ქართველი ახალგაზრდები რუსეთის წინააღმდეგ 30 წლის წინ და დღეს - ერთი ფოტოს საოცარი ისტორია

20 ივნისის შემდეგ, აქციებსა და პროტესტს მიჩვეულ საქართველოში ახალი საპროტესტო ტალღა აგორდა, რომელიც ჯერ რუსეთის დუმის დეპუტატის საქართველოში ვიზიტს, შემდეგ კი ამ აქციის დარბევას მოჰყვა. მეოცე დღეა ანტისაოკუპაციო აქცია მუხტს არ კარგავს და რუსთაველის გამზირზე, ყოველ საღამოს 19:00 საათზე ათასობით ადამიანს კრებს...

25 ივნისს "ფეისბუქის" პირად გვერდზე 30 წლის წინ გადაღებული ფოტო ავტვირთე, რომელიც პარლამენტის წინ, ერთ-ერთ მიტინგზეა გადაღებული და რომელიც „გუგლის“ საძიებო სისტემაში შემთხვევით ვიპოვე.

ფოტოზე ახალგაზრდები არიან ასახულნი, რომელთა უკან მრავალრიცხოვანი ტრანსფარანტები ჩანს: "ძირს კომუნისტური რეჟიმი"; "რუსო ოკუპანტებო, წადით სახლში!"; "ძირს რუსეთის დამპალი იმპერია" და ა.შ. დღესაც ქართველი ახალგაზრდები რუსი ოკუპანტების წინააღმდეგ გამოდიან და 30 წლის წინაც, ქართველ ახალგაზრდებს იგივე მოთხოვნები ჰქონდათ...

ფოტო მალევე უამრავმა ადამიანმა გააზიარა და ერთ-ერთ კომენტარში უცნობმა ქალმა მომწერა: "ეს ჩემი კლასია!"

რა თქმა უნდა, დავუკავშირდი ქალბატონს ფოტოს ისტორიის გასაგებად და ინტერვიუზე შევითანხმე, თუმცა ამ ამბავმა კიდევ უფრო საინტერესო ამბებისა და ისტორიის განვითარებას მისცა გასაქანი...

აკაკი ლოდია, დათო ვარდოშვილი, თინიკო გუდაძე, მაია გიგოლაშვილი, ზურაბ კუტიბაშვილი, კახა ცქიტიშვილი, მეგი გოცირიძე, ნანა კურდღელაშვილი, შორენა გაბიცინაშვილი, მანანა ჯანგირაშვილი, ლალი ჯიღაური, ქეთინო ჭეიშვილი, თამრიკო კანდელაკი, ვერიკო შაკიაშვილი, ბესო ბერძენიშვილი - ეს ადამიანები თანაკლასელები არიან, მე-4 სკოლის კურსდამთავრებულები, რომლებიც 30 წლის წინ აქტიურად იყვნენ ჩართულნი ეროვნულ მოძრაობაში.

30 წლის წინანდელი ფოტოს ისტორიას AMBEBI.GE-სთან ინტერვიუში ერთ-ერთი მათგანი, ჟურნალისტი და ფილოლოგი მაია გიგოლაშვილი აცოცხლებს:

- ფოტოზე ჩვენი კლასია აღბეჭდილი, ბევრნი ვართ აქ, ერთ-ერთი მეც ვარ. როდესაც ეს სურათი „ფეისბუქზე“ ვნახეთ, ბევრი გაზიარება და გამოხმაურება მოჰყვა. საინტერესო კომენტარებიც დაიწერა.

მისი ნახვისას, უდიდესი ემოცია გვქონდა, სიტყვით ვერ გადმოგცემთ. შემდეგ კლასელები ერთმანეთს დავუკავშირდით და ყველაფერი გუშინდელი დღესავით გაგვახსენდა...

თავიდანვე კარგი კლასი გვქონდა, დღემდე შენარჩუნებული გვაქვს თბილი ურთიერთობები, ყოველდღიური კონტაქტი გვაქვს, მაგრამ ამ ფოტოს შესახებ არაფერი ვიცოდით, მასზე კარგად ჩანს ჩვენი ბავშვური სახეები... ეს დაახლოებით 1989 წლის 6-7 აპრილია, რადგანაც 8 აპრილს უკვე კინოს სახლის წინ გვიანობამდე ვიდექით.

საბჭოთა მოსწავლეების პროტესტი

"როდესაც საქართველოში გასული საუკუნის 80-იანი წლების ბოლოს ეროვნული მოძრაობა დაიწყო, ნებით თუ უნებლიედ, საბჭოთა ეპოქის შვილები ვგრძნობდით, რომ ჩვენში თავისუფლების ხარისხი მეტი იყო. ჩნდებოდა თავისუფლების მუხტი და პროტესტს მასწავლებლების მიმართ გამოვხატავდით, რადგანაც კომუნისტური ჩარჩოები, აზროვნება არ მოგვწონდა და როგორც კი დაიძრა ეროვნული მოძრაობა, თითქოს მაშინვე ვიპოვეთ ჩვენი ადგილი.

ზნეობა, მენტალობა გვკარნახობდა, რომ იქ უნდა წავსულიყავით და 9 აპრილის წინა დღეებში დაწყებულ პროტესტს თავიდანვე შევუერთდით. ერთი დღეც არ გამოგვიტოვებია, თუმცა სკოლაში მასწავლებლებთან პრობლემები გვქონდა, იყო დირექტორის კაბინეტში დაბარებები, სათითაოდ გვსაყვედურობდნენ. ვისმენდით დირექციის კომუნისტურ რიტორიკას, მაგრამ ჩვენზე ზემოქმედებას არ ახდენდა - როგორც კი დაამთავრებდნენ შეგონებას, გამოვიხურავდით დირექტორის კარს და მაშინვე მიტინგზე მივდიოდით...

ყოველ დილას სკოლასთან ვიკრიბებოდით, სკოლაში არ შევდიოდით და პირდაპირ პარლამეტისკენ გავრბოდით. 7-8 აპრილს უკვე მასწავლებლებიც და დირექციაც მიხვდა, რომ აკრძალვას აზრი აღარ ჰქონდა და მიტინგზე მოგვყვებოდნენ.

ლენინის ძეგლის ჩამოგდებისას, მახსოვს, იყო დიდი კუბოს მსგავსი ყუთი, სადაც პიონერის დახეულ ყელსახვევებს, კომკავშირის ნიშნებს და ბილეთებს ვყრიდით. ერთი ასეთი ყუთი კინოს სახლის წინაც იდგა... კინოს სახლი ხომ აქტიური ცენტრი იყო, სადაც პროგრესულად მოაზროვნე ინტელიგენცია იკრიბებოდა.

დავითის დროშა

იმ დღეებში გადავწყვიტეთ, აქციებზე დროშა გვქონოდა, ჩვენი კლასელის მშობლები მხატვრები იყვნენ და დედამ, დანა თევზაძემ „დავითის დროშა“ დაგვიხატა, რომელიც მიტინგზე გავიტანეთ (გვქონდა ასევე წმინდა გიორგის დროშაც). დავითის დროშა ჩვენთვის მნიშვნელოვანი იმიტომ იყო, რომ ჩვენი სურვილით შეიქმნა.

ერთ-ერთი შეკრების დროს, როდესაც იმ საამაყო დროშას ვაფრიალებდით, სახლიდან გამოვიდა მერაბ კოსტავა, დაღმართზე ჩამოდიოდა, მიტინგზე სიტყვით უნდა გამოსულიყო და თვალში მოვხვდით პატარა-გოგო ბიჭები, რომლებიც დროშას ვაფრიალებდით. სახეზეც დიდი ემოცია გვქონდა... მოგვიახლოვდა, მოგვეფერა, მოგვესიყვარულა, ჩაგვეხუტა და საქართველოს მომავალი გვიწოდა.

ეს იყო ჩვენს ცხოვრებაში ყველაზე ძლიერი წამი და ძლიერი კადრი და დროშა მერაბ კოსტავას ვაჩუქეთ!

დიდი სიხარულითა და სიამაყით გამოგვართვა. ამის შემდგომ ამ ნივთის ამბავი აღარ მოგვიკითხავს და სრულიად შემთხვევით, ახლახანს აღმოვაჩინეთ, რომ 30 წლის შემდეგაც, ის მერაბ კოსტავას სახლ-მუზეუმში ინახება. ამ დღეებში გახლდით იქ და დროშა საკუთარი თვალით ვნახე.

მუზეუმის თანამშრომლებმა მისი შექმნის, იქ მოხვედრის და ავტორის შესახებ არაფერი იცოდნენ, ჩვენ კი ამდენი წლის მერე დროშის ადგილი. მადლობა ამ ადამიანებს, რომ დიდი რუდუნებითა და ერთგულებით უვლიან არა მარტო ჩვენს დროშას, დიდი გულწრფელობით უვლიან იქ ყველაფერს, რაც დასაფასებელია...

თავად დროშას საინტერესო ისტორია აქვს: იოანე ბატონიშვილის გადმოცემით, რქოსანი, რომელიც დავითის დროშაზეა გამოსახული, მეფემ თავისი ხელით დაიჭირა.

როდესაც აღმაშენებელი თბილისიდან ქუთაისში მიდიოდა, ვიწრო გზაზე შემთხვევით რქიანი ცხენი (უიშვიათესი ცხოველი) დაინახა, რთული დასაჭერი იყო, მაგრამ დაიჭირა და თბილისში ჩამოიყვანა. რქოსანი ცხენი საოცარი სისწრაფის და ძალის მქონე იყო, ერთ დღეში შეეძლო თბილისიდან ქუთაისში ჩასვლა, ქუთაისიდან ქართლში, ქართლიდან კახეთში და იქიდან ისევ უკან დაბრუნება. სწორედ ამიტომ მოხვდა ის დავით აღმაშენებლის დროშაზე...

ალბათ ჩვენი გულწრფელი დამოკიდებულება შესამჩნევი იყო, მართლები ვიყავით და ძალიან გვინდოდა, იმ საშინელი რეალობის შეცვლა. ძალიან გვინდოდა საქართველოს თავისუფლება, ქვეყნის დამოუკიდებლობა...

30 წლის შემდეგ ბევრი არაფერი შეცვლილა ჩვენს აზროვნებაში, მენტალობაში. მართალია, დღეს დროშით აღარ გამოვდივართ, მაგრამ საუბრისას, თითოეულ ჩემს კლასელში იმ ემოციას ნამდვილად ვიჭერ, რაც მაშინ გვქონდა. ეს არ იყო ურაპატრიოტიზმი, ნამდვილი პატრიოტიზმი გახლდათ...

როცა მეზობელი იმპერიალისტია

"ფოტო 20 ივნისის შემდგომ დადეთ, როცა ქართველი ახალგაზრდების პროტესტის თემა რუსეთის იმპერიალისტურ ზრახვებს დაუკავშირდა, მაგრამ 20-ის შემდგომ მოვლენებს 30 წლის წინანადელ პროტესტს ვეღარ შევადარებთ, რადგანაც 30 წლის წინ, ჩემი კლასი მხოლოდ რუსეთის იმპერიალისტურ ბუნებას აპროტესტებდა, იბრძოდა თავისუფლებისთვის და საქართველოს დამოუკიდებლობისთვის.

ჩვენ მერაბ კოსტავას იდეებზე გაზრდილი თაობა ვართ, რომელმაც პირველი ნაბიჯები გადადგა დამოუკიდებელი საქართველოს ცხოვრებაში. ის რეალობა თავისუფალი იყო ყოველგვარ პოლიტიკური ანგაჟირებისგან.

სამწუხაროა, რომ ისევ მობრუნდა ისტორია... ვერ წარმოვიდგენდით, რომ 30 წელის შემდეგ დღეს ამ თემაზე მოგვიწევდა საუბარი

ჩემი და პირადად ჩემი კლასის სახელით მინდა, მადლობა გადაგიხადოთ ამ ფოტოს აღმოჩენისთვის. ჩვენი ბავშვობის წლების გახსენებისთვის - ერთმანეთს თვალცრემლიანები ვესაუბრობდით. იმ დროს დავბრუნდით, პატარა გოგო-ბიჭები გავხდით, იგივე ემოცია და ტალღა წამოვიდა. ემოციური შოკი გვქონდა!

პესიმისტობა არ მინდა, იმპერიალისტური რუსეთი დემოკრატიული ვერასდროს გახდება. მუდმივად პრობლემა ექნება, რადგანაც მუდმივი სიხარბითაა დაავადებული. რადგან კარის მეზობელი იმპერილისტი გყავს, მის წინააღმდეგ მეთოდები უნდა შეიმუშავო...

სამწუხაროა, რომ ჩვენი შვილების თაობა ისევ რუსეთის იმპერიალისტურ სიდამპლეს აპროტესტებენ. ისტორია მეორდება, ისტორია არ მთავრდება... არადა, იმედი გვქონდა, ჩვენი მაშინდელი პროტესტი, ბრძოლა რაღაც შედეგს გამოიღებდა, მაგრამ თითქოს მოჯადოებულ წრეზე დავდივართ. ეტყობა, საქართველოს ბედი აქვს ასეთი - მუდმივად ბრძოლაში უნდა იყოს".