ბოლო ათ თვე­ში ათას­ზე მეტ ოჯახს გა­უ­ყი­დეს სახ­ლი, რო­გორც მე­ვახ­შე­ებ­მა, ისე კო­მერ­ცი­ულ­მა ბან­კებ­მა თუ მიკ­რო­სა­ფი­ნან­სო ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ებ­მა.

AMBEBI.GE-ს რეს­პო­დენ­ტი, რო­მელ­მაც ანო­ნი­მუ­რად დარ­ჩე­ნა ისურ­ვა, გვიყ­ვე­ბა სა­კუ­თარ ის­ტო­რი­ას და ამ­ბობს, რომ მე­ვახ­შე­ებს ძი­რი­თა­დად მსეს­ხებ­ლის ქო­ნე­ბა აინ­ტე­რე­სებთ და არა ვა­ლის და­ფარ­ვა. მი­სი­ვე თქმით, ხში­რად ისე ხდე­ბა, რომ აუქ­ცი­ონ­ზე სა­კუ­თარ ახ­ლობ­ლებს არე­გის­ტრი­რე­ბენ და ქო­ნე­ბის რე­ა­ლურ ღი­რე­ბუ­ლე­ბა­ზე ბევ­რად ია­ფად ახერ­ხე­ბენ ქო­ნე­ბის ხელ­ში ჩაგ­დე­ბას.

“მაქ­სი­მა­ლუ­რად ვცდი­ლობ­დით გა­მოგ­ვე­ნა­ხა გზე­ბი ვა­ლის გა­სას­ტუმ­რებ­ლად. თუმ­ცა ისე მოხ­და, რომ გარ­და ბი­ნის გა­ყიდ­ვი­სა, სხვა ვე­რა­ნა­ი­რი გზით ვერ ვა­ხერ­ხებ­დით თან­ხე­ბის მო­ძი­ე­ბას.

გა­დავ­წყვი­ტეთ გაგ­ვე­ყი­და სა­კუ­თა­რი სახ­ლი ნორ­მა­ლურ ფას­ში, გა­დაგ­ვე­ხა­და ვა­ლიც და ჩვენც დაგ­ვრჩე­ბო­და გარ­კვე­უ­ლი ნა­წი­ლი თან­ხი­დან. ბუ­ნებ­რი­ვია, დრო დაგ­ვჭირ­და კლი­ენ­ტის მო­სა­ძებ­ნად, რო­მე­ლიც იმ ფასს შე­მოგ­ვთა­ვა­ზებ­და რაც ღირს რე­ა­ლუ­რად სა­ცხოვ­რე­ბე­ლი. ყვე­ლა 37 000 დო­ლა­რის ფარ­გლებ­ში გვთა­ვა­ზობ­და, რაც ძა­ლი­ან ცოტა იყო ჩვე­ნი ბი­ნის­თვის. პა­რა­ლე­ლუ­რად სახ­ლი უკვე აუქ­ცი­ონ­ზე გა­ი­ტა­ნეს...

ამა­სო­ბა­ში ოჯა­ხის წევ­რი გარ­დაგ­ვეც­ვა­ლა და აუქ­ცი­ო­ნის­თვის არა­ვის ეცა­ლა, გა­მოგ­ვე­პა­რა... სახ­ლი აუქ­ცი­ონ­ზე გა­უ­ყი­დი­ათ 20 000 დო­ლა­რად. მო­ვი­და ახა­ლი მე­პატ­რო­ნე. ვეხ­ვე­წეთ, გვად­რო­ვეთ, ამ­დე­ნი ადა­მი­ა­ნი - ქა­ლე­ბი, ბავ­შვე­ბი ქუ­ჩა­ში ვრჩე­ბით-თქო.

როცა ია­ფად გი­ყი­დი­ან ბი­ნას, ძი­რი­თა­დად მა­თი­ვე წარ­მო­მად­გე­ნე­ლი ყი­დუ­ლობს ხოლ­მე... რო­გორც ჩანს, აქაც ასე იყო. ვეხ­ვე­წეთ ახალ მე­პატ­რო­ნეს, მოგ­ვე­ცით ცოტა დრო, გავ­ყი­დით სახ­ლს და რაც გა­და­ი­ხა­დეთ იმა­ზე 5 000 დო­ლა­რით მეტს მოგ­ცემთ-მეთ­ქი, მაგ­რამ მა­ინ­ცდა­მა­ინც ჩვე­ნი სახ­ლის ხელ­ში ჩაგ­დე­ბის ინ­ტე­რე­სი ჰქონ­დათ და არაფ­რით დაგ­ვთან­ხმდნენ. და­ცა­ლეს მთე­ლი სახ­ლი და გა­მოგ­ვყა­რეს ქუ­ჩა­ში, ჩა­ლის ფა­სად ჩა­იგ­დეს სახ­ლი ხელ­ში" - უყ­ვე­ბა AMBEBI.GE-ს რეს­პონ­დენ­ტი.

გა­მო­სახ­ლე­ბე­ბის პრობ­ლე­მა სა­ქარ­თვე­ლო­ში წლე­ბია მწვა­ვედ დგას. ამ კუ­თხით ბოლო პე­რი­ოდ­ში სა­მარ­თლებ­რი­ვი რე­გუ­ლა­ცი­ე­ბი შე­მუ­შავ­და, კერ­ძოდ: თუ 2015 წლამ­დე გამ­სეს­ხე­ბელს შე­ეძ­ლო პო­ლი­ცი­ის მეშ­ვე­ო­ბით, სა­კუთ­რე­ბის უფ­ლე­ბის და­მა­დას­ტუ­რე­ბე­ლი დო­კუ­მენ­ტის წარ­დგე­ნის შემ­დეგ გა­მო­ე­სახ­ლე­ბი­ნა მსეს­ხე­ბე­ლი სა­ცხოვ­რებ­ლი­დან, მოქ­მე­დი კა­ნონ­მდებ­ლო­ბით მხო­ლოდ სა­სა­მარ­თლოს კა­ნო­ნი­ერ ძა­ლა­ში შე­სუ­ლი გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბის შემ­დეგ შე­იძ­ლე­ბა გა­მო­სახ­ლე­ბა.

ექ­სპერ­ტე­ბი და­დე­ბი­თად აფა­სე­ბენ ამ ფუნ­ქცი­ის სა­სა­მარ­თლოს­თვის გა­და­ცე­მას, თუმ­ცა, რო­გორც კვლე­ვებ­მა აჩ­ვე­ნა, ცვლი­ლე­ბას მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი შე­დე­გი არ გა­მო­უ­ღია.

"ადა­მი­ა­ნის უფ­ლე­ბე­ბის სწავ­ლე­ბი­სა და მო­ნი­ტო­რინ­გის ცენ­ტრის" მკვლე­ვა­რი ლელა გვი­ში­ა­ნი AMBEBI.GE-სთან ამ­ბობს, რომ სა­სა­მარ­თლო გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბის მი­ღე­ბის პრო­ცეს­ში ით­ვა­ლის­წი­ნებს მხო­ლოდ ერთი მხა­რის ინ­ტე­რე­სებს და გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბა, თით­ქმის ყვე­ლა შემ­თხვე­ვა­ში მი­ი­ღე­ბა გამ­სეს­ხებ­ლის სა­სარ­გებ­ლოდ.

"კა­ნო­ნის შეც­ვლის შემ­დეგ გაჩ­ნდა მო­ლო­დი­ნი, რომ სა­სა­მარ­თლო გა­არ­კვევ­და, აქვს თუ არა ადა­მი­ანს სხვა სა­ცხოვ­რე­ბე­ლი, თუ ის ღია ცის ქვეშ რჩე­ბა; შემ­ცირ­და თუ გა­ი­ზარ­და პი­რის გა­დახ­დი­სუ­ნა­რი­ა­ნო­ბა და სა­მარ­თლი­ა­ნია თუ არა, რომ ახა­ლი ვა­დე­ბი და­უ­წეს­დეს მას აღე­ბუ­ლი სეს­ხის და­სა­ფა­რად. რე­ა­ლუ­რად მი­ვი­ღეთ ის, რომ სა­სა­მარ­თლო მხო­ლოდ ფორ­მა­ლუ­რად გა­ნი­ხი­ლავს ქო­ნე­ბის ჩა­მორ­თმე­ვის სა­კითხს და მა­ინც მივ­დი­ვართ გა­მო­სახ­ლე­ბამ­დე.

ჩვე­ნი კვლე­ვის სა­ფუძ­ველ­ზე გა­ვე­ცით შემ­დე­გი რე­კო­მენ­და­ცი­ე­ბი: აუ­ცი­ლე­ბე­ლია გა­მო­სახ­ლე­ბამ­დე გა­მო­სახ­ლე­ბას დაქ­ვემ­დე­ბა­რე­ბულ პირ­თა სა­ჭი­რო­ე­ბე­ბის შეს­წავ­ლა, ამ ჯგუ­ფის ინ­ტე­რე­სე­ბის გან­ხილ­ვა. ამ პრო­ცეს­ში გა­მო­სახ­ლე­ბის თა­ო­ბა­ზე გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბის მი­ღე­ბის დროს კა­ნო­ნი და სა­ხელ­მწი­ფო უნდა აფა­სებ­დეს, სწავ­ლობ­დეს უსახ­ლკა­რო­ბის რის­კის წი­ნა­შე მყო­ფი ადა­მი­ა­ნე­ბის მდგო­მა­რე­ო­ბას და ობი­ექ­ტუ­რად იღებ­დეს გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბას.

სა­ხელ­მწი­ფოს უნდა ჰქონ­დეს ადეკ­ვა­ტუ­რი რე­ა­გი­რე­ბის ვალ­დე­ბუ­ლე­ბა, სა­ცხოვ­რი­სით დაკ­მა­ყო­ფი­ლე­ბის პო­ლი­ტი­კა, რო­მე­ლიც უსახ­ლკა­რო­ბის წი­ნა­აღ­მდეგ იქ­ნე­ბა მი­მარ­თუ­ლი. ამ კუ­თხით საპ­რე­ვენ­ციო სა­მუ­შა­ო­ე­ბი სა­ერ­თოდ არ არ­სე­ბობს", - ამ­ბობს ლელა გვი­შა­ნი.

ეკო­ნო­მი­კის ექ­სპერ­ტი ლია ელი­ა­ვა AMBEBI.GE-ს ეუბ­ნე­ბა, რომ სა­ხელ­მწი­ფომ თა­ნაბ­რად უნდა და­იც­ვას რო­გორც უკა­ნას­კნე­ლი სა­ცხოვ­რე­ბის და­კარ­გვის რის­კის პი­რას მყო­ფი მო­ქა­ლა­ქე­ე­ბი, ისე გამ­სეს­ხებ­ლე­ბიც.

"ჩვენ უნდა გვახ­სოვ­დეს, რომ სა­ხელ­მწი­ფომ უნდა და­იც­ვას გამ­სეს­ხებ­ლის ინ­ტე­რე­სიც - ბან­კი ან მიკ­რო­სა­ფი­ნან­სო ორ­გა­ნი­ზა­ცია არ არის საქ­ველ­მოქ­მე­დო ორ­გა­ნი­ზა­ცია, ის არის ორი­ენ­ტი­რე­ბუ­ლი იმა­ზე, რომ ფუ­ლით გა­ა­კე­თოს უფრო მეტი ფული. მო­ვა­ლე­ებ­მა ისიც უნდა გა­აც­ნო­ბი­ე­რონ, რომ სესხს დაბ­რუ­ნე­ბა სჭირ­დე­ბა. თუმ­ცა, არ­სე­ბობს სა­პირ­წო­ნე ინ­ტე­რე­სიც - სა­ცხოვ­რი­სით უზ­რუნ­ველ­ყო­ფის უფ­ლე­ბა. უსახ­ლკა­რო­ბის რის­კის წი­ნა­შე არ­სე­ბუ­ლი პი­რე­ბი უნდა იყ­ვნენ გათ­ვა­ლის­წი­ნე­ბუ­ლი სა­ხელ­მწი­ფოს მხრი­დან.

სა­კუთ­რე­ბის დაც­ვის პრაქ­ტი­კა არის და­ცუ­ლი მთელს მსოფ­ლი­ო­ში და ით­ვლე­ბა ხელ­შე­უ­ხებ­ლად. ჩვენ­თან სა­ხელ­მწი­ფო არ ზრუ­ნავს ბი­ნა­და­კარ­გულ ადა­მი­ა­ნებ­ზე

რო­დე­საც ვსა­უბ­რობთ გა­მო­სა­ვალ­ზე, ამ ამ მხრივ ერთ-ერთი ნა­ბი­ჯი იქ­ნე­ბა სო­ცი­ა­ლუ­რი სა­ცხოვ­რი­სე­ბის მშე­ნებ­ლო­ბა. ეს არის მი­ღე­ბუ­ლი პრაქ­ტი­კა ცი­ვი­ლი­ზე­ბულ ქვეყ­ნებ­ში. ეს სა­ცხოვ­რი­სე­ბი გა­და­ე­ცე­მათ სარ­გებ­ლო­ბის უფ­ლე­ბით იმ ადა­მი­ა­ნებს, რომ­ლებ­მაც უკა­ნას­კნე­ლი სა­ცხოვ­რე­ბე­ლი და­კარ­გეს. მათ შე­უძ­ლი­ათ იცხოვ­რონ იქ სა­მუ­და­მოდ, თუ დას­ჭირ­დე­ბათ, თუმ­ცა არ აქვთ ამ ქო­ნე­ბის გან­კარ­გვის უფ­ლე­ბა. ეს შე­იძ­ლე­ბა იყოს ერთი ნა­ბი­ჯი გა­მო­სავ­ლის­კენ.

ასე­ვე, აუ­ცი­ლე­ბე­ლია სა­პო­ცენ­ტო გა­ნაკ­ვე­თის რე­გუ­ლი­რე­ბაც. მა­გა­ლი­თად, საფ­რან­გეთ­ში სეს­ხის საპ­რო­ცენ­ტო გა­ნაკ­ვე­თი რე­გუ­ლირ­დე­ბა სა­ხელ­მწი­ფოს მიერ და თუ გა­ნაკ­ვე­თი მა­ღა­ლია, მი­იჩ­ნე­ვა მე­ვახ­შე­ო­ბად. გამ­სეს­ხე­ბელს ეძ­ლე­ვა გაფრ­თხი­ლე­ბა, რომ და­წი­ოს მაჩ­ვე­ნე­ბე­ლი, წი­ნა­აღ­მდეგ შემ­თხვე­ვა­ში, ეკის­რე­ბა სის­ხლის სა­მარ­თლებ­რი­ვი პა­სუ­ხის­მგებ­ლო­ბა.

ასე­თი მიდ­გო­მა რომ იყოს ჩვენ­თა­ნაც, ძა­ლი­ან ბევ­რი ადა­მი­ა­ნი არ აღ­მოჩ­ნდე­ბო­და ღია ცის ქვეშ დარ­ჩე­ნის საფრ­თხის წი­ნა­შე" - აცხა­დებს ლია ელი­ა­ვა.

2019 წლის ათ თვე­ში, აღ­სრუ­ლე­ბის ეროვ­ნუ­ლი ბი­უ­როს მიერ რე­ა­ლი­ზე­ბუ­ლია 1 039 უძ­რა­ვი ქო­ნე­ბა, სა­ი­და­ნაც ყვე­ლა­ზე მეტი - 514 კერ­ძო მე­ვახ­შე­ე­ბის სა­სარ­გებ­ლოდ გა­ი­ყი­და. კო­მერ­ცი­ულ ბან­კებ­ზე 411 უძ­რა­ვი ქო­ნე­ბა მო­დის. 114-ის შემ­თხვე­ვა­ში კი კრე­დი­ტო­რი მიკ­რო­სა­ფი­ნან­სო ორ­გა­ნი­ზა­ცია იყო. ამის შე­სა­ხებ არა­სამ­თავ­რო­ბო ორ­გა­ნი­ზა­ცია "სა­ზო­გა­დო­ე­ბა და ბან­კე­ბის" უახ­ლეს კვლე­ვა­შია აღ­ნიშ­ნუ­ლი.

"მე­ვახ­შე­ე­ბის სექ­ტო­რი სა­ქარ­თვე­ლო­ში ლე­გი­ტი­მუ­რია, მაგ­რამ ფაქ­ტობ­რი­ვად, და­უ­რე­გუ­ლი­რე­ბე­ლი (რე­გუ­ლირ­დე­ბა მხო­ლოდ იმ კერ­ძო იპო­თე­კა­რე­ბის სექ­ტო­რი, რო­მელ­თა მიერ გა­ცე­მუ­ლი სეს­ხე­ბის რა­ო­დე­ნო­ბა აღე­მა­ტე­ბა 20-ს, ხოლო ე.წ. წვრი­ლი იპო­თე­კა­რე­ბის სექ­ტო­რის შე­სა­ხებ მო­ნა­ცე­მე­ბი არ არ­სე­ბობს).

პრობ­ლე­მის აღ­მო­სა­ფხვრე­ლად სა­სურ­ვე­ლია აღ­ნიშ­ნუ­ლი სეს­ხე­ბის ერ­თი­ან ბა­ზა­ში მოქ­ცე­ვა და ინ­ფორ­მა­ცი­ა­ზე ხელ­მი­საწ­ვდო­მო­ბის ზრდა, რაც გაზ­რდის კონ­კუ­რენ­ცი­ას სეგ­მენ­ტში და გა­მო­იწ­ვევს მსეს­ხებ­ლის პი­რო­ბე­ბის გა­უმ­ჯო­ბე­სე­ბას.

აღ­სა­ნიშ­ნა­ვია, რომ ბოლო დროს მი­ღე­ბუ­ლი რე­გუ­ლა­ცი­ე­ბი და­დე­ბი­თად აი­სა­ხა იპო­თე­კით დატ­ვირ­თუ­ლი უძ­რა­ვი ქო­ნე­ბის რე­ა­ლი­ზე­ბის მი­მარ­თუ­ლე­ბით, თუმ­ცა ჩა­მორ­თმე­უ­ლი უძ­რა­ვი ქო­ნე­ბის მო­ცუ­ლო­ბა კვლა­ვაც მა­ღა­ლია" - აღ­ნიშ­ნუ­ლია ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ის ინ­ფორ­მა­ცი­ა­ში.“

კვლე­ვი­დან გა­მომ­დი­ნა­რე, "სა­ზო­გა­დო­ე­ბა და ბან­კე­ბი“ მი­იჩ­ნევს, რომ აუ­ცი­ლე­ბე­ლია:

• სა­ზო­გა­დო­ე­ბა­ში ფი­ნან­სუ­რი გა­ნათ­ლე­ბის დო­ნის ამაღ­ლე­ბა;
• სეს­ხის რესტრუქ­ტუ­რი­ზა­ცი­ის პი­რო­ბე­ბის გა­უმ­ჯო­ბე­სე­ბა;
• მე­ვახ­შე­ე­ბის, რო­გორც ეკო­ნო­მი­კის ჩრდი­ლო­ვა­ნი სეგ­მენ­ტის ანა­ლი­ზი და არ­სე­ბუ­ლი პრობ­ლე­მე­ბის იდენ­ტი­ფი­ცი­რე­ბა;
• აქ­ტი­ვე­ბის მარ­თვის კომ­პა­ნი­ე­ბის შეს­წავ­ლა, რომ­ლე­ბიც პრობ­ლე­მუ­რი სეს­ხე­ბის მარ­თვა­ში და უძ­რა­ვი ქო­ნე­ბის რე­ა­ლი­ზე­ბა­ში მო­ნა­წი­ლე­ო­ბენ.

• რა შემ­თხვე­ვა­ში შე­უძ­ლია აღ­სრუ­ლე­ბის ეროვ­ნულ ბი­უ­როს მო­ქა­ლა­ქის გა­მო­სახ­ლე­ბა?

მოქ­მე­დი კა­ნონ­მდებ­ლო­ბა ით­ვა­ლის­წი­ნებს გა­მო­სახ­ლე­ბას სხვი­სი ქო­ნე­ბის უკა­ნო­ნოდ ფლო­ბის ან ვალ­დე­ბუ­ლე­ბის შე­უს­რუ­ლებ­ლო­ბის შემ­თხვე­ვა­ში. თავ­და­პირ­ვე­ლად გა­მო­სახ­ლე­ბის კომ­პე­ტენ­ცია სა­მარ­თალ­დამ­ცავ ორ­გა­ნო­ებს ჰქონ­დათ მი­ნი­ჭე­ბუ­ლი, დღეს კი გა­მო­სახ­ლე­ბას ახ­დენს მხო­ლოდ აღ­მას­რუ­ლე­ბე­ლი.

ვებგ­ვერ­დი myadvokat.ge-ი გან­მარ­ტავს, რა შემ­თხვე­ვა­ში აქვს აღ­სრუ­ლე­ბის ეროვ­ნულ ბი­უ­როს გა­მო­სახ­ლე­ბის უფ­ლე­ბა:

1. თუ თქვენ უკა­ნო­ნოდ ფლობთ სხვის უძ­რავ ქო­ნე­ბას ან არ ას­რუ­ლებთ თქვენ­ზე და­კის­რე­ბულ ვალ­დე­ბუ­ლე­ბას, მე­სა­კუთ­რეს/კრე­დი­ტორს თქვე­ნი გა­მო­სახ­ლე­ბის მიზ­ნით, უფ­ლე­ბა აქვს მი­მარ­თოს სა­სა­მარ­თლოს.
2. თქვენ მიერ ვალ­დე­ბუ­ლე­ბის შე­უს­რუ­ლებ­ლო­ბი­სას გან­ხორ­ცი­ელ­დე­ბა თქვენს სა­კუთ­რე­ბა­ში არ­სე­ბუ­ლი უძ­რა­ვი ქო­ნე­ბის რე­ა­ლი­ზა­ცია, ხოლო მე­სა­კუთ­რი­სათ­ვის ქო­ნე­ბის გა­მო­თა­ვი­სუფ­ლე­ბულ მდგო­მა­რე­ო­ბა­ში გა­და­ცე­მის უზ­რუნ­ველ­ყო­ფის მიზ­ნით, მო­ვა­ლის გა­მო­სახ­ლე­ბას გა­ნა­ხორ­ცი­ე­ლებს აღ­მას­რუ­ლე­ბე­ლი
3. თუ აღ­სრუ­ლე­ბის ად­გილ­ზე შექ­მნი­ლი გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლი ვი­თა­რე­ბის (მო­ვა­ლის ან მისი ოჯა­ხის წევ­რის ავად­მყო­ფო­ბა, გარ­დაც­ვა­ლე­ბა ან სხვა სა­გან­გე­ბო შემ­თხვე­ვა) გამო შე­სა­ბა­მი­სი მოქ­მე­დე­ბის გაგ­რძე­ლე­ბა არ შე­ე­სა­ბა­მე­ბა მო­რა­ლის ზო­გად პრინ­ცი­პებ­სა და ნორ­მებს, მო­ვა­ლის გან­ცხა­დე­ბის სა­ფუძ­ველ­ზე აღ­სრუ­ლე­ბის ეროვ­ნულ ბი­უ­როს შე­უძ­ლია არა უმე­ტეს 6 თვის ვა­დით გა­და­დოს იძუ­ლე­ბი­თი აღ­სრუ­ლე­ბის ესა თუ ის ღო­ნის­ძი­ე­ბა.

თუ გა­მო­სახ­ლე­ბა ხორ­ცი­ელ­დე­ბა კა­ნო­ნის მო­თხოვ­ნა­თა დარ­ღვე­ვით, მო­ქა­ლა­ქეს შე­უძ­ლია გა­ა­სა­ჩივ­როს აღ­მას­რუ­ლებ­ლის მოქ­მე­დე­ბა აღ­სრუ­ლე­ბის ეროვ­ნუ­ლი ბი­უ­როს თავ­ჯდო­მა­რეს­თან 15 დღის ვა­და­ში ან სა­სა­მარ­თლო­ში 1 თვის ვა­და­ში.