"ორი დღის წინ ვინახულე, მითხრა: მე ნელ-ნელა ვტოვებ ამ ქვეყანასო..." - როგორ ქმნიდა გია ყანჩელი გენიალურ მუსიკას და რას იხსენებენ მასზე მეგობრები

"მე ვიყავი შემქმნელი და თვითონ ვიყავი ჩემი შემოქმედების კრიტიკოსი" - ამბობდა გია ყანჩელი ერთ-ერთ ინტერვიუში... ალბათ, ამიტომაც იყო ამ დიდებული შემოქმედის მუსიკა ასეთი შესანიშნავი და გახდა არა მარტო საქართველოს, მსოფლიოს კუთვნილება, ყველას გულსა და ყურს განსაკუთრებულად იპყრობდა და იპყრობს...

გია ყანჩელის გარდაცვალებამ უამრავ ადამიანს დასწყვიტა გული. AMBEBI.GE მისი უახლოესი მეგობრებიდან რამდენიმეს დაუკავშირდა, თუმცა კომპოზიტორზე წარსულში საუბარი ბევრმა არ ისურვა. ინტერვიუზე დაგვთანხმდა რეჟისორი ელდარ შენგელაია, რომლის ფილმები გია ყანჩელის მუსიკის გარეშე წარმოუდგენელია...

ლეგენდარულ კომპოზიტორზე ჩვენთან ასევე ისაუბრა პროდიუსერმა და რეჟისორმა თეონა ჯორბენაძემ, რომელიც გია ყანჩელისადმი მიძღვნილი ფილმის - "სევდის ანგელოზების" ავტორია...

თეონა ჯორბენაძე, სცენარისტი, რეჟისორი, ავტორი ფილმისა "სევდის ანგელოზები":

"ჩემთვის გია ყანჩელზე საუბარი ძალიან მძიმეა... უკიდურესი სიმარტოვის განცდა მეუფლება... უდიდესი მუსიკოსი და ადამიანი ხომ გახლდათ, მაგრამ ცალკე სიმფონია იყო მისი აბსოლუტურად გაცნობიერებული წასვლა ამ ქვეყნიდან! ის ემზადებოდა და ცნობიერად მიდიოდა... ის მსოფლიო მნიშვნელობის ქართველი ავტორია, რომელიც თითქმის ყოველდღე ჟღერს ცნობილ საკონცერტო დარბაზებში.

წარმოუდგენელია, ამას მიაღწიო უდიდეს ტალანტთან ერთად, უდიდესი პიროვნული თვისებების გარეშე, რითაც გია ყანჩელი ნამდვილად გამოირჩეოდა

გია ყანჩელი ჩემთვის უპირველესად დიდი პიროვნებაა, ღირებულებათა საზომი, მისი მუსიკა კი სწორედ ამ პიროვნულობის გამოხატულებაა. მან სიმფონიურ მუსიკაში საკუთარი სტილი და ხელწერა შექმნა, რაც დღეს მსოფლიო მნიშვნელობის სასწავლებლებში ისწავლება...

თავის მონათხრობს, მუსიკას, ხედვას, პოზიციას ყოველდღიურად გვიტოვებდა, ბოლო წლები ამისთვის მუდმივად ემზადებოდა. დრო და ყოფა მის გარშემო მრავალნაირად შეიცვალა, მაგრამ ის ყოველთვის პრინციპული იყო თავის ხედვებში, ყოველთვის აღელვებდა ქვეყნის ბედი, მიუხედავად იმისა, რომ ბელგიაში ცხოვრობდა, სულ ამბობდა, ანტვერპენში შემოქმედებით მივლინებაში ვარო. იქ მუშაობდა და ქმნიდა ნაწარმოებებს...

ჩვენთვის იყო ზურგი, მამა, მყარი კედელი... მნიშვნელოვანი გადაწყვეტილების დროს, ყოველთვის გამახსენდება და ვიფიქრებ, ის როგორ შეაფასებდა...

- 2016 წელს თქვენ მის შესახებ გადაიღეთ დოკუმენტური ფილმი...

- 2015-ში მისი საიუბილეო წელი იყო, ბერლინის კონცერტჰაუზიდან დაიწყო და კონცერტები გაიმართა არაერთ ქვეყანაში. ტურნეს პარალელურად, ვიღებდი ფილმს, რომელსაც მისი ერთ-ერთი ნაწარმოების სახელწოდება - "სევდის ანგელოზები" დავარქვი.

მას ჰყავდა თავისი ადამიანები, რომლებიც უყვარდა, რომელთა აზრი ყოველთვის აინტერესებდა და ვფიქრობ, სწორედ ისინი იყვნენ და არიან მისი სევდის ანგელოზები... მათთან ერთად განვლო მთელი თავისი სიცოცხლე.

ბოლო წლებში მისი შემოქმედება იყო საოცარი მადლიერების გამოხატულება. შექმნა პროექტი - "წერილები მეგობრებს" 25 პიესა, რომელიც უძვირფასეს ადამიანებს და შემოქმედებით პარტნიორებს მიუძღვნა... კიდევ რაც განსაკუთრებული ჰქონდა, არ გამოეპარებოდა არც ერთი უსამართლო მოვლენა, რაც ჩვენს ქვეყანაში ხდებოდა, სათქმელს აუცილებლად ყოველთვის ხმამაღლა ამბობდა! გარდა ამისა, საოცარ თანადგომას უწევდა ყოველ ახალგაზრდას, ყოველ ნიჭიერ ადამიანს.

- მასთან ბოლო შეხვედრა რომ გაიხსენოთ...

- ბოლოს 2-3 დღის წინ მოვინახულე, მითხრა: თეონა, მე ნელ-ნელა ვტოვებ ამ ქვეყანასო... ცნობილია, რომ პაუზებით საუბრობდა და არასოდეს იტყოდა არც ერთ ზედმეტ სიტყვას, მისი ყოველი წინადადება ნაფიქრი და გააზრებული გახლდათ და ასეთივე აღმოჩნდა მისი წასვლაც - გააზრებული და გაცნობიერებული.

თუ დაკვირვებით მოვუსმენთ მის ნაწარმოებებს, ეს ამბების თხრობაა, მან შეძლო პროზა შეექმნა მუსიკაში... მისთვისაც უდიდესი სიხარული იყო თითოეული ნიჭიერი ქართველის აღმოჩენა და გუშინ ცოტნე ზედგინიძეს ოპერის თეატრში წარმატებული დებიუტი აცალა და გაფრინდა... დაელოდა 10 წლის ვუნდერკინდის სასცენო ნათლობას და წავიდა... როდესაც სულ პირველად ცოტნე მოისმინა, უთქვამს - ამისთვის მზად არ ვიყავი, ასეთები საუკუნეში ერთხელ ან კიდევ უფრო იშვიათად იბადებიანო..."

ელდარ შენგელაია, რეჟისორი:

"ჩვენი ცხოვრებიდან გია ყანჩელის წასვლა უდიდესი დანაკლისია ჩვენი კულტურისთვის და საერთოდ საქართველოსთვის. უდიდესი კომპოზიტორი იყო, მისი მუსიკა ჟღერდა ევროპის, ამერიკის უდიდეს საკონცერტო დარბაზებში. ის საქართველოს სახალხო არტისტი გახლდათ და ჩემი უახლოესი მეგობარი...

ჩვენ მჭიდრო შემოქმედებითი ურთიერთობა გვაკავშირებდა, მას ეკუთვნის შესანიშნავი მუსიკა ჩემი ყველა ფილმისთვის: "არაჩვეულებრივი გამოფენა", "შერეკილები", "სამანიშვილის დედინაცვალი", "ცისფერი მთები"...

"არაჩვეულებრივი გამოფენის" შემდეგ, როდესაც მუშაობა დავიწყე "შერეკილებზე", თვითონ შემომთავაზა, რომ ჯანსუღ კახიძესთან ერთად ემუშავა მასზე და "სამანიშვილის დედინაცვალზე".

მუდმივად მის სახლში ვმუშაობდით, შემოქმედებით პროცესში აბსოლუტური სიჩუმე უყვარდა, იჯდა როიალთან და ოთახის კარი აუცილებლად დაკეტილი უნდა ყოფილიყო, იქ შესვლა არავის შეეძლო! მაგრამ როდესაც კარს გააღებდა, იქ უკვე მისი ოჯახი წევრებს, მის შესანიშნავ მეუღლეს, შვილიშვილებს შეეძლოთ შესვლა...

გარდა ჩემი ფილმებისა, გიას არაერთ ცნობილ ფილმზე უმუშავია და ყველგან შესანიშნავი კინომუსიკა შექმნა. გიორგი დანელიასთან შექმნილი აქვს მუსიკა ფილმებისთვის - "არ იდარდო", "მიმინო", "ქინძაძა", რეჟისორ გიორგი კალატოზიშვილთან კი ფილმებში - "ციმბირელი პაპა", "კავკასიელი ტყვე" იმუშავა, ლანა ღოღობერიძის ფილმებში - "როცა აყვავდა ნუში", "რამდენიმე ინტერვიუ პირად საკითხებზე" სწორედ ყანჩელის საოცარი მუსიკა ჟღერს.

მასვე ეკუთვნის კინომუსიკა ორი მცირემეტრაჟიანი ფილმისთვის - „ქვევრი“ (რეჟისორი ირაკლი კვირიკაძე) და „რეკორდი“ (რეჟისორი გურამ პატარაია). ასევე შექმნილი აქვს ბრწყინვალე ოპერა „და არს მუსიკა“...

უდიდესი ადამიანი და კომპოზიტორი იყო... ძალიან მწყდება გული, რომ გია წავიდა... მუდამ მემახსოვრება როგორც დიდი კომპოზიტორი და არაჩვეულებრივად კეთილი ადამიანი..."

ფოტოები: ელდარ შენგელაიას არქივიდან; თეონა ჯორბენაძის ფილმიდან - "სევდის ანგელოზები"