გავ­რცე­ლე­ბუ­ლი მო­საზ­რე­ბა, რომ კო­რო­ნა­ვირუ­სი ბავ­შვე­ბის მი­მართ გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლი ლო­ი­ა­ლო­ბით გა­მო­ირ­ჩე­ვა, შე­საძ­ლოა ეჭვქვეშ დად­გეს. სხვა­დას­ხვა ქვეყ­ნებ­ში ჩა­ტა­რე­ბუ­ლი კვლე­ვე­ბის მი­ხედ­ვით, COVID-19-ს ბავ­შვებ­ში ახა­ლი და რთუ­ლი გა­მოვ­ლი­ნე­ბე­ბი და­ე­მა­ტა და არის ლე­ტა­ლუ­რი შემ­თხვე­ვე­ბიც.

რა ვი­თა­რე­ბაა ამ ეტაპ­ზე ბავ­შვე­ბის კო­რო­ნა­ვირუ­სით ინ­ფი­ცი­რე­ბის თვალ­საზ­რი­სით მსოფ­ლი­ო­სა და სა­ქარ­თვე­ლო­ში - AMBEBI.GE-მ შე­კი­თხვე­ბით ცნო­ბილ პე­დი­ატრს, ინგა მა­მუ­ჩიშ­ვილს მი­მარ­თა.

- რა შე­იც­ვა­ლა ბავ­შვებ­ში კო­რო­ნა­ვირუ­სით ინ­ფი­ცი­რე­ბის თა­ვი­სე­ბუ­რე­ბე­ბის მი­მარ­თუ­ლე­ბით ბოლო პე­რი­ოდ­ში?

- მთე­ლი ამ ხნის გან­მავ­ლო­ბა­ში, ბავ­შვე­ბის მი­მართ ვირუ­სი დამნდო­ბი იყო. სა­ბედ­ნი­ე­როდ, სა­ქარ­თვე­ლო­ში ახ­ლაც ასეა. გვყავს ძა­ლი­ან მცი­რე რა­ო­დე­ნო­ბის ინ­ფი­ცი­რე­ბუ­ლი ბავ­შვი და მათ­ში და­ა­ვა­დე­ბა მსუ­ბუ­ქად მიმ­დი­ნა­რე­ობს. ისე­თი გა­მოვ­ლი­ნე­ბე­ბით, რო­გო­რი­ცაა: ცხვი­რი­დან გა­მო­ნა­დე­ნი, ხვე­ლა, ბრონ­ქი­ტი, არის პნევ­მო­ნი­ე­ბის შემ­თხვე­ვე­ბიც, მაგ­რამ ინ­ტენ­სი­ურ თე­რა­პი­ას მა­ინც არ სა­ჭი­რო­ე­ბენ ასე­თი პა­ცი­ენ­ტე­ბი ჩვენ­თან. იყო ნაწ­ლა­ვუ­რი ინ­ფექ­ცი­ის მცი­რე შემ­თხვე­ვე­ბიც.

თუმ­ცა, იმა­ვეს ვერ ვი­ტყვით მთელ მსოფ­ლი­ო­ზე. ამ მხრივ ვი­თა­რე­ბა შე­იც­ვა­ლა, გა­ი­ზარ­და ლე­ტა­ლო­ბის შემ­თხვე­ვე­ბიც.

- რა ახა­ლი გა­მოვ­ლი­ნე­ბე­ბი და­ე­მა­ტა კო­რო­ნა­ვირუსს ბავ­შვებ­ში და რამ­დე­ნად სა­ში­შია ისი­ნი?

- ბოლო მო­ნა­ცე­მე­ბით აშშ-ში 100-მდე ბავ­შვს, ევ­რო­პა­ში ათე­უ­ლო­ბით ბავ­შვს, კო­რო­ნა­ვირუ­სის ახა­ლი და რთუ­ლი გა­მოვ­ლი­ნე­ნე­ბი აღ­მო­აჩ­ნდათ. კო­რო­ნა­ვირუს­მა გა­მო­იწ­ვია ე.წ. არას­რუ­ლი კა­ვა­სა­კის და­ა­ვა­დე­ბა. კო­რო­ნა­ვირუ­სი გა­მოვ­ლინ­და ამ და­ა­ვა­დე­ბის­თვის და­მა­ხა­სი­ა­თე­ბე­ლი სიმპტო­მე­ბით, მაგ­რამ არას­რუ­ლად. კა­ვა­სა­კის და­ა­ვა­დე­ბა არის ვირუ­სულ-ბაქ­ტე­რი­უ­ლი ინ­ფექ­ცია, საკ­მა­ოდ მძი­მე და­ა­ვა­დე­ბა და მისი გა­მომ­წვე­ვე­ბია სხვა­დას­ხვა ტი­პის ვირუ­სე­ბი: ენ­ტე­რო­ვირუ­სი, გრი­პის ვირუ­სი, ადე­ნო­ვირუ­სე­ბი...

ეს და­ა­ვა­დე­ბა იშ­ვი­ა­თად ვლინ­დე­ბა ხუთ თვემ­დე ასა­კის ბავ­შვებ­ში. იგი აზი­ა­ნებს სის­ხლძარ­ღვებს, მის­თვის და­მა­ხა­სი­ა­თე­ბე­ლია მა­ღა­ლი ცხე­ლე­ბა, გა­მო­ნა­ყა­რი, ტერ­ფე­ბი­სა და ხე­ლე­ბის შე­შუ­პე­ბა, სტო­მა­ტი­ტე­ბი, ტუ­ჩე­ბის გა­მოშ­რო­ბა, დას­კდო­მა, ლიმ­ფუ­რი ჯირ­კვლე­ბის გა­დი­დე­ბა და ა.შ. "კა­ვა­სა­კის და­ა­ვა­დე­ბას" საკ­მა­ოდ მა­ღა­ლი ლე­ტა­ლო­ბა გა­აჩ­ნია.

ზო­გა­დად, COVID-19-ს ახა­სი­ა­თებს მიკ­როტ­რომ­ბე­ბის წარ­მოქ­მნა, მოზ­რდი­ლებ­ში ძა­ლი­ან ხში­რი იყო მიკ­როტ­რომ­ბე­ბით და ტრომ­ბე­ბით გარ­დაც­ვა­ლე­ბის შემ­თხვე­ვე­ბი, რაც კო­რო­ნა­ვირუ­სის­გან არის გა­მოწ­ვე­უ­ლი. სწო­რედ ამი­ტომ მი­იჩ­ნე­ვა, რომ გულ­სის­ხლძარ­ღვთა და­ა­ვა­დე­ბე­ბის მქო­ნე ადა­მი­ა­ნე­ბი უფრო მო­წყვლა­დე­ბი არი­ან. "კა­ვა­სა­კის და­ა­ვა­დე­ბაც" სწო­რედ ამ სის­ხლძარ­ღვებს აზი­ა­ნებს. მან გა­მო­იწ­ვია სის­ტე­მუ­რი და­ა­ვა­დე­ბე­ბი მთელ ორ­გა­ნიზ­მში, გა­მო­იწ­ვია შოკი და სწო­რედ ეს და­ა­ვა­დე­ბა იყო მა­ღა­ლი ლე­ტა­ლო­ბის გა­მომ­წვე­ვი ბავ­შვებ­ში, კო­რო­ნა­ვირუ­სის დროს.

ამის გარ­და, გუ­შინ მე­სა­უბრნენ იტა­ლი­ი­დან ერთ ახალ და სა­ინ­ტე­რე­სო გა­მოვ­ლი­ნე­ბა­ზე, რაც სა­ქარ­თვე­ლო­ში ჯერ არ და­ფიქ­სი­რე­ბუ­ლა. კო­რო­ნა­ვირუ­სის გამო, იტა­ლი­ა­ში ბავ­შვებს დი­ა­რე­ას­თან ერ­თად გა­ნუ­ვი­თარ­დათ კუჭ­ში გას­ვლის ცრუ მო­თხოვ­ნი­ლე­ბე­ბი. რო­დე­საც ბავ­შვი სა­ა­ვად­მყო­ფო­ში გა­და­იყ­ვა­ნეს, ზო­გა­დად კარ­გად გრძნობ­და თავს, ცოტა სი­სუს­ტე ჰქონ­და გან­ვი­თა­რე­ბუ­ლი, რად­გან სი­თხეს კარ­გავ­და. სამი დღე მკურ­ნა­ლობ­დნენ დი­ზენ­ტე­რი­ა­ზე, მე­ო­თხე დღეს ჩა­უ­ტა­რეს ტეს­ტი კო­რო­ნა­ვირუს­ზე და პა­სუ­ხი და­დე­ბი­თი აღ­მოჩ­ნდა. დად­გინ­და, რომ ეს იყო კო­რო­ნა­ვირუ­სის ახა­ლი გა­მოვ­ლი­ნე­ბა.

გა­ო­ცე­ბუ­ლი ვარ ამ აღ­მო­ჩე­ნით. აქამ­დეც დი­ა­რეა ით­ვლე­ბო­და კო­რო­ნა­ვირუ­სის სიმპტო­მად, მაგ­რამ ეს ხში­რი ცრუ გა­ჭინ­თვე­ბი, მცი­რე რა­ო­დე­ნო­ბით ლორ­წოს გა­მო­ყო­ფით, აქამ­დე უც­ნო­ბი იყო და ნამ­დვი­ლად გა­საკ­ვი­რია. ასე­ვე, ახა­ლი გა­მოვ­ლი­ნე­ბაა კო­ნი­უქ­ტი­ვი­ტი, თვა­ლის ლორ­წო­ვა­ნი გარ­სის ან­თე­ბა

ამ­დე­ნად, ბავ­შვებ­ში კო­რო­ნა­ვირუ­სი ატი­პი­უ­რად მიმ­დი­ნა­რე­ობს, ამი­ტომ ნე­ბის­მი­ე­რი გა­მოვ­ლი­ნე­ბის დროს, რაც არ უნდა იყოს ეს, პირ­ველ რიგ­ში ტეს­ტი უნდა გა­კეთ­დეს კო­რო­ნა­ვირუს­ზე, რად­გან ჩვენ არ ვიც­ნობთ ამ ინ­ფექ­ცი­ას, მას ემა­ტე­ბა ახალ-ახა­ლი გა­მოვ­ლი­ნე­ბე­ბი და ნე­ბის­მი­ე­რი სა­ხით შე­იძ­ლე­ბა მოგ­ვევ­ლი­ნოს.

- ისევ შეგ­ვიძ­ლია თუ არა ცალ­სა­ხად ვთქვათ, რომ კო­რო­ნა­ვირუ­სი ბავ­შვე­ბის მი­მართ ლო­ი­ა­ლუ­რია?

- ეს ძა­ლი­ან თა­მა­მად შეგ­ვიძ­ლია ვთქვათ სა­ქარ­თვე­ლო­ზე, მაგ­რამ არა მთელ მსოფ­ლი­ო­ზე. სა­ერ­თო­დაც, მინ­და ხაზი გა­ვუს­ვა, ერთ ცო­ტა­თი უც­ნა­ურ და შე­სას­წავლ სა­კითხს, მაგ­რამ რე­ა­ლო­ბას - რომ კო­რო­ნა­ვირუ­სი ქარ­თვე­ლე­ბის მი­მართ არის ლო­ი­ა­ლუ­რი, რო­გორც სა­ქარ­თვე­ლო­ში, ისე მის ფარ­გლებს გა­რეთ. სა­ინ­ტე­რე­სო ფე­ნო­მე­ნია, რა­ტომ წა­ვი­და სა­ქარ­თვე­ლო­ში კო­რო­ნა­ვირუ­სი ძა­ლი­ან მარ­ტი­ვი მიმ­დი­ნა­რე­ო­ბით? ჩვენ გვე­ში­ნო­და ლო­ჯის­ტი­კის ჩა­მოშ­ლის, სა­მე­დი­ცი­ნო სექ­ტო­რის კო­ლაფ­სის, მაგ­რამ ასე არ მოხ­და.

ჯერ ვერ და­ვა­სა­ხე­ლებ სა­ხელ­სა და გვა­რებს, მაგ­რამ ძა­ლი­ან გავ­ლე­ნი­ან­მა ქარ­თველ­მა მეც­ნი­ე­რებ­მა და­ი­წყეს ამ სა­კი­თხის შეს­წავ­ლა, რა­ტომ არის კო­რო­ნა­ვირუ­სი ქარ­თვე­ლე­ბის მი­მართ ასე ვთქვათ, დამნდო­ბი. ჩა­ტარ­დე­ბა სე­რი­ო­ზუ­ლი კვლე­ვე­ბი, აშშ-ში უკვე და­წყე­ბუ­ლია. ფაქ­ტია, რომ ქარ­თვე­ლე­ბი იშ­ვი­ა­თად ავად­დე­ბი­ან კო­რო­ნა­ვირუ­სით და თუ ავად­დე­ბი­ან, ლე­ტა­ლუ­რი გა­მო­სა­ვა­ლი არის ძა­ლი­ან და­ბა­ლი.

- რას უკავ­შირ­დე­ბა ის, რომ ვე­რა­გი ვირუ­სი ბავ­შვე­ბის მი­მართ შე­და­რე­ბით ლო­ი­ა­ლუ­რია?

- ამას­თან და­კავ­ში­რე­ბით რამ­დე­ნი­მე მო­საზ­რე­ბა არ­სე­ბობს, მე უფრო იქეთ­კენ ვიხ­რე­ბი, რომ ჩვე­ნი ბავ­შვე­ბი ხში­რად ავა­დობ­დნენ, რის გა­მოც მათ შე­ი­ძი­ნეს იმუ­ნი­ტე­ტი. ბავ­შვმა უნდა ია­ვა­დოს გარ­კვე­უ­ლი პე­რი­ო­დუ­ლო­ბით, რათა გა­მო­ი­მუ­შა­ოს იმუ­ნი­ტე­ტი, სხვა­ნა­ი­რად ეს არ მოხ­დე­ბა. იმუ­ნი­ტე­ტის შე­ძე­ნა ხდე­ბა - ვირუ­სუ­ლი და­ა­ვა­დე­ბე­ბით, ხში­რი ავა­დო­ბით და ვაქ­ცი­ნა­ცი­ით.

მე­ო­რე მო­საზ­რე­ბით, ბავ­შვებს ნაკ­ლე­ბად აქვთ გან­ვით­რე­ბუ­ლი ის რე­ცეპ­ტო­რე­ბი, რომ­ლებ­საც კო­რო­ნა­ვირუ­სე­ბი ორ­გა­ნიზ­მში შე­საჭ­რე­ლად იყე­ნე­ბენ, ასე­ვე, არ გა­მოვ­რი­ცხავ, რომ რო­მე­ლი­მე კა­ლენ­და­რუ­ლი ვაქ­ცი­ნა­ცია, იქ­ნე­ბა ეს წი­თე­ლა თუ სხვა, ჯვა­რე­დინ მოქ­მე­დე­ბა­შია კო­რო­ნა­ვირუს­თან და ასუს­ტებს მას. კი­დევ ერთი - ჩვე­ნი ბავ­შვე­ბი ქრო­ნი­კუ­ლი და­ა­ვა­დე­ბე­ბით ნაკ­ლე­ბად ავა­დო­ბენ, მათი ორ­გა­ნიზ­მი არ არის გა­დაღ­ლი­ლი ქრო­ნი­კუ­ლი და­ა­ვა­დე­ბე­ბით და არის უფრო ძლი­ე­რი.

- ზა­ფხუ­ლი მო­დის და მშობ­ლებ­მა და­ი­წყეს იმა­ზე ფიქ­რი, თუ სად წა­იყ­ვა­ნონ შვი­ლე­ბი და­სას­ვე­ნებ­ლად. თქვენ რას ურ­ჩევ­დით - მთას, ზღვას თუ ბარს?

- გავ­რცე­ლე­ბუ­ლია მო­საზ­რე­ბა, თით­ქოს ბავ­შვის წაყ­ვა­ნა დამ­ტვერ­ვის პე­რი­ოდ­ში სხვა­დას­ხვა კუ­რორტზე აუ­ცი­ლე­ბე­ლია. მინ­და ხაზ­გას­მით ვთქვა, რომ ამის არა­ნა­ი­რი მტკი­ცე­ბუ­ლე­ბა არ არ­სე­ბობს, რომ დამ­ტვერ­ვის პრო­ცე­სი ბავ­შვის­თვის სა­სარ­გებ­ლოა. პი­რი­ქით, შე­იძ­ლე­ბა მან ალერ­გი­უ­ლი და­ა­ვა­დე­ბე­ბიც გა­მო­იწ­ვი­ოს. ამი­ტომ, მე მა­ინ­ცდა­მინც არ ვურ­ჩევ­დი მშობ­ლებს ბავ­შვი ასეთ კუ­რორ­ტებ­ზე წა­იყ­ვა­ნონ.

ზო­გა­დად, არ არის აუ­ცი­ლე­ბე­ლი წახ­ვი­დეთ ძვი­რა­დღი­რე­ბულ და ფე­შე­ნე­ბე­ლურ კუ­რორ­ტებ­ზე. ნე­ბის­მი­ე­რი რა­ი­ო­ნი, ან სო­ფე­ლი, სა­დაც უფრო მეტი რეკ­რე­ა­ცი­უ­ლი გა­რე­მოა, ღია სივ­რცეა, მწვა­ნე ბა­ლა­ხია და მეტ-ნაკ­ლე­ბად სუფ­თა ჰა­ე­რი, ბავ­შვის­თვის სა­სარ­გებ­ლოა.

მე მა­ინც ვურ­ჩევ მშობ­ლებს, რომ თავი შე­ი­კა­ვონ წელს ბავ­შვე­ბის ზღვა­ზე წაყ­ვა­ნის­გან

ახლა ტემ­პე­რა­ტუ­რის მა­ტე­ბას­თან ერ­თად კო­რო­ნა­ვირუ­სი და­სუს­ტე­ბა და უკან და­ი­ხევს, ასე­ვე დად­გე­ნი­ლია, რომ წყლით ეს ვირუ­სი არ გა­და­დის, თუმ­ცა მი­უ­ხე­და­ვად ამი­სა, მა­ინც მო­ე­რი­დონ ზღავ­ზე წას­ვლას, რად­გან იქ ხალ­ხმრავ­ლო­ბაა და წე­სე­ბის დაც­ვა გა­ჭირ­დე­ბა. უფრო სოფ­ლებს და რა­ი­ო­ნებს მი­ა­შუ­რონ, რათა ბავ­შვმა გა­ი­ლა­ღოს, ითა­მა­შოს და ენერ­გია და­ხარ­ჯოს.

ყო­ველ­დღი­უ­რად მი­რე­კა­ვენ მშობ­ლე­ბი და მე­უბ­ნე­ბი­ან, რომ მათ შვი­ლებს ჩა­კე­ტილ სივ­რცე­ში ყოფ­ნის გამო ფსი­ქი­კუ­რი პრობ­ლე­მე­ბი შე­ექ­მნათ, ამი­ტომ რაც შე­იძ­ლე­ბა მალე უნდა შე­ვუც­ვა­ლოთ მათ გა­რე­მო და რეკ­რე­ა­ცი­ულ სივ­რცე­ებ­ში გა­ვიყ­ვა­ნოთ.

- შე­მოდ­გო­მი­დან კო­რო­ნა­ვირუ­სის მე­ო­რე ტალ­ღას პროგ­ნო­ზი­რე­ბენ. ამ ფონ­ზე, რამ­დე­ნად მი­ზან­შე­წო­ნი­ლად მი­გაჩ­ნი­ათ პირ­ველ სექ­ტემ­ბერს სკო­ლებ­ში სას­წავ­ლო პრო­ცე­სის გა­ნახ­ლე­ბა?

- ვფიქ­რობ, რომ სექ­ტემ­ბერ­ში სკო­ლე­ბი და­ი­წყე­ბა და უნდა და­ი­წყოს. თუმ­ცა, უნდა მო­ვემ­ზა­დოთ იმის­თვის, რომ პა­რა­ლე­ლუ­რად მო­ი­მა­ტებს ბავ­შვთა და­ინ­ფი­ცი­რე­ბის შემ­თხვე­ვე­ბი, რად­გან ჩა­კე­ტილ სივ­რცე­ში ბევ­რი ბავ­შვის ერ­თად ყოფ­ნა, რაც არ უნდა ნი­ავ­დე­ბო­დეს, ჯერ­ჯე­რო­ბით მა­ინც საფრ­თხის შემ­ცვე­ლია.

შე­მოდ­გო­მის­თვის ვე­ლო­დე­ბით ვირუ­სის მე­ო­რე ტალ­ღას და შემ­დგო­მი ტალ­ღე­ბი აუ­ცი­ლებ­ლად იქ­ნე­ბა. აუ­ცი­ლებ­ლად იქ­ნე­ბა მე­ო­რე ტალ­ღა და მე­ში­ნია, მუ­ტა­ცია არ გა­ნი­ცა­დოს, თუ ეს ასე არ მოხ­და, მა­შინ მომ­დევ­ნო ტალ­ღე­ბი უფრო ნაკ­ლე­ბად სა­ზი­ა­ნო იქ­ნე­ბა. ამი­ტომ, უნდა ვი­ყოთ ყუ­რა­დღე­ბით, ახლა რა მო­ცე­მუ­ლო­ბაც გვაქვს, თუ ასე გაგ­რძელ­და, მა­შინ სექ­ტემ­ბერ­ში სწავ­ლა უნდა და­ი­წყოს, თუ რა­ი­მე გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლად არ გან­ვი­თარ­და შემ­თხვე­ვე­ბი და თუ ჩვენ და­ვი­ცავთ შე­ზღუდ­ვე­ბის მოხ­სნის პა­რა­ლე­ლუ­რად წე­სებს.

მე ვნა­ხე ძა­ლი­ან ცუდი შემ­თხვე­ვე­ბი, რო­დე­საც ახალ­გაზ­რდე­ბი არ ერი­დე­ბი­ან ერ­თმა­ნე­თის გა­და­კოც­ნას, ერთი ბოთ­ლი­დან სვა­მენ და უნიღ­ბოდ, უდის­ტან­ცი­ოდ და­დი­ან. ამან შე­იძ­ლე­ბა ხელი შე­უ­წყოს ვი­თა­რე­ბის გა­უ­ა­რე­სე­ბას. ამ­ბო­ბენ, რომ რა­ი­ო­ნებ­ში ისე იქ­ცე­ვი­ან, თით­ქოს ვირუ­სი სა­ერ­თოდ არ არ­სე­ბობ­დეს, მარ­თა­ლია, ბევ­რგან არ არის გავ­რცე­ლე­ბუ­ლი კო­რო­ნა­ვირუ­სი, მაგ­რამ ეს მა­ინც არ არის სწო­რი. არა­ვინ იცის, რა შე­იძ­ლე­ბა მოხ­დეს, ვის შე­იძ­ლე­ბა ეს­ტუმ­როს და რო­გო­რი სა­ხით კო­რო­ნა­ვირუ­სი.

ამი­ტომ არ გა­დავ­კოც­ნოთ ერ­თმა­ნე­თი, არ ჩა­მო­ვარ­თვათ ხელი, და­ვიც­ვათ დის­ტან­ცია და ძა­ლი­ან ხში­რად ვი­ბა­ნოთ ხე­ლე­ბი 20 წა­მის გან­მავ­ლო­ბა­ში. ეს წე­სე­ბი გარ­კვე­უ­ლი პე­რი­ო­დი უნდა შე­ვი­ნარ­ჩუ­ნოთ და და­ვე­ლო­დოთ სი­ტუ­ა­ცი­ის უკე­თე­სო­ბის­კენ შეც­ვლას!