70-წლიანი ისტორია გრძელდება - „აია“, პირველი ქართული ბრენდული ლუდი დაბრუნდა

„ისტორია არის ის, რასაც სხვა ადამიანი თავისი წარსული გამოცდილების შესახებ გვიამბობს“ - ეს ლექსიკონში სიტყვა „ისტორიის“ ერთ-ერთი განმარტებაა.

სხვა ადამიანები კი ვინც ჩვენს უახლეს წარსულს ქმნიან ჩვენი მამები, დედები, ბებიები და ბაბუები არიან. სწორედ ამიტომ არის ჩვენთვის ძვირფასი ის, რასაც ისინი ქმნიდნენ, რაც მათთვის მნიშვნელოვანი იყო, რაც მათ ბედნიერ წლებს უკავშირდება.

„აია“-ს დაბრუნებაც ამიტომ უკავშირდება წარსულის ბედნიერი და ხალისიანი წლების გახსენებას და ძველ და ახალ თაობას შორის ახალი, უფრო მჭიდრო კავშირის გაბმას.

საბჭოთა მარწუხებში მოქცეულ ქვეყანაში „აია“ თვითმყოფადობის, თავისუფლების ერთ-ერთი გამოხატულება იყო. ქვეყანაში, რომელიც „საბჭოთა სოციალისტურ რესპუბლიკად“ იწოდებოდა, სადაც არ არსებობდა ბრენდი და ბიზნესი, 1953 წელს ქუთაისელმა მეწარმემ რევაზ დვალიშვილმა ლუდის ჩამოსხმა დაიწყო და სახელიც კი უწოდა, რაც ამ პერიოდში, ფაქტობრივად, საბჭოთა იდეოლოგიის არაღიარების ტოლფასი იყო.

მიუხედავად იმისა, რომ მაშინ ყველაფერი განსხვავებული მიუღებელი იყო, რევაზ დვალიშვილმა ლუდი მაღაზიებში „ქუთაისური ლუდის“ (როგორც მაშინ ლუდებს უწოდებდნენ, ჩამოსხმის ადგილის მიხედვით) სახელით კი არ შეიტანა, არამედ ცენზურის მიუხედავად, უწოდა „აია“. ამ სახელის დარქმევიდან 70 წლის შემდეგ კი ერთ ადამიანსაც ვერ ნახავთ, ვისაც ის გასინჯული აქვს და მისი გემო არ ახსოვს.

გასაბჭოებულ ქვეყანაში ლუდის პირველი ქართული ბრენდი გამოჩნდა, რომელიც ჯერ ქუთაისელებისთვის, შემდეგ კი თბილისისა და ქვეყნის სხვა მხარეებისთვის ერთგვარად, სილაღესა და თავისუფლების გამოხატულებასთან ასოცირდებოდა. მეგობრებთან, ახლობლებთან, ნათესავებთან ერთად „აიას“ თანხლებით შეკრება ერთგვარ სოციალურ ქცევად იქცა 60-იანი წლების საქართველოში, რომელიც საბჭოთა „რეფორმებისგან“ უმძიმეს წნეხს განიცდიდა.

„ქუთაისური ლუდი „აია“ ჩემს ყველაზე საყვარელ ასაკს და პერიოდს უკავშირდება. მე-3 სკოლაში ვსწავლობდით. ჩვენს წინ კაფეტერია იყო, სადაც ჩამოსასხმელი ლუდი „აია“ იყიდებოდა. მე-10 კლასში ვიქნებოდით, როცა ბიჭები ჩუმ ჩუმად ვეპარებოდით „აკრძალულ ხილს“, უხ ისე გემრიელად მახსოვს...თან ეს ჩემი პირველი შეხება იყო ლუდთან და ერთგვარ თავისუფლების სიმბოლოს წარმოადგენდა ჩემთვის.

შემდეგ გავიზარდეთ. ქუთაისში როკ-მუსიკის კონცერტებზე დავდიოდით. მაშინ უკვე „აია“ ჩვენი ახალგაზრდობის ალკოჰოლი იყო. სხვათა შორის უწყინარი ალკოჰოლი, არავინ არაფერს არ აფუჭებდა მისი დალევის შემდეგ. ახლა მეუბნებიან, რომ კვლავ ჩამოასხამენ „აიასო“- ეს ერთგვარად ჩემი ბავშვობის და სიყმაწვილის დაბრუნებაც იქნება“, - იხსენებს მომღერალი და ჯგუფ „ფრანის“ წევრი გაგა ჩიხლაძე.

ქართული როკ-მუსიკისა და პირველი ქართული ბრენდული ლუდის სამშობლომ ქუთაისმა „აია“ მთელი იმერეთის უსაყვარლეს ბრენდად აქცია. საოცარია, რომ პროდუქტზე, რომელიც თუნდაც გორბაჩოვის პერიოდში საკუთარი სახელით იყიდებოდა, სწორედ სიტყვა „ბრენდის“ გამოყენება შეგვიძლია.

რევაზ დვალიშვილს თავისი საქმე უყვარდა. მწერალი თემურ ლანჩავა იხსენებს, როგორ მოაწყო „აიას“ შემქმნელმა ლუდის ბარი ქუთაისში, სადაც „ქაფქაფა, ოქროსფეროვანი სითხე სტუმრებს ზაფხულის ხვატს ავიწყებდა და მისი ხავრედოვნებით იმორჩილებდა“. თემურ ლანჩავა აღნიშნავს, რომ „აია“ ფაქტობრივად, ქუთაისის ღირსებად იქცა. ადგილობრივები ამაყობდნენ თავიანთი ლუდით.

ის, რაც პოპულარულია, ზეპირსიტყვიერებაზე ყოველთვის პირდაპირ აისახება. შესაბამისად, გაჩნდა სახალხო სლოგანები – იმერული კილოთი ნათქვამი ფრაზები, რომლებიც ბრენდს ქვეყნის მასშტაბით კიდევ უფრო პოპულარულს ხდიდა: „ზაფხულის სიცხე რაია?! როცა გაქვს ლუდი აია?!“, „ნაღდი ლუდი რაია, ნაღდი ლუდია აია!“, „ აია – ძააან კაია“, როგორც ამბობენ, მის დასალევად დედაქალაქიდანაც ხშირად დადიოდნენ და გერმანელი და ჩეხი სტუმრებისთვის მისი დაგემოვნება აუცილებელიც კი ყოფილა.

დრამატურგი რეზო ნაჭყებია ძველი „აია“-ს გემოს იხსენებს: „მართლა კაი ლუდი იყო ,,აია’’. ხომ არის, ზოგ ლუდს მოტკბო გემო დაარტყამს, ამას კი, ცოტა სიმწარე ურტყამდა. მსუბუქად, მარა ეს განსაკუთრებულ გემოს აძლევდა – ამით გამოირჩეოდა სხვა ლუდებისაგან ,,აია’’.მერე კი, ქუთაისში ბიჭები სხვა ლუდებს ვაჯიბრებდით ხოლმე“.

70-იან წლებში ბრენდი იმდენად მოთხოვნადი გახდა, რომ მის „გვირაბს იქით“ გატანა აკრძალული იყო. 80-იანი წლების დასაწყიში კი, ბრენდი გაუჩინარდა, ისევე, როგორც სხვა ბევრი რამ იმ ეპოქაში. მისი დაბრუნების მცდელობა 90-იანი წლების შუაში იყო, სწორედ მაშინ, როცა ბრენდის ნოსტალგიიდან გამომდინარე, მოგონებების მეორე ტალღა წამოვიდა. ამჯერად ბრენდს რევაზ დვალიშვილის შთამომავლობა გაუძღვა, თუმცა ქართველების საყვარელი ლუდი ისევ გაუჩინარდა.

70 წლის შემდეგ, ქართული ლუდის კომპანიამ „აია“-ს დაბრუნება გადაწყვიტა, თუმცა სანამ ამ პროექტს დაიწყებდა, ვისთვის უნდა ეთხოვა, გაეხსენებინა ლუდთან დაკავშირებული მოგონებები, თუ არა რამდენიმე თაობა ქუთაისელებისთვის?!

აღმოჩნდა, რომ ზოგისთვის „აია“ ბავშვობასთან ასოცირდებოდა, ზოგისთვის ახალგაზრდობასთან, მამებთან და ბიძებთან, რომელთაც სამეგობროსთან ერთად „აიას“ დალევა და დროის მხიარულად გატარება უყვარდათ. ეს ბავშვობისა და ახალგაზრდობის გემო კი მათთვის დაუვიწყარი აღმოჩნდა. ამბობენ, რომ „აიას“ იმ სახით დაბრუნება, როგორიც ადრე იყო, ერთგვარად ეროვნული საქმეც კია.

რატომ დააბრუნა „ ქართული ლუდის კომპანიამ“ „აია“?

კომპანიის კომერციული დირექტორი შალვა ჩოჩელი გვიამბობს, რომ „ლუდსახარში ზედაზენის“ გუნდმა ბრენდის აღდგენაზე მუშაობა 2 წლის წინ დაიწყო. მისი ერთ-ერთი ნაწილი იყო იმ პატარა ისტორიების მოძიებაც, რომელიც ჩვენ გიამბეთ.

ისინი, ვინც „აია“-ს ბავშვობიდან, ახალგაზრდობიდან იცნობდა, ამბობდა, რომ ეს იყო „ნაღდი ქართული ლუდი“ და რომ დიდი სიამოვნებით დააგემოვნებდნენ კიდევ ერთხელ, ხოლო მათ, ვისაც „აია“ არასდროს გაესინჯა, ნოსტალგიით საუბრობდნენ ოჯახის წევრებზე, რომელთაც ეს ლუდი ძალიან უყვარდათ.

ლუდის დაბრუნების აღნიშვნა კი მის „სამშობლოში“ - ქუთაისში „ოქროს ჩარდახის“ ეზოში მოეწყო. ქუთათურებისთვის ეს წარსულთან შეხვედრა და მონატრებული გემოს დაბრუნება იყო, ჩვენი ქვეყნისთვის კი ერთ-ერთი უძვირფასესი მონაპოვარის შენარჩუნება.

ამრიგად, პირველი ქართული ლუდის ბრენდი „აია“ მაღაზიების თაროებზე ისევ გამოჩნდა. 70-წლიანი ისტორია კი გრძელდება.