ჯან­დაც­ვის მსოფ­ლიო ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ის მო­ნა­ცე­მე­ბით, ყო­ველ­წლი­უ­რად მსოფ­ლი­ო­ში 40 მი­ლი­ო­ნი ადა­მი­ა­ნი სა­ჭი­რო­ებს პა­ლი­ა­ტი­ურ მზრუნ­ვე­ლო­ბას და მხო­ლოდ 14% იღებს მას.

სტა­ტი­ტი­კა მი­უ­თი­თებს, რომ მთელს მსოფ­ლი­ო­ში არ­სე­ბობს ქრო­ნი­კუ­ლი, უკურ­ნე­ბე­ლი სე­ნით და­ა­ვა­დე­ბულ ადა­მი­ა­ნებ­ზე ზრუნ­ვის პრობ­ლე­მა და ეს დარ­გი სა­ქარ­თვე­ლო­შიც უამ­რა­ვი გა­მოწ­ვე­ვის წი­ნა­შე დგას.

რა არის პა­ლი­ა­ტი­უ­რი მზრუნ­ვე­ლო­ბა?

სა­ქარ­თვე­ლო­ში მოქ­მე­დი კა­ნონ­დებ­ლო­ბით, პა­ლი­ა­ტი­უ­რი მზრუნ­ვე­ლო­ბა ასე არის გან­მარ­ტე­ბუ­ლი: "მრა­ვალპრო­ფი­ლუ­რი მზრუნ­ვე­ლო­ბა, რომ­ლის უპირ­ვე­ლე­სი ამო­ცა­ნაა ტკი­ვი­ლი­სა და სხვა პა­თო­ლო­გი­უ­რი სიმპტო­მე­ბის მოხ­სნა, ავად­მყოფ­თა სო­ცი­ა­ლუ­რი და ფსი­ქო­ლო­გი­უ­რი დახ­მა­რე­ბა, სუ­ლი­ე­რი თა­ნად­გო­მა.

ასევე დაგაინტერესებთ

09:15 / 31-07-2019

"ყველა ბავშვი მახსოვს და ყველა ერთნაირად მტკივნეული იყო..." - რა ხდება ჰოსპისში, სადაც მძიმე სენით დაავადებულ პატარებს სიცოცხლის ბოლო დღეებს უფერადებენ

იგი ვრცელ­დე­ბა იმ პა­ცი­ენ­ტებ­ზე, რო­მელ­თა და­ა­ვა­დე­ბა მკურ­ნა­ლო­ბას აღარ ექ­ვემ­დე­ბა­რე­ბა, ასე­თი მზრუნ­ვე­ლო­ბით შე­საძ­ლე­ბე­ლია ავად­მყო­ფე­ბი­სა და მათი ოჯა­ხე­ბის ცხოვ­რე­ბის ხა­რის­ხის გა­უმ­ჯო­ბე­სე­ბა".

პა­ლი­ა­ტი­უ­რი მზრუნ­ვე­ლო­ბით სარ­გებ­ლო­ბა, სა­ერ­თა­შო­რი­სო მიდ­გო­მე­ბით, ადა­მი­ა­ნის ფუნ­და­მენ­ტუ­რი უფ­ლე­ბაა და სა­ხელ­მწი­ფოს აქვს ვალ­დე­ბუ­ლე­ბა, სა­თა­ნა­დოდ იზ­რუ­ნოს პა­ლი­ა­ტი­ურ პა­ცი­ენ­ტებ­ზე.

ჯან­დაც­ვის მსოფ­ლიო ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ის (ჯან­მო) თა­ნახ­მად, ტკი­ვი­ლი გან­სა­კუთ­რე­ბით ხში­რია და­ა­ვა­დე­ბის სა­ბო­ლოო ფა­ზა­ში: კი­ბო­თი და­ა­ვა­დე­ბუ­ლი და აივ ინ­ფექ­ცი­ის მქო­ნე პა­ცი­ენ­ტე­ბის 80%, ხოლო გულ­სის­ხლძარ­ღვთა და ფილ­ტვის ქრო­ნი­კუ­ლი და­ა­ვა­დე­ბის მქო­ნე პა­ცი­ენ­ტთა 67% სი­ცო­ცხლის და­სას­რულს გა­ნიც­დის სა­შუ­ა­ლო და ძლი­ე­რი ინ­ტენ­სი­ვო­ბის ტკი­ვილს.

ტკი­ვი­ლის სა­მარ­თა­ვად, რო­დე­საც სხვა მე­დი­კა­მენ­ტე­ბი არა­ე­ფექ­ტუ­რია, ჯან­მო რე­კო­მენ­და­ცი­ას იძ­ლე­ვა, პა­ცი­ენტს და­ე­ნიშ­ნოს ოპი­ო­ი­დუ­რი, ნარ­კო­ტი­კუ­ლი ტკი­ვილ­გა­მა­ყუ­ჩე­ბე­ლი მე­დი­კა­მენ­ტე­ბი, ვი­ნა­ი­დან მათი დახ­მა­რე­ბით, შემ­თხვე­ვა­თა 70-90%-ში შე­საძ­ლე­ბე­ლია ტკი­ვი­ლის ეფექ­ტუ­რი მარ­თვა.

ჯან­მოს მო­ნა­ცე­მე­ბით, სა­ქარ­თვე­ლო­ში 2017 წელს, სა­შუ­ა­ლო­დან ძლი­ერ ტკი­ვილს გა­ნიც­დი­და ტერ­მი­ნა­ლუ­რი და­ა­ვა­დე­ბის მქო­ნე 19 200 პა­ცი­ენ­ტი; თუმ­ცა მათ­გან ოპი­ო­ი­დურ ტკი­ვილ­გა­მა­ყუ­ჩე­ბელ მე­დი­კა­მენ­ტებს იღებ­და 3 000-დე უკურ­ნე­ბე­ლი პა­ცი­ენ­ტი.

სა­ქარ­თვე­ლო­ში და­ა­ვა­დე­ბის ტერ­მი­ნა­ლურ (სა­ბო­ლოო) სტა­დი­ა­ში მყო­ფი მხო­ლოდ ონ­კო­ლო­გი­უ­რი პა­ცი­ენ­ტე­ბის ტკი­ვი­ლის გა­სა­ყუ­ჩებ­ლად, ყო­ველ­წლი­უ­რად სა­ჭი­როა და­ახ­ლო­ე­ბით 32-33 კგ მორ­ფი­ნი; არა­ონ­კო­ლო­გი­უ­რი პა­ცი­ენ­ტე­ბი­სათ­ვის მი­ნი­მუმ 12 კგ - ჯამ­ში ყო­ველ­წლი­უ­რად სა­ჭი­როა მი­ნი­მუმ 45 კგ.

ამას­თან, და­ა­ვა­დე­ბა­თა კონ­ტრო­ლის ეროვ­ნუ­ლი ცენ­ტრის 2017 წლის მო­ნა­ცე­მე­ბით, ფაქ­ტობ­რი­ვი ყო­ველ­წლი­უ­რი ხარ­ჯვა არ აღე­მა­ტე­ბა 8კგ მორ­ფინს; რაც მი­ნი­მა­ლუ­რი სა­ჭი­რო­ე­ბის 18%-ზე ნაკ­ლე­ბია.

ეს სტა­ტის­ტი­კუ­რი მო­ნა­ცე­მე­ბი ცხად­ყოფს, რომ სა­ქარ­თვე­ლო­ში ჯან­მრთე­ლო­ბის მძი­მე და­ა­ვა­დე­ბე­ბის მქო­ნე პა­ცი­ენ­ტე­ბი იძუ­ლე­ბუ­ლი ხდე­ბი­ან მო­ით­მი­ნონ ძლი­ე­რი ტკი­ვი­ლე­ბი.

უფ­ლე­ბა­დამ­ცვე­ლე­ბი ამ­ბო­ბენ, რომ ძლი­ე­რი ტკი­ვი­ლის არ­გა­ყუ­ჩე­ბა ადა­მი­ა­ნის უფ­ლე­ბა­თა სა­ყო­ველ­თაო დეკ­ლა­რა­ცი­ის პირ­ვე­ლი მუხ­ლის დარ­ღვე­ვას შე­იძ­ლე­ბა გა­უ­ტოლ­დეს, რაც წა­მე­ბა­სა და არა­ა­და­მი­ა­ნურ მო­პყრო­ბას გუ­ლის­ხმობს.

ტკი­ვი­ლის მარ­თვის სპე­ცი­ა­ლის­ტი ფატი ძო­წე­ნი­ძე:

"პა­ცი­ენ­ტის ტკი­ვი­ლი­სად­მი არ­სე­ბუ­ლი მიდ­გო­მა, პა­ცი­ენტს ტკი­ვი­ლის მოთ­მე­ნას აი­ძუ­ლებს. ამ დროს ქვე­ით­დე­ბა ცხოვ­რე­ბის ხა­რის­ხი, პა­ცი­ენ­ტი ყო­ველ­დღი­ურ, რუ­ტი­ნულ საქ­მი­ა­ნო­ბას ვე­ღარ აგ­რძე­ლებს და მთლი­ა­ნად წყდე­ბა ოჯა­ხის წევ­რებს და ცხოვ­რე­ბის ძვირ­ფას მო­მენ­ტებს.

გა­უ­საძ­ლი­სი ტკი­ვი­ლი იწ­ვევს დეპ­რე­სი­ას და ხში­რად, თვით­მკვლე­ლო­ბამ­დეც მიჰ­ყავს ადა­მი­ა­ნი. აქ თა­ნა­ბა­რი პა­სუ­ხის­მგებ­ლო­ბა გვე­კის­რე­ბა ყვე­ლას - ექ­სპერ­ტებს, ექი­მებს, კა­ნონ­მდებ­ლო­ბის შემ­ქმნე­ლებს და სა­ზო­გა­დო­ე­ბას. ხში­რად ექი­მე­ბი არი­დე­ბენ თავს მძი­მე ტკი­ვილ­გა­მა­ყუ­ჩებ­ლე­ბის და­ნიშ­ვნას, ისე­თი რო­გო­რიც არის მორ­ფი­ნი.

პა­ცი­ენ­ტებ­მა და მათი ოჯა­ხის წევ­რებ­მაც არ იცი­ან, რისი მო­თხოვ­ნა შე­უძ­ლი­ათ, რისი უფ­ლე­ბა აქვთ, მათ­ზე მოქ­მე­დებს გავ­რცე­ლე­ბუ­ლი სტე­რე­ო­ტი­პი მორ­ფინ­ზე და მსგავს სა­შუ­ა­ლე­ბებ­ზე და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბის გა­ჩე­ნის შე­სა­ხებ. სი­ნამ­დვი­ლე­ში კი და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბა არ ვი­თარ­დე­ბა ტკი­ვი­ლის სწო­რად მარ­თვის დროს. სწო­რედ ამი­ტომ ვი­წყებთ აქ­ტი­ურ მუ­შა­ო­ბას ექი­მებ­თან, რომ მათ პრო­ცე­სის სწო­რად მარ­თვა შეძ­ლონ" - ამ­ბობს ფატი ძო­წე­ნი­ძე.

არა­სამ­თავ­რო­ბო ორ­გა­ნი­ზა­ცია "ღია სა­ზო­გა­დო­ე­ბის ფონ­დი" წლე­ბია აქ­ტი­უ­რად მუ­შა­ობს ამ სა­კი­თხზე. ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ის ჯან­დაც­ვის პო­ლი­ტი­კის სპე­ცი­ა­ლის­ტი ნინო მირ­ზი­კაშ­ვი­ლი AMBEBI.GE-ს იმ გა­მოწ­ვე­ვებ­ზე ესა­უბ­რა, რაც ამ დარ­გში ყვე­ლა­ზე მწვა­ვედ დგას.

მირ­ზი­კაშ­ვი­ლი ამ­ბობს, რომ სა­ქარ­თვე­ლოს კა­ნონ­მდებ­ლო­ბით ქრო­ნი­კუ­ლი ტკი­ვი­ლის მარ­თვა ოპი­ო­ი­დუ­რი სა­შუ­ა­ლე­ბე­ბით დაშ­ვე­ბუ­ლია მხო­ლოდ და­ა­ვა­დე­ბის ტერ­მი­ნა­ლურ სტა­დი­ა­ში მყო­ფი უკურ­ნე­ბე­ლი პა­ცი­ენ­ტე­ბი­სათ­ვის, ისიც უშუ­ა­ლოდ და­ა­ვა­დე­ბა­ზე მი­მარ­თუ­ლი ყვე­ლა სა­ხის მკურ­ნა­ლო­ბის რე­სურ­სის ამო­წურ­ვის შემ­დეგ.

"ტკი­ვი­ლის მარ­თვი­სად­მი ასე­თი მიდ­გო­მა შე­უ­სა­ბა­მოა ყო­ველ­გვარ არ­სე­ბულ სა­მე­დი­ცი­ნო ცოდ­ნა­სა და ტკი­ვი­ლის მარ­თვის პრაქ­ტი­კას­თან. მი­უ­ხე­და­ვად იმი­სა, რომ გარ­კვე­უ­ლი პროგ­რე­სი გვაქვს, ძა­ლი­ან ბევ­რი პრობ­ლე­მაა პა­ლი­ა­ტი­ურ მზრუნ­ვე­ლო­ბა­ში. ერთ-ერთი მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი კი ადა­მი­ა­ნუ­რი რე­სურ­სე­ბი და სა­მე­დი­ცი­ნო პერ­სო­ნა­ლის კვა­ლი­ფი­კა­ცი­აა - ექი­მებს სჭირ­დე­ბათ ინ­ფორ­მი­რე­ბა, ტრე­ნინ­გე­ბი ამ მი­მარ­თუ­ლე­ბით. მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია, რომ ოჯა­ხის ექი­მიც ფლობ­დეს პა­ლი­ა­ტი­ურ ცოდ­ნა­სა და უნა­რებს.

სა­ნამ ადა­მი­ა­ნი მოხ­ვდე­ბა სა­ა­ვად­მყო­ფო­ში, ჰოს­პის­ში, ოჯა­ხის ექიმს უნდა შე­ეძ­ლოს ამ მომ­სა­ხუ­რე­ბის გა­წე­ვა, რაც გა­უ­ია­ფებ­და ოჯა­ხებს ხარ­ჯებს. ბევ­რი პა­ცი­ენ­ტი შეძ­ლებ­და შინ დარ­ჩე­ნას ან პირ­ვე­ლა­დი ჯან­დაც­ვის დო­ნე­ზე მი­ი­ღებ­და ამ მომ­სა­ხუ­რე­ბას. ახლა სა­ჭი­როა გა­და­ვიდ­ნენ სტა­ცი­ო­ნარ­ში, სოფ­ლე­ბი­დან ჩა­ვიდ­ნენ ქა­ლაქ­ში და ა.შ.

პრობ­ლე­მაა ისიც, რომ პა­ლი­ა­ტი­უ­რი მზრუნ­ვე­ლო­ბის სერ­ვი­სე­ბი, ფაქ­ტო­რი­ვად, აკუ­მუ­ლი­რე­ბუ­ლია თბი­ლის­სა და ქუ­თა­ის­ში და გე­ოგ­რა­ფი­უ­ლი მი­საწ­ვდო­მო­ბის პრობ­ლე­მა არ­სე­ბობს. ჰოს­პი­სე­ბი (არა­სა­მე­დი­ცი­ნო, სა­ო­ჯა­ხო ტი­პის და­წე­სე­ბუ­ლე­ბე­ბი, სა­დაც მძი­მე, უკურ­ნე­ბე­ლი სე­ნით და­ა­ვა­დე­ბუ­ლი პა­ცი­ენ­ტე­ბი სი­ცო­ცხლის ბოლო დღე­ებს ატა­რე­ბენ) არის ძა­ლი­ან ცოტა და ისიც დიდ ქა­ლა­ქებ­ში.

გარ­და ამი­სა, ოპი­ო­ი­დე­ბის გა­ცე­მა ხდე­ბა მხო­ლოდ სპე­ცი­ა­ლუ­რი რე­ცეპ­ტის სა­ფუძ­ველ­ზე, რო­მე­ლიც მზად­დე­ბა სა­ხელ­მწი­ფო პროგ­რა­მის - "ინ­კუ­რა­ბე­ლურ პა­ცი­ენ­ტთა პა­ლი­ა­ტი­უ­რი მზრუნ­ვე­ლო­ბის" ფარ­გლებ­ში. ამ პროგ­რა­მის ბე­ნე­ფი­ცი­ა­რებს წარ­მო­ად­გე­ნენ და­ა­ვა­დე­ბის ტერ­მი­ნა­ლუ­რი სტა­დი­ის მქო­ნე უკურ­ნე­ბე­ლი პა­ცი­ენ­ტე­ბი; ამას­თა­ნა­ვე ექი­მი უნდა იყოს დარ­წმუ­ნე­ბუ­ლი, რომ პა­ცი­ენ­ტი ვერ იცხოვ­რებს 6 თვე­ზე მეტ­ხანს.

რე­ცეპ­ტის სა­ფუძ­ველ­ზე ოპი­ო­ი­დე­ბის მო­პო­ვე­ბა შე­საძ­ლე­ბე­ლია მხო­ლოდ პო­ლი­ცი­ის შე­ნო­ბა­ში გან­თავ­სე­ბუ­ლი სპე­ცი­ა­ლუ­რი "აფ­თი­ა­ქე­ბი­დან", ისიც მხო­ლოდ კვი­რა­ში ორ დღეს

სის­ტე­მა არ არის მორ­გე­ბუ­ლი პა­ცი­ენ­ტის სა­ჭი­რო­ე­ბა­ზე. შე­უძ­ლე­ბე­ლია ტკი­ვი­ლის გა­ყუ­ჩე­ბა ან დო­ზის კო­რექ­ცია, თუ ეს დღე არ ემ­თხვე­ვა ამ "სპე­ცი­ა­ლუ­რი გა­ცე­მის“ დღეს, „სპე­ცი­ა­ლუ­რი აფ­თი­ა­ქე­ბი­დან" - ამ­ბობს ჯან­დაც­ვის პო­ლი­ტი­კის სპე­ცი­ა­ლის­ტი ნინო მირ­ზი­კაშ­ვი­ლი.

"ღია სა­ზო­გა­დო­ე­ბის ფონ­დი" სა­ჭი­როდ მი­იჩ­ნევს, რომ გა­და­ი­ხე­დოს ტკი­ვი­ლის მარ­თვის მიზ­ნით ოპი­ო­ი­დუ­რი ანალ­გე­ზი­უ­რი სა­შუ­ა­ლე­ბე­ბის მა­რე­გუ­ლი­რე­ბე­ლი დო­კუ­მენ­ტე­ბი ადა­მი­ა­ნის უფ­ლე­ბა­თა სა­ერ­თა­შო­რი­სო სტან­დარ­ტე­ბის შე­სა­ბა­მი­სად. ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ა­ში მი­იჩ­ნე­ვენ, რომ უნდა გა­უქ­მდეს უსა­ფუძ­ვლო შე­ზღუდ­ვე­ბი და დაბ­რკო­ლე­ბე­ბი მე­დი­კა­მენ­ტე­ბის ხელ­მი­საწ­ვდო­მო­ბას­თან მი­მარ­თე­ბით და და­ცუ­ლი იქ­ნას გა­ე­როს 1961 წლის ერ­თი­ა­ნი კონ­ვენ­ცი­ის "ორ­მა­გი პო­ლი­ტი­კის პრინ­ცი­პი", რო­მე­ლიც ერთი მხრივ ნარ­კო­ტი­კუ­ლი სა­შუ­ა­ლე­ბე­ბის უკა­ნო­ნო ბრუნ­ვას­თან ბრძო­ლას, ხოლო მე­ო­რე მხრივ სა­მე­დი­ცი­ნო მიზ­ნე­ბით მის ხელ­მი­საწ­ვდო­მო­ბას უზ­რუნ­ველ­ყოფს.

"ღია სა­ზო­გა­დო­ე­ბის ფონ­დის" წარ­მო­მად­გე­ნე­ლი ნინო კიკ­ნა­ძე, რო­მე­ლიც წლე­ბია ამ მი­მარ­თუ­ლე­ბით მუ­შა­ობს, ამ­ბობს, რომ მზად არის სა­კა­ნონ­მდებ­ლო ცვლი­ლე­ბა­თა პა­კე­ტი და უკვე ერთი წე­ლია ჯან­დაც­ვის სა­მი­ნის­ტრო­ში დევს.

"სა­ქარ­თვე­ლო­ში მოქ­მე­დი კა­ნონ­მდებ­ლო­ბით, მხო­ლოდ პა­ლი­ა­ტი­უ­რი პა­ცი­ენ­ტე­ბის­თვის არის ნარ­კო­ტი­კუ­ლი სა­შუ­ა­ლე­ბე­ბით ტკი­ვი­ლის გა­ყუ­ჩე­ბა შე­საძ­ლე­ბე­ლი, ისიც ტერ­მი­ნა­ლურ ფა­ზა­ში, ანუ რო­დე­საც, ფაქ­ტობ­რი­ვად, მო­მაკ­ვდა­ვია პა­ცი­ენ­ტი. სხვა შემ­თხვე­ვა­ში კა­ნო­ნი არ იძ­ლე­ვა იმის სა­შუ­ა­ლე­ბას, რომ გა­უ­ყუჩ­დეს ძლი­ე­რი ტკი­ვი­ლი ავად­მყო­ფებს. ეს მიდ­გო­მა აუ­ცი­ლებ­ლად უნდა შე­იც­ვა­ლოს.

არ­სე­ბობს მთე­ლი რიგი და­ა­ვა­დე­ბე­ბი, რომ­ლებ­საც ახა­სი­ა­თებს ძლი­ე­რი ტკი­ვი­ლი და მხო­ლოდ ნარ­კო­ტი­კუ­ლი სა­შუ­ა­ლე­ბე­ბით ყუჩ­დე­ბა. ამი­ტომ ჩვენ ადა­მი­ა­ნებს არ უნდა ვა­ი­ძუ­ლოთ ით­მი­ნონ ტკი­ვი­ლი

ჩვენ­მა ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ამ კა­ნონ­ში ცვლი­ლე­ბე­ბის შე­ტა­ნის წი­ნა­და­დე­ბით მი­მარ­თა ჯან­დაც­ვის სა­მი­ნიტ­როს, ერთი წე­ლია შე­ტა­ნი­ლი გვაქვს სა­კა­ნონ­მდებ­ლო ცვლი­ლე­ბა­თა პრო­ექ­ტი, თუმ­ცა ჯერ არა­ნა­ი­რი პა­სუ­ხი არ უთ­ქვამთ, მი­მარ­თა­ვენ თუ არა პარ­ლა­მენტს.

მა­შინ რო­დე­საც, 21-ე სა­უ­კუ­ნის მე­დი­ცი­ნა სა­ერ­თოდ არ ცნობს ტკი­ვილს, სა­ქარ­თვე­ლო­ში პა­ცი­ენ­ტებს ექი­მე­ბი ეუბ­ნე­ბი­ან, რომ მო­ით­მი­ნონ ტკი­ვი­ლი. რე­ა­ლუ­რად ადა­მი­ა­ნებ­მა არა­ნა­ი­რი ტკი­ვი­ლი არ უნდა მო­ით­მი­ნონ!

ჩვენ გვქონ­და შემ­თხვე­ვე­ბი, რო­დე­საც მსჯავ­რდე­ბუ­ლებ­მა უჩივ­ლეს სა­ქარ­თვე­ლოს სტრას­ბურ­გის სა­სა­მარ­თლო­ში და მო­ი­გეს. ერთი-ერთი ასე­თი საქ­მეა "ღავ­თა­ძე - სა­ქარ­თვე­ლოს წი­ნა­აღ­მდეგ. ამ მსჯავ­რდე­ბულს ჰქონ­და C ჰე­პა­ტი­ტი, მა­ღა­ლი სი­ცხე­ე­ბი და ტკი­ვი­ლე­ბი და არ გა­უ­ყუ­ჩეს. მივ­მარ­თეთ სტრას­ბურ­გის სა­სა­მარ­თლოს და ადა­მი­ან­მა მო­ი­გო ეს საქ­მე.

თუ პი­რო­ბი­თად, ვქვათ, ბე­ბი­ე­ბის­თვის გან­კუთ­ვნილ მორ­ფინს გა­მო­ი­ყე­ნებს შვი­ლიშ­ვი­ლი, ეს სა­მარ­თალდმცველ­თა პრე­რო­გა­ტი­ვაა და ისი­ნი უნდა ჩა­ერ­თონ ამა­ში. იმ მო­ტი­ვით, რომ ეს ნარ­კო­ტი­კე­ბის უკა­ნო­ნო მოხ­მა­რე­ბის საფრ­თხეს გა­ა­ჩენს, თავი არ უნდა შე­ვი­კა­ვოთ ცვი­ლე­ბე­ბის და­ნერგვის­გან და ადა­მი­ა­ნებს არ უნდა ვა­ი­ძუ­ლოთ ით­მი­ნონ გა­უ­საძ­ლი­სი ტკი­ვი­ლე­ბი" - ამ­ბობს ნინო კიკ­ნა­ძე.

ჯან­დაც­ვის პო­ლი­ტი­კის სპე­ცი­ა­ლის­ტი ნინო მირ­ზი­კაშ­ვი­ლი პრობ­ლე­მას ხე­დავს სა­ზო­გა­დო­ე­ბის ცნო­ბი­ე­რე­ბის და­ბალ დო­ნე­სა და დის­კრი­მი­ნა­ცი­ულ და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბა­შიც.

"სტიგ­მა და მო­სახ­ლე­ო­ბის ცნო­ბი­ე­რე­ბის და­ბა­ლი დონე, მნიშ­ვნე­ლო­ვან პრობ­ლე­მად რჩე­ბა. ეს ეხე­ბა ტკი­ვი­ლის შე­სა­ხებ ინ­ფორ­მა­ცი­ას, ეს ეხე­ბა პა­ლი­ა­ტი­უ­რი ზრუნ­ვის, ჰოს­პი­სის შე­სა­ხებ ინ­ფორ­მა­ცი­ას. არ­სე­ბობს გავ­რცე­ლე­ბუ­ლი სტე­რე­ო­ტი­პუ­ლი და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბე­ბი - თუ ადა­მი­ა­ნი ჰოს­პის­შია, ე.ი. მას ერთი თვეც არ დარ­ჩა სი­ცო­ცხლის­თვის, თუ ადა­მი­ა­ნი მორფს იკე­თებს, მორ­ჩა, და­მო­კი­დე­ბუ­ლი გახ­დე­ბა მას­ზე და ა.შ.

ამ დროს კი შე­საძ­ლე­ბე­ლია, ადა­მი­ან­მა გა­ცი­ლე­ბით დიდ­ხანს იცო­ცხლოს, გა­ი­ხან­გრძლი­ვოს ცხოვ­რე­ბის დრო და ხა­რის­ხი. ადა­მი­ა­ნებს უნდა ჰქონ­დეთ ინ­ფორ­მა­ცია იმის შე­სა­ხებ, რომ არ­სე­ბობს ჰოს­პი­სე­ბი, სა­დაც შე­უძ­ლი­ათ სი­ცო­ცხლის ბოლო პე­რი­ო­დი გა­ა­ტა­რონ და ისარ­გებ­ლონ ყვე­ლა შე­სა­ბა­მი­სი სერ­ვი­სით სრუ­ლი­ად უფა­სოდ. ჰოს­პი­სი არის სა­ო­ჯა­ხო ტი­პის და­წე­სე­ბუ­ლე­ბა, სა­დაც არის ექი­მი, ექთა­ნი, რე­ა­ბი­ტო­ლო­გი, ფსი­ქო­ლო­გი და სა­სუ­ლი­ე­რო პი­რიც კი.

ჰოს­პი­სი იმ ადა­მი­ა­ნე­ბის­თვის არის გან­კუთ­ვნი­ლი, რომ­ლე­ბიც სიკ­ვდილ­თან ახ­ლოს არი­ან და მე­დი­ცი­ნა უძ­ლუ­რია მათი და­ა­ვა­დე­ბე­ბის მი­მართ. თუმ­ცა, ეს იმას არ ნიშ­ნავს, რომ თუ ჰოს­პის­ში მოხ­ვდე­ბი, ხვალ მოკ­ვდე­ბი. ეს არის ად­გი­ლი, სა­დაც ხდე­ბა ამ ადა­მი­ა­ნებ­ზე ზრუნ­ვა, მათი სი­ცო­ცხლის ხა­რის­ხის გა­უმ­ჯო­ბე­სე­ბა, ტკი­ვი­ლის მარ­თვა.

გა­მოვ­ყოფ­დი დი­ღომ­ში არ­სე­ბულ ბავ­შვთა ჰოს­პისს "ცი­ცი­ნა­თე­ლე­ბის ქვე­ყა­ნა", რო­მე­ლიც აკ­მა­ყო­ფი­ლებს ყვე­ლა­ნა­ირ სტან­დარტს. აქ უფა­სოა ცხოვ­რე­ბა და ყვე­ლა­ნა­ი­რი მომ­სა­ხუ­რე­ბა ბე­ნე­ფი­ცი­ა­რე­ბის­თვის. ასე­ვე ფე­რის­ცვა­ლე­ბის დე­და­თა მო­ნას­ტერ­თან ას­რე­ბუ­ლი ჰოს­პი­სი, რო­მე­ლიც ზრდას­რუ­ლე­ბის­თვის არის და ასე­ვე უფა­სოა იქ ყვე­ლა­ნა­ი­რი მომ­სა­ხუ­რე­ბა.

ძა­ლი­ან მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია სა­ზო­გა­დო­ე­ბის ცნო­ბი­ე­რე­ბის ამაღ­ლე­ბა, ჰოს­პი­სუ­რი მკურ­ნა­ლო­ბა ძა­ლი­ან ამ­ცი­რებს ოჯა­ხე­ბის ხარ­ჯებს, სტა­ცი­ო­ნა­რუ­ლი მომ­სა­ხუ­რე­ბა და რე­ა­ნი­მა­ცია ძა­ლი­ან ძვი­რია“ - ამ­ბობს ნინო მირ­ზი­კაშ­ვი­ლი.

რო­გორ ზრუ­ნავს სა­ხელ­მწი­ფო პა­ლი­ა­ტი­ურ პა­ცი­ენ­ტებ­ზე და რა სერ­ვი­სე­ბით შე­უძ­ლი­ათ მათ სარ­გებ­ლო­ბა?

ამ კი­თხვე­ბით მივ­მარ­თეთ ჯან­დაც­ვის მი­ნის­ტრის მო­ად­გი­ლეს, თა­მარ გა­ბუ­ნი­ას. იგი არ იზი­ა­რებს "ღია სა­ზო­გა­დო­ე­ბის ფონ­დის" მო­საზ­რე­ბას იმას­თან და­კავ­ში­რე­ბით, რომ თით­ქოს სა­ქარ­თვე­ლო­ში ადა­მა­ი­ნებს უწევთ ძლი­ე­რი ტკი­ვი­ლის მოთ­მე­ნა სა­ხელ­მწი­ფო სტრუქ­ტუ­რე­ბის არას­რულ­ყო­ფი­ლი რე­გუ­ლა­ცი­ე­ბის გამო.

"პა­ლი­ა­ტი­უ­რი ზრუნ­ვა არ არის მა­ინ­და­მა­ინც ის ზრუნ­ვა, რო­მე­ლიც სი­ცო­ცხლის ბოლო პე­რი­ოდ­ში სჭირ­დე­ბა ადა­მი­ანს, მაგ­რამ თუ ჩვენ ვსა­უბ­რობთ პა­ლი­ა­ტი­უ­რი ზრუნ­ვის იმ ეტაპ­ზე, რო­დე­საც ტკი­ვი­ლის გა­ყუ­ჩე­ბა აუ­ცი­ლე­ბე­ლია ნარ­კო­ტი­კუ­ლი სა­შუ­ა­ლე­ბე­ბით, მე მინ­და მივ­მარ­თო არა­სამ­თავ­რო­ბო ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ებს - და­მი­სა­ხე­ლეთ ერთი ადა­მი­ა­ნი მა­ინც, რო­მე­ლიც იტან­ჯე­ბა დღეს ტკი­ვი­ლე­ბით ჯან­დაც­ვის სა­მი­ნის­ტროს არას­რულ­ყო­ფი­ლი რე­გუ­ლა­ცი­ის გამო და ვერ იღებს ნარ­კო­ტი­კულ სა­შუ­ა­ლე­ბებს ტკი­ვი­ლის გა­ყუ­ჩე­ბის მიზ­ნით?!

დღეს ჩვე­ნი პრობ­ლე­მა ისაა, რომ ნარ­კო­ტი­კუ­ლი სა­შუ­ა­ლე­ბე­ბე­ბი იმ სივ­რცე­ში, რო­მელ­შიც ნე­ბა­დარ­თუ­ლია, არას­რულ­ყო­ფი­ლად არის გა­მო­ყე­ნე­ბუ­ლი. სხვა ქვეყ­ნე­ბი გა­ცი­ლე­ბით მეტ ნარ­კო­ტი­კულ სა­შუ­ა­ლე­ბებს მო­იხ­მა­რენ ტკი­ვი­ლის გა­ყუ­ჩე­ბის მიზ­ნით.

მხედ­ვე­ლო­ბა­ში უნდა ვი­ქო­ნი­ოთ, რომ ტკი­ვი­ლი არის სუ­ბი­ექ­ტუ­რი. მეც შე­იძ­ლე­ბა ვთქვა, რომ ძა­ლი­ან მტკი­ვა თავი და და­მი­ნიშ­ნეთ ნარ­კო­ტი­კუ­ლი სა­შუ­ა­ლე­ბა. ეს იმას ხომ არ ნიშ­ნავს, რომ მომ­ცენ ნარ­კო­ტი­კუ­ლი სა­შუ­ა­ლე­ბე­ბი? აქ უნდა შე­ფას­დეს პა­ცი­ენ­ტის ჯან­მრთე­ლო­ბის მდგო­მა­რე­ო­ბა ობი­ექ­ტუ­რად, დი­აგ­ნოზ­ზე დაყ­რდნო­ბით. ნე­ბის­მი­ერ შემ­თხე­ვა­ში, რო­დე­საც ჩვენ მი­ვი­ღებთ გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბას ნარ­კო­ტი­კუ­ლი სა­შუ­ა­ლე­ბე­ბის და­ნიშ­ვნა­ზე, უნდა გვქონ­დეს მყა­რი სა­ფუძ­ვე­ლი.

არ­სე­ბობს ისე­თი და­ა­ვა­დე­ბე­ბი, მა­გა­ლი­თად დი­ა­ბე­ტუ­რი ნე­ი­რო­პა­თია, რო­მელ­მაც შე­იძ­ლე­ბა გა­მო­იწ­ვი­ოს გან­გრე­ნა, რა­საც ახა­სი­ა­თებს ძლი­ე­რი ტკი­ვი­ლი და სა­ჭი­რო შე­იძ­ლე­ბა გახ­დეს ნარ­კო­ტი­კუ­ლი სა­შუ­ა­ლე­ბის და­ნიშ­ვნა. სად არის აქ შე­ზღუდ­ვა?! არა­ნა­ი­რი შე­ზღუდ­ვა არ არ­სე­ბობს. გარ­კვე­უ­ლი ად­მი­ნის­ტრა­ცი­უ­ლი პრო­ცე­სე­ბის გავ­ლა სა­ჭი­როა და ეს ასეც უნდა იყოს. რა­ნა­ი­რად გავ­მიჯ­ნოთ არა­კე­თილ­სინ­დი­სი­ე­რი ადა­მი­ა­ნე­ბის მიერ ტკი­ვი­ლის სი­მუ­ლა­ცია რე­ა­ლუ­რი ტკი­ვი­ლის­გან თუ არ და­ვეყ­რდნო­ბით დი­აგ­ნოზს და სხვა მტკი­ცე­ბუ­ლე­ბებს?!

რაც შე­ე­ხე­ბა მე­დი­კა­მენ­ტის აღე­ბის პრო­ცე­დუ­რებს, ეს მკაც­რი აღი­ცხვის წესს ექ­ვემ­დე­ბა­რე­ბა და დაც­ვის მე­ქა­ნიზ­მე­ბი აქვს, რაც უნდა და­ვიც­ვათ. თქვენ რო­გორ წარ­მო­გიდ­გე­ნი­ათ, ექი­მებს თუ ვე­ტყვით ნე­ბის­მი­ერ ადა­მი­ანს, ნე­ბის­მი­ე­რი ტკი­ვი­ლის დროს და­უ­ნიშ­ნეთ ნარ­კო­ტი­კუ­ლი სა­შუ­ა­ლე­ბა, რო­გორ გგო­ნი­ათ, ად­გე­ბი­ან და და­ნიშ­ნა­ვენ ასე მარ­ტი­ვად? არა. მარ­ტი­ვი არ არის ნარ­კო­ტი­კუ­ლი სა­შუ­ა­ლე­ბე­ბის და­ნიშ­ნის გა­და­წყვე­ტი­ლე­ბა. პრობ­ლე­მა იმ კუ­თხით, რა კუ­თხი­თაც არა­სამ­თავ­რო­ბო ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ე­ბი ამას წარ­მო­ა­ჩე­ნენ, არ არ­სე­ბობს.

რაც შე­ე­ხე­ბა სა­ხელ­მწი­ფო პროგ­რა­მებს, მოქ­მე­დებს ორი ძი­რი­თა­დი პროგ­რა­მა: ერთი - პირ­ვე­ლა­დი ჯან­დაც­ვის პროგ­რა­მი­დან ფი­ნანსდე­ბა და არ­სე­ბობს კი­დევ მიზ­ნობ­რი­ვად ამ სეგ­მენტზე მი­მარ­თუ­ლი პროგ­რა­მა "პა­ლი­ა­ტი­უ­რი ზრუნ­ვის პროგ­რა­მა". სა­ყო­ველ­თაო პროგ­რა­მი­დან პა­ლი­ა­ტი­ურ ზრუნ­ვა­ზე რა თან­ხის და­ხარ­ჯვა მოხ­და, ამის ცალ­კე გა­მო­ყო­ფა ძა­ლი­ან რთუ­ლია" - გვი­თხრა თა­მარ გა­ბუ­ნი­ამ.

რაც შე­ე­ხე­ბა პრო­ექტს, რო­მე­ლიც „ღია სა­ზო­გა­დო­ე­ბის ფონდმა" ერთი წლის წინ შე­ი­ტა­ნა სა­მი­ნიტ­რო­ში, მი­ნის­ტრის მო­ად­გი­ლე ამ­ბობს, რომ პრო­ექტთან და­კავ­ში­რე­ბით ბევ­რი კი­თხვის ნი­შა­ნი არ­სე­ბობს, თუმ­ცა მუ­შა­ო­ბა გრძელ­დე­ბა.

"სი­მარ­თლე გი­თხრათ, მე ჯერ არ ვარ დარ­წმუ­ნე­ბუ­ლი იმა­ში, რომ ეს პრო­ექ­ტი ამ ფორ­მით უნდა მი­ვი­ღოთ. ბევ­რი კი­თხვის ნი­შა­ნია ჩემ­თვის პი­რა­დად, მე რო­გორც ჯან­დაც­ვის ექ­სპერ­ტი ვერ დავ­რწმუნ­დი, რომ ასე მარ­ტი­ვად შე­საძ­ლე­ბე­ლია ცვლი­ლე­ბე­ბის და­ნერგვა.

მეც ოჯა­ხის ექი­მი ვარ სპე­ცი­ა­ლო­ბით და რომ მი­თხრან, ვი­სურ­ვებ­დი თუ არა ამ ცვლი­ლე­ბე­ბის შე­მო­ღე­ბას, არ ვი­სურ­ვებ­დი, რად­გან დიდ სივ­რცეს აჩენს კი­თხვის ნიშ­ნე­ბის­თვის. იმე­დი გვაქვს შევ­ჯერ­დე­ბით სა­ერ­თო აზ­რზე, ვაგ­რძე­ლებთ მუ­შა­ო­ბას" - ამ­ბობს თა­მარ გა­ბუ­ნია.