ეკ­ლე­სია გვას­წავ­ლის, რომ მიც­ვა­ლე­ბულს გარ­დაც­ვა­ლე­ბის დღი­დან­ვე სჭირ­დე­ბა მზრუნ­ვე­ლო­ბა, რაც მის­თვის დად­გე­ნი­ლი წე­სე­ბის აღ­სრუ­ლე­ბით უნდა გა­მო­ი­ხა­ტოს. ადა­მი­ანს გარ­დაც­ვა­ლე­ბის შემ­დეგ აღარ ძა­ლუძს სა­კუ­თარ თავ­ზე ზრუნ­ვა და მთლი­ა­ნად ახ­ლობ­ლებს არის მინ­დო­ბი­ლი. მარ­თა­ლია, არც ერთი ჭი­რი­სუ­ფა­ლი არ ტო­ვებს გარ­დაც­ვლილ ახ­ლო­ბელს მზრუნ­ვე­ლო­ბის გა­რე­შე - დაკ­რძალ­ვამ­დეც და დაკ­რძალ­ვის შემ­დე­გაც აღას­რუ­ლებს მის­თვის სხვა­დას­ხვა წესს, მაგ­რამ ეკ­ლე­სი­უ­რი ცხოვ­რე­ბის უგუ­ლე­ბელ­ყო­ფის შე­დე­გად წლე­ბის გან­მავ­ლო­ბა­ში ჩვენ­ში მრა­ვა­ლი ისე­თი ჩვე­უ­ლე­ბა დამ­კვიდ­რდა, რომ­ლე­ბიც ეწი­ნა­აღ­მდე­გე­ბა წმინ­და ეკ­ლე­სი­ის სწავ­ლე­ბას, თუმ­ცა ზო­გი­ერთ მათ­გან­ში მარ­თლაც დევს ჭეშ­მა­რი­ტე­ბის მარ­ცვა­ლი...

იმის გა­სარ­კვე­ვად, რო­მელ წეს-ჩვე­უ­ლე­ბა­თა აღ­სრუ­ლე­ბა არ არის მარ­თე­ბუ­ლი მიც­ვა­ლე­ბულ­თათ­ვის და რომ­ლე­ბი შე­იძ­ლე­ბა აღ­ვას­რუ­ლოთ, სა­უ­ბა­რი ზედა დი­მის წმინ­და გი­ორ­გის სა­ხე­ლო­ბის ტაძ­რის წი­ნამ­ძღვარს, მამა იო­ა­ნე ყუ­რაშ­ვილს ვთხო­ვეთ.

- სა­ქარ­თვე­ლოს ყვე­ლა კუ­თხე­ში არ­სე­ბობს წესი მიც­ვა­ლე­ბუ­ლის­თვის საფ­ლავ­ში ტან­საც­მლის, სა­ა­თის, სარ­კის, სა­ვარ­ცხლი­სა თუ სხვა სა­ყო­ფა­ცხოვ­რე­ბო ნივ­თე­ბის ჩა­ტა­ნე­ბი­სა. რო­გო­რი და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბა აქვს მარ­თლმა­დი­დე­ბელ ეკ­ლე­სი­ას ამ ჩვე­უ­ლე­ბის მი­მართ?

- ქრის­ტი­ა­ნუ­ლი წე­სის თა­ნახ­მად, გარ­დაც­ვლი­ლი ერთი ხელი ახა­ლი, სუფ­თა სა­მო­სით იმო­სე­ბა, რაც სიმ­ბო­ლუ­რად სი­სუფ­თა­ვი­სა და სის­პე­ტა­კის შე­სა­მო­სელს გა­ნა­სა­ხი­ე­რებს, ხელ­ში კი მი­ე­ცე­მა ჯვა­რი, ნიშ­ნად იმი­სა, რომ ის იყო ქრის­ტი­ა­ნი და ჯვარ­ცმუ­ლი მა­ცხოვ­რის რწმე­ნა­ში მყო­ფი გარ­და­იც­ვა­ლა. ამა­ვე დროს ჯვა­რი იმა­ზეც მი­ა­ნიშ­ნებს, რომ გარ­დაც­ვლი­ლი სა­ყო­ველ­თაო აღ­დგო­მის ჟამს ჯვრით ხელ­ში აღ­დგე­ბა მკვდრე­თით.

ასევე დაგაინტერესებთ

11:05 / 21-01-2021

"ერთი კვირის განმავლობაში მიცვალებულები და ცოცხლები ერთად ვცხოვრობთ" - მისტიკური რიტუალი სვანეთში, რომლის დროსაც "სულებს მასპინძლობენ"

საფ­ლავ­ში ლპო­ბა­დი და ჟან­გვა­დი სა­ყო­ფა­ცხოვ­რე­ბო ნივ­თე­ბის ჩა­ტა­ნე­ბა, რო­მელ­თაც, ცხა­დია, გარ­დაც­ვლი­ლი ვე­რა­ფერ­ში გა­მო­ი­ყე­ნებს, - და­კარ­გუ­ლი მად­ლია, რო­მე­ლიც შეგ­ვეძ­ლო გარ­დაც­ვლი­ლის სა­ხელ­ზე მო­წყა­ლე­ბის სა­ხით გაგ­ვე­ცა. ეკ­ლე­სი­უ­რი მო­ძღვრე­ბით, ამ­გვა­რი მო­წყა­ლე­ბის გა­ღე­ბით მოხ­ვე­ჭი­ლი მად­ლი მი­ე­წე­რე­ბა გარ­დაც­ვლი­ლის სულს და ღვთის წი­ნა­შე გა­სა­მარ­თლებ­ლად წა­ად­გე­ბა.

- სა­ინ­ტე­რე­სოა, სა­ი­დან იღებს სა­თა­ვეს ეს ტრა­დი­ცია...

- ეს წარ­მარ­თუ­ლი გად­მო­ნაშ­თია: ქრის­ტი­ა­ნო­ბამ­დე ხალ­ხს სწამ­და, რომ სიკ­ვდი­ლის შემ­დეგ ადა­მი­ა­ნი სა­ი­ქი­ო­ში გა­ნაგ­რძობ­და ხორ­ცი­ელ სი­ცო­ცხლეს, ამი­ტო­მაც საფ­ლავ­ში უამ­რავ ნივთს აყო­ლებ­დნენ.

- ვიდ­რე ჯერი მიც­ვა­ლე­ბუ­ლის შე­მოს­ვა­ზე მიდ­გე­ბა, ხდე­ბა მისი სხე­უ­ლის გან­ბა­ნა...

- ეს უპირ­ვე­ლე­სი რამ არის, რაც გარ­დაც­ვლი­ლის­თვის უნდა აღ­სრულ­დეს: ქრის­ტი­ა­ნე­ბი მა­ში­ნაც კი მო­წი­წე­ბი­თა და მოკ­რძა­ლე­ბით უნდა მო­ე­პყრონ ადა­მი­ა­ნის სხე­ულს - სუ­ლიწ­მინ­დის ტა­ძარს, რო­დე­საც უსუ­ლოდ ას­ვე­ნია და ხრწნა მო­ე­ლის. კო­რინ­თელ­თა მი­მართ მი­წე­რი­ლი პირ­ვე­ლი ეპის­ტო­ლეს თა­ნახ­მად, ეს მკვდა­რი, ხრწნა­დი სხე­უ­ლი კვლავ აღ­დგე­ბა და უხრწნე­ლო­ბი­თა და უკ­ვდა­ვე­ბით შე­ი­მო­სე­ბა სა­ყო­ველ­თაო აღ­დგო­მის ჟამს.

გარ­დაც­ვლი­ლის გან­ბა­ნით გა­მოვ­ხა­ტავთ სურ­ვილს, რომ მე­ო­რედ მოს­ვლის ჟამს იგი სუ­ლი­თა და ხორ­ცით გან­წმენ­დი­ლი წარ­დგეს შე­მოქ­მე­დის წი­ნა­შე.

უმ­ჯო­ბე­სია, გან­ბა­ნა ეკ­ლე­სი­უ­რად, ქრის­ტი­ა­ნუ­ლი წე­სე­ბის დაც­ვით მცხოვ­რებ­მა პირ­მა შე­ას­რუ­ლოს.

- ჩვენ­ში მი­იჩ­ნე­ვენ, რომ გარ­დაც­ვლი­ლის დაკ­რძალ­ვამ­დე ჭი­რი­სუ­ფალ­მა თავი უნდა ანე­ბოს სა­ო­ჯა­ხო საქ­მე­ებს. გა­მარ­თლე­ბუ­ლია თუ არა ეს შე­ხე­დუ­ლე­ბა ეკ­ლე­სი­უ­რი სწავ­ლე­ბით?

- ძვე­ლად ქრის­ტი­ა­ნე­ბი ოჯა­ხის წევ­რის გარ­დაც­ვა­ლე­ბი­სას დრო­ის უმე­ტეს ნა­წილს მისი სუ­ლის სა­ო­ხად სა­ეკ­ლე­სიო წე­სე­ბის შეს­რუ­ლე­ბას უთ­მობ­დნენ და, ცხა­დია, სა­ო­ჯა­ხო საქ­მი­ა­ნო­ბის­თვის დრო აღარ რჩე­ბო­დათ. შე­საძ­ლოა, სწო­რედ აქე­დან მომ­დი­ნა­რე­ობ­დეს ის შე­ხე­დუ­ლე­ბაც, თით­ქოს ჭი­რი­სუ­ფალს ყო­ველ­გვა­რი საქ­მის კე­თე­ბა ეკ­რძა­ლე­ბა. ძვე­ლი ქრის­ტი­ა­ნო­ბის ხა­ნი­დან მომ­დი­ნა­რე­ობს გარ­დაც­ვლი­ლის ოჯახ­ში მე­ზობ­ლე­ბის მიერ სა­დი­ლის მი­ტა­ნის წე­სიც.

- მი­სა­ღე­ბია თუ არა პა­ნაშ­ვი­დებ­ზე და დაკ­რძალ­ვის დღეს სამ­გლო­ვი­ა­რო მუ­სი­კის შეს­რუ­ლე­ბა?

- პა­ნაშ­ვი­დებ­ზე და დაკ­რძალ­ვის დღეს სა­სურ­ვე­ლია სა­ეკ­ლე­სიო სა­გა­ლობ­ლე­ბი იგა­ლო­ბე­ბო­დეს. ამის­თვის შე­იძ­ლე­ბა ტაძ­რი­დან მო­ვიყ­ვა­ნოთ მგა­ლო­ბელ­თა გუნ­დი, ხოლო თუ ამას ვერ მო­ვა­ხერ­ხებთ, სა­ეკ­ლე­სიო სა­გა­ლობ­ლე­ბის ჩა­ნა­წე­რი გა­მო­ვი­ყე­ნოთ.

- აუ­ცი­ლე­ბე­ლია თუ არა მიც­ვა­ლე­ბუ­ლის პი­რით აღ­მო­სავ­ლე­თის­კენ დას­ვე­ნე­ბა?

- გარ­დაც­ვლი­ლი უთუ­ოდ პი­რით აღ­მო­სავ­ლე­თის­კენ უნდა და­ვას­ვე­ნოთ, რად­გან სწო­რედ აღ­მო­სავ­ლე­თი­დან ვე­ლო­დე­ბით უფ­ლის მე­ო­რედ მოს­ვლას, მაგ­რამ თუ სახ­ლის მდე­ბა­რე­ო­ბის გამო ან სხვა რამ მი­ზე­ზით ამის გა­კე­თე­ბა ვერ ხერ­ხდე­ბა, შე­საძ­ლე­ბე­ლია, გარ­დაც­ვლი­ლი და­ვას­ვე­ნოთ პი­რით სამ­ხრე­თი­სა­კენ, რად­გან სა­კურ­თხე­ველ­ში გარ­და­მოხ­სნა სა­ხით სამ­ხრე­თის­კე­ნაა მი­მარ­თუ­ლი.

არა­ვი­თარ შემ­თხვე­ვა­ში არ შე­იძ­ლე­ბა, გარ­დაც­ვლი­ლი პი­რით და­სავ­ლე­თის­კენ იყოს დას­ვე­ნე­ბუ­ლი - ეს იქ­ნე­ბა ებ­რა­ელ­თა სჯუ­ლის შეს­რუ­ლე­ბა, რო­მელ­თა სა­კურ­თხე­ვე­ლიც და­სავ­ლე­თის მხა­რეს მდე­ბა­რე­ობს.

- არ­სე­ბობს შე­ხე­დუ­ლე­ბა, რომ მიც­ვა­ლე­ბუ­ლის სა­ხელ­ზე კენ­ტი რა­ო­დე­ნო­ბის ყვა­ვი­ლი უნდა შე­ვი­ძი­ნოთ. გა­მარ­თლე­ბუ­ლია თუ არა ეს ეკ­ლე­სი­უ­რი მო­ძღვრე­ბით და სა­ზო­გა­დოდ, რა­ტომ არის მი­ღე­ბუ­ლი გარ­დაც­ვლი­ლის ცხედ­რის ყვა­ვი­ლე­ბი­თა და გვირ­გვი­ნე­ბით შემ­კო­ბა?

- მიც­ვა­ლე­ბუ­ლის სა­ხელ­ზე შეგ­ვიძ­ლია შე­ვი­ძი­ნოთ იმ­დე­ნი ყვა­ვი­ლი, რამ­დე­ნის შე­ძე­ნის სურ­ვი­ლი და შე­საძ­ლებ­ლო­ბაც გვაქვს, რად­გან კენ­ტი­ცა და ლუ­წიც უფ­ლი­საა. ქრის­ტი­ა­ნე­ბი ძველ­თა­გან­ვე გა­მო­ხა­ტავ­დნენ სიმ­ბო­ლურ კავ­შირს სან­თლის დან­თე­ბი­სას: წმინ­და სა­მე­ბის სა­ხელ­ზე სამ სან­თელს ან­თებ­დნენ, ან­გე­ლოზ­თა ცხრა და­სის სა­ხელ­ზე - ცხრას და ა.შ., ამი­ტომ კენ­ტმა რი­ცხვმა გარ­კვე­უ­ლი უპი­რა­ტე­სო­ბა მო­ი­პო­ვა და ადა­მი­ა­ნის ცნო­ბი­ე­რე­ბი­დან ლუწი გან­დევ­ნა, თუმ­ცა, ვი­მე­ო­რებ, უფ­ლი­საა კენ­ტიც და ლუ­წიც. თუ არ­სე­ბობს წმინ­და სა­მე­ბა, ან­გე­ლოზ­თა ცხრა დასი, სა­მა­გი­ე­როდ, გვაქვს ოთხი სა­ხა­რე­ბა, გვყავს თორ­მე­ტი მო­ცი­ქუ­ლი და ა.შ. ამ­დე­ნად, აზრი იმის შე­სა­ხებ, რომ მიც­ვა­ლე­ბუ­ლის სა­ხელ­ზე აუ­ცი­ლე­ბე­ლია კენ­ტი რა­ო­დე­ნო­ბის ყვა­ვი­ლის შე­ძე­ნა, ეკ­ლე­სი­ურ სწავ­ლე­ბას არ შე­ე­სა­ბა­მე­ბა. ყვა­ვი­ლე­ბი და გვირ­გვი­ნე­ბი კი გა­ნა­სა­ხი­ე­რებს სი­მარ­თლის გვირ­გვინს, რო­მე­ლიც ღვთის წი­ნა­შე გა­მარ­თლე­ბულ ადა­მი­ანს მო­ე­ლის ცათა სა­სუ­ფე­ველ­ში.

- ად­ვი­ლი მი­სახ­ვედ­რია, რომ გარ­დაც­ვლი­ლის თავ­თით ან­თე­ბუ­ლი კან­დე­ლი­სა და კე­ლაპტ­რის დად­გმა ქრის­ტი­ა­ნუ­ლი ადა­თია, მაგ­რამ რა დატ­ვირ­თვა აქვს ამ წესს?

- სი­ნათ­ლე, ნა­თე­ლი, რო­მელ­საც სან­თე­ლი და კან­დე­ლი გა­მოს­ცემს, სიმ­ბო­ლუ­რად მა­რა­დი­ულ სუ­ლი­ერ ნა­თელს გა­ნა­სა­ხი­ე­რებს. ამას­თა­ნა­ვე, კან­დე­ლი და სან­თე­ლი უფალ­თან სი­ახ­ლო­ვის, მას­თან ლოც­ვით დამ­ყა­რე­ბუ­ლი კავ­ში­რი­სა და სა­სო­ე­ბის სა­შუ­ა­ლე­ბაა. ამ­დე­ნად, გარ­დაც­ვლი­ლის თავ­თით დად­გმუ­ლი ან­თე­ბუ­ლი სან­თე­ლი და კან­დე­ლი დას­ტუ­რია იმი­სა, რომ ეს ადა­მი­ა­ნი ქრის­ტი­ა­ნი იყო, ჰქონ­და სი­ახ­ლო­ვე უფალ­თან, მას­ზე ამ­ყა­რებ­და სა­სო­ე­ბას და სწამ­და მა­რა­დი­უ­ლი ნათ­ლის - სა­სუ­ფევ­ლის - არ­სე­ბო­ბა.

ჩვენც, ჩვე­ნი მხრივ, გარ­დაც­ვლი­ლის თავ­თით კე­ლაპტ­რი­სა და კან­დე­ლის დან­თე­ბით გა­მოვ­ხა­ტავთ სურ­ვილს, რომ მის­მა სულ­მა და­ი­ვა­ნოს ზე­ცი­ურ სა­სუ­ფე­ველ­ში, სა­დაც მა­რა­დი­უ­ლი ნა­თე­ლია.

- რა მიზ­ნით იდ­გმე­ბა გარ­დაც­ვლი­ლის თავ­თით ღვი­ნო, ზეთი და ხორ­ბა­ლი?

- ღვი­ნო და ზეთი წმინ­და შე­სა­წირს წარ­მო­ად­გენს. ასე­ვე წმინ­და შე­სა­წი­რია პური, ადა­მი­ა­ნის სუ­ლი­ე­რი და ხორ­ცი­ე­ლი მა­საზ­რდო­ე­ბე­ლი, პური არ­სო­ბი­სა. ხორ­ბა­ლი მი­ა­ნიშ­ნებს იმა­ზეც, რომ ამ ადა­მი­ა­ნის ცხოვ­რე­ბამ გა­მო­ი­ღო გარ­კვე­უ­ლი ნა­ყო­ფი. გარ­და ამი­სა, ამ­გვა­რად ვა­ღი­ა­რებთ, რომ გვწამს გარ­დაც­ვლი­ლის მკვდრე­თით აღ­დგო­მი­სა: ხორ­ბა­ლი აუ­ცი­ლებ­ლად უნდა და­ი­თე­სოს, რათა შემ­დეგ ამო­ვი­დეს, აღ­მო­ცენ­დეს; ასე­ვე აღ­დგე­ბა ყვე­ლა ადა­მი­ა­ნი სიკ­ვდი­ლის შემ­დეგ, ქრის­ტეს მე­ო­რედ მოს­ვლის ჟამს.

- არ­სე­ბობს წე­სიც მიც­ვა­ლე­ბუ­ლის დაკ­რძალ­ვამ­დე მის­თვის ღა­მის­თე­ვი­სა...

- ქრის­ტი­ა­ნო­ბის პირ­ველ სა­უ­კუ­ნე­ებ­ში, წარ­მარ­თთა­გან დევ­ნის ჟამს, ქრის­ტეს მიმ­დევ­რებს ყვე­ლა ქრის­ტი­ა­ნუ­ლი წე­სის აღ­სრუ­ლე­ბა მა­ლუ­ლად უხ­დე­ბო­დათ. ქრის­ტი­ა­ნი რომ გარ­და­იც­ვლე­ბო­და, მას ჩუ­მად მი­ას­ვე­ნებ­დნენ მშვიდ და უსაფრ­თხო ად­გი­ლას, ჯერ გა­ა­პა­ტი­ოს­ნებ­დნენ, შემ­დეგ მთე­ლი ღა­მის გან­მავ­ლო­ბა­ში უკი­თხავ­დნენ ფსალ­მუ­ნებს და ლო­ცუ­ლობ­დნენ მისი სუ­ლის­თვის, დი­ლით კი მი­წას მი­ა­ბა­რებ­დნენ. თან­და­თან ეს სა­ყო­ველ­თაო წე­სად იქცა და მას შემ­დე­გაც აღეს­რუ­ლე­ბო­და, რაც ქრის­ტი­ა­ნებს აღმსა­რებ­ლო­ბის სრუ­ლი თა­ვი­სუფ­ლე­ბა მი­ე­ცათ. ამ­დე­ნად, დაკ­რძალ­ვამ­დე გარ­დაც­ვლი­ლის­თვის ღა­მის­თე­ვა არ ეწი­ნა­აღ­მდე­გე­ბა მარ­თლმა­დი­დე­ბელ სარ­წმუ­ნო­ე­ბას, მაგ­რამ ამ დროს ცხე­დარ­თან შეკ­რე­ბი­ლი ახ­ლობ­ლე­ბი უნდა ლო­ცუ­ლობ­დნენ მისი სუ­ლის სა­ო­ხად - კი­თხუ­ლობ­დნენ ფსალ­მუ­ნებ­სა და სხვა ლოც­ვებს, რად­გან მხო­ლოდ ამ შემ­თხვე­ვა­შია გა­მარ­თლე­ბუ­ლი გარ­დაც­ვლი­ლის­თვის ღა­მის­თე­ვა. ამა­ვე დროს, ღა­მით სიმ­შვი­დეა და ჭი­რი­სუ­ფალთ სა­შუ­ა­ლე­ბა ეძ­ლე­ვათ, მშვი­დად და უშფოთვე­ლად ილო­ცონ მიც­ვა­ლე­ბუ­ლის სუ­ლის­თვის, რაც უდი­დე­სი მად­ლია, ხოლო თუ ღა­მის­თე­ვი­სას გარ­დაც­ვლი­ლის ახ­ლობ­ლე­ბი თავს იქ­ცე­ვენ სა­უბ­რით ან სხვა რამ გა­სარ­თობს მი­მარ­თა­ვენ დრო­ის მო­საკ­ლა­ვად, ასე­თი რამ ეკ­ლე­სი­ის­თვის, ცხა­დია, მი­უ­ღე­ბე­ლია. გარ­დაც­ვლი­ლის სულ­საც შე­წევ­ნის ნაც­ვლად ვამ­ძი­მებთ.

- რო­დის უნდა მოხ­დეს წე­სის აგე­ბა?

- მიც­ვა­ლე­ბუ­ლის­თვის წე­სის აგე­ბა ხდე­ბა დაკ­რძალ­ვის დღეს ან წინა სა­ღა­მოს. წე­სის აგე­ბის დროს ღვთის­მსა­ხუ­რი, რო­მელ­საც უფ­ლი­სა­გან მი­ნი­ჭე­ბუ­ლი აქვს ხელ­მწი­ფე­ბა ცოდ­ვა­თა მი­ტე­ვე­ბა-არ­მი­ტე­ვე­ბი­სა, გარ­დაც­ვლილს უხ­სნის მა­რა­დი­უ­ლი ცხოვ­რე­ბის­კენ მი­მა­ვალ გზას, ანი­ჭებს ცოდ­ვა­თა უკა­ნას­კნელ მი­ტე­ვე­ბას და ლოც­ვე­ბი­თა და ფსალ­მუ­ნე­ბით უწევს შუ­ამ­დგომ­ლო­ბას ღვთის წი­ნა­შე.

- რა­ტომ იკურ­თხე­ბა წე­სის აგე­ბის დროს მიწა?

- თუ წე­სის სრუ­ლი დაც­ვით ვი­მოქ­მე­დებთ, საფ­ლა­ვი უნდა იკურ­თხოს დაკ­რძალ­ვის დროს, რათა და­ცუ­ლი იყოს ბო­როტ ძალ­თა ზე­მოქ­მე­დე­ბი­სა და ყო­ვე­ლი­ვე უკე­თუ­რე­ბის­გან, მაგ­რამ რაკი ყვე­ლას არა აქვს იმის სა­შუ­ა­ლე­ბა, რომ ღვთის­მსა­ხუ­რი საფ­ლავ­ზეც წა­იყ­ვა­ნოს და აკურ­თხე­ბი­ნოს, წმინ­და ეკ­ლე­სი­ის მიერ დაშ­ვე­ბუ­ლია მი­წის კურ­თხე­ვა წე­სის აგე­ბის დროს, რო­მელ­საც, ნიშ­ნად საღ­მრთო გან­გე­ბუ­ლე­ბი­სად­მი მორ­ჩი­ლე­ბი­სა: "მიწა ხარ და მი­წად მი­ი­ქეც", - მღვდლის კურ­თხე­ვით ჯვრის სა­ხით და­აყ­რის სა­სახ­ლეს მიც­ვა­ლე­ბუ­ლის რო­მე­ლი­მე ახ­ლო­ბე­ლი. სა­სურ­ვე­ლია, ეს წესი ეკ­ლე­სი­უ­რად მცხოვ­რებ­მა მა­მა­კაც­მა შე­ას­რუ­ლოს. ასე­თი წე­სით დაკ­რძა­ლუ­ლი ადა­მი­ა­ნის საფ­ლა­ვი ნა­კურ­თხად ით­ვლე­ბა.

საფ­ლა­ვის კურ­თხე­ვა, წე­სით, ყო­ველ­წლი­უ­რად უნდა ხდე­ბო­დეს. ეს, რო­გორც უკვე აღ­ვნიშ­ნეთ, საფ­ლავს და გარ­დაც­ვლი­ლის სხე­ულს ბო­როტ ძალ­თა ზე­მოქ­მე­დე­ბი­სა­გან და­ი­ცავს.

- რა და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბა აქვს ეკ­ლე­სი­ას გა­მოს­ვე­ნე­ბის დროს აღ­სრუ­ლე­ბუ­ლი სხვა­დას­ხვა რი­ტუ­ა­ლის მი­მართ? მხედ­ვე­ლო­ბა­ში მაქვს გა­მოს­ვე­ნე­ბი­სას სა­სახ­ლის კარ­ზე მი­ჯა­ხუ­ნე­ბა, თეფ­ში­სა და კვერ­ცხის გა­ტე­ხა, მიც­ვა­ლე­ბუ­ლის ტახ­ტის გარ­შე­მო სამ­ჯერ შე­მო­ტა­რე­ბა და სხვა...

- სახ­ლის კარ­ზე სა­სახ­ლის მი­ჯა­ხუ­ნე­ბა რომ უმარ­თე­ბუ­ლო და ეკ­ლე­სი­ის­თვის მი­უ­ღე­ბე­ლი ქმე­დე­ბაა, გა­რეგ­ნუ­ლა­დაც ჩანს. ასე­თი საქ­ცი­ე­ლით შე­უ­რა­ცხყო­ფა­საც კი ვა­ყე­ნებთ გარ­დაც­ვლილს. არც თეფ­შის გა­ტე­ხას აქვს რა­ი­მე რე­ლი­გი­უ­რი და­ნიშ­ნუ­ლე­ბა. რაც შე­ე­ხე­ბა კვერ­ცხის გა­ტე­ხას, მას შე­იძ­ლე­ბა შემ­დე­გი ახ­სნა მო­ვუ­ძებ­ნოთ: კვერ­ცხი მა­რა­დი­უ­ლო­ბის სიმ­ბო­ლოდ არის მიჩ­ნე­უ­ლი, მარ­თლმორ­წმუ­ნე ქრის­ტი­ა­ნებს კი გვწამს სუ­ლის მა­რა­დი­უ­ლი არ­სე­ბო­ბი­სა და იმე­დი გვაქვს, რომ გარ­დაც­ვლილს ხორ­ცი­ე­ლი სიკ­ვდი­ლით კი არ და­უს­რუ­ლე­ბია არ­სე­ბო­ბა, არა­მედ მა­რა­დი­სო­ბა­ში გა­და­ვი­და. რო­გორც ჩანს, კვერ­ცხი, რო­გორც მა­რა­დი­უ­ლო­ბის სიმ­ბო­ლო, ხალ­ხმა მიც­ვა­ლე­ბულ­თა სა­ხელ­საც და­უ­კავ­ში­რა, თუმ­ცა უმ­ჯო­ბე­სია, თუ მას დაკ­რძალ­ვის დროს არ გავ­ტეხთ, რად­გან საზ­რდე­ლი იმის­თვის გვეძ­ლე­ვა, რომ ვიხ­მი­ოთ ან უპო­ვარ­ნი და­ვა­პუ­როთ, ასე­თი ქმე­დე­ბის დროს გა­ტე­ხილ კვერ­ცხს კი აწ­მენ­დენ, სა­ყო­ფა­ცხოვ­რე­ბო ნარ­ჩე­ნებ­თან ერ­თად ათავ­სე­ბენ და ყრი­ან. გა­მო­დის, რომ ფუ­ჭად იკარ­გე­ბა.

- სა­ერ­თოდ, რო­გორ ხდე­ბა ქრის­ტი­ა­ნუ­ლი წე­სის თა­ნახ­მად გარ­დაც­ვლი­ლის ცხედ­რის გა­მოს­ვე­ნე­ბა?

- წე­სით, გარ­დაც­ვლი­ლის გა­მოს­ვე­ნე­ბი­სას უნდა მი­ვიყ­ვა­ნოთ ღვთის­მსა­ხუ­რი, რო­მე­ლიც აღას­რუ­ლებს ყვე­ლა იმ წესს, რო­მელ­თა აღ­სრუ­ლე­ბაც აუ­ცი­ლე­ბე­ლია ცხედ­რის გა­მოს­ვე­ნე­ბის დროს - აკ­მევს ცხედ­რის გარ­შე­მო, ნიშ­ნად იმი­სა, რომ გარ­დაც­ვლი­ლის სული საკ­მევ­ლის კვამ­ლის მსგავ­სად ადის ღმერ­თთან, გა­და­იხ­დის პა­ნაშ­ვიდს და სხვა. თუკი გარ­დაც­ვლი­ლი იმ­ყო­ფე­ბო­და ეკ­ლე­სი­ის წი­აღ­ში, ე.ი. იყო მრევ­ლი, უმ­ჯო­ბე­სია, მის­თვის ყვე­ლა წესი მის­მა სუ­ლი­ერ­მა მო­ძღვარ­მა შე­ას­რუ­ლოს.

ცხედ­რის გა­მოს­ვე­ნე­ბის შემ­დეგ მგა­ლო­ბელ­თა თან­ხლე­ბით ღვთის­მსა­ხუ­რი გარ­დაც­ვლილს სა­საფ­ლა­ომ­დეც მი­ა­ცი­ლებს, სა­დაც აკურ­თხებს საფ­ლავს და ცხედ­რის სა­მა­რე­ში ჩას­ვე­ნე­ბის წინ შე­ას­რუ­ლებს ლი­ტი­ას, სა­მა­რე­ში ჩას­ვე­ნე­ბის შემ­დეგ სა­სახ­ლეს ჯვრის სა­ხით მო­აყ­რის მი­წას სი­ტყვე­ბით: "მიწა ხარ და მი­წად­ვე მი­ი­ქეც", მო­ას­ხამს კან­დე­ლის ზეთს და მო­აყ­რის საკ­მევ­ლის ფერ­ფლს, ნიშ­ნად მი­წა­ზე ჩამ­ქრა­ლი სი­ცო­ცხლი­სა.

- ეკ­ლე­სი­უ­რია თუ არა წესი სა­მა­რე­ში ჩას­ვე­ნე­ბამ­დე მიც­ვა­ლე­ბუ­ლის ამ­ბორ­ყო­ფი­სა?

- მიც­ვა­ლე­ბუ­ლის ამ­ბორ­ყო­ფა არ ეწი­ნა­აღ­მდე­გე­ბა სა­ეკ­ლე­სიო წე­სებს. ეს არის უკა­ნას­კნე­ლი ამ­ბო­რი ანუ გა­მო­თხო­ვე­ბა გარ­დაც­ვლილ ახ­ლო­ბელ­თან, რო­მელ­საც ფი­ზი­კუ­რად ვე­ღარ ვი­ხი­ლავთ ამ სხე­ულ­ში - სა­ყო­ველ­თაო აღ­დგო­მის ჟამს მკვდრე­თით აღ­მდგარ ადა­მი­ა­ნებს ექ­ნე­ბათ გან­სუ­ლი­ე­რე­ბუ­ლი სხე­უ­ლე­ბი. მიც­ვა­ლე­ბუ­ლის ამ­ბორ­ყო­ფა, წე­სით, უნდა შეს­რულ­დეს გა­ლო­ბით: "მო­ვე­დით, უკა­ნას­კნე­ლად ამ­ბორ-ვყოთ მიც­ვა­ლე­ბულს, ვმად­ლობ­დეთ ღმერ­თსა". რაც შე­ე­ხე­ბა ხალ­ხში გავ­რცე­ლე­ბულ შე­ხე­დუ­ლე­ბას, თით­ქოს თუ გარ­დაც­ვლილს ვე­ამ­ბო­რე­ბით, სიზ­მარ­ში ვე­ღარ ვი­ხი­ლავთ, ეს ცრურ­წმე­ნაა, ყო­ველ­გვარ რე­ლი­გი­ურ სა­ფუძ­ველს მოკ­ლე­ბუ­ლი. ეკ­ლე­სია სა­ერ­თოდ კრძა­ლავს სიზ­მარ­თა და­ჯე­რე­ბას და გვაფრ­თხი­ლებს, რომ არ მი­ვენ­დოთ, ყუ­რა­დღე­ბა არ მი­ვაქ­ცი­ოთ მას.

- რას გვე­ტყვით გარ­დაც­ვლი­ლის სა­ხელ­ზე მომ­ზა­დე­ბულ ქელეხ­თან და­კავ­ში­რე­ბით?

- ქელე­ხის სუფ­რა არის მიც­ვა­ლე­ბუ­ლის სა­ხელ­ზე გა­ღე­ბუ­ლი მო­წყა­ლე­ბის ერთ-ერთი სახე. ის გა­მო­ხა­ტავს ჭი­რი­სუფ­ლის სურ­ვილს, მიც­ვა­ლე­ბუ­ლის სა­ხელ­ზე და­ა­პუ­რონ ადა­მი­ა­ნე­ბი - ახლო ნა­თე­სა­ვე­ბი თუ დაკ­რძალ­ვა­ზე მი­სუ­ლი სხვა სტუმ­რე­ბი. მას­ზე ხში­რად მი­დი­ან უპო­ვარ­ნი და გა­სა­ჭირ­ში მყოფ­ნი, რო­მელ­თა და­პუ­რე­ბაც კი­დევ უფრო დიდი მად­ლია გარ­დაც­ვლი­ლის სუ­ლის­თვის. ამას­თა­ნა­ვე, ქელე­ხის სუფ­რა­ზე იხ­სე­ნი­ე­ბენ ახალ­შეს­ვე­ნე­ბულს და მის­თვის შენ­დო­ბას ითხო­ვენ ღვთის­გან. ასე­ვე იხ­სე­ნი­ე­ბენ სხვა გარ­დაც­ვლი­ლებს და ლო­ცა­ვენ მიც­ვა­ლე­ბუ­ლის ახ­ლობ­ლებს. ასე რომ, გარ­დაც­ვლი­ლის დაკ­რძალ­ვის დღეს ქელე­ხის გა­დახ­და არ ეწი­ნა­აღ­მდე­გე­ბა ეკ­ლე­სი­ურ წე­სებს, მთა­ვა­რია, სუფ­რა არ გაგ­რძელ­დეს დიდ­ხანს და მას­თან მსხდო­მებ­მა არ გა­ნი­ხი­ლონ ყო­ფი­თი სა­კი­თხე­ბი. ასე­ვე და­უშ­ვე­ბე­ლია ქელე­ხის სუფ­რა­ზე დათ­რო­ბა. ასეთ ქმე­დე­ბებს მოჰ­ყვე­ბა შე­უ­ფე­რე­ბე­ლი საქ­ცი­ე­ლი, რაც გარ­დაც­ვლილს შე­უ­რა­ცხყოფს.

- ქრის­ტი­ა­ნუ­ლია თუ არა წესი დაკ­რძალ­ვი­დან მე­სა­მე დღეს საფ­ლავ­ზე გას­ვლი­სა?

- დაკ­რძალ­ვი­დან მე­სა­მე დღეს საფ­ლავ­ზე გას­ვლის ტრა­დი­ცია მა­ცხოვ­რის მკვდრე­თით აღ­დგო­მის პე­რი­ო­დი­დან უნდა მომ­დი­ნა­რე­ობ­დეს: ჯვარ­ცმუ­ლი მა­ცხოვ­რის დაკ­რძალ­ვი­დან სწო­რედ მე­სა­მე დღეს მი­ვიდ­ნენ მის სა­მარხთან მე­ნელ­სა­ცხებ­ლე დე­დე­ბი. ვიდ­რე ჭი­რი­სუ­ფა­ლი საფ­ლავ­ზე გავა, აუ­ცი­ლე­ბე­ლია, ღვთის­მსა­ხურს ეკ­ლე­სი­ა­ში ან შინ აღას­რუ­ლე­ბი­ნოს გარ­დაც­ვლი­ლის სუ­ლის მო­სახ­სე­ნი­ე­ბე­ლი პა­ნაშ­ვი­დი. გარ­დაც­ვა­ლე­ბი­დან მე­ცხრე დღეს სული მე­ო­რედ წარ­დგე­ბა უფ­ლის სამ­სჯავ­რო­ზე, რომ­ლის შე­დე­გა­დაც მიჰ­ყავთ ჯო­ჯო­ხეთ­ში და მის ყვე­ლა სა­ში­ნე­ლე­ბას ჭვრეტს, ამი­ტომ გარ­დაც­ვლი­ლის სულს სჭირ­დე­ბა შე­წევ­ნა და მე­ო­ხე­ბა, რა­საც სწო­რედ ღვთის­მსა­ხუ­რის მიერ აღ­ვლე­ნი­ლი პა­ნაშ­ვი­დის სა­შუ­ა­ლე­ბით იღებს და არა მის საფ­ლავ­ზე გას­ვლით, თუმ­ცა, რო­გორც აღ­ვნიშ­ნეთ, ამ დღეს არც საფ­ლავ­ზე გას­ვლა იკ­რძა­ლე­ბა, სა­დაც კი­დევ ერთხელ მო­ვიხ­სე­ნი­ებთ გარ­დაც­ვლილს და უფალს მის შენ­დო­ბას შევ­თხოვთ.

- სა­ჭი­როა თუ არა გარ­დაც­ვლი­ლის სა­წოლ­ზე მისი ტა­ნი­სა­მო­სის და­წყო­ბა ორ­მო­ცამ­დე და ამ ხნის გან­მავ­ლო­ბა­ში გარ­დაც­ვლი­ლის ყო­ფილ ოთახ­ში ან­თე­ბუ­ლი ნა­თუ­რის და­ტო­ვე­ბა?

- გარ­დაც­ვლი­ლის სა­მო­სი­სა და ნივ­თე­ბის ორ­მო­ცამ­დე სა­წოლ­ზე და­წყო­ბა სრუ­ლი­ად არ გახ­ლავთ სა­ჭი­რო. უმ­ჯო­ბე­სია, ისი­ნი მო­წყა­ლე­ბის სა­ხით გავ­ცეთ. ასე­ვე არ არის სა­ჭი­რო გარ­დაც­ვლი­ლის სა­წო­ლის გვერ­დით საკ­ვე­ბის და­წყო­ბა. საკ­ვე­ბი მა­გი­და­ზე კი არ უნდა და­ვა­ლა­გოთ და შემ­დეგ ჩვენ­ვე კი არ უნდა მი­ვირ­თვათ, არა­მედ მი­ვუ­ტა­ნოთ გა­ჭირ­ვე­ბულს და და­ვა­პუ­როთ. სწო­რედ ამ­გვა­რად შე­ვე­წე­ვით გარ­დაც­ვლი­ლის სულს. მიც­ვა­ლე­ბუ­ლის სა­ხელ­ზე მო­წყა­ლე­ბის გა­ღე­ბა გან­სა­კუთ­რე­ბით მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია ორ­მო­ცამ­დე. რაც შე­ე­ხე­ბა გარ­დაც­ვლი­ლის ოთახ­ში ან­თე­ბუ­ლი ნა­თუ­რის და­ტო­ვე­ბას, ამ ჩვე­უ­ლე­ბას არა­ვი­თა­რი რე­ლი­გი­უ­რი დატ­ვირ­თვა არ გა­აჩ­ნია. გარ­დაც­ვლი­ლის სა­ხელ­ზე ორ­მო­ცი დღის გან­მავ­ლო­ბა­ში უნდა გვენ­თოს კან­დე­ლი.

- არ­სე­ბობს აზრი, რომ მიც­ვა­ლე­ბუ­ლის საფ­ლა­ვი აუ­ცი­ლებ­ლად ორ­მო­ცამ­დე უნდა მო­ე­წყოს. მარ­თე­ბუ­ლია თუ არა ეს მო­საზ­რე­ბა? სა­ერ­თოდ, რო­გორ უნდა მო­ე­წყოს საფ­ლა­ვი?

- აზრი, თით­ქოს საფ­ლა­ვი ორ­მო­ცამ­დე უნდა მო­ე­წყოს, ცრურ­წმე­ნაა და ყო­ველ­გვარ რე­ლი­გი­ურ სა­ფუძ­ველს მოკ­ლე­ბუ­ლია. მისი მო­წყო­ბა შე­იძ­ლე­ბა ორ­მო­ცამ­დეც და ორ­მო­ცის შემ­დე­გაც, გარ­დაც­ვლი­ლის ოჯა­ხის მა­ტე­რი­ა­ლუ­რი შე­საძ­ლებ­ლო­ბის შე­სა­ბა­მი­სად.

ქრის­ტი­ა­ნუ­ლი თვალ­საზ­რი­სით, საფ­ლა­ვი წმინ­და ად­გი­ლია, სა­დაც სა­ყო­ველ­თაო აღ­დგო­მამ­დე გა­ნის­ვე­ნებს გარ­დაც­ვლი­ლის ნეშ­ტი, ამი­ტომ სა­თა­ნა­დო ყუ­რა­დღე­ბაც სჭირ­დე­ბა. საფ­ლა­ვი ამ­გვა­რად უნდა მო­ე­წყოს: შე­მო­ი­ღო­ბოს, რათა პი­რუ­ტყვმა არ და­ა­ბინ­ძუ­როს - სა­ჭი­რო არ არის ძვი­რა­დღი­რე­ბუ­ლი ლი­თო­ნე­ბი­თა და ქვე­ბით შე­მო­ღობ­ვა, უმ­ჯო­ბე­სია, ის თან­ხა, რო­მე­ლიც მათ შე­ძე­ნას უნდა მოხ­მარ­დეს, გარ­დაც­ვლი­ლის სა­ხელ­ზე მო­წყა­ლე­ბის სა­ხით გა­ი­ცეს; საფ­ლავ­ზე აუ­ცი­ლებ­ლად უნდა აღი­მარ­თოს ნა­კურ­თხი ჯვა­რი, შე­იძ­ლე­ბა, და­ი­დოს მომცრო ქვაც, რო­მელ­ზეც გარ­დაც­ვლი­ლის ვი­ნა­ო­ბა აღი­ნიშ­ნე­ბა. სა­სურ­ვე­ლია, გამ­შვე­ნე­ბუ­ლი იყოს ყვა­ვი­ლე­ბი­თა და მწვა­ნე ნარ­გა­ვე­ბით.

- არ­სე­ბობს ჩვე­უ­ლე­ბა გარ­დაც­ვლი­ლის ხსე­ნე­ბი­სას ღვი­ნო­ში პუ­რის ჩა­წო­ბი­სა. ზოგ­ჯერ ღვი­ნოს პურ­ზე ან საფ­ლავ­ზე ღვრი­ან...

- გარ­დაც­ვლი­ლის ხსე­ნე­ბი­სას ღვი­ნო­ში პუ­რის ჩა­წო­ბა ან ღვი­ნის პურ­ზე დაწ­ვე­თე­ბა სიმ­ბო­ლუ­რია. ამ­გვა­რი ქმე­დე­ბით გარ­დაც­ვლი­ლის­თვის ცოდ­ვა­თა მი­ტე­ვე­ბის სურ­ვილს გა­მოვ­ხა­ტავთ. ღვი­ნის საფ­ლავ­ზე დაღ­ვრა კი მი­ზან­შე­წო­ნი­ლი არ არის.

- რა და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბა აქვს ეკ­ლე­სი­ას საფ­ლავ­ზე საზ­რდე­ლის გა­ტა­ნი­სა და სუფ­რის გაშ­ლის მი­მართ?

- ეკ­ლე­სია არ ეწი­ნა­აღ­მდე­გე­ბა გარ­დაც­ვლი­ლის ახ­ლობ­ლე­ბის საფ­ლავ­ზე გას­ვლას, რად­გან ამით ადა­მი­ა­ნი მი­ა­ნიშ­ნებს, რომ ახ­სოვს თა­ვი­სი მიც­ვა­ლე­ბუ­ლი და ზრუ­ნავს მის საფ­ლავ­ზეც, სა­დაც სა­ყო­ველ­თაო აღ­დგო­მამ­დე გა­ნის­ვე­ნებს გარ­დაც­ვლი­ლის ნეშ­ტი. საფ­ლავ­ზე წას­ვლი­სას არ იკ­რძა­ლე­ბა საზ­რდე­ლი­სა და სასმლის წა­ღე­ბაც, თუკი იმ მიზ­ნით მიგ­ვაქვს, რომ კი­დევ ერთხელ მო­ვიხ­სე­ნი­ოთ მიც­ვა­ლე­ბუ­ლი, შე­სან­დო­ბა­რი გა­ვუგ­ზავ­ნოთ მას და მცი­რე საზ­რდე­ლიც ვიხ­მი­ოთ. ასეთ დროს ჭი­რი­სუფ­ლებ­თან ხში­რად გა­ჭირ­ვე­ბუ­ლი ადა­მი­ა­ნე­ბიც მი­დი­ან, რო­მელ­თა და­პუ­რე­ბაც უდი­დე­სი მად­ლია მიც­ვა­ლე­ბუ­ლის სუ­ლის­თვის. მთა­ვა­რია, საფ­ლავ­ზე გას­ვლა არ გას­ცდეს ზო­მი­ე­რე­ბის ფარ­გლებს - არ მოჰ­ყვეს მემ­თვრა­ლე­ო­ბა, ღრე­ო­ბა და ა.შ.

- ქრის­ტი­ა­ნუ­ლია თუ არა მიც­ვა­ლე­ბუ­ლის სა­ხელ­ზე წლის­თა­ვამ­დე სამი ცხვრის დაკ­ვლის ტრა­დი­ცია?

- ცხვა­რი შე­იძ­ლე­ბა და­იკ­ლას გარ­დაც­ვლი­ლის სა­ხელ­ზე, მაგ­რამ აუ­ცი­ლე­ბე­ლი არ არის. თუკი ჭი­რი­სუ­ფალს არა აქვს ცხვრის შე­ძე­ნის სა­შუ­ა­ლე­ბა, შე­უძ­ლია, სა­ერ­თოდ არ დაკ­ლას, ამით გარ­დაც­ვლი­ლის სულს არა­ფე­რი და­აკ­ლდე­ბა. მიც­ვა­ლე­ბუ­ლის სა­ხელ­ზე ცხვრის დაკ­ვლას­თან და­კავ­ში­რე­ბით ხალ­ხში ასე­თი შე­ხე­დუ­ლე­ბაც არ­სე­ბობს: გარ­დაც­ვლი­ლი მა­მა­კა­ცის­თვის ვერ­ძი, მა­მა­ლი ცხვა­რი უნდა და­იკ­ლას, ქა­ლის სა­ხელ­ზე კი დე­და­ლიო, რაც ყო­ველ­გვარ რე­ლი­გი­ურ სა­ფუძ­ველს მოკ­ლე­ბუ­ლია.

სა­ერ­თოდ, გარ­დაც­ვლი­ლის სა­ხელ­ზე ცხვრის დაკ­ვლა არც წლის­თა­ვამ­დე იკ­რძა­ლე­ბა და არც წლის­თა­ვის შემ­დეგ. თუკი ჭი­რი­სუ­ფალს ცხვრის შე­ძე­ნის მა­ტე­რი­ა­ლუ­რი შე­საძ­ლებ­ლო­ბა აქვს, ეს ნე­ბის­მი­ერ დროს შე­უძ­ლია გა­ა­კე­თოს. წა­ი­კი­თხეთ სრუ­ლად