2015 წლის 13-14 ივ­ნისს თბი­ლის­ში, ვე­რეს ხე­ო­ბა­ში მომ­ხდარ­მა სტი­ქი­ამ 21 ადა­მი­ა­ნის სი­ცო­ცხლე იმ­სხვერ­პლა. ორი დღემ­დე უგზო-უკვლოდ და­კარ­გუ­ლად ით­ვლე­ბა.

ბუ­ნებ­რი­ვი კა­ტას­ტრო­ფის შე­დე­გად სხვა­დას­ხვა სა­ხის ზა­რა­ლი 1041 ადა­მი­ანს მი­ად­გა, მნიშ­ვნე­ლოვ­ნად და­ზი­ან­და ქა­ლა­ქის ინფრას­ტრუქ­ტუ­რა, და­ი­ხო­ცა ზო­ო­პარ­კის ბი­ნად­რე­ბის დიდი ნა­წი­ლი. ბოლო ოთხ წე­ლი­წად­ში, სტი­ქი­ის შე­დე­გად მი­ყე­ნე­ბუ­ლი ზი­ა­ნის აღ­მო­სა­ფხვრე­ლად 90 მლნ ლა­რამ­დე და­ი­ხარ­ჯა.

რა გა­კეთ­და სტი­ქი­ით მი­ყე­ნე­ბუ­ლი ზა­რა­ლის გა­სამ­კლა­ვებ­ლად 2015 წლი­დან დღემ­დე?

ვე­რეს ტრა­გე­დი­ი­დან დღემ­დე დე­და­ქა­ლა­ქის მთავ­რო­ბამ სქი­ტი­ის სა­რე­ა­ბი­ლი­ტა­ციო და საპ­რე­ვენ­ციო მიზ­ნით სხვა­დას­ხვა ღო­ნის­ძი­ე­ბე­ბი გა­ა­ტა­რა.

ძლი­ე­რი წყალ­მო­ვარ­დნე­ბის კა­ტას­ტრო­ფუ­ლი შე­დე­გე­ბის თა­ვი­დან აცი­ლე­ბის მიზ­ნით, ქა­ლა­ქის მმარ­თვე­ლო­ბის და­ფი­ნან­სე­ბით მზი­უ­რის პარ­კის მიმ­დე­ბა­რედ დამ­ბა გა­მაგრდა და მო­ე­წყო კა­ლა­პო­ტი. აშენ­და ბე­ტო­ნის ორი ცხა­უ­რი მდი­ნა­რის ხე­ო­ბა­ში. ერთი, ახალ­და­ბის და მე­ო­რე - თა­მა­რაშ­ვი­ლის ქუ­ჩის მიმ­დე­ბა­რე ტე­რი­ტო­რი­ებ­ზე, რაც მე­რი­ის ინ­ფორ­მა­ცი­ით, სრუ­ლად უზ­რუნ­ველ­ყოფს ლო­დე­ბის, მოგ­ლე­ჯი­ლი ხე­ე­ბის, შლა­მი­სა და სხვა ნა­ტა­ნის გა­ტა­რე­ბას.

გა­იწ­მინ­და მდი­ნა­რის კა­ლა­პო­ტი და გა­ნა­ხორ­ცი­ე­ლა მისი ფორ­მი­რე­ბა, არ­ხე­ბი წყალ­მო­ვარ­დნის დროს გა­მო­ტა­ნი­ლი გრუნ­ტის მა­სის­გან გა­იწ­მინ­და, არ­სე­ბუ­ლი სა­ნი­აღ­ვრე მილი დაგ­რძელ­და და გვი­რა­ბე­ბის ფსკე­რი 35 სმ-იანი რკი­ნა­ბე­ტო­ნის ფი­ლე­ბით და­ი­ფა­რა. სტი­ქი­ის შემ­დეგ გან­ხორ­ცი­ელ­და წყნე­თი-ბე­თა­ნი­ის გზის რე­ა­ბი­ლი­ტა­ცია, მდი­ნა­რე ვე­რეს კა­ლა­პოტ­ში ნა­ტან­დამ­ჭე­რი და ნა­პირ­სა­მაგ­რი კედ­ლის მშე­ნებ­ლო­ბა.

ტრა­გი­კუ­ლი სტი­ქი­ის შემ­დეგ, ვე­რეს ხე­ო­ბა­ში 4 ავ­ტო­მა­ტუ­რი ნა­ლექმზო­მი და 3 წყლისმზო­მი და­მონ­ტაჟ­და, რაც სა­შუ­ა­ლე­ბას აძ­ლევს ჰიდ­რო­მე­ტე­ო­რო­ლო­გი­ის დე­პარ­ტა­მენტს ხე­ო­ბა­ში მო­სუ­ლი ნა­ლე­ქე­ბის რა­ო­დე­ნო­ბა და მდი­ნა­რე­ში წყლის დო­ნის შე­სა­ხებ ინ­ფორ­მა­ცია დღე-ღა­მურ რე­ჟიმ­ში აკონ­ტრო­ლოს.

არა­სამ­თავ­რო­ბო­ე­ბის კრი­ტი­კა - "გა­ტა­რე­ბუ­ლი ღო­ნის­ძი­ე­ბე­ბი უსუ­სუ­რია"

ეს დე­და­ქა­ლა­ქის მთავ­რო­ბის მიერ შეს­რუ­ლე­ბუ­ლი სა­მუ­შა­ო­ე­ბის არას­რუ­ლი ჩა­მო­ნათ­ვა­ლია, თუმ­ცა გა­რე­მოს­დამ­ცვე­ლე­ბი, გე­ო­ლო­გე­ბი და სა­კი­თხზე მო­მუ­შა­ვე არა­სამ­თავ­რო­ბო ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ე­ბი მი­იჩ­ნე­ვენ, რომ სტი­ქი­ის შემ­დეგ დღემ­დე გა­ტა­რე­ბუ­ლი ღო­ნის­ძი­ე­ბე­ბი უსუ­სუ­რია და სტი­ქი­ის პრე­ვენ­ცი­ას ვერ უზ­რუნ­ველ­ყოფს.

მათ გან­სა­კუთ­რე­ბულ აღ­შფო­თე­ბას იწ­ვევს მდი­ნა­რე ვე­რეს ხე­ო­ბა­ში მიმ­დი­ნა­რე მშე­ნე­ბე­ლო­ბე­ბი, რომ­ლებ­ზეც ნე­ბარ­თვა თბი­ლი­სის მე­რი­ამ 2015 წელს მომ­ხდა­რი სქი­ტი­ის შემ­დეგ გას­ცა. არა­სამ­თავ­რო­ბო­ე­ბის გან­მარ­ტე­ბით, მდი­ნა­რის ჭა­ლა­ში მშნებ­ლო­ბე­ბის წა­მო­წყე­ბა უკი­დუ­რე­სად სა­ში­შია და პირ­და­პირ უქ­მნის საფრ­თხეს ადა­მი­ა­ნე­ბის სი­ცო­ცხლეს. რო­გორც ცნო­ბი­ლია, ის­ტო­რი­უ­ლად მდი­ნა­რე ვე­რეს ათე­უ­ლი წლე­ბის ინ­ტერ­ვა­ლით, ახა­სი­ა­თებს უე­ცა­რი მო­ვარ­დნე­ბი და გარ­კვე­უ­ლი დრო­ის შემ­დეგ, სტი­ქია გარ­და­უ­ვა­ლია.

ტრან­სპორ­ტი­სა და გზე­ბის ასო­ცი­ა­ცი­ის თავ­მჯდო­მა­რე 4 წლის წინ ვე­რეს ხე­ო­ბა­ში მომ­ხდა­რი ტრა­გე­დი­ის შემ­დეგ გა­ცე­მულ და­პი­რე­ბებს იხ­სე­ნებს. და­ვით მეს­ხიშ­ვი­ლი მო­სა­ლოდ­ნელ უბე­დუ­რე­ბა­ზე სრულ პა­სუ­ხის­მგებ­ლო­ბას თბი­ლი­სის მე­რი­ას აკის­რებს.

"2015 წელს გა­ი­ცა და­პი­რე­ბე­ბი, გა­დავ­ხე­დოთ რა შეს­რულ­და და რა არა:

და­პი­რე­ბა N1: მო­სახ­ლე­ო­ბის გაყ­ვა­ნა ხე­ო­ბი­დან და უსაფრ­თხო სა­ცხოვ­რებ­ლით უზ­რუნ­ველ­ყო­ფა - არ შეს­რულ­და!

და­პი­რე­ბა N2: ახა­ლი გზის ხი­მინ­ჯებ­ზე აწე­ვა - არ შეს­რულ­და!

და­პი­რე­ბა N3: შე­ჩერ­დე­ბო­და მიმ­დი­ნა­რე მშე­ნებ­ლო­ბე­ბი - არ შეს­რულ­და!

და­პი­რე­ბა N4: აღარ გა­ი­ცე­მო­და მშე­ნებ­ლო­ბის ახა­ლი ნე­ბარ­თვე­ბი - არ შეს­რულ­და!

და­პი­რე­ბა N5: სრუ­ლად მოხ­დე­ბო­და ზო­ო­პარ­კის გა­და­ტა­ნა უსაფრ­თხო ტე­რი­ტო­რი­ა­ზე (თბი­ლი­სის ზღვა­ზე) -არ შეს­რულ­და!

უფრო მე­ტიც, დღეს ვე­რეს ხე­ო­ბა­ში სო­კო­ე­ბი­ვით ჩნდე­ბა ახალ-ახა­ლი მრა­ვალ­სარ­თუ­ლი­ა­ნი სა­ცხოვ­რე­ბე­ლი კორ­პუ­სე­ბი, რეს­ტორ­ნე­ბი, სას­ტუმ­რო­ე­ბი და სხვა და­ნიშ­ნუ­ლე­ბის ნა­გე­ბო­ბე­ბი და ეს ყვე­ლა­ფე­რი 2015 წლის ტრა­გე­დი­ის შემ­დეგ! ერთ-ერთი მშე­ნებ­ლო­ბა კი ზედ, მდი­ნა­რე ვე­რეს კო­ლექ­ტორ­ზე, ბე­ტო­ნის სა­დი­ნარ­ზე მიმ­დი­ნა­რე­ობს!

ნე­ბის­მი­ერ ნე­იტ­რა­ლურ ჰიდ­რო­ლოგს და გე­ო­ლოგს რომ ჰკი­თხოთ, გე­ტყვი­ან რომ მდი­ნა­რის ჭალა-კა­ლა­პოტ­ში მშე­ნებ­ლო­ბა არის სი­ცო­ცხლის­თვის სა­ში­ში! ვინ აძ­ლევს დე­ვე­ლო­პე­რებს მშე­ნებ­ლო­ბის ნე­ბარ­თვას იქ სა­დაც სტი­ქი­ამ 23 ადა­მი­ა­ნი იმ­სხვერ­პლა? ვინ და თბი­ლი­სის მე­რია! ვინ აგებს პა­სუხს აქ მო­სა­ლოდ­ნელ უბე­დუ­რე­ბა­ზე?!“ - წერს და­ვით მეს­ხიშ­ვი­ლი.

დე­და­ქა­ლა­ქის მთავ­რო­ბის მიერ გა­ცე­მულ და­პი­რე­ბებ­ზე ამახ­ვი­ლებს ყუ­რა­დღე­ბას გა­რე­მოს­დამ­ცვე­ლი ნატა ფე­რა­ძეც. იგი AMBEBI.GE-სთან სა­უ­ბარ­ში მდი­ნა­რე ვე­რეს ხე­ო­ბა­ში სა­რეკ­რე­ა­ციო ზო­ნის მო­წყო­ბას­თან და­კავ­ში­რე­ბით მე­რი­ა­ში გა­მარ­თულ შეხ­ვედ­რას იხ­სე­ნებს:

"სტი­ქი­ი­დან მა­ლე­ვე მე­რი­ამ ერთ-ერთ კერ­ძო ქარ­თულ კომ­პა­ნი­ას შე­უკ­ვე­თა კვლე­ვა, რო­მელ­შიც სო­ლი­დუ­რი თან­ხა გა­და­ი­ხა­და. კვლე­ვის პრე­ზენ­ტა­ცი­ა­ზე საკ­მა­ოდ აგ­რე­სი­უ­ლად მი­ვე­დით, გვე­გო­ნა სი­სუ­ლე­ლე იქ­ნე­ბო­და, მაგ­რამ იყო ძა­ლი­ან კარ­გი კვლე­ვა, რომ­ლის მი­ხედ­ვი­თაც, უნდა მო­წყო­ბი­ლი­ყო სა­რეკ­რე­ა­ციო ზონა, მაგ­რამ შე­მო­დეს თა­რო­ზე!

ყვე­ლა თან­ხმდე­ბა, რომ რე­ა­ლუ­რად ერ­თა­დერ­თი გა­მო­სა­ვა­ლი არის ამ ზო­ნის სა­რეკ­რე­ა­ციო სივ­რცედ ქცე­ვა. გე­ნე­რა­ლუ­რი გეგ­მის მი­ხედ­ვით ამ ჭა­ლა­ში არ შე­იძ­ლე­ბა არა­ნა­ი­რი მშე­ნებ­ლო­ბა, ამას ამ­ბობს არა­ერ­თი ქარ­თვე­ლი და უცხო­ე­ლი ექ­სპერ­ტიც. თუმ­ცა, ფაქ­ტია მიმ­დი­ნა­რე­ობს კორ­პუ­სე­ბის და სას­ტუმ­რო­ე­ბის მშე­ნე­ბე­ლო­ბე­ბი. გა­ი­ცე­მა ახალ-ახა­ლი ნე­ბარ­თვე­ბი. გა­რე­მოს ეროვ­ნულ­მა სა­ა­გენ­ტომ დადო რე­კო­მენ­და­ცი­ე­ბი, რო­მე­ლიც არ შეს­რუ­ლე­ბუ­ლა. ძა­ლი­ან პი­რო­ბი­თად გა­ტარ­და საპ­რე­ვენ­ციო სა­მუ­შო­ე­ბი.

ყვე­ლა­ზე ცუდი იცით რა არის? იმ ადა­მი­ა­ნებს, პრო­ფე­სი­ო­ნა­ლებს, რომ­ლე­ბიც საკ­რე­ბუ­ლოს­თან ერ­თად მუ­შა­ობ­დნენ ამ სა­მუ­შა­ო­ე­ბის ჩა­ტა­რე­ბა­ზე, ყვე­ლას პირ­ში წყა­ლი აქვთ ჩა­გუ­ბე­ბუ­ლი. უარს აცხა­დე­ბენ მე­დი­ას­თან ინ­ტერ­ვი­უ­ზე. ჩემ­თან პი­რად სა­უ­ბარ­ში კი ამ­ბო­ბენ, რომ არა­თუ გა­უმ­ჯო­ბეს­და, პი­რი­ქით კი­დევ უფრო დამ­ძიმ­და იქ სი­ტუ­ა­ცია, იმი­ტომ რომ და­ე­მა­ტა მშნებ­ლო­ბე­ბი. ისი­ნი მე­უბ­ნე­ბი­ან, რომ არ­ცერთ ჟურ­ნა­ლისტს არ მივ­ცე მათი ნო­მე­რი. არ სურთ ამ თე­მა­ზე სა­უ­ბა­რი, რად­გან უფრთხილ­დე­ბი­ან სამ­სა­ხუ­რებს" - ამ­ბობს გა­რე­მოს­დამ­ცვე­ლი.

ნატა ფე­რა­ძის მო­საზ­რე­ბის­გან გან­სხვა­ვე­ბით, გა­რე­მოს ეროვ­ნულ სა­ა­გენ­ტო­ში ამ­ბო­ბენ, რომ მათ მიერ გა­ცე­მუ­ლი რე­კო­მენ­და­ცი­ე­ბი შეს­რუ­ლე­ბუ­ლია. სა­ა­გენ­ტოს ჰიდ­რო­მე­ტე­ო­რო­ლო­გი­ის დე­პარ­ტა­მენ­ტის სპე­ცი­ა­ლის­ტმა იო­სებ ქინ­ქლა­ძემ AMBEBI.GE-ს უთხრა, რომ პრე­ვენ­ცი­უ­ლი ღო­ნის­ძი­ე­ბე­ბის გა­ტა­რე­ბის კუ­თხით სა­ხელ­მწი­ფომ მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი ნა­ბი­ჯე­ბი გა­დად­გა:

"გა­რე­მოს ეროვ­ნუ­ლი სა­ა­გენ­ტოს მიერ გა­ცე­მუ­ლი რე­კო­მენ­და­ცი­ე­ბი შეს­რულ­და, ჩვე­ნი კომ­პე­ტენ­ცია არ არის სა­ინ­ჟინ­რო ნა­გე­ბო­ბებ­ში აქ­ტი­უ­რი ჩარ­თვა. ჩვე­ნი კომ­პე­ტენ­ცი­აა მო­ნი­ტო­რინ­გი და გაფრ­თხი­ლე­ბა.

არ­სე­ბობს არა­სა­ინ­ჟინ­რო და სა­ინ­ჟინ­რო პრე­ვენ­ცია. არა­სა­ინ­ჟინ­რო ნა­წილ­ში ბევ­რი რამ არის გა­კე­თე­ბუ­ლი, მსგავ­სი სტი­ქია რომ მოხ­დეს, მა­შინ ისე­თი მას­შტა­ბის ზა­რა­ლი არ იქ­ნე­ბა, რად­გან უკვე გვაქვს შე­საძ­ლებ­ლო­ბა ად­რე­უ­ლი შე­ტყო­ბი­ნე­ბის სის­ტე­მის მეშ­ვე­ო­ბით, მო­სა­ლოდ­ნე­ლი საფრ­თხის შე­სა­ხებ გა­ვაფრ­თხი­ლოთ მო­სახ­ლე­ო­ბა, დრო­უ­ლად მოხ­დე­ბა სა­ზო­გა­დო­ე­ბის ინ­ფორ­მი­რე­ბა და­ი­წყე­ბა ევა­კუ­ა­ცია და ა.შ.

და­ნარ­ჩე­ნი ახლა იქ რა ეკო­ნო­მი­კუ­რი ზა­რა­ლი მოყ­ვე­ბა ამას, ამა­ზე ვერ გე­ტყვით ვე­რა­ფერს, ჩვენ რაც გვე­ხე­ბა, დრო­უ­ლად მი­ვაწ­ვდით სა­ზო­გა­დო­ე­ბას ინ­ფო­მა­ცი­ას, რომ მი­ნი­მუმ ადა­მი­ა­ნუ­რი მსხვერ­პლი ავი­ცი­ლოთ თა­ვი­დან“ - ამ­ბობს ქინ­ქლა­ძე და მდი­ნა­რის ხე­ო­ბა­ში მიმ­დი­ნა­რე მშნებ­ლო­ბებ­თან და­კავ­ში­რე­ბით დას­ძენს:

„იცით რაა? ჭალა არის ძა­ლი­ან ფარ­თო ცნე­ბა. ჭა­ლას გა­ნე­კუთ­ვნე­ბა მთლი­ა­ნად სვა­ნი­ძის ქუჩა და ქვე­მო წელი. მაგ ლო­გი­კით, ია­პო­ნია სა­ერ­თოდ არ უნდა გა­ნა­შე­ნი­ა­ნე­ბუ­ლი­ყო. ჭა­ლა­ში შე­საძ­ლე­ბე­ლია გა­ნა­შე­ნი­ა­ნე­ბა, თუ ჩვენ გა­ვა­ტა­რებთ შე­სა­ბა­მის საპ­რე­ვენ­ციო ღო­ნის­ძი­ე­ბებს, აღ­მოვ­ფხვრით საფრ­თხე­ებს, გა­ვა­კე­თებთ შე­სა­ბა­მის კვლე­ვებს, მა­შინ იქ მშე­ნებ­ლო­ბა გა­მარ­თლე­ბუ­ლია.

როცა ნე­ბარ­თვის გა­ცე­მა­ზე შე­დის წე­რი­ლი მე­რი­ა­ში, ძა­ლი­ან ხში­რად ჩვენ მოგ­ვმარ­თა­ვენ და ყო­ფი­ლა შემ­თხვე­ვე­ბი, როცა რე­კო­მენ­და­ცია არ გაგ­ვი­ცია იქ მშე­ნებ­ლო­ბა­ზე" - აცხა­დებს იო­სებ ქინ­ქლა­ძე.

კომ­პე­ტენ­ტუ­რი კვლე­ვე­ბი­სა და ანა­ლი­ზის აუ­ცი­ლებ­ლო­ბა­ზე სა­უბ­რობს ილი­ას უნი­ვერ­სი­ტე­ტის ბუ­ნე­ბის შემ­სწავ­ლე­ლი მეც­ნი­ე­რე­ბის ინ­სტი­ტუ­ტის ხელ­მძღვა­ნე­ლი თეა გო­დო­ლა­ძეც. ინ­სტი­ტუტ­მა მდი­ნა­რე ვე­რეს ხე­ო­ბა­ში მომ­ხდა­რი ტრა­გე­დია შე­ის­წავ­ლა და რე­კო­მენ­და­ცი­ე­ბიც გა­მოს­ცა:

"არ არის ისე, რომ სა­ხელ­მწი­ფოს არა­ფე­რი გა­უ­კე­თე­ბია. გარ­კვე­უ­ლი პრე­ვენ­ცი­უ­ლი სა­მუ­შა­ო­ე­ბი ჩა­ტარ­და, მაგ­რამ ეს ვე­რა­ფერს იზამს, არც საკ­მა­რი­სი და არც სწო­რად გა­კე­თე­ბუ­ლია. ეს სა­მუ­შო­ე­ბი არ არის და­ფუძ­ნე­ბუ­ლი კომ­პე­ტენ­ტურ კვლე­ვა­ზე. USAID-ის მოწ­ვე­ვით იყ­ვნენ ამე­რი­კე­ლი გე­ო­ლო­გე­ბი და მათ და­დეს დას­კვნა. რე­კო­მენ­და­ცი­ე­ბი არის სამ­კა­ოდ მკაც­რი. იქ წე­რია, რომ ვე­რეს მას­შტა­ბე­ბი ბო­ლომ­დე ჯერ კი­დევ არ არის ცნო­ბი­ლი და ნე­ბის­მი­ე­რი სამ­შე­ნებ­ლო სა­მუ­შო იქ არის და­ნა­შა­უ­ლი!

მსგავ­სი ტრა­გე­დი­ე­ბი და მო­ვარ­დნე­ბი ვე­რეს ახა­სი­ა­თებს და ეს აუ­ცი­ლებ­ლად გან­მე­ორ­დე­ბა წლე­ბის შემ­დეგ და ვინ აი­ღებს მა­შინ ამა­ზე პა­სუ­ხის­მგებ­ლო­ბას?! ზო­ო­პარ­კი უნდა გა­და­ტა­ნი­ლი­ყო, გა­და­ი­ტა­ნეს? იქ არის ახ­ლაც. ვის მოვ­თხოვთ პა­სუხს, ეს ხალ­ხი ვინც ახლა გას­ცემს ნე­ბარ­თვებს და "აპ­რა­ვებს" ამ სა­ში­ნელ მშნებ­ლო­ბებს, 30 წლის მერე იქ­ნე­ბი­ან სა­ერ­თოდ?!" - გა­ნა­ცხა­და გო­დო­ლა­ძემ AMBEBI.GE- სთან სა­უ­ბარ­ში.

გო­დო­ლა­ძის აზ­რით, კი­დევ ერთი მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი პრობ­ლე­მა დარ­გის ექ­სპერ­ტე­ბის სიმ­ცი­რე და სა­კა­ნონ­მდებ­ლო ბა­ზის არარ­სე­ბო­ბა:

"მა­გა­ლი­თად, ჩვენ გვაქვს ერთი კონ­კრე­ტუ­ლი შემ­თხვე­ვა წყნე­თის ქუ­ჩა­ზე: იქა­ურ­მა მო­სახ­ლე­ო­ბამ გა­აპ­რო­ტეს­ტა საფრ­თხის­შემ­ცვე­ლი მშე­ნებ­ლო­ბა და იჩივ­ლა სა­სა­მარ­თლო­ში. ვეს­წრე­ბი სა­სა­მარ­თლო პრო­ცე­სებს და არის სრუ­ლი­ად გა­ურ­კვე­ვე­ლი სი­ტუ­ა­ცია - მო­სა­მარ­თლე ვერ ერ­კვე­ვა სა­ერ­თოდ ამ სა­კი­თხებ­ში, სპე­ცი­ა­ლის­ტე­ბი არი­ან 1930-იანი წლე­ბის სა­ინ­ჟინ­რო სტან­დარ­ტებ­ში ჩარ­ჩე­ნი­ლი.

შე­ვა­ჩე­რეთ წყნე­თის ქუ­ჩა­ზე 14-სარ­თუ­ლი­ა­ნი სა­ცხოვ­რე­ბე­ლი სახ­ლის მშე­ნებ­ლო­ბა, რო­მე­ლიც პირ­და­პირ მე­წყერ­ზე დგას, შე­ვა­ჩე­რეთ გარ­კვე­უ­ლი პე­რი­ო­დი, ვუ­ჩივ­ლეთ კომ­პა­ნი­ას, მაგ­რამ არ მაქვს იმე­დი, იმი­ტომ რომ დგე­ბა მო­სა­მარ­თლის კომ­პე­ტენ­ცი­ის სა­კი­თხი - ექ­სპერტს არ იძა­ხებს, ვერ ხვდე­ბა რა­ტომ უნდა გა­მო­ი­ძა­ხოს და ეს არის აბ­სო­ლუ­ტუ­რი ჩიხი" - ამ­ბობს გო­დო­ლა­ძე.

არა­სამ­თავ­რო­ბო ორ­გა­ნი­ზა­ცია CENN-მა ჩა­ა­ტა­რა კვლე­ვა ვე­რეს ხე­ო­ბა­ში მოხ­და­რი ტრა­გე­დი­ის გა­მომ­წვე­ვი მი­ზე­ზე­ბის, სტი­ქი­ის შემ­დეგ გან­ხორ­ცი­ლე­ბე­უ­ლი სა­მუ­შო­ე­ბი­სა და არ­სე­ბუ­ლი ვი­თა­რე­ბის შე­სა­ფა­სებ­ლად. ორ­გა­ნი­ზა­ცია კრი­ტი­კულს უწო­დებს მდი­ნა­რის ხე­ო­ბა­ში გა­ტა­რე­ბულ სა­რე­ა­ბი­ლი­ტა­ციო-საპ­რე­ვენ­ციო ღო­ნის­ძი­ე­ბებს და გვაწ­ვდის ფო­ტო­მა­სა­ლას, რო­მელ­ზეც მდი­ნა­რის ჭა­ლა­ში მიმ­დი­ნა­რე ახა­ლი მშე­ნებ­ლო­ბე­ბი ჩანს:

"ძლი­ე­რი წყალ­მო­ვარ­დნე­ბი ვე­რე­ზე წარ­სულ­შიც ბევ­რჯერ ყო­ფი­ლა და, ალ­ბათ, მო­მა­ვალ­შიც იქ­ნე­ბა.... დღემ­დე გრძელ­დე­ბა ხე­ო­ბე­ბის ძირ­ზე უფრო ად­ვი­ლად მი­სად­გო­მი, ძლი­ე­რი წყალ­მო­ვარ­დნე­ბის მი­მართ მდი­ნა­რის მო­წყვლა­დი ელე­მენ­ტე­ბის - კა­ლა­პო­ტე­ბი­სა და მათ გას­წვრივ მდე­ბა­რე ბრტყელ­ზე­და­პი­რი­ა­ნი ჭა­ლე­ბის გა­მო­ყე­ნე­ბა მშე­ნებ­ლო­ბის მიზ­ნით.

თუ ხე­ო­ბის ძი­რის ურ­ბა­ნულ-ინფრას­ტრუქ­ტუ­რუ­ლი ათ­ვი­სე­ბის პრო­ცეს­ში ხდე­ბა კა­ლა­პოტ­სა და მიმ­დე­ბა­რე ჭა­ლა­ში სა­ინ­ჟინ­რო ნა­გე­ბო­ბე­ბის მა­სი­უ­რი გან­ლა­გე­ბა, ირ­ღვე­ვა ათას­წლე­უ­ლე­ბის გან­მავ­ლო­ბა­ში ჩა­მო­ყა­ლი­ბე­ბუ­ლი მდი­ნა­რის ბუ­ნებ­რი­ვი ჰიდ­რო­ლო­გი­უ­რი რე­ჟი­მი. ხე­ო­ბის ძირი კარ­გავს ჩა­მო­ნა­დე­ნის თა­ვი­სუფ­ლად გა­ტა­რე­ბის უნარს. ასეთ პი­რო­ბებ­ში უძ­ლი­ე­რეს­მა წყალ­მო­ვარ­დნებ­მა შე­იძ­ლე­ბა კა­ტას­ტრო­ფუ­ლი ზი­ა­ნი მი­ა­ყე­ნოს მო­სახ­ლე­ო­ბას" - ნათ­ქვა­მია ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ის მიერ გა­მო­ცე­მულ პუბ­ლი­კა­ცი­ა­ში.

მდი­ნა­რე ვე­რეს ხე­ო­ბის ძირ­ზე აშე­ნე­ბუ­ლი ორი ცხა­უ­რის ეფექ­ტუ­რო­ბას კვლე­ვა ასე აფა­სებს:

"უნდა აღი­ნიშ­ნოს, რომ ქა­ლა­ქის მი­სად­გო­მებ­თან ცხა­უ­რე­ბის მშე­ნებ­ლო­ბი­სათ­ვის შერ­ჩე­ულ ად­გი­ლებ­ზე ხე­ო­ბის ძირი ვიწ­როა, მისი ზე­და­პი­რის ფარ­თო­ბი კი, რო­მელ­ზე­დაც უნდა გან­თავ­სდეს ცხა­უ­რე­ბით შე­კა­ვე­ბუ­ლი ნა­ტა­ნი, ძლი­ერ შე­ზღუ­დუ­ლი. ად­ვი­ლი წარ­მო­სად­გე­ნია, თუ რო­გო­რი მორ­ფო­დი­ნა­მი­კუ­რი ვი­თა­რე­ბა შე­იქ­მნე­ბა ასეთ ად­გილ­ზე აშე­ნე­ბუ­ლი ცხა­უ­რე­ბის წინ სა­შუ­ა­ლოდ 0-5, 0-7 ჰა ფარ­თო­ბის მქო­ნე ზე­და­პი­რებ­ზე, ისე­თი მო­ცუ­ლო­ბი­სა და შედ­გე­ნი­ლო­ბის ნა­ტა­ნის შე­კა­ვე­ბის შე­დე­გად, რა­საც ად­გი­ლი ჰქონ­და 2015 წლის 13 ივ­ნი­სის წყალ­მო­ვარ­დნის დროს.

სა­ეჭ­ვოდ მიგ­ვაჩ­ნია, რომ ქა­ლა­ქის მი­სად­გო­მებ­თან მდი­ნა­რე ვე­რეს ხე­ო­ბის ძირ­ზე ორი შე­და­რე­ბით მცი­რე­გა­ბა­რი­ტი­ა­ნი ცხა­უ­რის მშე­ნებ­ლო­ბით, უძ­ლი­ე­რე­სი წყალ­მო­ვარ­დნით მო­სა­ლოდ­ნე­ლი კა­ტას­ტრო­ფის თა­ვი­დან აცი­ლე­ბა მო­ხერ­ხდეს" - ვკი­თხუ­ლობთ კვლე­ვა­ში.

რაც შე­ე­ხე­ბა მზი­უ­რის პარ­კის მიმ­დე­ბა­რედ მო­წყო­ბილ დამ­ბას, კვლე­ვის მი­ხედ­ვით, ვერც ის იქ­ნე­ბა ეფექ­ტუ­რი, იმ მარ­ტი­ვი მი­ზე­ზის გამო, რომ ნა­პირ­დამ­ცა­ვი დამ­ბის სი­მაღ­ლე 3.5-4 მეტრს არ აღე­მა­ტე­ბა. ხოლო წყალ­მო­ვარ­დნის დროს ხე­ო­ბის ამ მო­ნაკ­ვეთ­ზე გვი­რა­ბის შე­სას­ვლელ­თან ნი­აღ­ვრე­ბის შეტ­ბორ­ვის შე­დე­გად მათ­მა სი­მაღ­ლემ 7 მეტრს გა­და­ა­ჭარ­ბა.

დარ­გის ექ­სპერ­ტე­ბის მო­საზ­რე­ბით, ვე­რეს ტრა­გე­დი­ის ძი­რი­თა­დი გა­მომ­წვე­ვი მი­ზე­ზი იყო არა ბუ­ნებ­რი­ვი ჰიდ­როკ­ლი­მა­ტუ­რი ფაქ­ტო­რით გა­მოწ­ვე­უ­ლი გან­სა­კუთ­რე­ბუ­ლი სიძ­ლი­ე­რის წყალ­მო­ვარ­დნა, არა­მედ ვე­რეს ჭა­ლე­ბი­სა და ჭა­ლის­პი­რა და­ბა­ლი ტე­რი­ტო­რი­ე­ბის წინ­და­უ­ხე­და­ვი სა­მე­ურ­ნეო ათ­ვი­სე­ბა. სტი­ქი­ის ზო­ნა­ში მშნებ­ლო­ბე­ბი დღემ­დე გრძელ­დე­ბა.

უნდა აღი­ნიშ­ნოს რომ, ახ­ლა­ხანს, 12 ივ­ნისს დე­და­ქა­ლა­ქის მთავ­რო­ბის სხდო­მა­ზე, თბი­ლი­სის მერ­მა კახა კა­ლა­ძემ გა­ა­კე­თა გან­ცხა­დე­ბა, რომ ჟვა­ნი­ას ქუ­ჩა­სა და მიმ­დე­ბა­რე ტე­რი­ტო­რი­ა­ზე, ასე­ვე ვა­რა­ზის­ხე­ვის ზედა ნა­წილ­ზე სამ­შე­ნებ­ლო ნე­ბარ­თვე­ბის გა­ცე­მა შე­ჩერ­და.

"მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი კვლე­ვა, რო­მე­ლიც და­ვუკ­ვე­თეთ, ეხე­ბა ვა­რა­ზის­ხე­ვის ზედა ნა­წილ­ზე ჩა­ტა­რე­ბულ კვლე­ვას, ასე­ვე, ჟვა­ნი­ას და მიმ­დე­ბა­რე ქუ­ჩებს. ჩვენ ბევ­რი კრი­ტი­კა მი­ვი­ღეთ იმას­თან და­კავ­ში­რე­ბით, რომ აქ იყო ძა­ლი­ან ბევ­რი სამ­შე­ნებ­ლო მო­ე­და­ნი გამ­ზა­დე­ბუ­ლი მშე­ნებ­ლო­ბე­ბის გან­სა­ხორ­ცი­ე­ლებ­ლად.

დიდი შე­მო­ტე­ვა იყო ინ­ვეს­ტო­რე­ბის­გან, თუმ­ცა უსაფრ­თხო­ე­ბა ჩვენ­თვის არის ძა­ლი­ან მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი! გა­ვა­ჩე­რეთ ყვე­ლა ეს სამ­შე­ნებ­ლო ნე­ბარ­თვე­ბი, რო­მე­ლიც იყო გამ­ზა­დე­ბუ­ლი იმის­თვის, რომ გაგ­ვე­ცა ნე­ბარ­თვე­ბი და და­ვუკ­ვე­თეთ კვლე­ვა, რათა გაგ­ვე­გო, რე­ა­ლუ­რად არის თუ არა საფრ­თხის­შემ­ცვე­ლი ფერ­დე­ბი და ქუ­ჩე­ბი" - გა­ნა­ცხა­და კა­ლა­ძემ.

მე­რის მო­ად­გი­ლის, მაია ბი­თა­ძის თქმით, ჟვა­ნი­ას ქუ­ჩი­სა და მიმ­დე­ბა­რე ტე­რი­ტო­რი­ის ასე­ვე, ორი­ვე ფერ­დის კვლე­ვა 200 ჰექ­ტარ­ზე ჩა­ტარ­და. მისი თქმით, გან­სა­კუთ­რე­ბით მძი­მე მდგო­მა­რე­ო­ბაა მარ­ჯვე­ნა ფერ­დზე და ახა­ლი მე­ნე­ჯმენ­ტის ფარ­გლებ­ში არც ერთი სამ­შე­ნებ­ლო ნე­ბარ­თვა არ გა­ცე­მუ­ლა ამ ტე­რი­ტო­რი­ა­ზე, ხოლო დამ­ტკი­ცე­ბუ­ლი გა­ნა­შე­ნი­ა­ნე­ბის რე­გუ­ლი­რე­ბის გეგ­მა (გრგ) შე­უ­სა­ბა­მო გრგ-დ იქნა გა­მო­ცხა­დე­ბუ­ლი.

AMBEBI.GE და­უ­კავ­შირ­და დე­და­ქა­ლა­ქის მე­რი­ას და კონ­კრე­ტუ­ლი შე­კი­თხვე­ბით მი­მარ­თა, მშე­ნებ­ლო­ბის რამ­დე­ნი ნე­ბარ­თვა გა­ი­ცა და რა მდგო­მა­რე­ო­ბაა მდი­ნა­რე ვე­რეს ხე­ო­ბა­ში მშნებ­ლო­ბე­ბის თვალ­საზ­რი­სით. უწყე­ბა­ში გვი­თხრეს, რომ პა­სუხს კა­ნო­ნით გათ­ვა­ლის­წი­ნე­ბულ ათი სა­მუ­შაო დღის ვა­და­ში გა­მოგ­ვიგ­ზავ­ნი­ან.

ფო­ტო­ე­ბი: CENN; ტრან­სპორ­ტი­სა და გზე­ბის ასო­ცი­ა­ცია; ირაკ­ლი გე­დე­ნი­ძე;