"გვეხოცება შინაური ცხოველები, შარშან ადამიანიც გარდაიცვალა" - რა ხდება თუშეთთან დამაკავშირებელ ერთადერთ საავტომობილო გზაზე
თუშეთთან დამაკავშირებელ საავტომობილო გზაზე არსებული მძიმე მდგომარეობა, ბოლო რამდენიმე დღეა, კიდევ უფრო გაუარესდა. ერთადერთ საავტომობილო გზაზე, სოფელ ხისოსთან, მდინარე მცირე ალაზნის დაგუბების გამო, ტბა არის წარმოქმნილი, რომელიც გზაზე გადაადგილებას შეუძლებელს ხდის. როგორც ქართველი, ისე უცხოელი ტურისტები, რომლებსაც წინასწარ აქვთ დაჯავშნილი საოჯახო სატუმროები თუშეთში, აღნიშნულის გამო შეშფოთებას გამოთქვამენ და ითხოვენ კოკრეტულ პასუხს კითხვაზე, თუ როდის აღდგება გზა. გარდა ტურისტული პრობლემისა, ეს მნიშვნელოვან პრობლემას უქმნის იქაურ მოსახლეობასაც. ადგილობრივები აცხადებენ, რომ სოფელ ხისოსთან არსებული მდგომარეობის გამო, მათ ხშირად ეღუპებათ შინაური ცხოველები. აღსანიშნავია, რომ შარშან გზის აღდგენით სამუშოებს ერთი ადამიანი ემსხვერპლა. სატვირთო მანქანა, რომლითაც 56 წლის ტარიელ სახოკია გზის აღსადგენად ქვა-ღორღს ეზიდებოდა, მდინარე ალაზანში გადავარდა.
სოფელ ხისოს მკვიდრმა, გიორგი იჭირაულმა, რომელიც ტურისტულ საქმიანობას ეწევა, საკუთარ "ფეისბუქ-გვერდზე" ვიდეო გამოაქვეყნა, სათაურით „მადლობა ქართულ ოცნებას ექსტრიმისთვის“. ვიდეოში ასახულია გზის სავალ მონაკვეთზე წარმოქმნილ ტბაში როგორ ცდილობენ გადაადგილებას ცხოველები.
"რეგიონი დამოკიდებულია ტურიზმზე და მესაქონლეობაზე. ეს არის შემოსავლის ძირითადი წყარო. და ამ პრობლემის გამო ისედაც ხანმოკლე სეზონი გვიანდება. იძულებულები ვართ, სასტუმროების და საცხენოსნო ტურების ჯავშნები გავაუქმოთ. შეხვედრა გვქონდა ახმეტის მუნიციპალიტეტის წარმომადგენლებთან, მაგრამ ფაქტია, რომ ეს არავის ანაღვლებს. გზის გაწმენდა საუკუნის წინანდელი ტრაქტორებით მიმდინარეობს, რომელიც ყოველ კილომეტრზე ფუჭდება. ხოლო კონკრეტულად ამ დაგუბებულ წყალთან მუშაობა არ ხორციელდება. სასტუმროს მეპატრონე გახლავართ. ასევე საცხენოსნო ტურებს ვაკეთებ და ვარ ფერმერიც. ასე რომ, ეს პრობლემა სამი მხრიდან მიქმნის დიდ დაბრკოლებებს", - განუცხადა AMBEBI.GE-ს გიორგი იჭირაულმა.
AMBEBI.GE დაუკავშირდა სოფელ შენაქოს მკვიდრს გოჩა ბუქვაიძეს, რომელიც წინა რესპოდენტის მსგავსად, საოჯახო ტიპის სატუმროს მფლობელია.
"გზა კი კეთდება, მაგრამ იმ ადგილზე, სადაც მეწყერი ჩამოწვა, არ მიმდინარეობს სამუშაოები. ახლა თოვლი რომ დნება, დიდი წყალი მოდის იმ ხევში და ტრაქტორებს გაუწჭირებათ მუშაობა. ალბათ, კარგი იქნება, რომ ტბა გახსნან ქვედა მხრიდან და დაიცალოს. ტბის ქვედა მხრიდან არის ორი ხიდი და იმ ხიდების მოგლეჯის საშიშოერბაც იყო, რომ ადიდებულიყო კიდევ უფრო. დანარჩენი გზა, როგორც ვიცი, გაკეთებულია, თუშეთიდან იმ ტბამდე მანქანები მიდიან და იქედანაც მოდიან.
წინა წელს მაქსიმუ 60 სმ თოვლი იყო მოსული, წელს მეტრანახევრი მოვიდა. ამიტომ ნალექიც დიდია. ეს ერთი კვირა იმდენი თოვლი გადნა მთებზე, რომ აიწია ტბის კალაპოტი. რამდენიმე დღის წინ რომ გახედავდი მთებს, თოვლი იდო და ახლა აღარ დევს. რადგან თუშეთს მოკლე ტურისტული სეზონი ახასიათებს, ამიტომ არ იწუხებენ თავს, ეტყობა, რომ ერხელ და სამუდამოდ მოგვარდეს ეს პრობლემა. მაგრამ მხოლოდ ტურისტულის ეზონის ჩავარდნის საფრთხე ხომ არაა? აქ ადამიანები დაღუპულან ასეთი ვითარებების გამო", - გვითხრა გოჩა ბუქვაიძემ.
თუშები 4 ივნისს ახმეტის რაიონის სოფელ ქვემო ალვანში, საავმომობილო გზის აღდგენის მოთხოვნით, საპროტესო აქციის გამართვას აპირებენ. აქციის ორგანიზატორები ალვანში საავტომობილო გზების დეპარტამენტის ხელმძღვანელი პირების ჩასვლას და მათგან პრობლემის გადასაწყვეტად სამოქმედო გეგმის წარდგენას ითხოვენ.
სოფელ ხისოსთან ორი წლის წინ მეწყერი ჩამოწვა, რის გამოც პერიოდულად იქმნება ასეთი პრობლემები. თუშეთთან დამაკავშირებელი ერთადერთი საავტომობილო გზა აბანოს უღელტეხილზე, ზღვის დონიდან 2950 მეტრზე გადის. ზაფხულში და ზამთარში უხვი ნალექის მოსვლის გამო, გზის სავალი ნაწილი იშლება, იფარება ქვიშით და დიდდება ხევები, შედეგად იკეტება გზები. როგორც წესი, ნოემბრიდან 7-8 თვის განმავლობაში ფშაველი-აბანო-ომალოს თუშეთთან დამაკავშირებელი გზა დაკეტილია. გზის აღდგენითი სამუშოები ტრადიციულად გაზაფხულზე, ტურისტული სეზონი დაწყებასთან დაკავშრებით აქტიურდება.
ჩავარდება თუ არა ტურისტული სეზონი თუშეთში, ამაზე ახმეტის მუნიციპალიტეტში ვერ გვპასუხობენ. AMBEBI.GE დაუკავშირდა ახმეტის მერის მოადგილეს, ვანო ნასყიდაშვილს. მან ჩვენთან საუბარში აღნიშნა, რომ დაკავებულია სხვა საქმეებით და არნაირ ინფორმაციას არ ფლობს თუშეთში არსებულ ვითარებასთან დაკავშირებით. რა ეტაპზეა გზის აღდგენითი სამუშაოები თუშეთში, ამასთან დაკავშრებით ინფორმაციას არც ახმეტის მერი ფლობს.
იოსებ ქარუმაშვილმა გვითხრა, რომ ვითარებაში გასარკვევად ომალოში გაგზავნა მერიის წარმომადგენელი და გვთხოვა მოგვიანებით დავკავშირებოდით: „ვერ გეტყვით, რა ვითარებაა ახლა იქ. თუშეთი ჩვენგან 100 კილომეტრით არის მოშორებული, გაგზვანილი მყავს წარმომადგენელი, რომ ჩამოიტანოს ინფორმაცია. რა სიტუაციაა დღეს, არ ვიცი. ყოველდღე იცვლება სიტუაცია. გუშინდელი მდგომარეობით, იქ ავტოტრანსპორტით გადაადგილება შეუძლებელი იყო. ვიცი, რომ ცხენებმა გაირეს. ველოდებით საგზაო დეპარტამენტიდან ინფორმაციას, რა სამუშაოები ჩატარდება ხვალისთვის. შარშან 15 ივნისს გაიხსნა ტურისტული სეზონი. წელს არ ვიცი, როდის გაიხსნება. ეს პრობლემა ყოველ გაზაფხულზე დგება. მუდმივად რატომ არის მოუგვარებელი ეს პრობლემა, მაგას ვერ გეტყვით, ბუნებრივი პირობებიდან, რელიეფიდან გამომდინარე ხდება ასე. წელს 10 მაისიდან გადაუღებელი წვიმები იყო, სტიქია იყო ფაქტობრივად და ისეთი ადგილები დაზიანდა, რაც არასოდეს დაზიანებულა, ამიტომ გაჭიანურდა გზის გაწმენდითი სამუშაოები", - აღნიშნავს ჩვენთან საუბარში იოსებ ქარუმაშვილი.
თუშეთთან დამაკავშირებელი ერთადერთი საავტომობილო გზაზე მიმდინარე და პერიოდული შეკეთების სამუშაოების ჩატარება 2020 წლის 1 იანვრამდე შპს „არილს“ აქვს დავალებული. კომპანია, საგზაო სამუშაოების შესყიდვის მიზნით, საქართველოს საავტომობილო გზების დეპარტამენტის მიერ გამოცხადებული ელექტრონული ტენდერის გამარჯვებულია. 2019 წლის 6 მარტის ტენდერის პირობების მიხედვით, 2019-2020 წლებში თუშეთის გზის მოვლა-პატრონობისთვის 1 030 000 ლარია გათვალისწინებული.
როდის აღდგება მოძრაობა ფშაველი-აბანო-ომალოს საავტომობილო გზის 56-ე კმ-ზე და როდის მოხდება მეწყრის შედეგად ჩამოყალიბებულ ტბის დაცლა, ამაზე ვერც საავტომობილო გზების დეპარტამენტში გვიპასუხეს.
"ფშაველი-აბანო-ომალოს საავტომობილო გზაზე, საპროეტქო, გზის გაწმენდითი, სტიქიის სალიკიდაციო და პრევენციის სამუშაოები უწყვეტ რეჟიმში გრძელდება. ფშაველი-აბანო-ომალოს საავტომობილო გზის ორივე მხრიდან გრძელდება თოვლის წმენდისა და ზამთრის პერიოდში დაზიანებული მონაკვეთების აღდგენის სამუშაოები. პარალელურად, 2 საპროექტო ჯგუფი მუშაობს სტიქიის გამო დაზიანებულ მონაკვეთებზე, საპროექტო გადაწყვეტილების მისაღებად. პროექტირება 3 კვირაა გრძელდება და შემდეგი კვირიდან ეტაპობრივად დაიწყება საპროექტო გადაწყვეტების წარმოდგენა. პროექტის წარმოდგენისთანავე დაიწყება სტიქიის პრევენციის, ნაპირსამაგრი და სამშენებლო სამუშაოების წარმოება. ამ დროისთვის სულ 10-მდე პრობლემური მონაკვეთია იდენტიფიცირებული.
რაც შეეხება, ფშაველი-აბანო-ომალოს საავტომობილო გზის 56-ე კმ-ზე მეწყრის შედეგად ჩამოყალიბებულ ტბას, მიუხედავად არაერთი მცდელობისა, კვლავ გამოწვევად რჩება. აღნიშნულ მონაკვეთზე საპროექტო გადაწყვეტილების მისაღებად, ივნისის თვეში გამოცხადდება ტენდერი პროექტირებაზე.
შეგახსენებთ, რომ 10 მაისს, უხვი ნალექების შედეგად, შიდასახელმწიფოებრივი მნიშვნელობის ფშაველი–აბანო–ომალოს საავტომობილო გზის მე-9 კმ-ზე, სოფელ ლეჩურთან გზის სავალი ნაწილი წყალმა წაიღო. რის გამოც, აღნიშნული საავტომობილო გზის კმ9-კმ72 მონაკვეთზე აკრძალულია ყველა სახის ავტოტრანსპორტის მოძრაობა. ხოლო აღნიშნული გზის კმ1-კმ9 მონაკვეთზე ავტოტრანსპორტის მოძრაობა თავისუფალია", - ნათქვამია საავტომობილო გზების დეპარტამენტის მიერ AMBEBI.GE- სთვის გამოგზავნილ ოფიციალურ წერილში.
გარემოსდაცვითი საკითხების ექსპერტი ნინო ჩხობაძე AMBEBI.GE-სთან საუბარში აცხადებს, რომ ხელისუფლებამ ეს პრობლემა დროულად უნდა გადაწყვიტოს.
"მოგეხსენებათ, თუშეთის გზა ძალიან რთულია და სერიოზული ინჟინრული გადაწყვეტები სჭირდება იმას, თუ როგორ უნდა გავიდეს მანდ გზა. თავის დროზე, საბჭოთა დროს, ეს გზა ნაჩქარევად გაიჭრა, რომ სოფლები არ ყოფილიყვნენ მოწყვეტილები. აშკარად ამ გაჭრის დროს დაზიანდა რაღაც და გააჩინა მეწყერის პერიოდული საშიშროება. მაშინ სხვა ტექნიკა იყო. ჩვენ ვინაიდან 21 საუკუნეში ვართ, რა თქმა უნდა, არ უნდა იყოს ასეთი გზა თუშეთში. არსებობს უამრავი თანამედროვე ტექნოლოგია, როგორ უნდა შეეცვალოს მეწყერს მიმართულება, ისე რომ არ გამოიწვიოს პრობლემა. მართალია, ეს ძვირი ჯდება, მაგრამ არ არის შეუძლებელი ამის გაკეთება, თუ მოინდომებს ხელისფლება. ძალიან მნიშვნელოვანია გაკეთდეს ეს გზაც და მეორე გზაც, ზემოდან არსებობს კიდევ ერთი გზის გაყვანის საშუალება, მაგრამ იქ არის ბუნების დაცვის ძეგლები და მისი დაპროექტება, როგორც ვიცი, ახლა მიმდინარეობს. ძალიან სერიოზული პრობლემა შეიძლება შეიქმნას სასწრაფოდ თუ არ აღდგა ეს გზა", - აღნიშნა ნინო ჩხობაძემ.
თუშეთთან დამაკავშირებელი ერთადერთი საავტომობილო გზა თუშეთში ტურისტების მიზიდვის აუცილებელი პირობაა, თუმცა თავისი ექსტრემალური პირობებიდან გამომდინარე, შესაძლოა სერიოზული საფრთხეების წყაროც გახდეს.
ომალო-ალვანის საავტომობილო გზა ერთ-ერთი ყველაზე რთული სატრანსპორტო მონაკვეთია საქართველოში. BBC-მ 2013 წელს ეს გზა ევროპის ყველაზე ექსტრემალური გზების ჩამონათვალში შეიყვანა.
"ბავშვის დედა კართან მუხლებზე მდგომი დამხვდა, სიტყვებს თავს ვერ უყრიდა" - სცენიდან ომში და ომიდან სამაშველო სამსახურში წასული ბიჭის ამბავი
"ბავშვის ოპერაცია 300 000 ევრო ჯდება და სანამ თანხას არ გადავურიცხავთ, არაფერს უკეთებენ" - პატარა ანიტას დახმარება სჭირდება
