რატომ არის შეუძლებელი სრულიად ჯანსაღი ხორცის ვიზუალურად ამოცნობა და რა პროცედურების დაცვით უნდა იყოს ის წარმოებული?

წლიდან წლამდე, სახელმწიფო ხორცისა და ხორცპროდუქტების უვნებლობის სტანდარტებს ამკაცრებს, თუმცა რისკები მაინც არსებობს და ის განსაკუთრებით, დღესასწაულების დროს იზრდება.

ცოტა ხნის წინ, სურსათის ეროვნულმა სააგენტომ FAO-სთან ერთად, მალფუჭებადი პროდუქციის შეძენა-რეალიზაციასთან დაკავშირებით, გამაფრთხილებელი განცხადებაც გაავრცელა.

სურსათის ეროვნული სააგენტო და „გაეროს სურსათისა და სოფლის მეურნეობის ორგანიზაცია“ (FAO) მომხმარებელს მოუწოდებენ, არ შეიძინოს მაღალი რისკის სურსათი - ხორცის, თევზისა და რძის პროდუქტები ისეთ ადგილებში, სადაც არ არის დაცული შენახვისა და რეალიზაციის პირობები.

მათი ინფორმაციით, გასაყიდი ხორცის ეტიკეტზე დატანილი უნდა იყოს შემდეგი ინფორმაცია: მწარმოებლის დასახელება, სასაკლაოს აღიარების ნომერი, დამზადების თარიღი და საათი; სურსათის დასახელება; თუ ხორცი მიღებულია საქართველოში დაბადებული, გაზრდილი ცხოველისგან, ეტიკეტზე მითითებული უნდა იყოს ცხოველის საიდენტიფიკაციო საყურე ნიშნის ნომერი, ხოლო თუ ხორცი იმპორტირებულია, ეტიკეტზე მითითებული უნდა იყოს იმპორტიორი ქვეყნის დასახელება.

ასევე, ხორცი უნდა ინახებოდეს სუფთა, დახურულ მაცივარში, შესაბამისი ტემპერატურული რეჟიმის დაცვით, რომელიც განსაზღვრულია არაუმეტეს +6 გრადუსისა, ხოლო მისი შენახვის ვადა არის 48 საათი.

ამასთან, "საქართველოს სტრატეგიული კვლევებისა და განვითარების ცენტრის“ ვებ-გვერდზე momxmarebeli.ge მუდმივად თავსდება ინფორმაცია იმის შესახებ, თუ დაავადებული ცხოველის ან არასათანადო პირობებში განთავსებული ხორცისგან რა დაავადებები შეიძლება გავრცელდეს ადამიანზე.

მათი ინფორმაციით, ზოგ შემთხვევაში, კულინარული დამუშავებით შესაძლებელია, გაფუჭებული ხორცის უსიამოვნო გემო და სუნი გადაიფაროს ან შეინიღბოს (ეს განსაკუთრებით ძეხვს, სოსისსა და სხვა მსგავს ხორცპროდუქტებს ეხება), მაგრამ ეს არ შეამცირებს მავნე ნივთიერებების ზემოქმედებას, რომელიც გაფუჭებულ ხორცში გროვდება.

არასამთავრობო ორგანიზაცია განმარტავს, რომ გაფუჭებულმა ხორცმა შეიძლება უძლიერესი მოწამვლა ან თირკმელებისა და ღვიძლის დაზიანება გამოიწვიოს.

გარდა ამისა, საქონლის ხორცით ადამიანზე შეიძლება გადავიდეს ისეთი დაავადებები, როგორებიცაა ტუბერკულოზი, ბრუცელოზი, ციმბირის წყლული და სხვა, ხორცის სისხლსა და ქსოვილებში მყოფი პარაზიტები.

დღეს, საქართველოს სავაჭრო ობიექტებში გასაყიდად მხოლოდ ვეტერინარულად შემოწმებული ხორცი დაიშვება, თუმცა თუ კონტროლის მექანიზმი თავადაც არ ავამუშავეთ, შეიძლება, დაბალი ხარისხის, არასათანადოდ დამუშავებული პროდუქციის მომხმარებლები აღმოვჩნდეთ.

საერთაშორისოდ აღიარებული სტანდარტების თანახმად, საქონელი უნდა იყოს აღიარებული სურსათის უვნებლობის მიერ და სერტიფიცირებული HAACP, სადაც ყველა ჰიგიენური, რაც გულისხმობს რომ დაცულია და განსაზღვრულია კრიტიკული საკონტროლო წერტილები და საკონტროლო წერტილები როგორც სანიტარული ასევე უვნებლობის მიხედვით.

გარდა ამისა, ცხოველი არ უნდა იყოს დასტრესილი, რადგანაც ეს ხორცზე უარყოფითად აისახება და მის ხარისხზეც ახდენს ზეგავლენას. ამასთან, მომწიფების პერიოდის სწორად განხორციელება უმნიშვნელოვანესი პირობა ხორცის ხარისხიანი წარმოებისთვის, მომწიფების წინ ხდება სისხლისგან დაცლა, რომელიც ხანგრძლივობა სწორედ უნდა განისაზღვროს, მომწიფების პერიოდში ასევე იგულისხმება მისი სამაცივრე მეურნეობაში შენახვა და გაციება ყოველივე ამის შემდგომ ვეტერინარის მიერ გაიცემა ფორმა ორი, რაც დასტურია იმისა, რომ ზემოთ ჩამოთვლილი ყველა პროცესი სწორედ არის განხორციელებული.

არანაკლებ მნიშვნელოვანია, პროდუქტი მაღაზიებში რა პირობებში ინახება რადგანაც პროდუქციის მომწიფების და შენახვის პროცესი სწორედ რეალიზაციის ობიექტებში გრძელდება.

დღეს, ბაზარზე დიდი ოდენობით გაყინული ხორცია წარმოდგენილი, წინასაახალწლო პერიოდში კი იზრდება არასათანადო პირობებში გასაყიდად გამოტანილი ნედლი პროდუქტის რეალიზაციაც. მისმა მოხმარებამ კი შეიძლება, ჩვენს ჯანმრთელობას საფრთხე შეუქმნას.

• როგორ ამოვიცნოთ უვნებელი პროდუქტი?

დღეს, ფიზიკური პირებისგან სარეალიზაციოდ გამზადებულ პროდუქტზე მოთხოვნა ჯერ კიდევ არსებობს, შესაბამისად, რჩება რისკებიც. რაც შეეხება გაყინულ ხორცს, მას მაღაზიების ნაწილში აქტიურად ყიდიან, თუმცა მნიშვნელოვანია, მისი წარმომავლობისა და ვადის შესახებ დეტალური ინფორმაცია გვქონდეს. ასევე, ვიცოდეთ, რომ გამლღვალ ხორცს ნედლი ხორცის სახელით არ ვყიდულობთ და რეალიზატორს შეცდომაში არ შევყავართ.

გაუყინავი ხორცი საღია, თუ მისი ზედაპირი მშრალია; არ არის გაშავებული; ახლადგაჭრილი სველია, მაგრამ არა წებვადი, მისი კონსისტენცია დრეკადი და ელასტიურია; სახსრების ზედაპირი თეთრი და მბზინავია, მყესები კი ელასტიური და მკვრივი. გაყინულ და შემდეგ გამლღვალ ხორცს სისველე და არაელასტიურობა ახასიათებს. ამასთან, თუ ხორცის ქვეშ სითხის მოვარდისფრო გუბურაა, ეს ნიშნავს, რომ გაალღვეს და ნედლ ხორცად ასაღებენ.

ასევე, უნდა გავითვალისწინოთ ქათმის ხორცის სწორად შერჩევის წესებიც - ახალგაზრდა ფრინველის კანი მკრთალად გაყვითლებულია, მისი ფეხები დაფარულია წვრილი ქერცლით.

თუ ამ წესებს დეტალურად მიყვებით და გგონიათ, რომ უსაფრთხო პროდუქტის მომხმარებლები ხართ, იმედი უნდა გაგიცრუოთ, რადგან მხოლოდ ჩამოთვლილი ინსტრუქციები ვერ დაგვიცავს არაჯანსაღი ხორცის მოხმარებისგან.პროდუქტის შეფასების მიმართულებით მომხმარებლის დაბალ ინფორმირებულობაზე მეტყველებს FAO-ს მიერ ჩატარებული ბოლო კვლევა, რომლის შედეგებიც სწორედ ორი დღის წინ გახდა ცნობილი.

იმისათვის, რომ ცხოველი ან ფრინველი სწრაფად გაიზარდოს და ბაზარზე მოხვდეს, მას მთელ რიგ მედიკამენტებს, ხშირად ანტიბიოტიკებს აძლევენ.

ანტიბიოტიკები კი ხორცის თერმული დამუშავების პროცესსაც უძლებენ და მისი მიღების შემდეგ, ჩვენს ორგანიზმში ხვდებიან. ასეთი ხორცის ხშირად მოხმარება კი ანტიბიოტიკებისადმი რეზისტენტობას იწვევს, რაც თავის მხრივ, ვირუსებთან და დაავადებებთან ბრძოლის პროცესში ხელისშემშლელი ფაქტორია.

• ხორცპროდუქტები

სოსისი, ძეხვი, სარდელი, ნახევარფაბრიკატები - ეს იმ პროდუქციის ჩამონათვალია, რომელზეც უარს ვერ ვამბობთ, თუმცა ვიცით, რომ მათი სწორად შერჩევა რთულია.

ხორპროდუქტების წარმოებაში, განსაკუთრებით კი ძეხვეულში პრობლემას წარმოადგენს ის მინარევები და კონსერვანტები, რომლებსაც თვალით ვერ ვამჩნევთ, თუმცა ორგანიზმზე უარყოფითად აისახება. გასათვალისწინებელია მათი ხელოვნური გარსაცმის ფაქტორიც, რომელიც ხორპროდუქტს სიჯანსაღეს უკარგავს და შედეგად უვნებელ ძეხვსა თუ სოსისს ვეღარ მივირთმევთ.

მიუხედავად სახელმწიფო კონტროლისა და ბაზარზე არსებული ვითარების გაუმჯობესებისა, რიგ შემთხვევაში მომხმარებლები მაინც მწარმოებელთა კეთილი ნების წინაშე ვრჩებით. ამგვარი ვითარების გათვალისწინებით, ბაზარზე გამოჩნდა კომპანია „აგროჰაბი“, რომელმაც ხორცისა და რძის წარმოების მიმართულებით საკუთარ თავს იმაზე მკაცრი სტანდარტები დაუწესა, ვიდრე ამას სახელმწიფო ავალდებულებდა. როგორც ხარისხის მენეჯერი ეკა გურგენიძე ჩვენთან საუბარში განმარტავს, მომხმარებლის ქცევა სწორედ ჯანსაღი პროდუქტის შეძენისკენ არის მიმართული, რეალიზატორის ნდობა კი უჭირს, თუ წარმოების ყველა პირობა სათანადოდ არ არის დაცული.

ეკა გურგენიძე აღნიშნავს, რომ ბოლო წლების ტენდენციამ მომხმარებლების მხრიდან ეტიკეტით დაინტერესების მაღალი მაჩვენებელი და არამხოლოდ ხორცის შენახვის პირობები, არამედ მისი წარმომავლობით დაინტერესების საკითხიც გამოკვეთა (მათ შორის ძეხვეულის შემთხვევაშიც). სწორედ ამიტომ გადაწყვიტეს, შეექმნათ თავიანთი ფერმები, სადაც წიწილები საკვები დანამატებისა დახმარების გარეშე გაიზრდებოდა. სტანდარტულად, „აგროჰაბის“ ფერმაში წიწილა იზრდება რამდენიმე თვის განმავლობაში და მათ საკვებად მხოლოდ სიმინდსა და ხორბალს იყენებენ.

ქათამი ვეტერინარის მიერ მოწმდება როგორც სურსათის ეროვნული სააგენტოს მიერ აღიარებულ ობიექტში, სადაც ფორმა ორი გაიცემა, ისე „აგროჰაბშიც“ და ნებისმიერი წუნის შემთხვევაში, პროდუქცია სარეალიზაციოდ აღარ ხვდება სავაჭრო დახლზე.

აღსანიშნავია, რომ "აგროჰაბის" ნახევარფაბრიკატებისა და ძეხვეულის წარმოებაში გამოიყენება მხოლოდ ნედლი ხორცი, ყოველგვარი დანამატების გარეშე.

კომპანიაში აღნიშნავენ, რომ ერთადერთი დანამატი შეიძლება იყოს მარილი, ისიც მინიმალური რაოდენობით.

„ნედლი ხორცისგან დამზადებულ ძეხვეულს გარსაცმსაც კი ბუნებრივს ვუკეთებთ, რაც ხელოვნურზე გაცილებით ძვირი ჯდება. მომხმარებელს არასდროს ვთავაზობთ პროდუქტს, რომელსაც ვადის 70% უკვე გასულია აქვს, ესეთი პროდუქცია ავტომატურად დახლიდან იხსნება - პროდუქტი გახსნიდან მხოლოდ 48 საათია დახლზე, რაც კიდევ ერთხელ ხაზს უსვამს მის სიჯანსაღეს.

კონსერვანტებს ხომ სწორედ ვადიანობის გასახანგრძლივებლად იყენებენ, რაც ჩვენ შემთხვევაში, გამორიცხულია" - განმატავს ხარისხის მენეჯერი.

ეკა გურგენიძის თქმით, სწორედ საერთაშორისო სტანდარტის გათვალისწინებით რომელიც კომპანიას დანერგილი აქვს, კერძოდ ISO 22 000-ი, წარმოებას აძლევს საშუალებას, კომპანია მართოს უვნებლობის ყველა პრინციპის გათვალისწინებით. რაც მომხმარებელში უფრო მეტ სანდოობას იწვევს. შესაბამისად, პროდუქციის შესაძენად მისულები თუ შესაბამის სერტიფიკატებსა, შენახვის პირობებსა და ვადებს ვხედავთ, შეგვიძლია, რეალიზატორს ვენდოთ.