C ჰე­პა­ტი­ტის ელი­მი­ნა­ცი­ის პროგ­რა­მა სა­ქარ­თვე­ლო­ში 2015 წლის აპ­რილ­ში და­ი­წყო და მი­უ­ხე­და­ვად იმი­სა, რომ ხალ­ხი წლე­ბის გან­მავ­ლო­ბა­ში ელო­დე­ბო­და ამ შე­საძ­ლებ­ლო­ბას, სტა­ტის­ტი­კუ­რი მო­ნა­ცე­მე­ბით უფა­სო მკურ­ნა­ლო­ბის კურ­სი მხო­ლოდ 40%-მა და­ას­რუ­ლა.

და­ა­ვა­დე­ბულ­თა რი­ცხვი შთამ­ბეჭ­და­ვია და 100 ათასს ადა­მი­ან­ზე მეტს აღ­წევს.

გას­ტრო­ენ­ტე­რო­ლო­გი-ჰე­პა­ტო­ლო­გი ჯაბა ზარ­ქუა ამ­ბობს, რომ ვირუ­სის გავ­რცე­ლე­ბის სა­თა­ვე 90-იან წლებ­ში უნდა ვე­ძე­ბოთ.

"C ჰე­პა­ტი­ტის დი­აგ­ნოს­ტი­რე­ბის სიხ­ში­რე გა­ი­ზარ­და C ვირუ­სის ელი­მი­ნა­ცი­ის პროგ­რა­მის ამოქ­მე­დე­ბის შემ­დეგ - 2015 წლის აპ­რი­ლი­დან. მა­ნამ­დე და­ა­ვა­დე­ბის გა­მოვ­ლე­ნას, დი­აგ­ნოს­ტი­კა­სა და მკურ­ნა­ლო­ბას ჰქონ­და არა­სის­ტე­მუ­რი სახე და და­მო­კი­დე­ბუ­ლი იყო მხო­ლოდ ცალ­კე­უ­ლი პა­ცი­ენ­ტე­ბის მო­ტი­ვა­ცი­ა­სა და შე­საძ­ლებ­ლო­ბებ­ზე.

ასევე დაგაინტერესებთ

12:35 / 11-01-2020

ნახევარ მილიარდ ლარზე მეტი ღირებულების C ჰეპატიტის მედიკამენტს ვადა გაუვიდა

რაც შე­ე­ხე­ბა და­ა­ვა­დე­ბის ფარ­თო გავ­რცე­ლე­ბის მი­ზე­ზებს, ეს ალ­ბათ უნდა ვე­ძი­ოთ 90-იანი წლე­ბის და­სა­წყის­ში, რო­დე­საც სრუ­ლად მორღვე­უ­ლი იყო ინ­ფექ­ცი­ის კონ­ტრო­ლის სის­ტე­მა, გა­ნად­გუ­რე­ბუ­ლი იყო სა­მე­დი­ცი­ნო ინფრას­ტრუქ­ტუ­რა, ნაკ­ლე­ბი იყო ცოდ­ნა ამ და­ა­ვა­დე­ბის შე­სა­ხებ, ფარ­თოდ გავ­რცე­ლე­ბუ­ლი გახ­ლდათ ნარ­კო­ტი­კუ­ლი სა­შუ­ა­ლე­ბე­ბის ინექ­ცი­უ­რი მოხ­მა­რე­ბა, არ მოქ­მე­დებ­და უსაფრ­თხო სის­ხლის პროგ­რა­მა და ა.შ.

- გენ­დერუ­ლად რომ დავ­ყოთ, ქა­ლე­ბი რა გზით ავად­დე­ბი­ან და მა­მა­კა­ცე­ბი რა გზით?

- გენ­დერს არ აქვს მნიშ­ვნე­ლო­ბა, რო­დე­საც C ვირუ­სით ინ­ფი­ცი­რე­ბა­ზე ვსა­უბ­რობთ. ქა­ლი­სა და მა­მა­კა­ცის შემ­თხვე­ვა­შიც, და­ა­ვა­დე­ბა გა­და­ე­ცე­მა ცალ­სა­ხად სის­ხლის გზით, რაც იმას ნიშ­ნავს რომ ერთი ინ­ფი­ცი­რე­ბუ­ლი ადა­მი­ა­ნის სის­ხლი უნდა მოხ­ვდეს მე­ო­რე ადა­მი­ა­ნის ორ­გა­ნიზ­მში.

სის­ხლის გა­და­ცე­მა სხვა­დას­ხვა გზით შე­იძ­ლე­ბა მოხ­დეს: ჰე­მოტ­რანსფუ­ზია (სის­ხლის გა­დას­ხმა), დე­დი­დან შვილ­ზე გა­და­ცე­მა მშო­ბი­ა­რო­ბის მო­მენ­ტში, ნარ­კო­ტი­კე­ბის ინექ­ცი­უ­რი და ინ­ტრა­ნა­ზა­ლუ­რი გზით მოხ­მა­რე­ბა, არას­ტე­რი­ლუ­რი სა­მე­დი­ცი­ნო მა­ნი­პუ­ლა­ცი­ე­ბი, არას­ტე­რი­ლუ­რი ეს­თე­ტი­კუ­რი პრო­ცე­დუ­რე­ბი და სქე­სობ­რი­ვი კონ­ტაქ­ტი. ჩა­მოთ­ვლი­ლი გზე­ბი­დან, ზო­გან მეტი ალ­ბა­თო­ბაა C ვირუ­სის გა­და­ცე­მი­სა და ზო­გან - ნაკ­ლე­ბი.

- ქა­ლე­ბის შემ­თხვე­ვა­ში შე­საძ­ლოა ერთ-ერთი გავ­რცე­ლე­ბუ­ლი მი­ზე­ზი სი­ლა­მა­ზის სა­ლო­ნე­ბი იყოს, სა­დაც მა­გა­ლი­თად, ფრჩხი­ლებს იკე­თე­ბენ?

- არ მაქვს მო­ნა­ცე­მე­ბი ამის შე­სა­ხებ, მყა­რი და სან­დო სტა­ტის­ტი­კუ­რი კვლე­ვე­ბის გა­რე­შე კი მსგავ­სი დას­კვნე­ბის გა­კე­თე­ბა მარ­ჩი­ე­ლო­ბას და­ემ­სგავ­სე­ბა.

- სიმპტო­მა­ტი­კა და მდგო­მა­რე­ო­ბის დამ­ძი­მე­ბა სქე­სის მი­ხედ­ვით თუ არის გან­სხვა­ვე­ბუ­ლი?

- კარ­გი კი­თხვაა. კვლე­ვე­ბის მი­ხედ­ვით, და­ა­ვა­დე­ბის პროგ­რე­სი­რე­ბის რისკ-ფაქ­ტო­რი სქე­სი­ცაა: მა­მა­კა­ცებ­ში უფრო პროგ­რე­სი­რებს ეს და­ა­ვა­დე­ბა, ვიდ­რე ქა­ლებ­ში.

- გან­კუ­რე­ბის შემ­თხვე­ვა­ში რა ხდე­ბა, იც­ვლე­ბა თუ არა პა­ცი­ენ­ტის ცხოვ­რე­ბის წესი, რა რისკ-ფაქ­ტო­რე­ბი ახ­ლავს თუნ­დაც მკურ­ნა­ლო­ბის პრო­ცესს?

- გან­კურ­ნე­ბულ პა­ცი­ენ­ტებ­ზე სა­სა­უბ­როდ, ორ დიდ ჯგუ­ფად უნდა დავ­ყოთ ისი­ნი.

ერთი ჯგუ­ფია პა­ცი­ენ­ტე­ბი, რომ­ლებ­საც ჰქონ­დათ ქრო­ნი­კუ­ლი C ჰე­პა­ტი­ტი ღვიძ­ლის სა­ყუ­რა­დღე­ბო და­ზი­ა­ნე­ბის ან ღვიძ­ლის სხვა თან­მხლე­ბი პა­თო­ლო­გი­ე­ბის გა­რე­შე (მაგ.: გა­ცხი­მოვ­ნე­ბის, ქრო­ნი­კუ­ლი B ჰე­პა­ტი­ტის და ა.შ.). ასე­თი პა­ცი­ენ­ტე­ბი C ვირუ­სის გა­ნად­გუ­რე­ბის შემ­დეგ ით­ვლე­ბი­ან ჰე­პა­ტო­ლო­გი­უ­რი კუ­თხით ჯან­მრთელ ადა­მი­ა­ნე­ბად და რე­გუ­ლა­რუ­ლი ჰე­პა­ტო­ლო­გი­უ­რი მეთ­ვალ­ყუ­რე­ო­ბა და ცხოვ­რე­ბის წე­სის სპე­ცი­ფი­უ­რი მო­დი­ფი­კა­ცია არ სჭირ­დე­ბათ.

მე­ო­რე ჯგუ­ფია პა­ცი­ენ­ტე­ბი, რომ­ლებ­საც ჰქონ­დათ ქრო­ნი­კუ­ლი C ჰე­პა­ტი­ტი ღვიძ­ლის სა­ყუ­რა­დღე­ბო და­ზი­ა­ნე­ბით, მით უმე­ტეს ღვიძ­ლის ცი­რო­ზით ან ღვიძ­ლის სხვა თან­მხლე­ბი პა­თო­ლო­გი­ე­ბით (მაგ.: გა­ცხი­მოვ­ნე­ბით, ქრო­ნი­კუ­ლი B ჰე­პა­ტი­ტით და ა.შ.). ასეთ პა­ცი­ენ­ტებს C ვირუ­სის გა­ნად­გუ­რე­ბის შემ­დეგ ესა­ჭი­რო­ე­ბათ ჰე­პა­ტო­ლო­გი­უ­რი მეთ­ვალ­ყუ­რე­ო­ბა, რად­გან C ვირუ­სი მათი ერთ-ერთი ღვიძ­ლის პრობ­ლე­მა გახ­ლდათ და არა - ერ­თა­დერ­თი. ცხა­დია, მათი ცხოვ­რე­ბის წე­სიც იც­ვლე­ბა ღვიძ­ლის და­ზი­ა­ნე­ბი­სა თუ თან­მხლე­ბი და­ა­ვა­დე­ბის ხა­რის­ხის გათ­ვა­ლის­წი­ნე­ბით.

რაც შე­ე­ხე­ბა მკურ­ნა­ლო­ბის თან­მხლებ რის­კებს, C ვირუ­სის სა­წი­ნა­აღ­მდე­გო თე­რა­პია ახა­ლი თა­ო­ბის ან­ტი­ვირუ­სუ­ლი მე­დი­კა­მენ­ტე­ბით არის ძა­ლი­ან უსაფრ­თხო. მკურ­ნა­ლო­ბის დროს ყვე­ლა­ზე ხში­რი გვერ­დი­თი მოვ­ლე­ნა გახ­ლავთ მსუ­ბუ­ქად გა­მო­ხა­ტუ­ლი თა­ვის ტკი­ვი­ლი და სა­ერ­თო სი­სუს­ტე, მეტი არა­ფე­რი.

- მახ­სოვს, ერთხელ მო­უ­წო­დეთ სა­სუ­ლი­ე­რო პი­რებს, რომ მრევ­ლის­თვის ეთ­ქვათ, ემ­კურ­ნა­ლათ... რამ გა­მო­იწ­ვია უნ­დობ­ლო­ბა პა­ცი­ენ­ტებ­ში?

- ჩვენს სა­ზო­გა­დო­ე­ბა­ში სა­სუ­ლი­ე­რო პი­რე­ბი დიდი ავ­ტო­რი­ტე­ტით სარ­გებ­ლო­ბენ, რაც უპ­რი­ა­ნი იქ­ნე­ბო­და პა­ცი­ენ­ტე­ბის სა­კე­თილ­დღე­ოდ გა­მო­ყე­ნე­ბუ­ლი­ყო, რად­გან C ჰე­პა­ტი­ტი ხომ „ჩვე­უ­ლებ­რი­ვი“ და­ა­ვა­დე­ბა არაა და ამა­ში აი, რას ვგუ­ლის­ხმობ:

C ჰე­პა­ტი­ტი წლე­ბის გან­მავ­ლო­ბა­ში ჩვე­ნი მძი­მე სო­ცი­ა­ლუ­რი ყო­ფის ერთ-ერთი აუ­ცი­ლე­ბე­ლი ატ­რი­ბუ­ტი გახ­ლდათ. ამ და­ა­ვა­დე­ბის გამო ადა­მი­ა­ნე­ბი იძუ­ლე­ბუ­ლე­ბი იყ­ვნენ და­სავ­ლე­თის გან­ვი­თა­რე­ბულ ქვეყ­ნებ­ში დევ­ნი­ლის სტა­ტუ­სის მი­სა­ღე­ბად გა­ხიზ­ნუ­ლიყ­ვნენ, რათა მკურ­ნა­ლო­ბა­ზე ხელ­მი­საწ­ვდო­მო­ბა ჰქო­ნო­დათ.

C ვირუ­სის მკურ­ნა­ლო­ბა, გარ­და გვერ­დი­თი მოვ­ლე­ნე­ბი­სა, კავ­შირ­ში იყო დიდ ფი­ნან­სურ პრობ­ლე­მებ­თა­ნაც, რის გა­მოც დიდ ფი­ნან­სურ რის­კებ­ზე უწევ­დათ წას­ვლა ჩვენს თა­ნა­მო­ქა­ლა­ქე­ებს.

2015 წლის აპ­რი­ლი­დან ეს სი­ტუ­ა­ცია შე­იც­ვა­ლა რა­დი­კა­ლუ­რად. C ვირუ­სის ელი­მი­ნა­ცი­ის პრო­ექტს მე პი­რა­დად ვუ­ყუ­რებ რო­გორც დიდ შანსს, რო­მე­ლიც მი­ე­ცა გა­ჭირ­ვე­ბულ ქვე­ყა­ნას ჩვე­ნი და­სავ­ლე­ლი მე­გობ­რე­ბის წყა­ლო­ბით და რო­მე­ლიც აუ­ცი­ლებ­ლად უნდა გა­მო­ი­ყე­ნოს ამ ქვე­ყა­ნამ. ამ შან­სის გა­მო­ყე­ნე­ბა­ში კი ყვე­ლამ უნდა მი­ვი­ღოთ გარ­კვე­უ­ლი მო­ნა­წი­ლე­ო­ბა, ამას ხომ არა­ნაკ­ლე­ბი სო­ცი­ა­ლუ­რი მნიშ­ვნე­ლო­ბა აქვს, ვიდ­რე მხო­ლოდ სა­მე­დი­ცი­ნო?!

ექი­მებ­მა - და­უ­ზა­რე­ლი და პა­ტი­ო­სა­ნი შრო­მით, ჟურ­ნა­ლის­ტებ­მა - "ფეიკ ნი­უს­თან" ბრძო­ლით, მღვდლებ­მა და სხვა ავ­ტო­რი­ტე­ტულ­მა ფი­გუ­რებ­მა კი მათი პა­ტი­ვის­მცე­მე­ლი ადა­მი­ა­ნე­ბის­თვის მა­გა­ლი­თე­ბის მი­ცე­მით, უნდა დავძლი­ოთ ამ და­ა­ვა­დე­ბის მა­სობ­რი­ვი გავ­რცე­ლე­ბა ქვე­ყა­ნა­ში. ასე ვხე­დავ მე ამ პრო­ცესს თუ გვინ­და რომ 150 ათა­სი ადა­მი­ა­ნის 25-30% ღვიძ­ლის ცი­რო­ზი­თა და ჰე­პა­ტო­ცე­ლუ­ლუ­რი კარ­ცი­ნო­მით სიკ­ვდი­ლის­გან ვიხ­სნათ.

- ალ­კოჰო­ლის გარ­და, კი­დევ რამ შე­იძ­ლე­ბა გა­მო­იწ­ვი­ოს მდგო­მა­რე­ო­ბის გა­უ­ა­რე­სე­ბა იმ პა­ცი­ენ­ტებ­ში, რომ­ლებ­საც ვირუ­სი აქვთ?

- ჭაბ­მა წო­ნამ, სიმ­სუქ­ნემ. ალ­კოჰოლ­თან ერ­თად, სიმ­სუქ­ნე და­მო­უ­კი­დე­ბე­ლი რისკ-ფაქ­ტო­რია და­ა­ვა­დე­ბის პროგ­რე­სი­რე­ბი­სა და ღვიძ­ლის სხვა და­ა­ვა­დე­ბის გა­ჩე­ნი­სა, რა­საც ჰქვია ღვიძ­ლის არა­ალ­კოჰო­ლუ­რი ცხი­მო­ვა­ნი და­ა­ვა­დე­ბა.

- რო­დე­საც ქალი ვირუ­სის მა­ტა­რე­ბე­ლია, რა რის­კებ­თან არის და­კავ­ში­რე­ბუ­ლი ორ­სუ­ლო­ბა, მშო­ბი­ა­რო­ბა?

- მინ­და, ინ­ფი­ცი­რე­ბულ ორ­სულ ქა­ლე­ბამ­დე, რამ­დე­ნი­მე მკა­ფიო გზავ­ნი­ლი მი­ვი­ტა­ნო მათ და­სამ­შვი­დებ­ლად. ზო­გა­დად, C ვირუ­სის გა­მოკ­ვლე­ვა და გა­ნად­გუ­რე­ბა ორ­სუ­ლო­ბამ­დეა სა­სურ­ვე­ლი, ცხა­დია, თუმ­ცა თუ ორ­სუ­ლო­ბის დროს გი­თხრეს, რომ C ვირუ­სით ხართ ინ­ფი­ცი­რე­ბუ­ლი და აქამ­დე ეს არ იცო­დით, აუ­ცი­ლებ­ლად მი­დით ექიმ­თან, ჩა­ი­ტა­რეთ გა­მოკ­ვლე­ვე­ბი და დარ­წმუნ­დით, რომ ღვიძ­ლი არ არის მძი­მედ და­ზი­ა­ნე­ბუ­ლი, რო­გორც ხდე­ბა ინ­ფი­ცი­რე­ბუ­ლი ორ­სუ­ლე­ბის ექ­სტრე­მა­ლურ უმე­ტე­სო­ბა­ში.

მას შემ­დეგ, რაც დარ­წმუნ­დე­ბით რომ თქვენს სი­ცო­ცხლეს საფრ­თხე არ ემუქ­რე­ბა, მშვი­დად გა­აგ­რძე­ლეთ გი­ნე­კო­ლო­გი­უ­რი მეთ­ვალ­ყუ­რე­ო­ბა და გახ­სოვ­დეთ, რომ C ვირუ­სი თქვე­ნი ორ­სუ­ლო­ბის მიმ­დი­ნა­რე­ო­ბა­ზე დიდ გავ­ლე­ნას არ მო­ახ­დენს - არც მშო­ბი­ა­რო­ბის გზა შე­იც­ვლე­ბა ვირუ­სის გამო და არც და­მა­ტე­ბი­თი მე­დი­კა­მენ­ტე­ბი და­გე­ნიშ­ნე­ბათ ორ­სუ­ლო­ბის დროს.

ცუდი ამ­ბა­ვი ისაა, რომ მი­უ­ხე­და­ვად მშო­ბი­ა­რო­ბის გზი­სა (სა­კე­ის­რო იქ­ნე­ბა ეს თუ ფი­ზი­ო­ლო­გი­უ­რი), მა­ინც არ­სე­ბობს ნა­ყო­ფის ინ­ფი­ცი­რე­ბის მცი­რე რის­კი (და­ახ­ლო­ვე­ბით 3-5%-ის ფარ­გლებ­ში). არც ამა­ზე ინერ­ვი­უ­ლოთ - ინ­ფი­ცი­რე­ბის შემ­თხვე­ვა­შიც კი, კვლე­ვე­ბი ცხად­ყოფს რომ ჩვილ­თან ეს და­ა­ვა­დე­ბა მყი­სი­ერ პრობ­ლე­მებს პრაქ­ტი­კუ­ლად არ ქმნის!

რო­დე­საც იმ­შო­ბი­ა­რებთ და მზად იქ­ნე­ბით მკურ­ნა­ლო­ბის­თვის, მი­მარ­თეთ ჰე­პა­ტო­ლოგს და მშვი­დად და წყნა­რად გა­ა­ნად­გუ­რეთ C ვირუ­სი იმ პე­რი­ოდ­ში თქვენს ხელთ არ­სე­ბუ­ლი სა­შუ­ა­ლე­ბე­ბით. დღეს არ­სე­ბუ­ლი მე­დი­კა­მენ­ტე­ბით ორ­სუ­ლო­ბის დროს მკურ­ნა­ლო­ბა არ შე­იძ­ლე­ბა და ორ­სუ­ლო­ბის დროს მოც­დაც ამი­თაა გან­პი­რო­ბე­ბუ­ლი.

- რო­გორც ქა­ლებ­ში, ასე­ვე მა­მა­კა­ცებ­ში, მკურ­ნა­ლო­ბი­დან რამ­დენ ხან­ში შე­იძ­ლე­ბა შვი­ლის ყოლა გა­და­წყვი­ტონ?

- ახა­ლი თა­ო­ბის მე­დი­კა­მენ­ტე­ბით მკურ­ნა­ლო­ბის დროს, და­ფეხ­მძი­მე­ბა არ არის რე­კო­მენ­დე­ბუ­ლი. მაქ­სი­მა­ლუ­რი მოც­დის პე­რი­ო­დი კი მკურ­ნა­ლო­ბის დას­რუ­ლე­ბი­დან 6 თვეა.