მია).

რა არის მწვა­ვე აპენ­დი­ცი­ტის გა­მომ­წვე­ვი მი­ზე­ზე­ბი?

ზო­გა­დად აპენ­დიქ­სი საჭ­მლის მომ­ნე­ლებლ სის­ტე­მა­ში მნიშ­ვნე­ლო­ვან როლს ას­რუ­ლებს ბა­ლა­ხისმჭა­მელ ცხო­ვე­ლებ­ში. ევო­ლუ­ცი­უ­რად ადა­მი­ა­ნებ­ში მას ეს ფუნ­ქცია და­კარ­გუ­ლი აქვს და წარ­მოდ­გე­ნი­ლია კუჭ-ნაწ­ლა­ვის ტრაქ­ტის ერ­თგვა­რი ჩი­ხის სა­ხით. ვი­ნა­ი­დან ის ყრუ და­ბო­ლო­ე­ბაა, საკ­ვე­ბით ავ­სე­ბის შემ­დეგ რთულ­დე­ბა მისი დაც­ლა შე­სა­ბა­მი­სად, როცა შიგ­თავ­სის და­ყოვ­ნე­ბა ხდე­ბა დიდი ხნით და თან შიგ­თავ­სი სავ­სეა მიკ­რო­ბუ­ლი ფლო­რით, ან­თე­ბის გან­ვი­თა­რე­ბის შან­სი საკ­მა­ოდ მა­ღა­ლი ხდე­ბა. ან­თე­ბის დროს კი სა­ჭი­როა მისი ამოკ­ვე­თა. კონ­კრე­ტუ­ლი მი­ზე­ზი, თუ რამ შე­იძ­ლე­ბა გა­მო­იწ­ვი­ოს ან­თე­ბა არ არ­სე­ბობს და ამას არც კვე­ბის ტი­პთან აქვს გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლი კავ­ში­რი. დაკ­ვირ­ვე­ბის სა­ფუძ­ველ­ზე დგინ­დე­ბა, რომ აპენ­დი­ცი­ტის შემ­თხვე­ვა­ში გე­ნე­ტი­კურ გან­წყო­ბა­საც აქვს მნიშ­ვნე­ლო­ბა.

რო­გორ უნდა ამო­ვიც­ნოთ მწვა­ვე აპენ­დი­ცი­ტი? რო­გო­რია მისი სიმპტო­მე­ბი?

აპენ­დი­ცი­ტი იწყე­ბა მოვ­ლი­თი ხა­სი­ა­თის ტკი­ვი­ლით ეპი­გას­ტრი­უ­მის მი­და­მო­ში ანუ კუ­ჭის მიმ­დე­ბა­რედ. და­ახ­ლო­ე­ბით 2-6 სა­ა­თის შემ­დეგ კი ტკი­ვი­ლი ინაც­ვლებს მარ­ჯვე­ნა თე­ძოს ფო­სოს­თან და ის იღებს მუდ­მივ ყრუ ხა­სი­ათს. ამ დროს უკვე აუ­ცი­ლე­ბე­ლია მი­მარ­თოთ სას­წრა­ფო სა­მე­დი­ცი­ნო სამ­სა­ხურს ან პი­რად პე­დი­ატრს. ზო­გა­დად, რო­დე­საც ბავ­შვის მუც­ლის ტკი­ვი­ლი გრძელ­დე­ბა 2 სა­ათ­ზე მეტ ხანს და აქვს მუდ­მი­ვი ხა­სი­ა­თი, სა­მე­დი­ცი­ნო და­წე­სე­ბუ­ლე­ბა­ში მი­მარ­თვა აუ­ცი­ლე­ბე­ლია.

აპენ­დი­ცი­ტის სიმპტო­მე­ბი ასე­ვე მო­ი­ცავს და­ბალ სი­ცხი­ა­ნო­ბას, გუ­ლის­რე­ვას შეგ­რძნე­ბას პირ­ღე­ბი­ნე­ბით ან მის გა­რე­შე, უმა­დო­ბას, სი­სუს­ტეს. ბავ­შვი, რო­გორც წესი, წევს მარ­ჯვე­ნა გვერ­დზე და არ სურს სი­ა­რუ­ლი. სა­ზო­გა­დო­ე­ბა­ში გავ­რცე­ლე­ბუ­ლი­ა­აზ­რი რომ აპენ­დიქ­სის ან­თე­ბის დროს ბავ­შვს მარ­ჯვე­ნა ფეხი უკავ­დე­ბა. თუმ­ცა ეს ინ­დი­ვი­დუ­ა­ლუ­რია და ყო­ველ­თვის ასე არ ხდე­ბა.

აქვე მინ­და ერთ მნიშ­ვნე­ლო­ვან სა­კი­თხსაც შე­ვე­ხო, მუც­ლის ტკი­ვი­ლის დროს ბავ­შვს ხში­რად­თვით­ნე­ბუ­რად უკე­თე­ბენ ოყნას, რაც მი­უ­ღე­ბე­ლი პრაქ­ტი­კაა. რე­ა­ლუ­რად ოყნა საკ­მა­ოდ სე­რი­ო­ზუ­ლი სა­მე­დი­ცი­ნო პრო­ცე­დუ­რაა.დიდი ყუ­რა­დღე­ბა უნდა მი­ექ­ცეს, რო­გორ და რითი კეთ­დე­ბა. რო­გორც წესი ბი­ნა­ზე ოყნას აკე­თე­ბენ ჩვე­უ­ლებ­რი­ვი ონ­კა­ნის წყლით ან ჰი­პერ­ტო­ნუ­ლი (მა­რი­ლი­ა­ნი) წყლით, რაც სა­მე­დი­ცი­ნო თვალ­საზ­რი­სით რე­კო­მენ­დე­ბუ­ლი არაა. ამ დროს ყვე­ლა­ზე უსაფრ­თხო ფი­ზი­ო­ლო­გი­უ­რი ხსნა­რია. თუმ­ცა კი­დევ ერთხელ აღ­ვნიშ­ნავ, რომ უმ­ჯო­ბე­სია ოყნა გა­კეთ­დეს სა­მე­დი­ცი­ნო და­წე­სე­ბუ­ლე­ბა­ში ექი­მის რე­კო­მენ­და­ცი­ით და არა თვით­ნე­ბუ­რად სახ­ლში, რად­გან არას­წო­რად გა­კე­თე­ბულ­მა ოყნამ იმ­დე­ნად სე­რი­ო­ზუ­ლი გარ­თუ­ლე­ბა შე­იძ­ლე­ბა გა­მო­იწ­ვი­ოს რომ შემ­თხვე­ვა ფა­ტა­ლუ­რა­დაც კი დას­რულ­დეს.

რა ხდე­ბა, რო­დე­საც ამ სიმპტო­მე­ბის და­ფიქ­სი­რე­ბის დროს არ ხდე­ბა დრო­უ­ლი მი­მარ­თვა სტა­ცი­ო­ნარ­ში?

სამ­წუ­ხა­როდ, ასე­თი შემ­თხვე­ვე­ბი ძა­ლი­ან ხში­რია. დაგ­ვი­ა­ნე­ბის დროს ხდე­ბა აპენ­დიქ­სის პერ­ფო­რა­ცია ანუ გა­ხეთ­ქვა, ვი­თარ­დე­ბა საკ­მა­ოდ მძი­მე და­ა­ვა­დე­ბა პე­რი­ტო­ნი­ტი - მუც­ლის ფა­რის ან­თე­ბა.მას მრა­ვა­ლი გარ­თუ­ლე­ბა შე­იძ­ლე­ბა მოჰ­ყვეს, მათ შო­რის სეფ­სი­სიც. ამ დროს ბავ­შვს უკვე სჭირ­დე­ბა ინ­ტენ­სი­უ­რი თე­რა­პია და ძა­ლი­ან ძლი­ე­რი, ფარ­თო სპექტრის ან­ტი­ბი­ო­ტი­კე­ბით მკურ­ნა­ლო­ბა. სწო­რედ ამი­ტომ აქვს გა­დამ­წყვე­ტი მნიშ­ვნე­ლო­ბა­მუც­ლის ტკი­ვი­ლის და აღ­ნიშ­ნუ­ლი სიმპტო­მე­ბის და­ფიქ­სი­რე­ბი­სასკლი­ნი­კა­შიდ­რო­უ­ლად მი­მარ­თვას.პე­რი­ტო­ნი­ტის გან­ვი­თა­რე­ბის დრო ინ­დი­ვი­დუ­ა­ლუ­რია და ის შე­იძ­ლე­ბა იყოს 10 - 24 სა­ა­თი.

რო­გორ ხდე­ბა აპენ­დი­ცი­ტის დი­აგ­ნოს­ტი­რე­ბა?

ამის­თვის არ­სე­ბობს სხვა­დას­ხვა ტი­პის კვლე­ვა, ვაგ­რო­ვებთ სუ­ბი­ექ­ტურ და ობი­ექ­ტურ მო­ნა­ცე­მებს, რომ­ლე­ბიც დი­აგ­ნო­ზის დას­მა­ში გვეხ­მა­რე­ბა. ზო­გა­დად ჩვენს კლი­ნი­კა­ში ასე­თი სტან­დარ­ტია - ვიდ­რე 100%–ით არ დავ­რწმუნ­დე­ბით, რომ საქ­მე გვაქვს აპენ­დი­ციტ­თან, ოპე­რა­ცი­ას არ ვა­კე­თებთ. ნე­ბის­მი­ერ ჩა­რე­ვას შე­იძ­ლე­ბა გარ­კვე­უ­ლი გარ­თუ­ლე­ბა მოჰ­ყვეს, ამი­ტომ მუც­ლის ტკი­ვი­ლის დროს ხე­ლა­ღე­ბით აპენ­დიქ­ტო­მი­ის­გა­კე­თე­ბა სწო­რი ტაქ­ტი­კა არ არის.

თუ­ე­ქოს­კო­პი­უ­რად მუც­ლის ღრუ­ში ვნა­ხუ­ლობთ თა­ვი­სუ­ფალ სი­თხეს, ესეც მწვა­ვე აპენ­დი­ცი­ტის ერთ–ერთი მი­მა­ნიშ­ნე­ბე­ლია. სი­თხის კონ­სის­ტენ­ცი­ის მი­ხედ­ვი­თაც შეგ­ვიძ­ლია გან­სა­ზღვრა ან­თე­ბა­დია იგი თუ არა. კვა­ლი­ფი­ცი­უ­რი ექოს­კო­პის­ტი სა­ზღვრავს თა­ვად აპენ­დიქ­სის დი­ა­მეტრსაც.თუ იგი 6 მი­ლი­მეტრზე მე­ტია, ესეც ან­თე­ბის მაჩ­ვე­ნე­ბე­ლია.

დრო­უ­ლი მი­მარ­თვი­სას აპენ­დი­ცი­ტის ამოკ­ვე­თა რამ­დე­ნად რთუ­ლი ქი­რურ­გი­უ­ლი ჩა­რე­ვაა?

თუ გვაქვს სა­წყი­სი სტა­დია და დესტრუქ­ცი­უ­ლი ცვლი­ლე­ბე­ბი არ არის და­წყე­ბუ­ლი, ანუ პრო­ცე­სი ჩირ­ქო­ვან ან­თე­ბა­ში არ არის გა­და­სუ­ლი, მა­შინ აპენ­დი­ცი­ტი საკ­მა­ოდ მარ­ტი­ვად იკურ­ნე­ბა ოპე­რა­ცი­უ­ლად. ოპე­რა­ცი­ას და­ახ­ლო­ე­ბით 30–40 წუთი სჭირ­დე­ბა და 2–3 დღის შემ­დეგ პა­ცი­ენ­ტი კლი­ნი­კი­დან ეწე­რე­ბა.

თუმ­ცა, ზო­გა­დად, აპენ­დი­ცი­ტი არც ისე მარ­ტი­ვი და­ა­ვა­დე­ბაა, რო­გორც მას ხში­რად ექი­მე­ბიც და პა­ცი­ენ­ტის მშობ­ლე­ბიც უყუ­რე­ბენ ხოლ­მე. ყო­ფი­ლა შემ­თხვე­ვე­ბი, რო­დე­საც ოპე­რა­ცია 2 სა­ათ­ნა­ხე­ვა­რიც კი გაგ­რძე­ლე­ბუ­ლა. ეს და­მო­კი­დე­ბუ­ლია აპენ­დიქ­სის ლო­კა­ლი­ზა­ცი­ა­ზე.ზოგ­ჯერ საქ­მე გვაქვს მის ატი­პი­უ­რი მდე­ბა­რე­ო­ბას­თან, რაც ტექ­ნი­კუ­რად არ­თუ­ლებს ოპე­რა­ცი­ას და შე­სა­ბა­მი­სად სა­ჭი­რო­ებს მეტ დროს.

აპენ­დიქ­ტო­მია კეთ­დე­ბა რო­გორც ღია წე­სით, ისე ლა­პა­რას­კო­პი­უ­ლად. ორი­ვეს აქვს თა­ვი­სი და­დე­ბი­თი და უარ­ყო­ფი­თი მო­მენ­ტე­ბი.

რო­გო­რია ოპე­რა­ცი­ის შემ­დგო­მი რე­ა­ბი­ლი­ტა­ცია?

თუ გვაქვს მარ­ტი­ვი ფორ­მის მწვა­ვე აპენ­დი­ცი­ტი, მა­შინ რე­ა­ბი­ლი­ტა­ცია ძა­ლი­ან იო­ლია. პა­ცი­ენტს 2 კვი­რის გან­მავ­ლო­ბა­ში ენიშ­ნე­ბა დი­ე­ტა. ხოლო პე­რი­ტო­ნი­ტის გან­ვი­თა­რე­ბის შემ­თხვე­ვა­ში, რე­ა­ბი­ლი­ტა­ცი­ის პრო­ცე­სიც საკ­მა­ოდ ჭი­ა­ნურ­დე­ბა. ინიშ­ნე­ბა ფარ­თო სპექტრის ან­ტი­ბი­ო­ტი­კე­ბი და ხან­გრძლი­ვი დი­ე­ტა, რო­მე­ლიც გა­მო­რი­ცხავს ისეთ საკ­ვებს, რო­მე­ლიც მუც­ლის შე­ბერ­ვას იწ­ვევს და ძნე­ლია მო­სა­ნე­ლებ­ლად. აქვე იზ­რდე­ბა ისე­თი და­ა­ვა­დე­ბის რის­კი, რო­გო­რი­ცაა ნაწ­ლავ­თა შე­ხორ­ცე­ბი­თი გა­უ­ვა­ლო­ბა.

რა ასა­კის ბავ­შვებ­ში გვხვდე­ბა მწვა­ვე აპენ­დი­ცი­ტი ყვე­ლა­ზე ხში­რად?

ყვე­ლა­ზე ხში­რად მწვა­ვე აპენ­დი­ცი­ტი 6–15 წლის ასა­კის ბავ­შვებ­ში გვხვდე­ბა. შემ­თხვე­ვა­თა 70% სწო­რედ ამ პე­რი­ოდ­ზე მო­დის. შე­და­რე­ბით იშ­ვი­ა­თია მწვა­ვე აპენ­დი­ცი­ტი 5 წლამ­დე ასა­კის ბავ­შვებ­ში, თუმ­ცა თუ გვხვდე­ბა, იგი გა­მო­ირ­ჩე­ვა საკ­მა­ოდ მძი­მე მიმ­დი­ნა­რე­ო­ბი­თა და ხში­რი გარ­თუ­ლე­ბე­ბით.

5 წლამ­დე ბავ­შვებ­ში აპენ­დი­ცი­ტი რა­ტომ გვხვდე­ბა იშ­ვი­ა­თად, თუმ­ცა რთუ­ლი ფორ­მით?

5 წლამ­დე ბავ­შვებ­ში აპენ­დიქსს აქვს ძაბ­რის ფორ­მა და შე­სა­ბა­მი­სად მისი დაც­ლა ად­ვი­ლად ხდე­ბა. სწო­რედ ამი­ტო­მა­ცაა მწვა­ვე აპენ­დი­ცი­ტი იშ­ვი­ა­თი ამ ასაკ­ში. მოგ­ვი­ა­ნე­ბით მისი ფორ­მა იც­ვლე­ბა და ყა­ლიბ­დე­ბა გარ­კვე­ულ­ჩი­ხად, რო­მე­ლიც უკვე ვახ­სე­ნეთ ზე­მოთ.

5 წლამ­დე პა­ტა­რებ­ში­ა­პენ­დი­ცი­ტი გან­სა­კუთ­რე­ბით სა­ში­ში და სა­ყუ­რა­დღე­ბოა იმი­ტომ, რომ ვი­თარ­დე­ბა ატი­პი­უ­რად და დი­აგ­ნო­ზის დას­მა შე­და­რე­ბით რთუ­ლია. ბავ­შვი ვერ აფიქ­სი­რებს ტკი­ვი­ლის ლო­კა­ლი­ზა­ცი­ას, ხში­რად არ იძ­ლე­ვა სა­შუ­ა­ლე­ბას გულ­დას­მით ჩა­ტარ­დეს მუც­ლის პალ­პა­ცია.შე­ში­ნე­ბუ­ლია და ძნე­ლად შე­მო­დის კონ­ტაქ­ტში. აქ ბავ­შვთა ქი­რურგს სჭირ­დე­ბა დიდი ტაქ­ტი და მოთ­მი­ნე­ბა, პა­ტა­რა პა­ცი­ენ­ტთან კო­მუ­ნი­კა­ცი­ის დამ­ყა­რე­ბის უნა­რი. მაქ­სი­მა­ლუ­რად უსაფრ­თხო და და­მამ­შვი­დე­ბე­ლი გა­რე­მოს შექ­მნა.

პრო­ცე­სი იწყე­ბა გან­სხვა­ვე­ბუ­ლად - თა­ვი­დან­ვე მუც­ლის ძლი­ე­რი ტკი­ვი­ლით,მა­ღა­ლი სი­ცხით, ღე­ბი­ნე­ბით. ბრმა ნაწ­ლა­ვის არას­წო­რი ფიქ­სა­ცი­ის გამო, აპენ­დიქ­სის მდე­ბა­რე­ო­ბა ატი­პი­უ­რია და მი­ე­მარ­თე­ბა მცი­რე მენ­ჯის­კენ (რაც ზო­გი­ერ­თი მკვლე­ვა­რის აზ­რით არის კი­დე­ვაც ძი­რი­თა­დი მი­ზე­ზი ამ ასაკ­ში მწვა­ვე აპენ­დი­ცი­ტის გან­ვი­თა­რე­ბის) ამი­ტომ ან­თე­ბის შემ­თხვე­ვა­ში აღი­ზი­ა­ნებს შარ­დის ბუშ­ტის უკა­ნა და სწო­რი ნაწ­ლა­ვის ზედა კე­დელს. შე­დე­გად ხში­რია ცის­ტი­ტის და ნაწ­ლავ­თა აშ­ლი­ლო­ბის (დი­ა­რეა) მოვ­ლე­ნე­ბი, რო­მელ­საც სხვა­დას­ხვა და­ა­ვა­დე­ბებს მათ შო­რი­სენ­ტე­რო­ვირუ­სულ ინ­ფექ­ცი­ა­სა­ცუ­კავ­ში­რე­ბენ. ხშირ შემ­თხვე­ვა­ში მკურ­ნა­ლო­ბას იწყე­ბენ ან­ტი­ბი­ო­ტი­კე­ბით, რაც თა­ვის მხრივ შლის ზო­გად კლი­ნი­კურ ფონს და უფრო არ­თუ­ლებს დი­აგ­ნოს­ტი­კას.

სწო­რედ ამ მი­ზე­ზე­ბის გამო ხდე­ბა დაგ­ვი­ა­ნე­ბუ­ლი დი­აგ­ნოს­ტი­კა, რა­მაც შე­იძ­ლე­ბამ­ძი­მე შე­დე­გის წი­ნა­შე დაგ­ვა­ყე­ნოს.

ამი­ტომ, კი­დევ ერთხელ ხაზ­გას­მით ვი­მე­ო­რებ -2 სა­ათ­ზე მეტ ხანს გა­ხან­გრძლი­ვე­ბუ­ლი მუც­ლის ტკი­ვი­ლის დროს აუ­ცი­ლებ­ლად უნდა მი­მარ­თეთ ექიმს. არ მის­ცეთ პა­ცი­ენტს ან­ტი­ბი­ო­ტი­კე­ბი, ტკი­ვილ­გა­მა­ყუ­ჩე­ბე­ლი პრე­პა­რა­ტე­ბი, არ გა­უ­კე­თოთ ოყნა ექი­მის რე­კო­მენ­და­ცი­ის გა­რე­შე და ამ სინ­დრომს ზო­გა­დად მეტი სე­რი­ო­ზუ­ლო­ბით მო­ვე­კი­დოთ რო­გორც მშობ­ლე­ბი ასე­ვე ექი­მე­ბიც.გი­სურ­ვებთ ჯან­მრთე­ლო­ბას მთელ ოჯახს!

კონ­სულ­ტა­ცი­ა­ზე ჩა­სა­წე­რად და­უ­კავ­შირ­დით ნიუ ჰოს­პი­ტალსს 2 190 190