მსოფლიო
Faceამბები
სამართალი
კონფლიქტები
სამხედრო
პოლიტიკა
სპორტი
კულტურა/შოუბიზნესი
მოზაიკა
მეცნიერება
კვირის კითხვადი სტატიები
თვის კითხვადი სტატიები
რას დაკარგავს მსოფლიო ამაზონის ხანძრების შედეგად? - გარემოსდამცველები კატასტროფის მძიმე შედეგებზე
რას დაკარგავს მსოფლიო ამაზონის ხანძრების შედეგად? - გარემოსდამცველები კატასტროფის მძიმე შედეგებზე

ამა­ზო­ნის ტყე­ებ­ში უკა­ნას­კნე­ლი ათწლე­უ­ლის გან­მავ­ლო­ბა­ში ყვე­ლა­ზე ძლი­ე­რი ხან­ძა­რი მძვინ­ვა­რებს. იწ­ვის ის, რაც პლა­ნე­ტის ფილ­ტვე­ბის სა­ხე­ლით არის ცნო­ბი­ლი და ცე­ცხლი ყო­ველ­დღი­უ­რად ამ­ცი­რებს იმ ჟანგბა­დის რა­ო­დე­ნო­ბას, რო­მე­ლიც ასე სა­ჭი­როა ყვე­ლა ცო­ცხა­ლი ორ­გა­ნიზ­მის­თვის.

ტყეს­თან ერ­თად ნად­გურ­დე­ბა ბი­ომ­რა­ვალ­ფე­როვ­ნე­ბაც, იწ­ვი­ან ცხო­ვე­ლე­ბი და ფრინ­ვე­ლე­ბი. თუმ­ცა აქვე აუ­ცი­ლებ­ლად უნდა აღი­ნიშ­ნოს, რომ სო­ცი­ა­ლურ ქსელ­ში გავ­რცე­ლე­ბუ­ლი გუ­ლი­სა­მა­ჩუ­ყე­ბე­ლი ფო­ტო­სუ­რა­თე­ბის უმე­ტე­სო­ბა, რომ­ლე­ბიც ცე­ცხლში გახ­ვე­ულ ცხო­ვე­ლებ­სა და მათ ტან­ჯვას ასა­ხავს, და რომ­ლებ­საც ხშირ შემ­თხვე­ვა­ში, დარ­თუ­ლი აქვს ჰეშ­თე­გი #PrayforAmazonas, რამ­დე­ნი­მე წლის წინ, სხვა ხან­ძრე­ბის დროს არის გა­და­ღე­ბუ­ლი და მათ­ზე ასა­ხუ­ლი ად­გი­ლე­ბი ბრა­ზი­ლი­ა­ში სუ­ლაც არ არის.

მიმ­დი­ნა­რე წელს ამა­ზო­ნის ტყე­ში ხან­ძრე­ბის რა­ო­დე­ნო­ბამ რე­კორ­დულ მაჩ­ვე­ნე­ბელს მი­აღ­წია. კოს­მო­სის კვლე­ვის ეროვ­ნუ­ლი ინ­სტი­ტუ­ტის გან­მარ­ტე­ბით, თა­ნამ­გზავ­რი­დან მი­ღე­ბუ­ლი მო­ნა­ცე­მე­ბის თა­ნახ­მად, მიმ­დი­ნა­რე წელს ხან­ძრის რა­ო­დე­ნო­ბამ 2018 წელ­თან შე­და­რე­ბით 85%-ით მო­ი­მა­ტა.

ოფი­ცი­ა­ლუ­რი რი­ცხვე­ბის თა­ნახ­მად, 2019 წლის პირ­ვე­ლი 8 თვის გან­მავ­ლო­ბა­ში ბრა­ზი­ლი­ა­ში 75 ათას­ზე მეტი ტყის ხან­ძა­რი და­ფიქ­სირ­და, რაც რე­კორ­დუ­ლი მაჩ­ვე­ნე­ბე­ლია 2013 წლის შემ­დეგ და ნამ­დვი­ლად აღე­მა­ტე­ბა გა­სუ­ლი წლის იმა­ვე პე­რი­ო­დის მაჩ­ვე­ნებ­ლებს, რო­დე­საც ხან­ძრე­ბის რა­ო­დე­ნო­ბა 40 ათა­სი იყო.

ამა­ზო­ნის ტყე­ში ხან­ძა­რი გავ­რცე­ლე­ბუ­ლი მოვ­ლე­ნაა და ივ­ლი­სი­დან ოქ­ტომ­ბრის ჩათ­ვლით ხში­რად ჩნდე­ბა კი­დეც, თუმ­ცა გა­რე­მოს დაც­ვის სპე­ცი­ა­ლის­ტი კახა ბახ­ტა­ძე არ გა­მო­რი­ცხავს, რომ ხან­ძრე­ბი ადა­მი­ა­ნის მიერ გან­გებ იყოს გა­ჩე­ნი­ლი:

"ადა­მი­ა­ნი ძა­ლი­ან და­ინ­ტე­რეს­ბუ­ლია ამ ტყე­ე­ბით და და­ინ­ტე­რე­სე­ბუ­ლია, რო­გორც მერ­ქნით, რომ­ლის მო­პო­ვე­ბაც იქ შე­იძ­ლე­ბა, ასე­ვე იმ ფარ­თო­ბით, რო­მე­ლიც ამ ტყეს უჭი­რავს.

არ ვიცი, ალ­ბათ, არ არის გა­მო­რი­ცხუ­ლი, რომ გან­ზრახ მო­წყო­ბი­ლი მცი­რე ხან­ძრე­ბიც იყოს, რა­მაც სა­ბო­ლო­ოდ, ამ მას­შტა­ბურ ხან­ძრამ­დე მი­იყ­ვა­ნა ტე­რი­ტო­რია, იმი­ტომ რომ ძა­ლი­ან აქ­ტი­უ­რი ათ­ვი­სე­ბა ხდე­ბა ამ ად­გი­ლე­ბის სა­მე­ურ­ნეო მიზ­ნე­ბის­თვის, ძა­ლი­ან დიდი რე­სურ­სე­ბია ამ ნი­ა­და­გებ­ში და ინ­ტე­რე­სიც საკ­მა­ოდ დი­დია.

ამა­ზო­ნის ტყე­ე­ბი არის ბი­ომ­რა­ვალ­ფე­როვ­ნე­ბის თავ­შე­სა­ფა­რი, სა­დაც მსოფ­ლიო ბი­ომ­რა­ვალ­ფე­როვ­ნე­ბის და­ახ­ლო­ე­ბით 10%-ია თავ­მოყ­რი­ლი. კლი­მა­ტის ცვლი­ლე­ბის გა­მოწ­ვე­ვე­ბის ფონ­ზე, ეს არის ძა­ლი­ან დიდი ტე­რი­ტო­რია, სა­დაც ტყე­ე­ბი შთან­თქა­ვენ ნახ­ში­რო­ჟანგს და გა­მო­ყო­ფენ ჟანგბადს. ამა­ზო­ნის ტყე თა­ვის თავ­ში იტევს ძა­ლი­ან დიდი რა­ო­დე­ნო­ბით ნახ­ში­რო­ჟანგს და ხან­ძრე­ბის შე­დე­გად, ასე­თი დიდი ღი­რე­ბუ­ლე­ბა იკარ­გე­ბა მსოფ­ლი­ოს­თვის" - ამ­ბობს კახა ბახ­ტა­ძე AMBEBI.GE-სთან სა­უ­ბარ­ში.

ვი­კი­პე­დი­ას მი­ხედ­ვით, ამა­ზო­ნის ტყე ჟანგბა­დის მთე­ლი რა­ო­დე­ნო­ბის 20%-ს გა­მო­ყოფს, შე­სა­ბა­მი­სად ის ზა­რა­ლი, რო­მე­ლიც პლა­ნე­ტას მი­ად­გე­ბა, უკვე ცხა­დია, თუმ­ცა ამის გარ­და კახა ბახ­ტა­ძის თქმით, ყვე­ლა­ზე ცუდი სცე­ნა­რი არის ის, რომ პლა­ნე­ტა ბი­ომ­რა­ვალ­ფე­როვ­ნე­ბას კარ­გავს:

"გვაქვს სა­ხეც­ვლი­ლი ეკო­სის­ტე­მე­ბი, ამ ეკო­სის­ტე­მებ­ში ცხოვ­რე­ბა ძა­ლი­ან რთუ­ლია. სა­ხეც­ვლილ ეკო­სის­ტე­მებს თან ერ­თვის სხვა ცვლი­ლე­ბე­ბი გა­რე­მო­ში - ეს შე­იძ­ლე­ბა იყოს გა­აქ­ტი­უ­რე­ბუ­ლი ბუ­ნებ­რი­ვი კა­ტას­ტრო­ფე­ბი, წყლი­სა და ნი­ა­და­გის რე­სურ­სე­ბის კარ­გვა. ძა­ლი­ან ბევ­რი ცვლი­ლე­ბა შე­იძ­ლე­ბა მოხ­დეს. ბი­ომ­რა­ვალ­ფე­როვ­ნე­ბა იკარ­გე­ბა და ამას ძა­ლი­ან მძი­მე შე­დე­გი ექ­ნე­ბა ადა­მი­ა­ნის­თვის" - გან­მარ­ტავს ეკო­ლო­გი.

ამა­ზო­ნის ტყის ეკო­ლო­გი­ურ მნიშ­ვნე­ლო­ბა­ზე სა­უბ­რი­სას "სა­ქარ­თვე­ლოს მწვა­ნე­თა მოძ­რა­ო­ბა/დე­და­მი­წის მე­გობ­რე­ბის" თავ­მჯდო­მა­რემ ნინო ჩხო­ბა­ძემ აღ­ნიშ­ნა, რომ ტყე­ე­ბი და ტყის მა­სი­ვე­ბი ერ­თა­დერ­თი სა­შუ­ა­ლე­ბაა, რა­საც შე­უძ­ლია, კლი­მა­ტის ზე­მოქ­მე­დე­ბა შე­ამ­ცი­როს. მისი თქმით, უმ­ნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნე­სია, რომ ტყე­ე­ბის მა­სი­ვე­ბი გა­შენ­დეს, რათა მო­ხერ­ხდეს სით­ბუ­რი ეფექ­ტის ზე­მოქ­მე­დე­ბის შემ­ცი­რე­ბა.

გა­რე­მოს­დამ­ცვე­ლე­ბი მსოფ­ლი­ოს მას­შტა­ბით დღეს ამა­ზო­ნის ტყე­ებ­ში მიმ­დი­ნა­რე პრო­ცე­სებს ბრა­ზი­ლი­ის პრე­ზი­დენ­ტის რი­ტო­რი­კას უკავ­ში­რე­ბენ, რო­მე­ლიც მათი თქმით, ტყის ჩეხ­ვის პრო­ცე­სე­ბის გა­აქ­ტი­უ­რე­ბას უწყობს ხელს. პა­სუ­ხის გა­რე­შე აქ­ტი­ვის­ტე­ბი არც ბრა­ზი­ლი­ის პირ­ველ­მა პირ­მა და­ტო­ვა და გა­რე­მოს­დამ­ცვე­ლე­ბი ხან­ძრის გან­გებ გა­ჩე­ნა­ში და­ა­და­ნა­შა­უ­ლა, რათა ბრა­ზი­ლი­ის ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის დის­კრე­დი­ტა­ცია მო­ეხ­დი­ნათ...

იქამ­დე სა­ნამ პა­სუ­ხის­მგე­ბე­ლი პი­რე­ბი ურ­თი­ერ­თბ­რალ­დე­ბე­ბით არი­ან და­კა­ვე­ბულ­ნი, ის გა­რე­მო იწ­ვის, რო­მე­ლიც და­ახ­ლო­ე­ბით 3 მი­ლი­ო­ნი სა­ხე­ო­ბის ცხო­ველ­სა და მცე­ნა­რეს იფა­რებს, მი­ლი­ო­ნამ­დე აბო­რი­გე­ნის სახ­ლია და რო­მე­ლიც ყო­ველ­წლი­უ­რად მი­ლი­ო­ნო­ბით ტონა ნახ­ში­რო­ჟანგს შთან­თქავს...

მთა­ვარ ფო­ტო­ზე: 13 აგ­ვის­ტოს გა­და­ღე­ბუ­ლი სა­ტე­ლი­ტის გა­მო­სა­ხუ­ლე­ბა აჩ­ვე­ნებს რამ­დე­ნი­მე ხან­ძრის კე­რას ბრა­ზი­ლი­ის ამა­ზო­ნის ტყე­ში

დღის ვიდეო
00:00 / 00:00
ევროკავშირმა რუსეთის წინააღმდეგ ყირიმის ანექსიისთვის დაწესებული სანქციები ერთი წლით გაახანგრძლივა
ავტორი:

რას დაკარგავს მსოფლიო ამაზონის ხანძრების შედეგად? - გარემოსდამცველები კატასტროფის მძიმე შედეგებზე

რას დაკარგავს მსოფლიო ამაზონის ხანძრების შედეგად? - გარემოსდამცველები კატასტროფის მძიმე შედეგებზე

ამაზონის ტყეებში უკანასკნელი ათწლეულის განმავლობაში ყველაზე ძლიერი ხანძარი მძვინვარებს. იწვის ის, რაც პლანეტის ფილტვების სახელით არის ცნობილი და ცეცხლი ყოველდღიურად ამცირებს იმ ჟანგბადის რაოდენობას, რომელიც ასე საჭიროა ყველა ცოცხალი ორგანიზმისთვის.

ტყესთან ერთად ნადგურდება ბიომრავალფეროვნებაც, იწვიან ცხოველები და ფრინველები. თუმცა აქვე აუცილებლად უნდა აღინიშნოს, რომ სოციალურ ქსელში გავრცელებული გულისამაჩუყებელი ფოტოსურათების უმეტესობა, რომლებიც ცეცხლში გახვეულ ცხოველებსა და მათ ტანჯვას ასახავს, და რომლებსაც ხშირ შემთხვევაში, დართული აქვს ჰეშთეგი #PrayforAmazonas, რამდენიმე წლის წინ, სხვა ხანძრების დროს არის გადაღებული და მათზე ასახული ადგილები ბრაზილიაში სულაც არ არის.

მიმდინარე წელს ამაზონის ტყეში ხანძრების რაოდენობამ რეკორდულ მაჩვენებელს მიაღწია. კოსმოსის კვლევის ეროვნული ინსტიტუტის განმარტებით, თანამგზავრიდან მიღებული მონაცემების თანახმად, მიმდინარე წელს ხანძრის რაოდენობამ 2018 წელთან შედარებით 85%-ით მოიმატა.

ოფიციალური რიცხვების თანახმად, 2019 წლის პირველი 8 თვის განმავლობაში ბრაზილიაში 75 ათასზე მეტი ტყის ხანძარი დაფიქსირდა, რაც რეკორდული მაჩვენებელია 2013 წლის შემდეგ და ნამდვილად აღემატება გასული წლის იმავე პერიოდის მაჩვენებლებს, როდესაც ხანძრების რაოდენობა 40 ათასი იყო.

ამაზონის ტყეში ხანძარი გავრცელებული მოვლენაა და ივლისიდან ოქტომბრის ჩათვლით ხშირად ჩნდება კიდეც, თუმცა გარემოს დაცვის სპეციალისტი კახა ბახტაძე არ გამორიცხავს, რომ ხანძრები ადამიანის მიერ განგებ იყოს გაჩენილი:

<blockquote class="twitter-tweet" data-lang="en"><p lang="en" dir="ltr">The scale of the Siberian wildfires is underlined by this animation of the huge area of the smoke cloud: more than 5 million km². <br>For comparison, the EU is about 4.5 million km² and the contiguous US about 8.1 million km². <br>(Via <a href="https://twitter.com/anttilip?ref_src=twsrc%5Etfw">@anttilip</a> of <a href="https://twitter.com/IlmaTiede?ref_src=twsrc%5Etfw">@IlmaTiede</a>)<a href="https://t.co/RDhntqaDEO">pic.twitter.com/RDhntqaDEO</a></p>&mdash; WMO | OMM (@WMO) <a href="https://twitter.com/WMO/status/1160872603961167872?ref_src=twsrc%5Etfw">August 12, 2019</a></blockquote>

"ადამიანი ძალიან დაინტერესბულია ამ ტყეებით და დაინტერესებულია, როგორც მერქნით, რომლის მოპოვებაც იქ შეიძლება, ასევე იმ ფართობით, რომელიც ამ ტყეს უჭირავს.

არ ვიცი, ალბათ, არ არის გამორიცხული, რომ განზრახ მოწყობილი მცირე ხანძრებიც იყოს, რამაც საბოლოოდ, ამ მასშტაბურ ხანძრამდე მიიყვანა ტერიტორია, იმიტომ რომ ძალიან აქტიური ათვისება ხდება ამ ადგილების სამეურნეო მიზნებისთვის, ძალიან დიდი რესურსებია ამ ნიადაგებში და ინტერესიც საკმაოდ დიდია.

ამაზონის ტყეები არის ბიომრავალფეროვნების თავშესაფარი, სადაც მსოფლიო ბიომრავალფეროვნების დაახლოებით 10%-ია თავმოყრილი. კლიმატის ცვლილების გამოწვევების ფონზე, ეს არის ძალიან დიდი ტერიტორია, სადაც ტყეები შთანთქავენ ნახშიროჟანგს და გამოყოფენ ჟანგბადს. ამაზონის ტყე თავის თავში იტევს ძალიან დიდი რაოდენობით ნახშიროჟანგს და ხანძრების შედეგად, ასეთი დიდი ღირებულება იკარგება მსოფლიოსთვის" - ამბობს კახა ბახტაძე AMBEBI.GE-სთან საუბარში.

ვიკიპედიას მიხედვით, ამაზონის ტყე ჟანგბადის მთელი რაოდენობის 20%-ს გამოყოფს, შესაბამისად ის ზარალი, რომელიც პლანეტას მიადგება, უკვე ცხადია, თუმცა ამის გარდა კახა ბახტაძის თქმით, ყველაზე ცუდი სცენარი არის ის, რომ პლანეტა ბიომრავალფეროვნებას კარგავს:

"გვაქვს სახეცვლილი ეკოსისტემები, ამ ეკოსისტემებში ცხოვრება ძალიან რთულია. სახეცვლილ ეკოსისტემებს თან ერთვის სხვა ცვლილებები გარემოში - ეს შეიძლება იყოს გააქტიურებული ბუნებრივი კატასტროფები, წყლისა და ნიადაგის რესურსების კარგვა. ძალიან ბევრი ცვლილება შეიძლება მოხდეს. ბიომრავალფეროვნება იკარგება და ამას ძალიან მძიმე შედეგი ექნება ადამიანისთვის" - განმარტავს ეკოლოგი.

ამაზონის ტყის ეკოლოგიურ მნიშვნელობაზე საუბრისას "საქართველოს მწვანეთა მოძრაობა/დედამიწის მეგობრების" თავმჯდომარემ ნინო ჩხობაძემ აღნიშნა, რომ ტყეები და ტყის მასივები ერთადერთი საშუალებაა, რასაც შეუძლია, კლიმატის ზემოქმედება შეამციროს. მისი თქმით, უმნიშვნელოვანესია, რომ ტყეების მასივები გაშენდეს, რათა მოხერხდეს სითბური ეფექტის ზემოქმედების შემცირება.

გარემოსდამცველები მსოფლიოს მასშტაბით დღეს ამაზონის ტყეებში მიმდინარე პროცესებს ბრაზილიის პრეზიდენტის რიტორიკას უკავშირებენ, რომელიც მათი თქმით, ტყის ჩეხვის პროცესების გააქტიურებას უწყობს ხელს. პასუხის გარეშე აქტივისტები არც ბრაზილიის პირველმა პირმა დატოვა და გარემოსდამცველები ხანძრის განგებ გაჩენაში დაადანაშაულა, რათა ბრაზილიის ხელისუფლების დისკრედიტაცია მოეხდინათ...

იქამდე სანამ პასუხისმგებელი პირები ურთიერთბრალდებებით არიან დაკავებულნი, ის გარემო იწვის, რომელიც დაახლოებით 3 მილიონი სახეობის ცხოველსა და მცენარეს იფარებს, მილიონამდე აბორიგენის სახლია და რომელიც ყოველწლიურად მილიონობით ტონა ნახშიროჟანგს შთანთქავს...

მთავარ ფოტოზე: 13 აგვისტოს გადაღებული სატელიტის გამოსახულება აჩვენებს რამდენიმე ხანძრის კერას ბრაზილიის ამაზონის ტყეში

ალინა კაბაევა მილიარდერი გახდა - მედიის მტკიცებით, ყოფილმა ტანმოვარჯიშემ პუტინისგან ტყუპები გააჩინა

მაქმანებიანი შავი კაბა და ულამაზესი საყურე -  ქეით მიდლტონი მუსიკალურ წარმოდგენაზე  შეუდარებლად გამოიყურებოდა

"საქართველოში მორიგი ფერადი რევოლუცია არ შედგა" - რას წერს რუსული მედია თბილისში მიმდინარე პროცესებზე